Helgarpósturinn

Dagsetning
  • fyrri mánuðurmars 1983næsti mánuður
    SuÞrMiFiLa
    272812345
    6789101112
    13141516171819
    20212223242526
    272829303112
    3456789

Helgarpósturinn - 30.03.1983, Blaðsíða 8

Helgarpósturinn - 30.03.1983, Blaðsíða 8
8 sÝniiHinrssilir Skruggubuð við Suðurgötu: Á föstudaginn langa kl. 15 opnar sýn- ing á andtrúarlegri list, þar sem 40 listamenn víös vegar aö úr heiminum sýna verk sín. Sýningin er opin kl. 17—21 virka daga og kl. 15—21 um helgar. Henni lýkur 20. apríl. Ásmundarsalur: Á fimmtudag, 31. mars, opnar hópur- innMINGsamsýningu.lhópnum eru fjögur ungmenni, Magnús, Ingibjörg, NannaogGunnar. Opið kl. 14—22 og lýkur 4. april. Sýningarsalir: Norræna húsið: Árni Ingólfs, Daöi Guðbjörns, Helgi Þorgils, Kjartan Óla, Kristinn G. Harö- ar, Tumi Magnús og Valgaður Gunn- ars sýna það nýjasta í málverkinu. Opiö til 9. april. Myndarlegt afrek ungu mannanna. Opiö um páskana. Sigríöur Gunnars sýnir Ijósmyndir í anddyrf. Listasafn ASÍ: Sýningu Kristjáns Guðmundssonar og Ólafs Lárussonar lýkur 4. apríl. Opiö um páskana. Listmunahúsið: Samsýningu Guðrúnar Auðunsdótt- ur, Eyjólfs Einarssonar, Rögnu Ró- bertsdóttur, Guörúnar Gunnarsdóttur Árna Páls, Sigrúnar Eldjárn og Daða Guðbjörnssonar lýkur 4. april. Opiö á skfrdag og á2. i páskum. Flýtiö ykkur. Mokka: Nemendur Verslunarskóla íslands sýna Ijósmyndir og málaðar myndir, svo og skúlptúra. Framhald af lista- hátíð skólans. Sýningunni lýkur eftir páska. Hallgrímskirkja: Passiumyndir Barböru Árnason til sýnis i anddyri. Opiö kl. 16-22 fram að páskum. Gallerí Háholt, Hafnar- firði: Siguröur Haukur Lúövíksson opnar málverkasýningu á laugardag. Mynd- irnar eru málaðar með vatnslitum og olíp. Sýningin veröuropin daglega kl. 14-22 til 17. april. Gallerí Langbrók: Hjördfs Bergsdóttir sýnir tauþrykk. Opiö kl. 12-18 daglega nema kl. 14-18 um helgar. Sýningunni Iýkur20. apríl. Gallerí Lækjartorg: Skúli Ólafsson sýnir 50-60 myndir, expressjónískar fantasíur, raunsæjar blekteikningar og margt fleira. Nýlistasafnið: Jóhanna Kristln Yngvadóttir opnar sýningu á föstudaginn langa kl. 20. Þar sýnir hún málverk, sem máluö voru á undanförnu ári. Þetta er fyrsta einkasýning Jóhönnu, en hún hefur áöur sýnt á Gullströndinni og á UM á Kjarvalsstööum fyrir skömmu. Sýn- ingin er opin alla daga kl. 14-22 og lýkur henni 10. apríl. Gallerí íslensk list: Fjöldasýning fólagsmanna úr List- munafélaginu aö Vesturgötu 17 i splunkunýju gallerii. Bókasafn Kópavogs: Ingiberg Magnússon sýnir grafík á venjulegum opnunartíma safnsins kl. 11-21 virka daga og 14-17 á laugar- dögum. Sýningunni lýkur 16. apríl. Kjarvalsstaðir: Kirkjulistarsýning I öllu húsinu. Opið alla páskadaga. leikhiis Þjóðleikhúsið: Skirdagur: Lfna langsokkur eftir Lindgren kl 14. Silkitromman eftir Atla Heimi Sveins- son kl.20. 2. i páskum: Lina langsokkur kl 14. - Sllkitromman kl 20. Leikfélag Reykjavíkur: Skírdagur: Skilnaður eftir Kjartan Ragnarsson 5. april: Guörún eftir Þórunni Sigurö- ardóttur. íslenska óperan: Mikado eftir Gilbert og Sullivan. Sýningar laugardag og 2. ( páskum kl. 21. Leikfélag Akureyrar: Spékoppar eftir Gogga Feydeau. 