Alþýðublaðið - 05.07.1939, Blaðsíða 2

IÞROTTIR |
Sveinbjörn Ingimundarson.
---9--
Um ípróttaferil þessa merka íþróttamanns
Hvað geta úti-íþrótta
menn okkur.
Þessa dagana er mikið rætt og
xitað um deyfð þá, sem ríkir í úti-
íþróttum okkar. Réttmætar kröfur
eru bornar upp um bætt skilyrði,
æfingavellir eru heimtaðir. Allar
slíkar kröfur eiga fullan rétt á sér.
Aðstæður íþróttamanna okkar eru
afleitar, og því lítils árangurs að
vænta, fyrr en betri vellir fást.
Én hvað geta íþróttamenn okkar
við þessar afleitu aðstæður?
Þegar þessi spurning er gaum-
gæfilega athuguð, kemur í ljós, að
árangrarnir batna ár frá ári, og í-
þróttamennirnir eru í stöðugum
framförum. Hitt er aftur á móti
auðsætt, að allt of fáir iðka þessar
fögru íþróttir. Nú þegar hafa verið
haldin tvö mót hér í Reykjavík,
og eitt innanfélagsmót, — sem
stendur yfir allt sumarið. Verða
hér tekin nokkur dæmi, sem sanna
það, að útiíþróttirnar eiga mikla
framtíð hér á landi, og sýna, að
,um mikla framför er að ræða í
þeirri grein, þrátt fyrir hinar lé-
legu aðstæður og hinn litla skiln-
ing, sem hún á við að búa.
Snemma í vor fór fram fyrsta
íslenzka skólamótið í þessum íþrótt
um. Sýnir það, að áhuginn er að
aukast í skólunum, og þeir þokast
í áttina. að þeim sess, sem þeim ber
að skipa í íþróttum þjóðarinnar.
Mótið 17 júní sýndi úti-íþróttir
■ okkar i þeirra réttu mynd. Þátt-
: takendur voru afar fáir, en samt
margir hverjir óg'ætir. Þrír menn
köstuðu kúlu ýfir 12 metra, og sá
’ f jórði, sem sennilega hefði gert
það, var meiddur. Hlauparar þeir,
sem hlupu 1500 m. sýndu mikla
framför, og nú hljóp þriðji maður-
inn í sögu íslenzkra íþrótta undir
4:20 mín. Mettími næst á 100 m.
svona snemma. Tveir menn stukku
yfir 13 m. í þrístökki. Allt fyrir-
taks afrék. Litlu síðar hlaupa tveir
menn á betri tíma en nokkru sinni
hefir náðst hér á landi. í 1000 m.,
einu erfiðasta hlaupinu. Rétt á eft-
ir því fer fram 400 m. hlaup, þar
sem þrir menn hlaupa undir 54
sek. Það fýrir sig er glæsilegt met,
þar eð ágætt þykir, að hlaupa á 55
sek. hér á landi! Síðast, en ekki
sízt. ber að nefna innanfélagsmót
.eins af Reykjavíkurfél'gunum í
kúluvarpi. Þar köstuðu sjö menn
yfir 10 metra og þar af tveir yfir
13 metra.
Öll þessi dæmi sýna það, að um
mikla framför er að ræða hjá
þeim fáu mönnum, sem úti-íþrótt-
ir stunda, þrátt fyrir hinar slæmu
undirtektir, sem þeir fá hjá al-
menningi, þegar þeir halda kapp-
mót sín. Deyfðin, sem talað er um,
liggur aðallega í því, hversu fáir
stunda æfingar. Bætt skilyrði, svo
koma fleiri, bæði til að keppa í og
horfa á mótin.
Zeus.
Saga íslenzku
metanna.
Spjótkast.
29,40 Karl Ryden 1911'"
33,62 Magnús Tómasson 1913*
38,55 Ólafur Sveinsson, Í.R. 1914
39,31*) Tryggvi Gunn., Á. 1921
41,94 Hallgr. Jónsson, Akr. 1923
44,07 Ásgeir Einarsson, Á. 1926*
45,90 Sami 1926
47,13 Friðrik Jesson. Á. 1929
52,41 Ásgeir Einarsson, Á. 1931
56,24 Kristján Vattnes, K.R. 1936
57,63 Sami 1936
58,78 Sami 1937
*) Blöðin segja 39,51 m., en
metaskýrsla Í.S.Í. 39,31.
Kringlukast.
30,88 Sigurjón Pétursson, Á. 1913*
31,94 Frank Fredriksson 1920
32,84 Björn Vigfússon, Á. 1922*
33,04 Karl Guömundss., Á. 1923*
33,42 Þorgeir Jónsson 1924*
38.58 Sami 1926
40,25 Kristján Vattnes, K.R. 1936
40,38 Sami 1937*
41.09 Sami 1937
41,34 Ólaíur Guðm.s., Í.R. 1938
42,23 . Sami 1938
43.46 Sami 1938
*) Stjörnumertu afrekin voru
aldrei staðfest, en eru viðurkennd
rétt.
Frjálsar íþróttir.
Þjóðverjar kepptu við mörg
Iönd á sunnudaginn, sitt á hverj-
um stað. Beztir árangrar náðust í
Múnehen, þar sem þeir kepptu við
Frakka og unnu með 106 stigum
gegn 45. Helztu úrslit:
100 m.: Nekermann 10,6 sek.
200 m.: Sceuring 21.1 sek.
800 m.: Harbig 1:50,5 mín.
Kúluvarp: Stöck 16,14 m.
Trippe 16,12 m.
Kringlukast: Trippe 47,12 m.
Lampert 46,44 m.
Spjótkast: Beússe 68,64 m.
Hástökk: Weinköts 1.93 m.
Þjóðverjinn Scheuring hljóp í
Mannheim 200 m. á 21,0 sek., sem
er ágætur tími. í langstökki kom
fram nýr maður, Sedlag, sem stökk
7,30 m.
Sveinbjörn Ingimundarson
Þessa mikla íþróttagarps hefir
sjaldan verið getið nú hin síðari
ár, enda eru 8 ár síðan hann lézt.
Þegar ég kyntist hinum glæsi-
lega íþróttaferli Sveinbjarnar heit-
ins, datt mér í hug, að marga fýsti
að fá að vita meira um afrek hans.
Skrifaði ég því eftirfarandi línur,
sem ég vona að verði ungum í-
þróttamönnum til fróðleiks og fyr-
irmyndar.
Sveinbjörn heitinn var fæddur
10. des. 1901. Hann andaðist 5.
sept. 1931, svo að líf hans varð eigi
langt, en þó kom hann mjög við
sögu frjálsra íþrótta hér á landi.
Bjössi, eins og hann var oftast
kallaður, var í íþróttafélagi
Reykjavíkur og þess mesta stoð og
stytta, hvort sem þð var í fimleik-
um eða frjálsum íþróttum.
Á haustmóti Í.R. 1924 keppti
hann í fyrsta skipti. þá 22 ára að
aldri.
Hann varð þá annar í þrístökki
(11,55 m.), en þriðji í langstökki
með 5,54 m., aðeins 29 cm. frá sig-
urvegaranum, Reidar Sörensen.
sem sig'raði einnig í þrístökkinu.
1925 var eins og kunnugt er
hvíldarár fyrir íslenzka útiíþrótta-
menn vegna vallaskipta.
Á allsherjarmótinu 1926 kom
Sveinbjörn loks aftur fram á sjón-
arsviðið og sýndi nú miklar fram-
farir. Hann varð 1. í 400 m. hlaupi
á 57,4 sek., 2. í 200 m. á 25,0 sek.,
4. í langstökki, þótt hann stykki
5,80 m., og 4. í þrístökki með 11,76
m.
Á meistaramóti Í.R. sama ár setti
Sveinbjörn sitt fyrsta met. Var það
í 400 m. hlaupi, 56,2 sek. Sögulegt
við þetta hlaup var það, að brautin
reyndist 8Vs m. of löng, svo að
tíminn samsvarar ca. 55,1 í 400
m. Einnig var hann 2. í 100 m. á
11.8 sek., sem þótti þá ágætis tími.
1927 tók Sveinbjörn aðeins þátt
í einu móti, meistaramóti Í.S.Í., og
stóð sig prýðileg'a. Hann vann þar
langstökkið í fyrsta, en ekki síðasta
skipti, og stökk 6,30 m., sem var
mikil og ánægjuleg framför frá því
árið áður. Hann varð 2. í 200 m. á
24,7 sek. og einnig 2. í 400 m. á
55,0 sek., varð þar að láta í minni
pokann fyrir Stefáni Bjarnasyni,
sem hljóp á nýju meti, 54,6 sek.,
en Sveinbjörn hugsaði sér gott til
glóðarinnar, er næsta tækiæfri
byðist. í þrístökki varð hann meist-
arinn og setti nýtt met, 12,73 m.,
enda þótt hann yrði aðeins annar.
Reidar, sem vann, hafði nefnilega
ekki öðlast ísl. ríkisborgararétt.
Árið 1928 rann upp. Þetta var
mesta afreksár Sveinbjarnar og
sennilega hefir enginn ísl. útií-
þróttamaður afrekað jafnmikið á
einu sumri og Sveinbjörn gerði þá.
Á allsherjarmótinu vann hann
100 m. hlaupið á 11,5 sek., sló þar
út meðal annars methafann Garð-
ar, Stefán, Helga Eiríks o. fl. 200
m. hlaupið vann hann einnig á 24,1
sek. Þar sló hann út auk fyr-
nefndra tveggja manna Kristján L.
G., Geir Gígju o. fl. Þá vann
Sveinbjörn og 400 m. hlaupið á
54.9 sek. og sló þar út alla kapp-
na smátt og smátt, þar á meðal
methafann Stefán, Gígju o. fl. Tími
Sveinbjarnar í úrslitunum er ótrú-
lega góður, þegar tekið er tillit til
þess, að hann varð að hlaupa 400
metrana þrisvar sinnum á sama
klukkutímanum! — Langstökkið
vann Sveinbjörn mjög glæsilega
og setti nýtt met, 6,55 m., sem
stóð óhaggað í 9 ár, eða þar til
Sig. Sig. sló það í sterkum með-
vindi sumarið 1937, en það er líka
eina skiftið, sem stokkið hefir ver-
ið lengra hér á landi til þessa tíma.
Það var engin tilviljun þetta lang-
stökksmet Sveinbjarnar. heldur af-
leiðing réttrar og rækilegrar þjálf-
unar. Öll stökk hans voru lengri
en gamla metið, 6,39 m., sem Garð-
ar hafði átt. Stytzta stökk Svein-
bjarnar í þetta skipti var hvorki
meira né minna en 6,44 m.! Þarna
sló hann út auk gamla methafans,
Reiðar, Helga o. fl. — Fimmti
sigur Sveinbjarnar á þessu móti
var í fimmtarþraut. í þrístökki var
hann að vísu ekki nema annar. en
setti þó nýtt met, 12,87 m. í há-
stökki var hann svo annar, á 1,59
m., aðeins 2 cm. lægra en Helgi
stökk. Loks hljóp hann svo 110
m. grindahlaupið á 21 sek., sem
nægði til 3. verðlauna.
Sveinbjörn hlaut bikar að vero-
launum fyrir langflesta vinninga á
mótinu auk viðurkenningar fyrir
bæði metin.
Á meistaramótinu sama ár vann
Sveinbjörn enn meiri afrek, sem
nú skal greina:
Hann var 1. í 100 m. á 11,5 sek.
lá þó í starti) 1. í 200 m. á 23,4
sek., mettímanum, þótt hann væri
alveg án samkeppni. Næsti maður
2 sek. lengur! 1. í 400 m. á 54,4
sek., sem var nýtt met, og 1. í 800
m hlaupi á 2:05,8 mín. og sló þar
út sjálfan methafann, Gígju, enda
þótt það væri í fyrsta skipti. sem
hann hljóp þetta hlaup.
