Litli Bergþór - 01.07.2014, Blaðsíða 41

Litli-Bergþór 41
Um síðustu áramót bárust þær fréttir að bændurnir
í Skálholti, þau Guttormur og Signý, hefðu sagt upp
ábúð sinni á Skálholtsjörðinni frá og með næstu
fardögum, þ.e. frá mánaðamótum maí-júní 2014.
Ábúendaskipti á hinum fornfræga stað, Skálholti,
hljóta alltaf að skipta máli í okkar litla samfélagi, og
því er blaðamaður Litla-Bergþórs mættur í Skálholt
á mildu aprílkvöldi til að ræða við þau hjón um þessi
tímamót í lífi þeirra, þeirra sýn á búskapinn í Skálholti
og hvað sé framundan.
Í Litla-Bergþóri hefur áður birst viðtal við Guttorm,
þar sem hann segir frá bakgrunni þeirra hjóna og lífinu
í Skálholti til ársins 2009. Þökk sé Ungmennafélagi
Biskupstungna, að nú sé hægt að nálgast allt efni
Litla-Bergþórs, tveggja ára og eldra, á netinu inn á
vefslóðinni timarit.is. Ef menn vilja lesa skemmtilegt
viðtal Svövu Theodórsdóttur við Guttorm frá árinu
2009 (2. tbl.), er hægt að slá inn t.d. „Guttormur og
Signý Skálholti“ í leitarstikuna og þá kemur m.a. upp
þessi grein.
En fyrir þá lesendur, sem ekki hafa tök á að fletta í
blöðum á netinu, eða eiga ekki þetta eintak af Litla-
Bergþóri í bókahillunni, er bakgrunnur þeirra í
stuttu máli sá, að Guttormur Bjarnason er fæddur
1959 á Stöðulfelli í Gnúpverjahreppi og ólst þar
upp, sonur hjónanna þar, Bjarna Gíslasonar og
Bryndísar Eiríksdóttur. Kona hans, Signý Berglind
Guðmundsdóttir er fædd í Reykjavík 1961 og
uppalin þar, dóttir Guðmundar Magnússonar,
bifvélavirkja og Evu Maríu Jost Magnússon konu
hans. Í Skálholt komu þau á fardögum 1993, tóku við
ábúð Skálholtsjarðarinnar af Birni Erlendssyni frá
Vatnsleysu og Maríu Eiríksdóttur frá Sandlækjarkoti,
og eru þau því búin að búa 21 ár í Skálholti í vor.
Dætur þeirra eru þrjár, Droplaug f. 1986, Alexandra
f. 1989 og Margrét f. 1996.
--
Þegar blaðamann Litla-Berþórs ber að garði í Skálholti
eru húsbændur nýkomnir úr fjósi og bjóða gesti í
bæinn. Í eldhúsinu er kyrrð og friður, dúkkukarfa
stendur á miðju gólfi og í honum malar læða með
lítinn kettling, kvöldmaturinn er í ofninum.
Blaðamanni verður fyrst fyrir að spyrja hve stórt búið
sé og hvernig dagurinn gangi fyrir sig í Skálholti:
Guttormur: Við höfum verið með um 120 þúsund
lítra framleiðslurétt síðustu 10 árin og oft verið að
framleiða 10 til 15 þúsund lítra fram yfir. Þar af er
kvóti Skálholts um 71 þúsund lítrar. Kýrnar hafa verið
í kringum 24, en það eru 28 básar í fjósinu. Auk þess
vorum við með 10-12 kindur til heimilisins þar til
skorið var niður vegna riðunnar í miðsveitinni árið
2003. Við höfum líka haft gaman af því að rækta upp
reiðhesta til nota fyrir fjölskylduna og gert eitthvað af
því að ríða út, allavega eru árlegir reiðtúrar í réttirnar,
Skaftholtsréttir og Tungnaréttir. Ef spurt er um fjölda
hrossa, dettur mér í hug saga sem ég heyrði hafða eftir
manni sem var í heimsókn hjá Sveini Guðmundssyni á
Sauðárkróki. Honum þótti mikið til um hrossafjöldann
þar og spurði Svein hvort hann ætti öll þessi hross.
„Nei blessaður vertu, þetta er mest frá öðrum“, sagði
Sveinn þá. Ætli það sé ekki eitthvað svipað hjá okkur.
Þegar við fluttum í Skálholt var búið að gera
skógræktarsamning milli Björns Erlendssonar og
Skógræktar ríkisins og planta í skákina fyrir neðan
Sumarbúðirnar. Eftir að við komum var ákveðið
að taka til skógræktar rúmlega 100 ha fyrir norðan
þjóðveginn, að mörkum Hrosshaga og Spóastaða.
Var það land girt og plantað í það á árunum 1993 til
2000, lerki að stærstum hluta ásamt furu og greni, sem
hefur lifað betur. Þau kvæmi sem Skógræktin útvegaði
á þeim tíma reyndust heldur illa og lifun hefur ekki
verið sem skyldi. Reynsla og kunnátta var heldur
ekki til staðar á þeim tíma, það var verið að planta út
á þurrasta tíma á sumrin, í stað þess að planta fyrr á
vorin eða á haustin. Eftir árið 2000 hefur ekki verið
plantað, bæði vegna vonbrigða með árangurinn og
tímaleysis.
Viðtal:
Geirþrúður Sighvatsdóttir
Ábúendaskipti á Skálholtsbýlinu
Viðtal við Signýju og Guttorm í Skálholti
Signý og Guttormur á góðri stund.