2. sýning þessa frábœra gamanleiks veröur á 2. i páskum og þriöja sýning- in þann 7. apríl. Frumsýningin veröur hins vegar i kvöld miðviðudaginn 30. mars. Leikfélag Mosfellssveit- ar: Allir á bomsum nema einn. Ný islensk revía eftir marga góöa. Sýning í Hlégarði fimmtudaginn 7. apríl kl. 21. Miðapantanir í símum 66822 og 66195. Góöa skemmtun. Miðvikudagur 30. mars 1983.-^gft lnnn Kirkjulist aö Kjarvalsstöðum Þegar komið er inn á kirkju- listarsýninguna að Kjarvalsstöð- um og gesturinn svipast um, verð- ur fyrsta viðbragð hans að biðja guð að hjálpa sér, og hlýtur höfuðtilgangurinn með sýning- unni að vera sá, enda skortir hið listræna og flest verkanna eru eins og unnin af faríseahendi. Fátt er eðlilegra en samlíf trúar og listar eða að ofsa gæti hjá annarri í garð hinnar. Því ef list og trú eru ekki af sömu línu, þá eru þær samliggjandi línur eða stigs- munur á sömu tilfinningunni sem á uppruna sinn handan við litina, orðin og formin, úti í hinni miklu vídd eða tómi þar sem guð er eða neistinn. Og maðurinn fyllir tóm- ið til að nálgast guð eða listina. Við það öðlast maðurinn lífsfyll- ingu: hann verður til sem hlutur en um leið endalaus víðátta á stað sem er ekki neins staðar en þó ná- lægur. Listin krefst lítillætis og enginn verður listamaður án þess hann viti að hann er að fást við eitthvað sem er miklu stærra en hann sjálf- ur, og að þetta eitthvað er í honum sjálfum. Trúuðum fer á sama hátt. En á sýningunni á Kjarvals- stöðum er auðsætt að listamenn- irnir hafa „drifið sig í það að verða trúaðir". Einhver páska- hrota hefur gripið um sig í þeim og þeir hafa sópað fiski á land sem er að mestu netamorkur, ónýt vara og á engan hátt kristin. Ekki einu sinni í hinu veikburða tákn- máli, sem bögglast þó fyrir brjóst- inu á flestum. Hinn íslenski raun- sæisheimur kröfupólitíkur og fljóttekins gróða er fráhverfur táknmáli, nema það sé eitthvað sem liggur algerlega í augum uppi líkt og flatneskjan. Hið kynlega er að hinir fornu munir, ef svo mætti segja, hafa ekki heldur auðugt listrænt gildi. Það er klossuð trú tálguhnífsins sem liggur að baki þeim. Hins vegar kunna þeir að vera gæddir gildi hlutadýrkunarinnar, verið mönnum kærir, eins og hlutir sem maður fer oft um höndum og húðin elskar og minnið, sökum minninga. En sem hlutir gæddir æðri vitund eða Iistrænni lögun eru þeir ekki. Þess vegna er sára- lítill munur á „fornri“íslenskri kirkjulist og þeirri listahrotu sem fundurinn í Skálholti hrundi af stað. Listamennirnir hafa eflaust séð þarna gróðamöguleika, von um að koma list sinni að og í verð. Slíkt er helsta áhugamálið. Og all- ir skilja það þótt verðbólgan éti síðan gróðann. Trúardýrkun gróðans gapir þess vegna á móti manni á Kjarvalsstöðum, og er það ekki í fyrsta skipti sem trúar- hofin skýla markaðsstefnunni. Trúið og verslið gæti verið boð- orðið. Samt vottar fyrir víðáttuskyni á sýningunni og sátt við það að geta lifað við eitthvað sem aldrei verð- ur skýrt nema með því að „maður hefur það bara á