Nú, auðvitað vann Sveinbjörn
langstökkið að vanda, 6,39 m. Stökk
hann mjög jafnt 4 stökk yfir 6,35.
Sennilega hefir hann verið orðinn
þreyttur, þegar hann fór í lang-
stökkið, því hann gekk venjulega
grein úr grein, oftast óvinnandi. í
þrístökki var hann annar, en þó
meistarinn vegna þess að Reidar,
sem var fyrstur, hafði ekki ísl. rík-
isborgararétt. í hástökki var
Sveinbjörn svo annar á 1,65 m.,
sem var ágætt afrek, þareð hann
æfði ekki hástökk sérstaklega.
Grindahlaupið hljóp hann á 20,5
sek., sem var undir meti (2. verðl.-
og loks varð hann annar í fimmtar-
þrautinni, Þar hljóp hann meðal
annars 200 m. á 23,7 sek., eða í
annað sinn undir 24 sek.
Sem sagt, Sveinbjörn hlaut
þarna 6 einstaklings meistarastig,
þrenn 2. verðlaun, setti eitt nýtt
met og jaínaði annað. Auk þess
vann hann það dæmalausa þrek-
virki að sigra í öllum fjórum
hlaupunum frá 100 upp í 800 metra
og það á ágætum tímum, allt á
sama mótinu.
Er frammistaða þessi með slík-
um ágætum, að slíks munu engin
dærni hér, hvorki fyrr né síðar.
1929 hvíldi Sveinbjörn, en næsta
sumar, 1930, keppti hann loks aft-
ur á Alþingishátíðarmótinu, þá
tæplega 29 ára gamall. Samt vann
hann langstökkið með 6,52 m., sem
er ágætt afrek, hvort sem það væri
unnið þá eða nú, 9 árum síðar. 100
m. hljóp hann á 11,7 sek. og 200
m. á 24,1 sek. Fleiri greinum tók
Sveinbjörn ekki þátt í að þessu
sinnit sennilega ekki viljað það
vegna ónógrar æfingar. Hann var
nefnilega gæddur þeim mikla kosti
að koma aldrei illa æfður til leiks,
enda sýna afrek hans, að hann
hefir hlotið að vera mjög vel æfð-
ur og undirbúinn til þess að geta
unnið slík þrekvirki, stundum
mörg á sama degi, enda þótt hann
væri vel lagaður til íþrótta frá
náttúrunnar hendi.
Um Sveinbjörn má með sanni
segja, að hann keppti vegna íþrótt-
arinnar, en ekki vegna verðlaun-
anna.
Eftir þetta kvaddi Sveinbjörn í-
þróttirnár og lífið, en hans mun
ávalt minnst sem eins af beztu og
mestu afrekssonum þjóðarinnar á
íþróttasviðinu.
J. B.
Hinn nýi heimsmeistari í 5000
m. hlaupi, Taisto Máki, hljóp 3
km. á 8:14,8 í næsta hlaupi, sem
hann hljóp, eftir methlaupið.
Max Schmerling.
Schmeling sló Heus-
er í 1. loltu.
Max Schmerling kom á sunnu-
daginn aftur fram á sjónarsviðið.
Barðist hann við Adolf Heuser um
Evrópumeistaratitilinn í þunga-
vigt. Bardaginn fór fram í Stutt-
gart. Smerling' sló Heuser niður í
fyrstu lotu. Bardaginn varð þann-
ig stuttur, en laggóður.
7 menn yfir 10 m.
í kúluvarpi.
Innanfélagsmót K.R. í kúluvarpi
fór fram fyrir helgina. Úrslitin
urðu þessi:
1. Kristján Vattnes 13,26 m.
2. Sigurður Finnsson 13,15 m.
3. Jóhann Bernhard 12,03 m.
4. Anton B. Björnsson 11,35 m.
5. Gunnar Huseby 11,13 m.
6. Sveinn Ingvarsson 10,51 m.
7. Vilhj. Guðmundsson 10.37 m.
Vattnes hefir verið óheppinn í
kúluvarpinu í keppnunum í vor,
þar eð hann hefir kastað um 14 m.
