Litli Bergþór - 01.07.2016, Blaðsíða 22

22 Litli-Bergþór
Kristján Loftsson var fæddur 12. júní 1887 að Hamri í
Gnúpverjahreppi, sonur Lofts Loftssonar frá Tjörnum
undir Eyjafjöllum og Sigríðar Bárðardóttur frá Kolla-
bæ í Fljótshlíð.
Þau áttu fjögur börn. Elst var Halla Lovísa fædd
1886, næstur kom Kristján, þá kom Gústaf sem fæddur
var 1891 og loks Loftur sem var fæddur 1896.
Vorið eftir að Kristján fæddist fluttu foreldrar
hans að Dalbæ í Hrunamannahreppi en þaðan mundi
hann fyrst eftir sér. Hafði faðir hans ætlað af bæ og
stóð hestur hans ferðbúinn á hlaðinu. Sá stutti náði í
tauma hestsins og teymdi hann út á tún þar sem hann
fannst svo liggjandi á svelli, enn haldandi í tauminn á
hestinum.
Nokkuð rót var á Lofti og Sigríði hvað búsetu
varðaði. Þau fluttu aftur að Kollabæ í nokkur ár en
þegar Kristján var 13 ára fluttu þau að Miðfelli í
Hrunamannahreppi þar sem þau bjuggu í ein átta ár.
Kristján sinnti ýmsum verkum, fór meðal annars 15
ára gamall fyrst til sjós þó að hann stoppaði stutt í það
skiptið. Sextán ára flutti hann smjör til Reykjavíkur
úr nýstofnuðu rjómabúi í hreppunum, en bændur
fluttu smjörið sjálfir. Til gamans má geta þess að í
smjörferðinni mætti hann á Hellisheiðinni þeim hópi
bænda sem tók sig upp og fór til Reykjavíkur til að
mótmæla lagningu síma um landið eins og frægt er.
Árið 1907, þegar Kristján var tvítugur, flutti
fjölskyldan einu sinni enn og nú að Gröf í
Hrunamannahreppi þar sem Kristján sá m.a. um
veggjahleðslu í nýbyggingar á baðstofu og hlöðu. Varð
hann síðar þekktur fyrir að vera góður hleðslumaður.
Þegar hann var 23 ára gamall varð vendipunktur í
lífi hans er hann réði sig til Katrínar Guðmundsdóttur
í Haukadal sem misst hafði mann sinn þá um sumarið.
Tveim árum síðar tók hann við skuld sem hvíldi á
jörðinni og eignaðist hana þar með hálfa. Árið eftir
giftist hann dóttur Katrínar, Guðbjörgu Greipsdóttur,
sem fædd var 12. október 1893 í Haukadal og var hún
næst yngst sjö systkina sem lifðu af níu fæddum. Þau
systkini hennar sem lifðu voru: Ketill f. 1882, Jóhanna
f. 1884, Katrín f. 1886, Þórunn f. 1888, Sigríður f.
1891 og Sigurður f. 1897.
Kristján og Guðbjörg urðu að byrja á að byggja upp
fjárhús og hlöðu í Haukadal þar sem fyrri húsakostur
var orðinn mjög lélegur og því ekki annað fært en að
endurnýja hann. Seinna byggðu þau einnig fjós og
hesthús við hlöðu. Var fóðurgangur í fjósinu hjá þeim
sem þá var nýnæmi. Gekk þeim búskapur nokkuð vel
framan af og fjölgaði fé nokkuð. Jörðin var stór og
víðáttumikil og langt að fara á milli í gegningar þar sem
fjárhús voru vítt um á jörðinni. Hið forna Haukadalssel
er um 6 km fyrir norðan Haukadalsbæinn forna, þar
var oft staðið og mokað ofan af fyrir sauðina sem voru
þar í vetrarbeit. Ærhús stóðu suður með Tungufljóti í
almenningi í um 8 km fjarlægð þannig að nærri má
Af Kristjáni Loftssyni
á Felli
Guðbjörg Jóhannsdóttir í Ásatúni í Hrunamannahreppi, hafði tal af mér fyrir margt löngu og benti mér
á gamalt viðtal við afa sinn, Kristján Loftsson frá Felli í Biskupstungum.
Ég leitaði uppi þetta viðtal á Tímarit.is og hafði gaman af að lesa það. Það er tekið af manni sem
skammstafar nafnið sitt VS og birtist í Tímanum sunnudaginn 27. júní 1976. Þegar ég var að leita að
viðtalinu birtust tilvísanir í minningargreinar um Kristján og konu hans, Guðbjörgu Greipsdóttur frá
Haukadal. Ég gat ekki stillt mig um að nýta þessar greinar til að fræðast meira um þau hjónin og gekk
ég svo langt að kíkja í minningargreinar um bræður Kristjáns líka og er eftirfarandi texti byggður á
þessum greinum.
Kristján Loftsson í réttunum.