Helgarpósturinn - 07.03.1980, Blaðsíða 20

20
Föstudagur 7. mars 1980 _he/garpósturinrL.
ÞRJÁR SÝN/NGAR
Guðbergur i FíM-saln-
um
Guöbergur Auöunsson heldur
sina 4. einkasýningu i sal Félags
islenskra myndlistarmanna.
Guöbergur hefur fengist viö
myndlist i fjölda ára, fyrst sem
auglýsingateiknari, siöar sem
sjálfstæöur listmálari. Guö-
bergur læröi auglýsingateiknun
viö Kunsthanidværkerskolen I
Kaupmannahöfn 1959-1963.
Seinna var hann í málaradeild
Myndlista- og handiöaskólans
1976-77. Undanfarin ár hefur
hann sýnt reglulega: Kjarvals-
stööum 1978 og Galleri Suöur-
götu 7, 1979. Auk þess hefur
Guöbergur tekiö þátt i fjölda
samsýninga.
Aö þessu sinni sýnir Guöberg-
ur 20 málverk, öll unnin á siö-
asta ári og þessu. betta eru
málverk sem flest snúast um
fingur eöa hendur, þá likams-
hluta sem varöa listamanninn
og verk hans. bau eru máluö
meö einföldum dráttum og
sterkum litum.
bessi verk Guöbergs má
flokka undir popp-list. Grafisk-
ar Utlinur viðfangsefna eru
mjög I ætt viö teiknimyndasög-
ur. Andi þeirra er ekki ólikur
verkum Itaians Valerio Adami,
þótt hugmyndin sé önnur. Guö-
bergur blæs út fingurna þannig
aö þeir fylla myndflötinn og
veröa nær óhlutkenndir. Siöar
málar hann þessi form meö
sterkum og hreinum litum. baö
er þvi listasamspilið sem mestu
máli skiptir i þessum myndum.
1 Fingramálum og Fingrarimi
(nr. 11 og 12) koma bestu eigin-
leikar þessara verka fram.
Einnig er séria meö fjórum
myndum sem heita Aldrei,
Alltaf, Stundum og Kannski á
sunnudögum (nr. 6,7,8 og 9) gott
dæmi um vel útfærö verk I þess-
um anda. Hér, likt og I fleiri
verkum, er blýantur milli fingra
og visar viöfangsefniö sifellt til
höfundar slns.
1 bestu verkum sýningarinnar
ber gott litasamspil vitni um
hæfileika Guöbergs og hug-
myndariki i útfærslu. Hins
vegar getur jafn systematisk og
afdráttarlaus útfærsla leitt til
tilbreytingaleysis þegar til
lengdar lætur.
Baltasar og Behrens að
Kjarvalsstöðum
A Kjarvalsstööum sýna tveir
myndlistarmenn, þeir Baltasar
Samper I vestursal og Pétur
Behrens á gangi. Baltasar er
þaö þekktur oröinn hér, aö
óþarft er aö kynna hann frekar.
betta er niunda einkasýning
hans ef ég man rétt.
Ab þessu sinni sýnir Baltasar
42verk, unnin á tveimur undan-
förnum árum. betta eru mál-
verk, unnin meö blandaöri
tækni á striga. í þessum verkum
er Baltasar greinilega aö fikra
sig i átt aö nýrri tjáningu.
Raunsæi þaö sem einkenndi
verk hans áöur fyrr, viröist nú
vera á undanhaldi fyrir auknum
abstrakt-áhrifum. betta er
greinilegt I þeim tveimur
serium, sem mest eru áberandi
á sýningunni: Fákar, átta
myndir viö kvæöi Einars Ben.
og Kveöiö við Pablo Neruda,
sem er þristæöa viö kvæöi
argentinska vlsnasöngvarans
Atahualpa Yupanqui. 1 báðum
þessum sérium eru flennistórar
myndir þar sem Baltasar hefur
brotiö upp myndflötinn og notar
hann til aö skrásetja hughrif
þau sem hann verður fyrir, fyrir
tilstuölan ofangreindra ljóða.
Kveöið viö Pablo Neruda er
betur heppnaöa verkiö. Hér hef-
ur Baltasar tekist aö raöa óllk-
um hlutum, litum og dráttum
saman, þannig aö úr veröi heil-
steypt komposisjón. Af þeim
þremur verkum sem mynda
seriuna, er nr. 11 best. Hún er
heillegust I lit og formi, hinar
óliku aöferðir við gerö verksins
eru sannfærandi og i samræmi
innbyröis.
