Tíminn - 10.06.1939, Blaðsíða 2
262
TÍMIM, langardagmn 10. júní 1939
66. blað
Um innbláitur
i.
Ungmennafélögin eru ein-
kennileg hreyfing. Þau eiga að
baki sér glæsilega sögu um að
hafa verið einhver áhrifamesta
æskumannastefna á íslandi.
En um þessa sögu hefir maður
að nafni Geir Jónasson skrifað
árið sem leið lélegustu sagn-
fræðibókina sem komið hefir út
á þessari öld, ef frá er tekin
bindindissaga Brynleifs Tobías-
sonar.
Þessara mótsetninga gætir
enn á fleiri vegu í ungmenna-
félögunum. Enn eru til mörg fé-
lög í hinum dreifðu byggðum,
þar sem hinn forni andi lifir,
þar sem æskumenn eru reglu-
samir, sparsamir og hugkvæmir
um merkilegar nýjungar. Tím-
inn hefir alveg nýlega sagt frá
ánægjulegri framkvæmd af
þessu tagi, þar sem ungmenna-
félag í Mýrdal kemur upp hag-
legri gufubaðstofu með sjálf-
boðavinnu. Þannig lifir víða eld-
ur i gömlum glæðum, þó að andi
styrjaldartímanna, háa kaupið,
dýrtíðin, braskið og vaxandi
samfærsla í þéttbýli hafi í ýms-
um öðrum efnum haft nokkuð
lamandi áhrif á þann félags-
skap, sem fyrir heimsstyrjöld-
ina vakti líf í heilli þjóð. Enn
gætir þessa mismunar svo að
segja hlið við hlið, líkt og þar
sem skriða hefir fallið um skógi-
vaxna fjallshlíð. í mörgum
byggðum fylgja einstök ung-
mennafélög vegum fyrirrennar-
anna. Annarsstaðar hefir ófull-
komleiki nýrra tíma lamað
hinn gamla þrótt. Einn af þess-
um hnignunarblettum hefir
gefið tilefni til umræðu í blöð-
unum, sem áreiðanlega mun
verða þessum fornfræga félags-
skap til gagns.
II.
Á hinni heitu blómaöld ung-
mennafélaga var bindindi lög-
boðið í félögunum og sambandi
þeirra. Félögin voru mjög starf-
andi í baráttu við áfengið. Þau
gerbreyttu viðhorfi ungra
manna víða um land að því er
snertir áfengismálin. í barátt-
unni við að halda bannlögum í
gildi voru margir ungmenna-
félagar meðal hinna ötulustu.
Sú orka og þróttur, sem ein-
kenndi félögin framan af árum,
var algerlega andstæð drykkju-
skap og linkind við óreglu.
En smátt og smátt kemur nýr
andi yfir æsku landsins. Vín-
nautn fer vaxandi. Margt æsku-
fólk fékk hátt kaup og mikið
fé milli handa. Þeir menn urðu
sárir á að gefa sína vinnu eða
vera sjálfboðaliðar. Þeir voru of
eigingjarnir til að geta verið
ungmennafélagar nema að
nafni til.
Undir þessum áhrifum slepptu
ungmennafélögin bindindisheit-
inu. Margt af bezta fólkinu hélt
sér frá verulegri vínnautn, en
aðrir, þeir lingerðari, slepptu af
sér taumnum. Sú staðreynd, að
bindindinu var skipulagslega
fleygt fyrir borð, sýndi hina
innri breytingu, sem orðin var
í hreyfingunni.
Og þegar bindindið var farið,
byrjaði vínnautn og það ekki í
smáum stíl, einkum á hinum
stóru samkomum ungmennafé-
laganna við Hvítá og Þjórsár-
brú. Á afskekktari stöðum og
víða heima í byggðum var hald-
ið fast við gamla reglusemi.