tilfinningunni“. Sumir kunna jafnvel táknmál sem er auðsætt en leynt í senn. En jafnvel þar vantar líka höfuðein- kenni og fylginaut trúarinnar: sjálfa syndina og baráttuna við líkamann og þarfir hans, einkum þá þörf að serða og fæða af sér afkvæmi, í stað þess að ljúka ævi sinni algerlega og renna saman við almættið óskiptur. Þessar tvær hliðar: hin andlega og klám- gefna er á öllum andlegum stór- mennum og list líka. Getur þá átt sér stað að íslenskt trúarlíf sé svona gersamlega kyn- laust án þess að vera andlegt? Höfðu aðstandendur sýningar- innar ekkert sérstakt í huga við uppsetningu hennar og skipulag? Hafa þeir enga heimspekilega skoðun á því hvað er trú eða and- legt trúarlíf, guð? Niðurstaða sýningarinnar virðist vera sú að trúin er samansafn fremur illa gerðra hluta sem hrúgað er upp annað hvort í stofum, á heimilum, eða í kirkjum. Hlutadýrkunin er alger. Við klömbrum bara saman einhverju á Klambratúni og köll- um þetta eða hitt og fyllum sýningarsali, af því fólk þarf eitt- hvað til að glápa á í eirðarleysi sínu, sem hefur sigrað kyrrð trúarinnar; fólk þetta er vant sólarparadísum, hvíldarparadís- um, matarparadísum: jarðnesk- um paradísum, sem gera manninn þó gríðarlega óhamingjusaman og mikinn „meðferðarþurfa". Vefnaðurinn ber af á sýning- unni og er ekki við mikið að keppa. En þarna eru einnig verk eftir Magnús Tómasson. Hildur Hákonardóttir og hann njóta þess að einhvern tíma voru þau áhang- endur hreinnar hugmyndalistar eða að minnsta kosti tengd henni. Raunar er enginn listamaður „í rauninni til“ nema hann sé jafn- framt tengdur hugmyndalist í ein- hverju formi. Þess vegna er frá- leitt þegar haldið er fram af list- fræðingum og listamönnum að hugmyndalistin hafi runnið sitt skeið, að hún sé úrelt (líkt og slíkt sé til í heimi mannsandans) af þ v«í hið nýja malverk hefur rutt sér til rúms og líkist enn hálfkáki eða föndri, sem eðlilegt er sökum æsku sinnar. En hugmyndalistin rennur aðeins saman við nýja málverkið, á sama hátt og hún var samrunnin allri sögu málara- listarinnar, að minnsta kosti frá tíma Endurreisnarinnar á Ítalíu. Og hvað væru til að mynda mál- verk Botticelli ef hugmyndina eða táknmyndina vantaði? En líklega lýtir það verk Magnúsar Tómassonar hvað hann skírskotar beint til Biblíunn- ar með skrifuðum texta. Slíkt er óþarfi, en leið tilhneiging hjá íslenskum listamönnum að vilja skýra verk sín svo að innihaldið fari alls ekki fram hjá neinum. Þeir vinna oft verk sín eins og þeir beri ekkert traust til skilnings áhorfandans, eða líkt og á- horfandinn væri blábjáni sem sér bara yfirborð hlutanna og verð- miðann, auðvitað; hann má ekki Vefnaður Hildar Há- konardóttur á Kirkju- listarsýningunni — seiðmagnið ræður. fara fram hjá neinum. Með textanum sviptir Magnús myndir sínar sínu viðtæka trúarlega eðli og gerir þær biblíusprotnar. En hið trúarlega inntak listar, guðið, er ævinlega erfitt að skilja nema með tilfinningalægu viti: hugboð- inu. Maður á krossi er höggmynd eftir Helga Gíslason, en hann forðast að gera hangamanninn skiljanlegan. Hann veit að