Fákar, serian viö kvæði
Einars Ben., er mikiö verk en
ekki eins vel útfært. Hér stang-
ast á óhlutbundinn og nokkuð
geometriskur bakgrunnur, viö
raunsæislegar teikningar hest-
anna. Útkoman veröur helsti
flókin, jaörar viö aö vera barok.
Of mikil skil veröa milli lista-
spils yfirborösteikninganna og
bakgrunnsins, auk þess að
sveiflukennd teikningin tengist
of litiö rúmtakinu I heild. Lang-
best af þessum myndum er nr. 8
(„Ef inni er þröngt, tak hnakk
þinn og hest”) þar sem hestin-
um er sleppt, en hnakkurinn
tengir mynd við efni.
Tvennt má ráöa af þessari
sýningu Baltasars. Annars veg-
ar stendur hann á tímamótum I
list sinni. Hann leitar ólikra
fanga og má greina áhrif frá
óllkum áttum, svo sem Larry
Rivers og Júgóslavanum Velo-
cevic, jafnvel frá samlanda
hans Antoni Tapies. Hins vegar
gætir nú mikilla litterer áhrifa I
verkum hans og hæfir þaö vel
teiknigáfum hans.
Vinni Baltasar áfram á
þessari braut, efa ég ekki aö
meö atorku og miklum teikni-
hæfileikum sem honum eru
gefnir, geti hann fullkomnað
þaö besta sem i verkunum felst.
Pétur Behrens er frá Ham-
borg, þar sem hann vann á
teiknistofu en stundaði slöar
nám viö Meisterschule fiír
Grafik og Hochschule fúr
Bildende Ktínste I Berlln. Pétur
hefur lengi lagt stund á mynd-
list sem auglýsingateiknari,
teiknikennari og málari.
Aberandi er, hve Pétur er
mun meiri teiknari en málari.
Verk eins og Eftir brunann (nr.
11) sýna miklar teiknigáfur.
Eins er meö grafikverk hans.
Kofar og sjómerki, ætingu I tlu
eintökum. Stemmningum nær
hann á mjög viöfelldinn hátt
meö vatnslitamyndum sínum
nr. 16, 17 og 18.
1 málverkin vatnar þann
ferskleika og innileik, sem
teikningarnar búa yfir I svo rlk-
um mæli. baö er einna helst I
verki nr. 31 (Sumar) aö Pétri
takist aö nálgast einlægni
vatnslitamynda sinna.
Pétur er þvl fyrst og fremst
teiknari og getur náö þar langt
með hæfileikum slnum. bó
mætti hann sleppa nokkrum
hestamyndum llkt og kollegi
hans Baltasar. bótt menn séu
miklir aðdáendur hesta, er
þetta mótlv oröiö ansi útþvælt
og uppþornaö, nokkurs konar
„pastiche touristique” I anda
Montmartre-málara.
Myndlistarmenn mega ekki
gleyma því aö stór þáttur I
vinnu þeirra felst i uppgötvun
nýrra viöfangsefna. A þetta
einkum viö um þá sem iöka
raunsæislist.
Af nýjum hljómplötum
LÉTT, ÞUNGT OG MILLIROKK
Dr. Feelgood: Let it Roll
Hver man ekki eftir hljómsveit-
inni Dr. Feelgood frá því þeir
komu fram i sjónvarpinu I sumar
sem leiö og fluttu lagiö Milk And
Alcohol. Alls kyns sögur komust
strax á kreik um viöbrögö góö-
borgaranna viö þessum heiöurs-
mönnum er þeir birtust á skerm-
inum, og jafnvel var talaö um aö
söngvarinn hlyti aö vera undir
áhrifum vinandans sem hann
söng um af svo mikilli innlifun.
Fordæming siögæöisvaröa
Islenskrar æsku er sögö hafa
gengiö svo langt aö afgreiöslu-
stúlka I hljómplötuverslun á
Sauöárkróki vildi ekki hafa þenn-
an viöbjóö til sölu i sinni búö,
loksins þegar platan með þessu
lagi barst til landsins.
Kynningin sem hljómsveitin
fékk hér á landi vegna þessa máls
gefur þó ekki af þeim alveg rétta
mynd, þvl þeir félagar eru slst
verri eöa ógeöslegri en gengur og
gerist I bransanum. Lagiö sjálft,
sem gleymdist aö mestu i
umræöunni er dæmigert lag frá
þeirra hendi, fremur hrátt rokk af
gamla skólanum, svonefnt pub-
rokk. Sú tegund tónlistar hefur
mikiö verið. til umræöu undan-
fariö vegna enduivakningar
gamla rokksins, sem nýtur nú
vlöast hvar vaxandi vinsælda. Dr.