Tveir af leiðtogum í ung-
mennafélögum hér á Suður-
landi hafa nýlega skrifað nokk-
uð yfirlætiskenndar greinar um
drykkjuslarkið á þessum tveim
almennu hátíðum, og hafa beint
örvum til mín, svo sem væri ég
valdur að hneyksliframkomu
sumra gesta á þessum samkom-
um. Mér fannst þessi háværi á-
sökunartónn í minn garð ekki
nægilega rökstuddur. Mér finnst
að það þyrfti töluverða ógætni
frá hálfu þessara eftirmanna
minna til að hefja slíkan áróður
á mig. Meðan ég var ritstjóri
Skinfaxa, var fylking ung-
mennafélaganna órofin í sókn
fyrir bindindi og banni. Þegar
Spánarvínin voru leyfð, var ég
annar af þeim tveim þingmönn-
um, sem greiddi atkvæði gegn
undanhaldinu við Spánverja.
Og árið 1928 undirbjó ég hina
síðustu sókn, sem Alþingi gerði
í löggjöf um áfengismálin. Með
tilstyrk þeirrar löggjafar var
læknabrennivínið og skipa-
brennivínið upprætt. En þjóðin
þoldi ekki þetta aðhald. Jafnvel
ungmennafélögin höfðu afnum-
ið bindindisheitið, og tvær
stærstu hátíðir félaganna voru
orðnar landskunnar fyrir opin-
bera stórdxykkju.
Þjóðin vildi hafa vín og sterk
vin. Þegar tekið var fyrir sterk
vín frá útlöndum með skipuleg-
um stjórnarframkvæmdum,
dafnaði bruggið víða í sveitum
þessa lands. Eftir nokkur ár
gafst Alþingi upp og hleypti
sterka víninu inn til að forðast
bruggið og skaðsamlegar afleið-
ingar þess. Vínbannið á íslandi
var drepið af nautnasýki nokk-
urs hluta þjóðarinnar, þar með
talinn verulegur hluti þeixrar
æsku, sem mótaðist á stríðsár-
unum. Afnám bindindis í ung-
mennafélögum og almennt
brugg í mörgum sveitum sýndi
aldarandann.
III.
Þeir tveir höfundar, sem töldu
sig þurfa að deila á mig í sam-
bandi við þetta mál, tóku sér
það tilefni, að ég hafði sagt frá
þeim gleðilega atburði, að í vor
sem leið kom sjálfboðalögxegla
til skjalanna á hinu svokallaða
íþróttamóti ungmennafélaga við
Hvítá, og drykkjuskapur hvarf
að mestu í það sinn. Ég rómaði
það, að tekin hefði verið upp
aðferð Vökumanna og þessi orð-
ið árangurinn. Hinir ágætu rit-
höfundar virðast alls ekki hafa
móðgast af drykkjuslarkinu á
íþróttamótunum. En þeir þoldu
ekki að gamall ungmennafélagi
lýsti gleði sinni yfir að byrjað
var að vinna á móti þessari
þjóðarskömm. Ég verð að játa,
að mér hefði fundizt eðlilegra,
að rithöfundar úr þeim ung-
mennafélögum, sem stóðu svo
höllum fæti að halda slíkar
samkomur, hefðu fundið nauð-
synlegra verkefni innan félags-
skaparins heldur en ritdeilur
um áfengismál við mig. Annars
er bezt að geta þess, að báðir
þessir höfundar eru svo sann-
leikselskandi, að þeir játa und-
andráttarlaust að ég hafi haft
á réttu að standa um slarkið á
íþróttamótunum. Annar þeirra
játar ennfremur, að hann hafi
svo árum skipti átt þátt í að
mót sunnlenzku félaganna var
flutt á rólegri og betri stað frá
Þjórsárbrú. Hann játar hiklaust,
að þessi flutningur var flótti
frá vínaustrinum við Þjórsár-
brú. Bæði þessi forráðamaður
félaganna og aðrir reglusamir
menn í stjórn félaganna hafa
bersýnilega ekki séð neitt ráð
til að halda áfenginu í skefjum.
Þeir flýja með mótið af sömu á-
stæðu og allir menn flýja þegar
þeir eru yfirbugaðir af ofurefli.
Hinn félagsbróðirinn, sem heima
á í Borgarnesi, segist vera ný-
lega fluttur í héraðið. Þegar
hann sá þessa hryggðarmynd af
æskulýðsfundi, varð honum svo
mikið um, að hann hafði við
orð, að bezt myndi að leggja „í-
þróttamótið“ niður. Þegar hann
er með þessar flóttahugrenn-
ingar, er hann bersýnilega von-
laus um að geta reist rönd við
þessari spillingu aldarfarsins.
Og í það sinn virðist hann ekki
hafa séð svo mikið sem bjarma
af degi.
IV.
Nú gerast þau tíðindi, að all-
margir menn,bæði eldri og yngri,
voru orðnir leiðir á hinum al-
menna stórdrykkjuskap í land-
inu. Mynduðust þá samtök með-
al nokkurra slíkra manna um
að styðja nýbyrjaða vakningu
æskumanna, Vökumannahreyf-
inguna. Eitt af verkefnum þess-
arar nýju hreyfingar var að
vinna á móti hinni opinberu
ofdrykkju bæði karla og kvenna.
Allmikill drykkjuskapur hafði
dafnað í nánd við Hvanneyri.
Þótti Runólfi Sveinssyni illt
undir þessu að búa. Hann skipu-
lagði fyrst hina nýju aðferð með
því að fá alla pilta til að mynda
Markús F. Sigurjónsson
Selfeiðar
‘jgímtrm
Laugardaginn 10. jjúnt.
Vestmannadagurmn
á Þíngvöllum
Fyrir nokkru ritaði Steingrím-
ur Arason kennari grein í Mbl.
um að vakinn væri áhugi fyrir
því að halda hátíðlegan Vest-
mannadag á Þingvöllum
snemma í sumar. Það mun nú
vera fullráðið, að þessi hátíð
verði haldin sunnudaginn 2. júlí
í sumar. Þann sama dag er bú-
izt við að Thor Thors alþingis-
maður flytji að Gimli löndum í
Vesturheimi þakkir íslendinga í
gamla landinu fyrir hina marg-
háttuðu og mikilsverðu aðstoð
þeirra í heimssýningarmálinu.
En mánuði síðar mun á sama
stað, í miðju landnáminu í Nýja-
íslandi verða stórfelld hátíða-
höld af hálfu íslendinga í Vest-
urheimi. Þá munu þeir minnast
þess, að í undangengin 50 ár
hafa þeir á þessum stað haldið
afmæli íslands og íslenzks þjóð-
ernis. Á íslendingadaginn í
Vesturheimi hefir sú grein hins
íslenzka þjóðstofns, sem flutti
vestur um haf, túlkað innilegar
tilfinningar sínar til ættlands-
ins gamla og frænda og vina
sem byggja það.
Og nú eftir hálfa öld hefja
Austur-íslendingar þann sið að
halda Vestmannadag til að
minnast með þakklæti og aðdá-
un starfs og fremdar þess hluta
þjóðarinnar, sem býr í Ameríku.
Ef gifta verður með, mun þetta
festast sem varanlegur siður á
íslandi. Og enginn staður er bet-
ur fallinn fyrir slíka minningar-
hátíð heldur en Þingvellir.
Sá siður var upptekinn í fyrra-
sumar af hálfu Alþingis og rík-
isstjórnar að bjóða heim einum
merkum Vestur-íslendingi ár
hvert í fyrra var boðið skáld-
inu Guttormi J. Guttormssyni.
Nú hefir ríkisstjórnin boðið
einum hinum elzta af skörung-
um í hópi landa, en það er
Gunnar Björnsson fyrrum rit-
stjóri og þingmaður í Minne-
sota-ríki í Bandaríkjunum. —
Gunnar er fæddur á Austur-
landi en fór ungur vestur. Var
hann um langa stund ritstjóri
að ensku blaði og mikilsvirtur
stjórnmálamaður, en hefir nú
dregið sig í hlé frá flestum op-
inberum störfum. Gunnar er
ræðuskörungur mikill og höfuð-
kempa bæði í sjón og raun.
Skípulag á Vestmannadegin-
um mun verða að sumu leyti
með nýju sniði. Fimm manna
nefnd undirbýr málið. Auk þess
hefir mótið fjölmenna sveit svo-
kallaðra stuðningsmanna eða
verndara, og mun tala þeirra
skipta tugum. í þeim hóp verða
merkir íslendingar, sem fæddir
eru vestra eða hafa dvalið þar
lengi. Þá koma margir landar,
sem farið hafa vestur skyndi-
ferðir. Þá koma forráðamenn
blaðanna og forstöðumenn
hinna merkustu stofnana. Bisk-
up mun halda stutta messu í
Almannagjá. Þar kemur fram
Fjallkonan í íslenzkum búningi,
með ungfrú Canada og ungfrú
Ameriku sína til hvorrar handar.
Þá verða flutt mörg stutt ávörp,
sungið og leikið á hljóðfæri.
En um kvöldið verður stiginn
dans í Valhöll.
Þess má vænta, að mót þetta
verði fjölsótt. Með því má bezt
bæta úr því, að hálf öld er liðin
síðan átt hefði að hefja þá venju
að halda Vestmannadag á ís-
landi. J. J.
Gjalddagl Tlmans
er fyrsta júní ár hvert. Greiðið
blaðið sem fyrst til innheimtu
blaðsins í Reykjavík, Lindargötu
1 D eða til innheimtumanna út
um land.
Innheimtumenn!
Vinnið ötullega að innheimtu
og útbreiðslu Tímans í ykkar
sveit. Svarið fljótt bréfum frá
innheimtu blaðsins í Reykjavík,
og gerið skil til hennar svo fljótt
sem möguleikar leyfa. Tíminn
er ódýrasta blaðið, sem gefið er
út á íslandi. Allir Framsóknar-
menn eiga að kaupa, lesa og
borga Tímann.
Selveiðaflotinn frá Álasundi í
Noregi leggur i haf um mánaða-
mótin maí og júní ár hvert. Þá
hefir hann haft stutta dvöl í
höfn eftir kópaveiðarnar í
Hvítahafinu eða vesturísnum.
Nú leggur hann leið sína upp að
norðausturströnd íslands, fyrir
Norðurland og frá Vestfjörðum
yfir hafið að ströndum Græn-
lnads.
Tilgangurinn með þessu langa
ferðalagi, er að veiða blöðrusel,
sem á þessum tíma árs heldur
sig í stórum hópum á ísnum í
Grænlandshafi.
Ég hafði lengi haft hug á að
kynnast þessum veiðum af eigin
reynd, og síðastliðið sumar réði
ég mig á selveiðiskip, sem Frit-
hiof heitir. Það er gamalt skip,
með afllitla vél og gengur að-
eins 1—6 sjómílur á klukku-
stund.
Mörg hinna nýrri skipa eru
búin nýtízkutækjum, svo sem
sterkri mótorvél, vélstýri, radio-
miðunarstöð og langdrægri tal-
stöð. Ekkert af þessu hafði Frit-
hiof, en þeim mun betra tæki-
færi gafst mér á því, að kynnast
erfiðleikum þeim, sem selveið-
inni eru samfara.
Fyrsta júní lögðum við af stað
frá Álasundi. Vegna veðurs,
sem við lágum af okkur á Aðal-
vík, töfðumst við nokkuð og
komumst ekki á veiðisvæðið fyr
en eftir tíu daga frá því ferðin
byrjaði.
Veiðin hófst um 13. júní, en
varð þetta sumar með minnsta
móti. Það stafaði þó ekki af því,
að selurinn sýndi sig ekki, held-
ur af því, hvað ísinn var óvenju-
lega mikill og þéttur. Þegar ver-
ið er að brjótast gegn um þétt-
an ís, eru venjulega mörg skip
í röð, hvert á eftir öðru. Þau
skip, sem hafa aflmestar vélar,
eru fremst og hin sigla svo í
kjölfarið. Þannig voru í sumar
oft átta til tíu skip í halarófu
og var fremsta skipið venjulega
mótorskip, en þau skip hafa
mikið sterkari vélar heldur en
gufuskipin og einnig eldsneytis-
forða til miklu lengri tíma.
Eftir að í ísinn er komið, er
alltaf einhver yfirmannanna í
tunnunni á framsiglu, og skipar
þaðan fyrir hvernig stýra skuli.
í heiðskýru veðri sást oft svo
mikill selur úr tunnunni, að ís-
inn var svartdílóttur yfir að sjá,
eins langt og augað eygði. Ef ís-
inn hefði verið sæmilega greið-
fær, hefði verið hægt að fá mikla
veiði á skömmum tíma, en að"
þessu sinni var oftast«ýnd veiði,
en ekki gefin. Einu sinni fórum
við gangandi langan veg frá
skipinu, en veiddum þó lítið, því
selurinn fælist mannaferðina á
ísnum meira heldur en skipin. f
lausum ís er aðstaðan allt önn-
ur. Þá eru bátar settir út, og
eru hásetarnir í þeim. Síðan
heldur skipið leiðar sinnar í ísn-
um, en bátarnir koma á eftir.
Selaskyttan er fram í stafni
skipsins, og skýtur þaðan selina
á ísnum jafnót og skipið skríður
áfram, en bátverjar flá síðan
selskrokkana þar sem þéir
liggja, og fylgir spikið skinninu.
Það er auðlært verk að losa
þessa kápu af selnum, og fljót-
gert af þeim, sem æfingu hafa,
en þegar veiði er mikil stendur
þó oft á því, að bátverjar hafi
undan. Þegar hlé verður á veið-
inni eða þilfar skipsins orðið
fullt, er byrjað á því, að flá
spikið frá skinninu. Skinnin eru
söltuð, en spikinu er fleygt nið-
ur í stóra járngeyma, sem taka
nærri því allt rúm í lestinni.
Þar er það látið eiga sig þangað
til ferðinni er lokið.
Veiðin byrjar venjulega á móts
við Ingólfsfjall, fyrir norðan
Angmagsalik eða norðanvert
við það, en það er hæsta fjallið
á þessum slóðum, 7300 fet.
Eftir því, sem líður á veiði-
tímann, berst leikurinn lengra
norður og austur í ísnum. Undir
lok júlímánaðar fer selveiðin
að minnka og er þá farið að
undirbúa hákarlaveiðarnar, sem
áður fyrr voru ekki stundaðar,
en gefa nú talsverðar tekjur til
viðbótar selveiðinni. Hákarlinn
er veiddur nálægt ströndum
Grænlands frá 64° n. br., norður
á móts við Storfjorden, sem
Norðmenn kalla svo. Síðastliðið
sumar varð lítið úr hákarlaveið-
inni eins og selveiðinni, vegna
þess hve ísinn var óvenjulega
sjálfboðasveit undir forustu
hans í því skyni að hreinsa
burtu af staðnum samskonar
fólk og það, sem sett hafði
smánarblett á flestallar opinber-
ar samkomur í nánd við kaup-
staði og kauptún. Þessi tilraun
gafst vel. Drykkjuslarkarar sáu
enga ástæðu til að koma á þann
stað, þar sem von var á skipu-
legri sveit sjálfboðaliða undir
öruggri forustu.
V.
Atburöirnir á Hvanneyri urðu
að sjálfsögðu héraðsfleygir. Auk
þess var þá um veturinn alloft
minnst á úrræði Vökumanna
í blöðum. Mun mega telja full-
víst, að allir læsir menn hafi
næsta vor verið búnir að
heyra um nýjung þá, sem var
í uppsiglingu: Skipuleg sam-
tök ungra karlmanna að vinna
undir yfirstjórn lögreglunnar að
því að hreinsa drukkna menn
burtu af almennum samkomum
og skipuleg samtök ungra
kvenna um að neita að umgang-
ast karlmenn, sem voru undir á-
hrifum áfengis.
Annar af andmælendum
minum í þessu áfengismáli tel-
ur fjarstæðu, bæði að ég hafi
haft bein áhrif á, að vorið eftir
Hvanneyrarbardagann var tek-
inn upp sá nýi siður á Hvítár-
mótinu, að hafa þar marga
sjálfboðaliða til að halda
drukknum mönnum í skefjum.
Hann telur það líka fjarstæðu,
að Hvanneyrarfordæmið hafi
haft nokkur áhrif á forgöngu-
menn íþróttamótsins. Greinar-
höfundur vill auðsýnilega láta
fólk trúa því, að hér hafi verið
um innblástur að ræða.Nýjungin
hafi verið alveg fersk, eins og
heimabakað brauð á góðum
sveitabæ.
Áður en hér var komið sögu
höfðu leiðtogar ungmennasam-
bandsins í Borgarfirði oftar en
einu sinni farið þess á leit að
Alþingi breytti lögum um
skemmtanaskatt, svo að sam-
koman við Hvítá hefði meiri
tekjur en ella. Þetta mál strand-
aði í efri deild á því, að mörg
önnur félög komu og báðu um
sömu hlunnindi. Var hér um
erfiða og óvinsæla tilraun að
ræða, því að erfitt er að undan-
þiggja vissa rnenn og viss fé-
lög frá almennum landslögum.
Greinarhöf. skilur þetta ekki.
Hann veit víst mjög lítið um
hve erfitt er að gera slíka und-
antekningu. Og honum virðist
alls ekki hafa verið Ijóst, að
mjög lítil almenn virðing lá ut-
an héraðs á þeirri samkomu,
sem greinarhöf. sjálfur hafði
búizt við að yrði að leggja niður
í þágu almenns velsæmis.
Áhugasamir og dugandi menn
úr héraðinu leituðu sér liðs í
þessu máli í þinginu og komu
líka til mín. Ég sagði þeim, sem
við mig töluðu, að mér væri að
þéttur. Það reyndist ókleyft að
komast gegn um hann á há-
karlamiðin, og voru allir reynd-
ustu skipstjórar og aðrir sel-
veiðimenn sammála um það, að
þeir myndu varla eftir svona
þéttum ís á þessum tíma árs.
í leitinni að leið í gegn um ís-
inn færðist flotinn smátt og
smátt austur og norður meðfram
ísröndinni, en ísinn var svo mik-
ill og lá svo langt út á haf, að
allar tilraunir reyndust árang-
urslausar. Þó sagði skipstjórinn
á Frithiof það, að ef siglt væri
aftur vestur á móts við Ang-
magsalik mundu vera miklar
líkur til þess, að hægt væri að
komast þaðan norður með
ströndinni, því að þegar að ís-
inn lægi svona langt frá landi,
væri oft íslítið við ströndina.
En við vorum komnir svo langt
austur á bóginn og eldsneytis-
forðinn var orðinn af svo skorn-
um skammti, að ókleyft þótti að
reyna það. í byrjun ágústmán-
aðar vorum við komnir norður
fyrir 69° n. br. og þar eð ísinn
hafði engum breytingum tekið,
var talið vonlaust að bíða leng-
ur.
Þann 6. ágúst var lagt af stað
heimleiðis. Fyrst var haldiö að
norðurströnd íslands og síðan
fyrir Langanes til Álasunds, og
komum við þangað 13. ágúst eft-
ir 74 daga útivist.
Þegar að lokin voru tekin af
spikgeymunum í lestinni, var
mikill hluti þess runninn og orð-
inn að gulleitri, þykkri olíu. Var
sterkjan í lestinni svo megn, að
hana setti fyxir vit á mönnum.
Má nærri geta,.að úr svona olíu
fornu fari hlýtt til ungmenna-
félaganna. Sambandið í Borgar-
firði hefði auk þess lagt mynd-
arlegan hlut í Reykholtsskóla.
En þrátt fyrir þessa verðleika
sagði ég þeim, að ég gæti ekki
beðið um óvinsæla og sérstaka
undanþágu þeirra vegna, nema
þeir hreinsuðu af sér drykkju-
skapar óorðið. Ég tók enga kvitt-
un með undirskriftum þessara
manna. Ég svara á sama hátt
málum manna úr ýmsum lands-
hlutum, án þess að taka skrif-
legar sannanir. Þessvegna vill
annar af hinum mætu greinar-
höfundum helzt gefa í skyn, að
engin vakning hafi komið frá
mér í þessu skyni. Sjálfur er
hann þó búinn að játa, að hann
hafði nákvæmlega sömu óbeit
og ég á hinum drykkfeldu há-
tíðagestum við Hvítá.
VI.
Hinir háttvirtu andstæðingar
mínir vilja reyna að sanna það,
að hreyfing Vökumanna hafi á
engan hátt „vakið“ þá. í hug
þeirra er það aðalatriðið, að þeir
hafi orðið fyrir óskiljanlegum og
kraftaverkakenndum innblæstri,
svipuðum þeim, sem oft er sagt
frá í gamla testamentinu.
Það er meira en mögulegt, að
hér hafi gerzt kraftaverk, og að
þeir forgöngumenn íþróttamál-
anna, sem höfðu sumpart flutt
æskumót sín frá Bakkusi, líkt og
þegar Gyðingar flúðu með sátt-
málaörkina undan ofbeldi Fili-
stea, eða verið að búa sig undir
að leggja þau niður í hreinu
vonleysi um viðréttingu tíðar-
andans. Til að vera viss um, að
þetta sé skýringin og engin önn-
ur, verður að byggja á því, að
hlutaðeigendur hafi lokað vand-
lega öllum gluggum sálarinnar í
heilan vetur. Forgöngumennirn-
ir í Borgarfirði máttu þá ekki
hafa hugmynd um sjálfboðalið-
ana á Hvanneyri, og ekki um
auglýsingu skólastjórans í út-
varpinu um að enginn ölvaður
maður fengi þar dvalarleyfi.
Sömuleiðis mættu þessir menn
ekki hafa séð eða heyrt neitt af
því, sem skrifað var um málið í
blöðin þá um veturinn. Þá
verða þeir menn, sem töluðu við
mig um skattaundanþáguna, að
hafa gleymt þeirri áheyrn, sem
þeir höfðu fengið, um leið og ég
tilkynnti þeim, að eg myndi
styðja mál þeirra, ef bindindi
yrði aftur í heiðri haft á sam-
komum ungmennafélaga.
í sjálfu sér er ekki hægt að
segja, að það sé stórmál hvort
viðréttingin við Hvítá hefir gerzt
með yfirnáttúrlegum innblæstri
eða fyrir hreina eftirlíkingu. Ég
játa, að ég er ekki trúaður á
innblásturskenninguna. Mér
finnst mjög ósennilegt, að þeir
leiðtogar, sem höfðu sýnt svo
lítil skapandi úrræði í mörg ár,
gegn áfengisbölinu, hefðu allt í
(Framh. á 4. siðu)
fæst ekki fyrsta flokks lýsi, sem
á að vera glært eins og vatn, og
lyktarlaust.
Skinnin reyndust 540 talsins,
og er það ekki nema hluti af því,
sem talið er meðalveiði. Sum-
arið 1937 veiddi Frithiof 1400 seli
í Grænlandshafi og fékk auk
þess 60 föt af hákarlalýsi. Við
hákarlaveiðarnar var hann að-
eins 3 daga, því að þá var skip-
ið orðið fullhlaðið. Síðastliðinn
vetur veiddi Frithiof í Hvítahaf-
inu 2600 seli, og var veiðin þar
almennt 2 og 3 þús. selir á skip.
í Hvítahafinu er aðstaða
Norðmanna síðustu árin að
verða æ erfiðari, sökum vaxandi
veiði Rússa, en þeir telja allt
veiðisvæði þar innan rússneskr-
ar landhelgi og verða Norðmenn
að greiða stórfé árlega, til þess
að fá að veiða þar.
Upphaflega stunduðu Rússar
selveiðar sínar á samskonar
skipum og Norðmenn, en nú
nota þeir nær eingöngu hina
frægu ísbrjóta sína til veiðanna.
Eru þau skip 4—5 þús. smálestir
að stærð meö mörg hundruð
manna áhöfn, og nemur fjöldi
veiddra sela mörgum tugum
þúsunda á skip.
Sökum þess, hve kostur Norð-
manna hefir verið þrengdur í
Hvítahafinu, eru þeir nú farnir
að leita til selveiða við New
Foundland. Síðastliðinn vetur
voru gerð út þangað nokkur
skip til reynslu, og _ nutu þau
ríkisstyrks til þess. Árangurinn
af þessari reynsluför var öllum
vonum fremri, því að skipin
fylltu sig á skömmum tíma. Mér
vár sagt, að tvö skip frá Álasundi