Tíminn - 01.03.1919, Blaðsíða 1

TÍMíNN
að minsta kosti 80
blöð á ári, koslar 5
krónur árgangurinn.
AFGREWSIA'
i Reykjavik Laugaveg
18, simi 286, át um
land i Laufási sími 91,
III. ár.
Reykjavíb, 1. rnars 1919.
14. blað.
Samgöngur i fofti.
Ólíklegt er að íslendingar leggi
hluslir freinur við öðrutn framfara-
nýungum utan úr heim en þeim,
sem snerta samgöngur í lofti. —
Enda eru framfarir þar slór-stigar
og af tilraunastigi, þegar um skap-
legar vegalengdir er að ræða.
Bretar hafa þegar skipað sér-
stakan loitsamgangna-ráðherra og
selt yfir nýja ráðuneytisskrifsiofu,
enda eru þar stórhuga ráðagerðir
nm notkun þessara framfara. —
Bresk félög hyggjast að koma á
fót risaloftförum á öllum helstu
póstleiðum, yfir Atlantshaf, til Ind-
lands og( Ástralíu, og miðstöðin
fyrirhuguð í Lissabon í Portúgal.
Frakkneskur herforingi einn er
að skipa í keríi loftsamgöngum
þar í landi. Eiga aðal-áætlanaleið-
irnar að vera átta út frá París, á
alla vegu, og sumar út úr landinu.
Fastir viðkomustaðir með tvö lil
þrjú hundruð rasta millibili, en
önnur loftför fara hringferðir um
sömu stöðvar, og líkist þelía þá
einna mest kóngulóarvef. Til ferð-
anna á að nota »tví-palla«-flug-
vélar og eru fjórar aflvélar í liverri
með 200 hestöflum-hver vél, kæmi
því ekki að sök, þótt bilun ætti
sér stað meðan ein er eftir. Jafn-
hliða verða setlir upp vitar hæfi-
lega margir til þess, að samgöngu-
tæki þessi komi að notum á nótt
sem degi. Þá eru loftskeyli einnig
notuð í þarfir þessara samgangna,
flugvélarnar geta veilt þeim við-
töku. Burðarmagn þessara frönsku
véla nemur sem svarar 15 hest-
burðum.
Þá berst sú fregn frá Bretuin,
að nú hafi verið smíðað loftfar
með nýrri gerð, er það bátur að
neðan, gelur því sest á sjó og sigtt
leiðar sinnar, en hafið sig upp
aftur hvenær sem er; yrði þetta
mjög til þess, að ríða slig á örðug-
leika við langar vegarlengdir yfir
sjó, ef vel reyndist.
Meðan Lloyd Geoige dveiur á
friðarráðstefnunni í París, bregður
hann sér daglega heim til þess,
að sinna starfi sínu þar. Fer hann
þá á milli í loftförum. Eru þau
þannig gerð, að þar getur hann
setið í notalega raílýslu farrými
og búnu öðrum þægindum. Tvær
slundir fara í hvora ferð. Má geta
Því nærri, að lífsháski er það ekki
talinn, að ferðast með slíkum sam-
göngutækjum, úr því Brelar þora
trúa þeim íyrir Lloyd George
svona daglega.
Við eigmj, þér rudda leið eins
og aðrir. — Góð flugvél kostar á-
móta mikið og þokkalegur mótor-
bálur, Og naumast ættu samgöng
urnar eins og þær cru að spilla
þvi, að þessi leiö yrði reynd.
Kauðsyn flokkaskiítiugar.
Mönnum hrjóta þau orð af vör-
um stundum, að best væri að
pólitisku flokkarnir væru ekki til,
af þeim leiði rneira ilt en gotl.
Hér er á ferðinni hinn mesti
misskilningur.
Föst og Ijós flokkaskifting i
landsmálum er einmilt hin mesta
nauðsyn, hún er undirstaðan undir
lýðfrjálsu sljórnskipulagi, hennar
má alls ekki án vera eigi það
skipulag að blessast vel.
Undirslaðan er þessi:
Alþingiskjósendur í hverju ein-
asta kjördæmi ganga saman í
flokka eftir því sem þeir eiga sam-
an, eftir þeim málum sem þeir
vilja hrinda í framkvæmd, eftir
þeim nreginstefnum sem uppi eru
í landsmálum. Þessi félagsskapur
velur ábyggilegan mann úr sínum
hóp, sér um kosning hans, og
hann fer með umboð flokksins á
alþingi, til þess að berjast fyrir
þeim áhugamálum sem flokkurinn
hefir á dagskrá.
Á alþingi ganga þvínæst þeir í
flokk saman sem kosnir eru af
sama flokki. Sá flokkur sem hefir
meiri liluta skipar og stjrður lands-
stjórn sem hrindir áhugamálum
flokksins endanlega í framkvæmd.
Aðhaldið og eftirlitið er neðanað
og uppeftir. Félögin f kjördæmun-
um bera ábyrgð á þinginönnunum
og þingflokkurinn á sljórninni. Ef
þingmaðurinn bregst stefnunni velja
kjördæmafélögin annan næst þegar
kosið er. Ef landsstjórn bregst
stefnunni er ný skipuö.
•Tafnframt því sem aðhaldið er
þannig neðanað og uppeftir, íyrir
þingmenninga og landsstjórnina,
ber meirihluta flokknrinn fufla
ábyrgð á stjórn landsins og fjár-
hag í heild sinni, gagnvart þjóð-
inni. Það verður beint lífsskilyrði
fyrir flokkana að slanda við loforð
sín og að framkvæma það sem
þeir hafa vald lil á hinn besta og
réttasta hált.
Kjósendurnir hafa það þannig
beint í hendi sinni að þeim sé
stjórnað eins og þeir. vilja og geta
þegar tekið í taumana, er út af ber.
Þangað til þessi undirstaða er
fengin, er það ekki nema nafnið
tómt að tala um lýðfrjálst stjórnar-
skipulag í landinu.
Þessa undirstöðu eigum við ís-
lendingar eftir að leggja að miklu
leyli, þess vegna hefir stjórnmála-
lífið verið óheilhrigt, þess vegna
hefir æ verið ura alt of mikið
fesluleysi og framkvæmdaleysi að
ræða í sljórmnálunum inn á við.
Aðhaldið hefir vantað neðan að
fyrir þingmennina, því að sam-
stæðir flokkar i innanlandsmálum
íiafa ekki verið til í kjördæmun-
um. Þess vegna hafa þingmenn-
irnir verið kosnir af handahófi og
hafa getað hegðað sér eins og þeim
bauð við að horfa á þinginu,
hringlað milli flokka, brugðist lof-
orðuin sinum, gerl hrossakau]) o.
s. frv.
Aðhaldið fyrir landsstjórnina hefir
og vantað frá þinginu, um innan-
landsstjórnina. Hún var venjulega
skipuð með tilliti til eins einasta
máls, sem ekki kom innanlands-
stjórninni við neina óbeinlínis. —
Flokkurinn, sem studdi hana, var
mjög mislitur um innanlandsstjórn-
ina. Afleiðingarnar: festu-og fram-
kvæmdaleysi inn á við.
Og þjóðin gat ekki komið fullri
ábyrgð á hendur neinum fyrir
mistökin. Enginn einn bar ábyrgð-
ina. Allir 'vora samsekir. Undir-
stöðuna vantaði til þess að einn
bæri ábyrgðina og að honum væri
hægt að ganga.
Lausn málanna út á við hefir
nú tekið burt tvískinnunginn í ís-
Ienskú sljórnmálalífi. Sá tvískinn-
ungur hefir verið eina afsökunin
sem þjóðin liefir liaft, að leggja
ekkí hinn nauðsynlega grundvöll
til að stjórna sér sjálf.