Feelgood er þó ekki sú hljómsveit
aö reyna aö nýta sér sllkt tlsku-
fyrirbæri til aö öölast frægö og
frama. Hljómsveitin var stofnuö
fyrir um tiu árum síöan og hefur
fram til þessa aldrei náö veru-
legum vinsældum.
Tónlist þeirra, sem er beint
framhaldaf bresku blúsrokki sjö-
unda áratugarins, varö er þeir
komu fram aö vlkja fyrir nýjum
tónlistarstefnum nýs tlma hvaö
vinsældir snertir. beir gáfust
samt ekki upp þó á móti blési og
hafa I þessi tlu ár verið trúir sinni
tónlist, sem er nú loks aftur farin
aö ná eyrum velflestra tónlistar-
unnenda.
Plötur hljómsveitarinnar fara
nú bráöum að fylla tuginn, en sú
nýjasta Let It Roll komi út fyrir
nokkru. Hún er aö mörgu leyti
skemmtilegri en næstu plötur
hljómsveitarinnar þar á undan,
aöallega vegna fjölbreyttara
lagavals og meiri blúsáhrifa.
Hreinræktaöur breskur blúsgltar
og pianóleikur I nokkrum laganna
minnir óneitanlega á gömlu góöu
dagana, en mestur hluti laganna
er þó enn sem fyrr hröö rokklög af
betrigeröinni. Dr. Feelgood er án
efa ein merkilegasta hljómsveit
hinnar margumtöluöu rokk—
endurvakningar, þannig aö þeim
sem enn hafa ekki kynnst henni
gefst hér ágætis tækifæri til aö
byrja á betri partinum.
Lene Lovich: Flex
Annar góökunningi okkar úr
poppþætti sjónvarpsins, Lene
Lovich hefur nú sent frá sér nýja
plötu. Hún er fædd I Bandarlkj-
unum af júgóslavneskum fööur og
enskri móöur en hefur aö mestu
búiö I Englandi. Eftir nám I lista-
skólaog alls konar störf aö listum
s.s. viðleiklist, dans og saxófón-
leik ásamt ýmsu fleiru, hóf hún
samstarf með fyrrum skólafélaga
sinum Les Chappell (þeim sköll-
ótta), sem bæöi spilar á gltar og
aöstoöar hana viö lagasmlöar.
Eftir vanalegan skammt af
ógæfu og erfiöleikum tókst þeim
aö fá plötu gefna út undir hennar
nafni á vegum Stiff útgáfufyrir-
tækisins haustiö 1978. Á þessum
tlma beitti fyrirtækiö öllum
ráöum til aö vekja athygli á út-
gáfu sinni, skipulagöi mikil
hljómleikaferöalög, haföi plöt-
urnar sjálfar I ýmsum litum og
geröi allt sem hugsast getur til aö
vekja áhuga á þeim hluta nýju
bylgjunnar sem þeir höfðu upp á
aö bjóöa. Arangurinn lét ekki á
sér standa þvl aö af plötu Lene,
Stateless komust tvö lög hátt á
vinsældalista, lögin Lucky
Number og Say When, sem einnig
náöu verulegum vinsældum hér á
landi.
Nýja platan er I svipuöum stll
og sú fyrri, létt og skemmtilegt
rokk (viö allra hæfi), sem ein-
kennist einna helst af góöum söng
hennar sjálfrar og orgelleik, en I
þvl hljóöfæri hefur litiö heyrst á
plötum undanfarin ár, allt frá
dögum hinna miklu orgelleikara.
Af þeim aragrúa kvenstjarna
sem komiö hafa fram meö nýju
bylgunni skapar Lene sér
nokkra sérstöðu meö söngstil
sinum: ólýsanlegum meö oröum,
og framúrskarandi góöum laga-
smlöum og útsetningum. Hún
blandar rokkiö m.a. dálltlum
austurlenskum áhrifum og fleiru
nýstárlegu. 1 heild má segja aö
platan sé rökrétt framhald af
fyrri plötunni, bæöi lögin sjálf
vandaöri svo og flutningur þeirra.
Jefferson Starship:
Freedom at Point Zero
Eftir hálfs annars áratugs veru
I bransanum, sífelldar manna-
breytingar og aöra erfiöleika, eru
Jefferson Starship nú komnir
meö enn nýja plötu. Tólistar-
breytingin hefur á þessum tlma
orðiö nánast jafnmikil og manna-
breytingamar, og spila þeir nú
eingöngu hiö sivinsæla tónlistar-
form Amerlkanans — þungt rokk
meö hástemmdum röddum. Eins
og viö er aö búast skilar hljóm-
sveitin þvl meö miklum ágætum
og platan hefur hlotið mjög góöar
viötScur hvaö snertir sölu. Hitt
veröur þó augljósara meö hverri
nýrri plötu þeirra, aö langt er nú
um liöiö slöan hljómsveitin var
upp á sitt besta. Samanborið við
hljómsveitir eins og Styx o.fl. vin-
sældabólur þunga rokksins er
þessi plata tvlmælalaust meö því
betra sem þar gerist, en sköp-
unargáfan, spilagleöin og texta-
gerö eru þvl miöur á sama stigi
og almennt gerist meöal sllkra
hljómsveita.
Ég efast ekki um aö þessir
andsk.... Amerlkanar og Islenskir
aftaníossar þeirra hafi af þessari
plötu margar stundir einlægrar
innlifunar, en manni veröur þó á
aö spyrja: Langar þá aldrei til aö
heyra eitthvað nýtt?
GOÐHE/MAR
Goöheimar
Péter Madsen og Hans Rancke-
Madsen: Úlfurinn bundinn Goö-
heimar 1. Þýöing: GuöniKol-
beinsson. Útg. Iöunn 1979.
A siöasta áratug hafa komiö á
bókamarkaö hér teiknimynda-
sögur sem gefnar eru út I bóka-
flokkum. Þessar sögur eru
prentaöar erlendis og samdar
fyrir alþjóölegan markaö og
siöan þýddar á hin aöskiljanleg-
ustu tungumál. Flestir þessara
sagnaflokka eru fremur lág-
kúruleg framleiösla, sniöin eftir
kröfum afþreyingariönaðarins
og byggöar á íhaldssamri hug-
myndafræöi og viöurkenndum
sannindum kapítaliska neyslu-
þjóöfélagsins.
Þvi er þó ekki aö leyna aö inn-
an um og saman við þessa
framleiöslu er aö finna stöku
ljósa punkta. Mér hefur til
dæmis alltaf þótt Astrikur gall-
vaski og félagar hans skemmti-
legar persónur þvi frásagnirnar
af þeim eru bornar uppi af
óborganlegum húmor auk þess
sem meö flýtur ýmisskonar
fróöleikur um Rómaveldi, Galla
og þann tíma sem þessar frá-
sagnir gerast á.
Fyrir jólin kom út fyrsta bindi
I nýrri teiknimyndaseríu. Höf-
undarnir eru tveir Danir sem
tefla hér fram I búningi teikni-
myndasögunnar fornum nor-
rænum goöheimi, eimi ása-
trúarinnar sem þekktur er okk-
ur úr fornum bókmenntum,
Eddukvæðum og Snorra-Eddu
I upphafi bókarinnar er kynn-
ing á helstu goðum og bústööum
þeirra og lesendum þar meö
kynnt sögusviöiö, helstu persón-
ur og sú veröld sem sagan gerist
i. Ég fæ ekki betur séö en aö hér
sé bókin aö flestu leyti trú fyrir-
myndum sínum og þessi
greinargerö sé bæöi glögg og
skýr og einföld.
Síöan hefst sagan sjálf, sem
er sjálfstæö frásögn sem ekki er
aö finna i fornum sögnum. En
þó aö svo sé þá eru persónur
goöafræöinnar leiddar fram og
halda i meginatriöum þeim per-
sónueinkennum sem þeim eru
léöar i Eddum. Aöalpersónur I
þessari sögu eru Þór þrumugoö
og Loki hinn lævisi, en þeir eru
sem kunnugt er hinir skrautleg-
ustu karakterar i Eddum og
ekki er úr þvi dregiö. Sú kímni
sem er I fornum goösögum kem-
ur hér vel fram og er sérstök
áhersla lögð á hana i teikning-
unni.
Ég verö aö játa aö þó aö ég sé
allt aö þvi prinsipíelt á móti
þessum teiknimyndasögum þá
get ég ekki annaö en veriö
ánægöur meö þessa bók. Sagan
sjálf er skemmtileg og vel gerö
góö teikning. full af kimni og
fjöri. En þaö sem mest er um
vert, er þaö aö hér er kynntur
sagnaheimur norræna goösagna
á bærilega trúan hátt og er hann
meö þessu móti færöur nær nú-
timabömum og iinglingum og
aldrei aö vita nema aö einhverj-
ir fái áhuga á að kynnast frum-
heimildunum.