á æfingum. Sigurður er í stöðugri
framför, og er þetta annað bezta
afrek, sem íslendingar hafa unnið
í þessari grein. Afrek Jóhanns er
ágætt, þegar litið er á, að þetta
er ekki hans sérgrein.. Þó gæti
hann kastað töluvert lengra með
bættum stíl. Anton og Gunnar eiga
ábyggilega eftir að láta heyrast
frekar frá sér, •— því að þeir
eru svo ungir. Hjá Sveini og Vil-
hjálmi er kúluvarpið alger auka-
grein, svo að þessi árangur er á-
gætur.
Þar eð svo margar breytingar
hafa orðið á yfirlitinu yfir beztu
afrek íslendinga í kúluvarpi, skal
það birt hér, eins og það var 1.
júlí, 1939.
13.74 Kristján Vattnes, K.R. ’38
13.15 Sigurður Finnsson, K.R. ’39
12,91 Þorst. Einarsson. Á., ’32
12,54 Marinó Kristinsson, Á. ’31
12,31 Jens Magnússon, Á. ’38
12.11 Ólafur Guðmundsson, Í.R. ’39
12,03 Jóhann Bernhard, K.R. ’39
11,77 Ágúst Kristjánsson, Á. ’37
11,51 Sig. í. Sigurðsson, Á. ’33
11,39 Sveinn Stefánsson. Au., ’38
11,35 Anton B. Björnsson, KR. ’39
11,33 Trausti Haraldsson, KR. ’32
11.22 Gunnar Húseby, K.R. ’39
11.16 Júlíus Snorrason, K.V. ’35
CHARLES NORDHOFF og JAMES NORMAN HALL:
Upprelsnln á Bounty.
14. Karl ísfeld íslenzkaði.
Bligh stóð við hliðina á Hillbrandt meðan hann leysti
utan af osttunnunum. í eitt fatið vantaði tvo fimmtíu punda
osta og Bligh fékk óðara eitt af bræðisköstum sínum.
— Djöfullinn sjálfur! Þeim hefir verið stolið, öskraði hann.
— Eins og þér kannske munið, skipstjóri, sagði Hillbrandt,
var tunnan opnuð samkvæmt skipun frá yður, meðan við
vorum í Deptford og ostarnir voru fluttir í land.
— Haldið þér kjafti, bölvaður þrjóturinn!
Christian og Fryer voru af tilviljun uppi á þilfari, þegar
þetta skeði og Bligh leit þá ekki hýrara auga en hina af skips-
höfninni. — Bölvað þjófapakk, hélt hann áfram. — Þið eruð
allir á móti mér, bæði yfirmenn og undirgefnir, En ég skal
temja ykkur, það megið þið hengja ykkur upp á. Hann snéri
sér að Hillbrandt: — Ef þér segið eitt orð ennþá, læt ég
húðstrýkja yður. Hann snérist á hæli, gekk aftur eftir skipinu
og -öskraði inn um káetudyrnar: — Herra Samúel, komið á
þilfar á augabragði!
Smúel kom flaðrandi til húsbónda síns og Bligh hélt á-
fram: — Það hefir verið stolið tveim ostum. Sjáðu um, að
skipshöfnin fái engan ost, hvorki yfirmenn né hásetar, fyr
en búið er að vinna upp tjónið.
Ég sá, að Fryer var mjög móðgaður, enda þótt hann segði
ekkert. Og það var ekki vandi að geta sér til um, hvernig
Christian var innanbrjósts, Og við næstu máltíð, þegar enginn
ostur var á borð borinn, neituðu skipverjar að borða. Einn
hásetanna, John Williams lýsti því yfir, að hann hefði flutt
báða ostana heim til Blighs, ásamt ýmsu fleiru, í báti frá
Long Reach.