maðurinn er stöðugt að skilja eft- ir sig hið ytra og innra roð. Hann veit að ef þú hefur farið í hús að kvöldlagi og rætt við einhvern, þá hefurðu um leið skilið eitthvað eftir af roði þínu. Eins er hinn- hengdi maður á vírnum kannski Kristur sviptur anda sínum. Þetta er ekki hinn kraftalegí barokk- Kristur Rúbens með blóð í nös- um, heldur miklu fremur Kristur Rembrandts í Munchen, líkaminn sem er tekinn af krossinum líkur slyttislegri vömb sem byrjuð er að rotna, hið rotnunargjarna tákn kvalanna, roðið svipt anda sínum. Hildur er lík Magnúsi, sagði ég í hugmyndalist sinni. En list Hild- ar er óbundin kristinni trú, heldur alheimsskynjun. Með röndunum neðst leggur hún grundvöllað sköpuninni sem umbreytist svo með því að koma fram og hverfa sem þræðir uns úr verður sól- setur/árroði og verður ekki greint þar á milli. Seiðmagnið ræður. Vefnaður Hildar er afar áþekk- ur vefnaði Cynthiu Schira, eink- um því verki Schira sem hún nefnir View to the East(Austur. sýn) og er í ætt við austurlenska skynjun og á því trúarsviði sem okkur er framandi, fremur list- rænt en trúrænt. Og ef minnst er á náttúruna, hvers vegna eru ekki á sýningunni verk í anda náttúrutrúar Ásgríms og Jóns Stefánssonar, eða trúar- eðlis sem birtist i óhlutbundnu formi (þvi guðið er nú einu sinni óhlutbundið) eins og fram kemur í verkum Eyborgar Guðmunds- dóttur? Og hvers vegna eru engir fyrirlestrar haldnir í tengslum við sýninguna, sem mundu þá fjalla um trúarathöfn þá sem sköpun listaverksins er, ef það er á annað borð listaverk en ekki vöru- tegund? Kannski stafar það af því að islenskir listamenn eru jafn litl- ir kennimenn á sinu sviði og kirkjunnar menn. Þeir elta bara bókstafinn sem er fyrir eða berst hingað frá útlöndum. En áleitnasta og eitt minnsta verkið á sýningunnr er verk Ás- gerðar Búadóttur og er af litlum ofnum krossi. Og þar sem armarnir mætast og mynda kross- inn verður til loðinn ferhyrningur. Fátt er jafn listrænt, snjallt og gætt slíkri tvíræðri dulhyggju sem fjallar um og segir frá hlýju kval- anna eða gróðurreit armanna og táknsins. Haft skal í huga að málarinn Josef Albers kvaðst hafa helgað sig ferhyrningnum. En hvað sem er um það: Rannsaka, sál mín, orð það ört að verður spurt: hvað hefur þú gjört? Þá herrann heldur dóm hjálpar engum hræsnin tóm; hrein sé trú í verkum fróm. Svo mælti Hallgrímur Péturs- son, og eitthvað slíkt hefðu að- standendur sýningarinnar átt að segja við listamennina þegar þeir komu með verk sín. En hver hefur einhverja skoðun á þessum tíma, þótt Passíusálmar séu lesnir daglega fyrir siðasakir? Hver maður hugsar sem svo: „Ég læt þetta eiga sig, annars fæ ég all- an lýðinn á mig“. Og listamenn nútímans eru að verða að miklum og voðalegum Iýð sem rugla saman kúnst og kröfupólitík.

x

Helgarpósturinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Helgarpósturinn
https://timarit.is/publication/47

Tengja á þetta tölublað: 12. tölublað (30.03.1983)
https://timarit.is/issue/53674

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.

12. tölublað (30.03.1983)

Aðgerðir: