TÍMINN kemur út einn sinni i viku og kostar 4- kr. árgangurinn. AFGREIÐSLA i Regkjavík Laugaveg 18, simi 286, út um land iLaufási, sími 91. II. ár. Reykjavík, 9. febrúar 1918. 6. blað. Danir í vorn garð. i. T Danmörku eru tvö félög sem sérstaklega hafa íslands-mál á stefnuskrá sinni. Hið eldra er Atlantshafseyjafélagið, og er það gamalkunnugt hér á landi, þótt ekki verði fyrri ferill þess rakinn að sinni. Hið yngra er Dansk-ís- lenzka félagið. Félög þessi eru spegill af huga Dana í yorn garð, þeirra sem eitt- hvað um okkur vita og hugsa. En meginþorri Dana veit sem ekkert um okkur, nema helzt ein- hverjar ýkjusögur, og gerir sér því litla grein fyrir því hvað um okk- ur verður, eða hverrnig okkur líður. Með því að athuga framkomu þessara félaga gagnvart tslending- um — meðal annars út af fána- málinu nú — má sjá það ljóslega að mjög skiftir í tvö horn um hug Dana til okkar. — Er okkur ís- lendingum holt að gera okkur þess fulla grein. Verður hér fyrst horfið að eldra félaginu, Atlantshafseyjafélaginu. Nokkru fyrir áramótin var hald- inn aðalfundur í félaginu, en fund- argerðin er nýkomin hingað. Var þá birtur árangur af stjórnarkosn- ing. Fór hún á þá leið að allir voru endurkosnir, nema einn, en það var Bærentsen amtmaður frá Færeyjum. í hans stað var kosinn Knútur Berlín, sem alkunnur er af hinum óheillavænlegu afskiftum sínum af íslandsmálum, sá maður sem mest hefir gert til þess að spilla fyrir eðlilegum og farsælum framgangi mála vorra i Danmörku. Hlaut Knútur Berlín meir en helm- ingi fleiri atkvæði en Bærentsen. Prófessor Finnur Jónsson tók þegar til máls er úrslit kosning- anna voru kunn, og mælti á þessa leið: »Eg hefi heyrt úrslit kosning- anna og þykir mér mjög hafa mið- ur farið. Það er nú komið fram, sem eg vildi ekki leggja trúnað á. Agætum og nákunnugum málsvara eins ríkishlutans hefir verið kastað út, (»smidt ud«) til þess að koma að manni sem ber ekki annað til brunns en lögfræðis þekking sína, en er fulltrúi pólitisks undirróðurs sem hefði átt að hlífa félaginu við. En eg veit það af eigin reynslu, að frá vissum hliðum hefir ekki mikið komist að af sérþekkingu, upp á síðkastið. Það skal nú sagt með fullri áherslu, að kosning prófess- ors Berlíns, er högg í andlit öllu því sem íslenzkt er. Með henni er fullkominn endi bundinn á störf félagsins viðvíkjandi Islandi — og þykir mér mjög fyrir. Félagið get- ur algerlega strikað ísland út af stefnuskrá sinni. Það verður óhjá- kvæmileg afleiðing af þessari kosningu. Mig brestur orð sem séu nógu sterk til þess að lýsa þessu, eins og það á skilið«. Próf. Finnur Jónsson gekk því- næst burt af fundi félagsins. Með þessum orðum hefir próf. Finnur Jónsson, fyrir hönd allra íslendinga, sagt skilið við Atlants- hafseyjafélagið. Svo á það að vera um alla. íslendingar þeir sem enn eru í félaginu, gera ekki skyldu sína gagnvart íslandi, ef þeir ekki segja sig nú úr félaginu. Aðrir hafa gert það áður, við fyrri fram- komu félagsins. Þessi síðasta tekur af öll tvímæli hvert það stefnir. Því að það er áreiðanlega engin tilviljun að Knútur Berlín er kosinn í stjórn félagsins og það einmitt nú og með svo miklum meirihluta. Það verður ekki skilið á annan hátt en þann, að félagið taki nú að sér stefnu hans gagnvart íslandi. Og þeir sem ekki fara nú úr fé- laginu taka sömu stefnu um af- stöðu til íslands og Knútur Berlín hefir barist fyrir — stefnuna að rísa gegn öllum kröfum okkar — stefnuna að halda í okkur sem fastast til þess að ekki minki »nýlendu«ríki Dana, né það svæði sem danskur fáni blaktir yfir. — Hvort sem okkur er það ljúft eða leitt. Hvort sem okkur er það til hags eða tjóns. Til þess að halda í lengstu lög í æru og ríkisveldi Dana. Á þessum anda hefir áður bólað í félaginu. En nú hefir hann alger- lega fengið yfirhöndina. Lengi hafa sumir íslendingar borið hann með þolinmæði. Þegar próf. Finnur Jónsson nú tekur svo af skarið — en hann er í þeirra manna flokki, sem ekki vildu stofna til slíks ó- friðar fyr en i seinustu lög --- þá mega allir íslendingar ganga að því vísu að andi félagsins i okkar garð er öllum okkur óþolandi. Félag sem kýs argasta mótstöðu- mann okkar í stjórn sína undir þessum kringumstæðum, getum við ekki skoðað öðru vísi en okkur fjandsamlegt. — Og þetla er annað og það eldra félagið i Danmörku sem tekið hefir sérstaklega íslenzk mál á stefnuskrá sína. Hvernig er hægt að hugsa sér áframhaldandi sam- band við Dani á þessum grund- velli? Það er óhugsandi. Aðalspurningin er þessi: Hversu mikill hluti Dana er það sem fylgir Atlantshafseyjafélaginu um þessa afstöðu gagnvart okkur ís- lendingum? Að það sé töluverður flokkur má telja víst, úr því félagið tekur nú stefnuna svo eindregið og beitir Knúti Berlin fyrir sig. Það má og ráða af framkomu danskra kaup- manna, sem á mjög óviðeigandi og niðrandi hátt fyrir íslendinga hafa ráðist á próf. Finn Jónsson út af afskiftum hans af málinu. TJr lí&ndli. Töluverðar sögur ganga um það í bænum, að margir íslenzkir verkamenn muni hafa í hyggju að hverfa til Englands til þess að leita sér atvinnu. Annað dagblaðið flytur nánar fréttir af þessu. Segir að um 250 menn muni ráðnir til Englands og skip muni koma bráðlega til þess að sækja þá. Hvað er satt í þessum sögu- burði? Nálega ekkert. Eftir hinum áreiðanlegustu heim- ildum er sá einn fótur fyrir þess- um sögum sem hér segir: Tveir menn af vélstjóraskólan- um fóru á fund brezka ræðis- mannsins og spurðust fyrir um það hjá honum hvort þeir myndu geta fengið atvinnu á Englandi. Fyrir beiðni þeirra sendi ræðis- maðurinn símskeyti til brezku stjórnarinnar og spurðist um þetta fyrir þá. Svar stjórnarinnar var fyrirspurn um það hvaða mennn þetta væru og hvaða atvinnu þeir stunduðu. Stjórninni var aftur sent svar um það. Síðan hefir ekkert skeyti komið frá stjórninni. — Þetta er alt. Sögurnar um að menn svo hundruðum skifti séu ráðnir til Englands, eru gersamlega ósannar. Að skip sé væntanlegt innan skamms til þess að sækja þá, er sömuleiðis gersamlega ósatt. Enska stjórnin hefir ekki einu sinni gefið einum einasta íslenzk- um verkamanni leyfi til þess að stiga á land á Englandi, hvað þá meira. Það er daglegt brauð að miklar sögur geta myndast af litlu tilefni. Þarf oft minna til en það sem hér er um að ræða. En — ekkert blað, sem hefir einhvern snefil af sómatilfinning, á að láta slíkt koma fyrir sig, að fara með svona mikinn söguburð án þess að leita fyrst upplýsinga um það hvort satt sé eða ekki. Enda var ekkert hægara en að leita þeirra upplýsinga. Vilji biöð halda virðing sinni, mega þau allra sist fara með svo stórkostlegar ýkjur, um þau efni sem að einhverju leyti koma við öðrum þjóðum. Það þarf ekki að fara í neinar grafgötur um það hvers vegna blaðið hleypur svona á sig — og önnur blöð t. d. Landið taka sögu- burðinn fyrir góða og gilda vöru—. Það gafst um leið tilefni til þess að ala á tortryggninni í garð landsstjórnarinnar, að gefa það a. m. k, óbeinlínis í skyn, að menn væru að flýja land vegna þess bvernig landinu væri stjórnað. Jafnvel af því að stjórnin væri ekki enn búin að kalla saman aukaþingl Það er ekki óeðlilegt, að blöðin njóti lítillar virðingar almennings, þegar þau fara svona að ráði sínu. Einkennileg bardagaaðferð. Það er nú orðið alllangt siðan nokkurt orð hefir heyrst frá and- banningum hér, þ, e. frá þeim sjálfum. Þeir virðast orðnir raka- Iitlir. í stað þess beita þeir nú fyrir sig dönskum andbanninga- hetjum og ofmikið af því þýðinga- góðgæti, fær ísafold seint, altaf nóg rúm fyrir slíkt. Skrifstofu and- banninga mætti nú kalla þýðinga- skrifstofu. En skrifstofan er líka fréttastofa. Það má sjá af dönskum blöðum — en þar í landi stendur nú hörð bannlagabarátta — að andbann- ingar þar hafa hinar einkennileg- ustu hugmyndir um bannlögin hér. Gera jafnvel ráð fyrir að þau verði afnumin bráðlega. Telja kvenfólkið einu vörnina fyrir bannmenn o. s. frv. Fréttirnar eru taldar ábyggilegar og raktar um Noreg til skrifstofu andbanninga hér. Það litast mörg frásagan á skemmri leið. En óneitanlega er þetta einkennileg bardagaaðferð. — Það einkennilegasta við bardaga- aðferðina mun þó vera það, hvað hún ber litinn árangur. Þrátt fyrir þennan stuðning sem íslenzkir og danskir andbanningar veita hvorir öðrum — Danir með því að leggja rökin i hendur íslendingum og Is- lendingar með því að flytja ófara- fréttir af banninu til Danmerkur — er það kunnugt að banninu vex daglega fglgi hér á landi, og dansk- ir bannmenn telja nú engan vafa á því að þeir hafi meiri hlúta þjóðarinnar með sér.
Beinir tenglar