Alþýðublaðið - 19.08.1939, Blaðsíða 1
Berjaferð
Alpýðfiiflokks-
félaganaa verð
ur á sunnudaginn
RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON ÚTGEFANDI. ALÞÝÐUFLOKKURINN
XX. ÁRGANGUR LAUGARDAGUR 19. ÁG. 1939 189. TÖLUBLAÐ
Alpýðifiokksfdðgin
eína til s;berjaferðar
að LTrðllafossS
og i Skálafell
á snnnndag.
Berjafðr Alpýðn-
flokksfélaganna
á morgnn.
Farið Irá-LæhjartorBi.
bl. 10 f. h. og 1,30 e. h.
Pólverjar skipta upp stórum
jarðeignum við landamærin
------—.
Smábændnr eiga að hafa eitthvað að
verja, ef ÞJððverJar ráðast á landið.
Bæjarstjirinn ð Norðflrði
segir starfl sinn lansn.
—----♦----
Hefir verið ráðinn forstjóri Pöntunar-
félags alþýðu þar á staðnum að und-
iriagi íhaldsmanna og kommúnista.
Alþýðuflokksfélög-
IN í Reykjavík efna til
berjafarar í eitthvert bezta berja
land hér í nágrenninu, að
Tröllfossi og í Skálafell. Lagt
verður af stað frá Lækjartorgi
klukkan 10 fyrir hádegi og
kiukkan 1V2 e. h. Kostar ferðin
báðar leiðir 3,20 kr. fyrir full-
orðna, en hálft gjald fyrir börn.
Við Tröllafoss er nú, að því
er bóndinn á Skeggjastöðum
segir, mjög mikið af berjum,
bæði bláber og krækiber, en þó
öllu meira af bláberjum, svo að
enginn þarf að kvíða því, að
ekki finnist nóg ber.
Ef veður verður gott á morg-
un, má telja víst, að margir noti
sér það ágæta tækifæri, sem hér
gefst, til þess að tína ber og
skoða fagurt land, því að það er
mál margra, að á fáum stöðurn
sé fegurra hér í nágrenni
Raykjavíkur en við Tröllafoss.
Allar upplýsingar viðvíkjandi
bei’jaförinni verða gefnar á
skrifstofu Alþýðuflokksfélags-
ins frá klukkan 5—7 í dag.
Ásgelr isgeirsson
fer itan í erindnm
rikisstjðrnarinnar.
AÐ mun hafa verið afráð-
ið í morgun, að Ásgeir
Ásgeirsson bankastjóri fari í
erindum ríkisstjórnarinnar utan
með „Brúarfossi“ á mánudags-
kvöldið.
Stendur för hans í sambandi
við síldarverksmiðjumálin.
LONDON í morgun. FÚ. ♦
ÓLSKA ríkisstjórnin hef_
ir gefið út tilskipun um,
að margar jarðeignir stór-
eignamanna við landamærin
verði teknar og landinu skipt
milli smábænda.
Allt frá því er styrjöldinni
lauk hefir verið stefnt í þessa
átt í Póllandi, en skipting
stórjarða í landamærahéruð-
unum hefir til þessa ekki
farið fram. Líta menn svo á,
að þetta sé gert nú til þess að
tryggja sér stuðning fólksins
í þessum héruðum.
Árásirnar á Pólverja harðna
stöðugt í þýzkum blöðum, og er
þeim hvarvetna líkt við árás-
irnar á Tékka í fyrra, og í tíma-
riti, sem er nýútkomið, er grein,
sem menn ætla, að sé skrifuð af
von Ribbentrop, utanríkismála-
ráðherra Þýzkalands, og er þar
einnig ráðizt á Bretland.
Segir í grein þessari, að það
sé stefna Breta, sem hafi komið
í veg fyrir, að Danzigmálið
væri leyst friðsamlega og hún
væri enn Þrándur í Götu fyrir
lausn málsins. Hið sama væri
að segja um lausn annarra
vandamála álfunnar — Bretum
væri um að kenna, að ekki væri
gengið til samninga um þau. Ef
Bretar hefði ekki haft afskipti
af þessum málum, hefði Þjóð-
verjar og Pólverjar leyst þau
sín í milli.
Þá segir loks í tímaritsgrein-
inni, að Pólverjar virðist ekki
lengur hafa hemil á atburðun-
um og ástandinu í sínu eigin
landi.
Frh. á 4. stöu.
Alvarlegt ástand aneðal
sfldarsðltnnarfól ksins.
♦ —
Fjöldmn allur af sildarstúlkunum á Siglu
firði hafa ekki haft upp nema 40—50
krónur, sumar ekki nema 20 — 30 kr.
....♦—
H
ORFURNAR fyrir síld-
arsöltunarfólkið á
Siglufirði eru nú hinar í-
skyggilegustu og ekki annað
sýnilegt, en að fjöldinn allur
af því komi .heim aftur með
svo að segja tvær hendur
tómar, ef ekki kemur afla-
hrota á síðustu stundu.
