Skírnir - 01.04.2008, Blaðsíða 82

í fjór›a bindi Ís lenskr ar bók mennta sögu; hann seg ir Viki vaka vera
„dæmisögu um átök rit höf und ar ins vi› efni sitt“.2 Jó hann Hjálm -
ars son fitj a›i einna fyrst ur upp á slíkri túlk un í bla›a grein ári›
1969 — flar er tal a› um „glímu skáld sagna höf und ar vi› per són ur
sín ar, sjálft yrk is efni sitt“ — og vitn a›i me› al ann ars í eft ir tekt ar -
ver› an kafla úr fl‡› ingu Hall dórs Lax ness flar sem Jaki hug lei› ir
flær fur› ur sem bor i› hafa fyr ir hann:
Mik i› væri til gef andi, a› fletta væri allt sam an draum ur einn — e›a ætt -
um vi› held ur a› segja skáld saga, e›a ein hvers kon ar bók, flannig hélt ég
áfram hug lei› ing un um; skáldsag an ætti í flví falli a› vera sam in af Eng -
lend ingi sem öllu skip ar rétt ni› ur, til dæm is ein hverj um áflekk um fleim
Wells e›a Huxley. fiá mundu hlut irn ir ö›l ast merk ingu og reglu, sem fleir
bera a› vísu ekki í sjálf um sér, eru ekki gædd ir í raun og veru, a› flví sem
oss er kunn ugt, a› minnsta kosti ekki svo flreif a› ver›i á, en auka manni
flæg indi og borg ara legt ör yggi í bók um. fiá mundu ekki hafa upp ris i› hér
á Fok stö› um nokkr ir ni› ur grafn ir menn af til vilj un sinn úr hverri átt inni,
held ur ná kvæm lega fless kon ar hóp ur sem skáld sagna höf und ur flarf á a›
halda til a› skapa heim sem er sjálf um sér nóg ur, fló ímynd a› ur sé, og
gera má a› grund velli heims sko› un ar, fló heima eigi í sk‡j un um.3
„Besta rá› i› til a› „skilja“ Viki vaka er a› mínu áliti a› lesa bók -
ina eins og æv in t‡ri,“ seg ir Jó hann í fram haldi af fless ari til vitn un,
„sag an er slung inn skáld skap ur, a› dá un ar ver› ur leik ur skálds“.4
Enda flótt nokk u› hafi ver i› fjall a› um stö›u Viki vaka inn an
ís lenskr ar bók mennta sögu og höf und ar verks Gunn ars sjálfs vir› -
ist eng inn, enn sem kom i› er, hafa leit a› uppi er lend skáld verk e›a
höf unda sem hann kann a› hafa tek i› mi› af vi› sköp un sög unn -
ar. Mörg fleirra hug taka sem menn hafa not a› til a› l‡sa verk inu
kall ast engu a› sí› ur á vi› al fljó› lega fræ›i um ræ›u um verk
‡missa áhrifa ríkra höf unda frá tutt ug ustu öld, manna á bor› vi›
jón karl helgason82 skírnir
2 Jón Yngvi Jó hanns son. „Höf und ar á er lendri grundu.“ Ís lensk bók mennta saga
IV. Rit stj. Gu› mund ur Andri Thors son. Reykja vík: Mál og menn ing, 2006, s.
284.
3 Gunn ar Gunn ars son. Viki vaki. fi‡›. Hall dór Lax ness. Reykja vík: Út gáfu fé lag -
i› Land náma, 1948, s. 162–63. Hér eft ir ver› ur vís a› til flessa verks í meg in máli
me› bla› sí›u tali í sviga.
4 Jó hann Hjálm ars son. „Skrít in saga en sönn.“ Morg un bla› i› 18. maí 1969, s. 11.