Einkabirgðir okkar voru nú á þrotum, svo að við urðum
að taka til ,,konungsmötunnar“. Brauðið var orðið svo hart,
að það var álitamál, hvort brotnaði fyr, tönnin eða brauðið.
Saltkjötið var hið mesta óæti. Einn morguninn hitti ég Al-
exander Smith, sem þá var matsveinn okkar mötuneytis. Hann
sýndi mér bita, sem þá hafði verið tekinn upp úr tunnu. Bitinn
var grjótharður og lagði af honum megnustu óþefjan.
— Sjáið til, herra Byam, sagði hann: — Hvað getur þetta
verið. Það þætti mér gaman að vita. Það er hvorki af uxa né
grís, það megið þér vera viss um. Og á botni tunnunnar fund-
ust þrír hestskónaglar. Hafið þér séð, hvernig þeir útvega
skipunum matvælabirgðir í Portsmouth. Gangið þar fram hjá
eitthvert kvöldið og þá fáið þér að heyra húðarbykkjurnar
frísa, þegar þær eru leiddar á blóðvöllinn. Og ekki þarf að
tíunda negrana, af þeir villast þangað á kvöldin. Þeir taka
þá, eins og þeir koma fyrir, stinga þeim ofan í tunnu, salta
þá lifandi og slá botninn í. Og það er máske ekki verst kjöt-
ið af negragreyjunum.
Smith var mikill vinur Bakkusar gamla, sem hann hafði
kynst á öðrum skipum. Nokkrum dögum seinna fékk hann
mér trédósir og sagði: Það er til læknisins, viljið þér færa
honum þær fyrir mig.
Þetta voru tóbaksdósir, ágætlega smíðaðar úr dökkrauðu
tré. Ég heimsótti Bakkus gamla um kvöldið.
Sveit Christians stóð vörð. Við Tinkler litli vorum á vakt
Fryers, en Peckover stjórnaöi þriðju vakt. Peckover var lágur
maður, en sterkbyggður um fjörutíu og fimm ára að aldri.
Hann hafði verið á sjó svo að segja alla ævi. Hann var glað-
legur á svip, mjög sólbrenndur og handleggirnir allir tattover-
aðir.
Þegar ég kom inn, sátu þeir þrír saman á legubekknum:
Peckover, læknirinn og Nelson.
— Kom inn, hrópaði læknirinn. — Bíðið við, drengur minn,
ég held, að ég geti útvegað yður sæti.
Hann stóð furðu hvatlega á fætur og ýtti fram handa mér
lítilli tunnu til þess að setjast á. Peckover tók tappann úr
flöskunni og lét vínið freyða á tinkrúsinni. Ég afhenti tó-
baksdósirnar, áður en ég fékk mér sæti á tunnubotninum með
tinkrúsina í hendinni.
— Þetta er frá Smith, segið þér. Það var fallega gert af
honum! Mjög fallega gert. Ég man vel eftir Smith frá þeim
tíma, þegar við vorum um borð í „Antelope.“ Það er eins
og mig minni, að ég hafi gefið honum rommblöndu stöku
sinnum á þeim árum. Og því ekki það. Ég þoli aldrei að horfá
upp á þyrstan mann. Hann leit í kringum sig í klefanum,
þar sem vínkvartilin voru: — Guði sé lof, að hvorki mig né
vini mína .þarf að þyrsta í þessari ferð.
Nelson rétti fram höndina eftir tóbaksdósunum og skoðaði
þær. — Alltaf get ég verið hrifinn af því, tók hann til máls —
hvað sjómennirnir okkar eru handlagnir. Hvaða tréskurðar-
mejstari, sem væri, mætti vera hreykinn af þessu verki, enda
þótt sjómaðurinn hafi ekki haft önnur verkfæri en hnífbus-
ann sinn. Það virðist vera mahogni.
Bakkus gamli hafði flett skyrtuerminni upp fyrir olnboga.
Svo tók hann dósirnar og stráði langri tóbakslön upp eftir