Eftir því, sem Alþýðublað-
inu var skýrt frá í símtali við
Siglufjörð í morgun, hafa
síldarsöltunarstúlkurnar á
flestum söltunarstöðvunum
fram að þessu ekki haft upp
nema 40—50 krónur. Á ein-
um f jórum stöðum munu þær
hafa haft upp eitthvað á ann-
að hundrað, cn til eru þær
stöðvar, þar sem sumarkaup-
ið er ekki orðið meira en 20
—30 krónur.
Ástandið er ekki ólíkt því,
sem það var í lok síldarvertíð-
arinnar árið 1935, þegar flytja
varð síldarverkunarfólkið heim
aftur á kostnað ríkissjóðs.
Það er að vísu búið að salta
nokkru meira en þá, á sama
tíma, en þess ber að gæta, að
fólksfjöldinn, sem í ár fór til
Siglufjarðar í atvinnuleit, er
miklu meiri en þá.
Má búast við því, að lolkið
neyðist til þess nú að fara þess
á leit við ríkisstjórnina, að hún
sjái því fyrir ókeypis fari heim
úr síldarsöltunarplássunum og
er þess að vænta, að ríkisstjórn-
Frh. á i. aiftii.
Frá samningunum í Moskva: Maisky, sendiherra Rússa í Lond-
on, kveður Doumenc hershöfðingja, leiðtoga frönsku hernað-
arsérfræðinganna, sem nú eru í Moskva, við brottförina þangað.
Rafknúnar
Rvfkur tf
bifreiðar milli
lafnartiarðar?
Félag stofnað hér í bænum, sem ætlar
að starfrækja slíka fólkflutningsbila.
■ ■ ■»......
NÝLEGA hefir verið stofnað
hlutafélag hér í bæ, sem
ætlar sér að starfrækja rafknún-
ar bifreiðar. Er það hlutafélagið
Rafmagnsvagnar, og er ætlun
þess að byrja á því að hafa raf-
knúnar bifreiðar í förum milli
Reykjavíkur og Hafnarfjarðar.
Framkvæmdastjóri hins nýja
hlutafélags er Jón Gauti verk-
fræðingur, en hann hefir, eins og
kunnugt er, skrifað mjög mikið
mikið um notkun þessara farar-
tækja, og um þann spamað á
erlendum gjaldeyri, sem af því
hlytist að nota eingöngu innlenda
orku.
„Strax og við höfum fengið
sérleyfi á leiðinni Reykjavík —
Hafnarfjörður," segir Jón Gauti,
„munum við hefja byggingu á
þrem rafmagnsvögnum“.
— Verða þeir stærri en þær
bifneiðar, sem nú eru í förum á
milli?
„Samkvæmt nugildandi bifreiða
lögum mega almenningsvagnar
ekki vera breiðari eh 2,20 metrar,
en þeir vagnar, sem við ætlum
okkur að byggja þyrftu helzt að
vera nokkuð breiðari, og áætlum
við að þeir geti tekið milli 40
og 50 farþega".
— Verður rekstur vagnanna ó-
dýrari en annarra bifreiða?
„Já, undir öllum kringumstæð-
um verður hann það, og svo
má ekki gleyma því, að um inn-
lenda orku er að ræða“.
— En hvemig fá þeir rafmagns
orkwnm?
„Ofan á bifreiðunum verður
komið fyrir stöngum með hjóli
í endanum, og rennur það á loft-
línu, sem lögð verður milU
Reykjavíkur og Hafnarfjarðar.
Verða á leiðinni 2 til 3 jafn-
straumsstöðvar og verður jafn-
straumurinn 550 volt. Verður hér
um akaflega mikla rafmagnsnotk-
un að ræða, og því þýðingarmik-
ið fyrir Sogsvirkjunina og bæjar-
félagið i heild að þessu fyrir-
tæki verði komið á“.
,',Eru ekki möguleikar áaðhafa
þessa vagna í förum á fleiri
leiðum?
„Stofnkostnaður er að visu
mjög mikill, aðallega vegna raf-
magnslínanna, og verður því erf-
itt og dýrt að koma þeim upp
á löngum leiðum, en vel væri
hugsanlegt, áð strætisvagnarnir,
sem eru á förum í úthverfi bæj-
arins yrðu allir rafknúnir, og
sama er að segja um Þingvalla-
bilana vegna þeirrar miklu um-
ferðar, sem þangað er“.
— Era þessir rafknúnu vajgnar
mikið notaðir erlendis?
„Já, og sérstaklega í Englandi
og Ameríku, en þó eru þeir mik-
ið famir að ryðja sér til rúms
í Þýzkalandi, Noregi og Svíþjóð.
Eru þeir að mörgu leyti þægi-
legri en hinir stóru sporvagnar, og
þá fyrst og fremst vegna þess
að þeir era á gúmmíhjólum og
að þeir geta á veginum tekið
beygjur og vikið fyrir öðrum
vögnum, án þess að missa af raf-
magnslinunni“.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins.