Nú er lienni lífsnauðsyn að
leggja grundvöllinn fyrir næstu
kosningar,
til þess að fá inn á þingið sam-
stæða framsóknarmenn, sem telja
það skyldu sínu að bjarga þjóðar-
búinu á hinum erfiðu tímum, sem
í hönd fara,
tii þess að fá stefnufasta, á-
kveðna og samstæða landsstjórn,
til þess að einhver aðili sé til í
landinu, sem ber fulla ábyrgð á
stjórn landsins og ölluin fram-
kvæmdum og fjárhag,
til þess að stemma að ósi hið
óheilbrigða og siðspillandi pólitiska
ástand, sem nú er i Inndinu.
Það er þjóðarnauðsyn, að meir
sé vandað til næstu kosninga en
nokkru sinni áður.
I’að er þjóðarnauðsyu, að fyrir
næslu kosningar liafi áhnganienn-
irnir í hverju einasta kjördæmi
gengist fyrir félagsmyndun sam-
stæðra manna innan kjördæmisins,
sem tekur það að sér að útvega
kjördæminu ábyggilegan þingmann
og sér um kosning hans. Leggur
honum það skýrt upp í hendurn-
ar, hverri stefnu hann á að fylgja
og tekur ábyrgð á honiím.
Með þeirri undirstöðu ' kemur
annað af sjálfu sér.
Og í rauDÍnni er það svo, að
enginn stjórnmálaflokkur á að gela
látið sér detta í hug að ætlast til
að fá þingmenn kosna, eða að
bjóða sig fram til þess að takasl
á hendur stjór^i landsins — Ieggi
hann ekki skýrt fram hvað hann
ætlar að gera, leggi hann eltki um
leið þennan grundvöll í kjördæm-
unum.
Vinstrimannaflokkurinn íslenski
er hinn eini, sem hefir gert liið
fyrra og er að gera hið síðara.
Hann er einni stjórnmálaflokk-
urinn sem hefir dregið áltveðnar
og hreinar línur í innanlandsmál-
unum, bæði í aðalatriðum og ein-
stökum greinum. Og hann mun
fyrir kosningarnar leggja fram á-
kveðna stefnuskrá um það, hvað
hann ætlar sér að gera næstu
árin.
í velflestum kjördæmum er nú
sumpart búið, sumpart verið að
leggja grundvöllinn, sem er félags-
skapur samstæðra framsóknar-
inanna, sem tekur að sér ábyrgð-
ina að velja og vinna að kosningu
áb3rggilegs manns.
Vinslrimannaflokkurinn er því
hinn eini sein rækir skyldu sina
sem pólitiskur flokkur, sá eini sem
gelur boðið þjóðinni trjrgging fyrir
því, hvert stefnt verði og hvað
verði gert, fái stefna hans yfir-
höndina, sá eini sem hægl verður
að koina fullri ábyrgð á hendur, sá
eini sem sýnir hreinan Iit, sá eini
sein búinn er að taka fullkomlega
afleiðingunum af því, að ísland er
orðið fullvalda ríki með frjálsu
stjórnarfyrirkomulagi.
Vinstrimannaflokkurinn iieilir á
alla frjálslynda menn í landinu að
leggja hönd á plóginn um að
leggja með sér undirstöðuna undir
það, að framtíð íslands geti orðið
björt og mikil, með þvi að skipa
sér undir merki hans, mynda
traustau félagsskap í liverju ein-
asta kjördæmi, sem sendir á al-
þingi s samstæða framfaramcnn,
sem skipa og styðja samstæða og
framsækna landsstjórn.
Efnafræðiprófi við Háskólann
hafa lokið: Jónas Sveinsson, Val-
týr Albertsson, Björn Árnason og
Guðm. Guðmundsson, allir með
1. ág. einkunn, og Páll Sigurðsson,
Steingrímur Eyfjörð, Skúli Guðj-
ónsson og Ágúst Brynjólfsson, allir
: með 1. einkum.
*