Norðfirði í morgun.
Bæjarstjórinn á
NORÐFIRÐI — Karl
Karlsson, hefir sagt lausu
starfi sínu frá 27. nóvember
næstkomandi. Hefir hann frá
þeim tíma verið ráðinn for-
stjóri Pöntunarfélags alþýðu
á Norðfirði.
Hvort tveggja er gert að
tilhlutun íhaldsmanna og
kommúnista.
Karl Karlsson, fyrrverandi
verzlunarstjóri, sem verið hefir
bæjarstjóri á Norðfirði síðan í
nóvemberlok í fyrra, er íhalds-
maður og var kosinn bæjar-
stjóri með atkvæðum ihalds-
manna og kommúnista í bæjar-
stjórn Norðfjarðar.
Eru þeir viðburðir öllum enn
í fersku minni, sem til kosning-
ar hans leiddu. Bæjarstjórnar-
kosningai'nar á Norðfirði þ. 11.
september í fyrra höfðu ekki
skapað neinum flokki meiri-
hlutaaðstöðu á Norðíirði, en Ey-
þór Þórðarson hafði þó skömmu
eftir þær verið kosinn bæjar-
stjóri með atkvæðum Alþýðu-
flokksmanna og Framsóknar-
manna, sem þó höfðu ekki né
hafa nema fjóra af níu fulltrú-
um í bæjarstjórninni. En íhald-
ið klofnaði við þá kosningu.
Skömmu síðar gerðu íhalds-
menn og kommúnistar hina
furðulegu samfylkingu sína, og
var Eyþóri Þórðarsyni þar með
raunverulega gert ómögulegt
að gegna starfinu, þar eð komm-
únistar og íhaldsmenn neyttu
sameiginlegs meirihluta í bæj-
arstjórninni til þess að eyði-
leggja allar ráðstafanir hans.
Sagði Eyþór því af sér bæjar-
stjórastarfinu, en íhaldsmaður-
inn Karl Karlsson var kosinn í
hans stað með stuðningi kom-
múnista.
En nú er Norðfjörður, eins
og símskeytið sýnir, innan
skamms bæjarstjóralaus á ný.
Dðnska blaðamean-
irnir fórn frá Sigln-
firði i morgnn.
BLAÐAMENNIRNIR sátu í
gær í boði bæjarstjórnar-
innar á Siglufirði. Bæjarstjóri
bauð þá velkomna með ræðu.
Peder Tabor svaraði fyrir
hönd gestanna og sagði m. a.:
„Við höfum nú síðustu daga
farið um þetta stóra land. Við
höfum undrazt fegurð þess og
dáðst að möguleikum þess og
þeirri hreysti, hugrekki og
snilli, sem þjóðin sýnir í bar-
áttunni við erfiðleikana. Við
heimsækjum ykkur sem bræður,
og það gleður okkur að komast
að raun um, hversu framfarirn-
ar hafa verið stórstígar, síðan
ísland fékk fullkomið sjálf-
stæði. Við lítum á ísland sem
þýðingarmikinn hlekk í hinni
mikilsverðu samvinnu NorSur-
landa.“
í morgun lögðu blaðamenn-
irnir af stað frá Siglufii'ði til
Sauðárkróks með skipi, en það-
an fara þeir í bílum hingað suð-
ur.
Úrslit 2. flokks mðts
ias ð morgaa.
Knattspyrnukappleikur 2. fl.
mótsins milli K.R. og Vals í
gærkveldi fór þannig, að K.R.
vann með 2:0.
Úrslitakappleikar mótsins
verða á morgun. Kl. 5 keppa
þá Valur og Víkingur, og þegar
að þeim leik loknum keppa K.
R. og Fram.
Súðin
var á Stykkishólmi í gær.
Þjöðverjar taka nú einnig ai
sér að „vernda“ Slðvakín.
Samningur um pað birtur í Bratislava í gær.
---------------------
LONDON í gærkveldi. FÚ.
JÓÐVERJAR hafa tekið að
sér að vernda Slóvakíu
hernaðarlega. Var tilkynning
um þetta birt í Bratislava í
morgun, og jafnframt, að samn-
ingur um þetta milli Þjóðverja
og Slóvaka hefði verið undir-
skrifaður í gær.
Þetta hefir ekki vakið xieina
undrun í London og menn líta
svo á, að þessi ákvörðun breyti
í rauninni engu. Slóvakía hlaut
sjálfstæði sitt, sem er sjálfstæði
aðeins að nafninu, þegar Þýzka-
land lagði undir sig Bæheim og
Mæri. Þjóðverjar hétu Slóvök-
um þá vernd, og það er almennt
kunnugt, að talsverðir þýzkir
herflutningar hafa átt sér stað í
Slóvakíu, og að stundum hafa
landamæri Slóvakíu og Póllands
verið lokuð vegna þessara her-
flutninga.
Czaky utanrikismélaráðherra
Frk i L aMQ.