Verkamannafélagið Hlíf 30 ára - 09.01.1937, Blaðsíða 1

Verkamannafélagið Hlíf 30 ára - 09.01.1937, Blaðsíða 1
VEBKAMANNAFÉLAGIÐ HLlF 1907 — 30 ára — 1937 9. 'jan. Fylgirit Alpýðubla'ðsins. ; 1937 Starf brautryðjendanna STJÖRN VERKAMANNAFÉLAGSINS HLÍF Standandi frá vinstri til hægri: Þ órður Þórðarson. formaður og Albert Kristinsson ritari. Sitjandi í sömu röð: Halldór Halldórs- s(pn gjaldkeri, Jóhann Tómasson fjármálaritari og Þorvaldur Guðmundslson varaformaður. Viðtal við Guðmund Jónasson bœjarfulltrúa. X. ERKAMANNAFÉLAGIÐ HUf * í Hafnarfirði ©r 30 ára þessa dagana. Fyrsta fandargerðabók félagsins er glötuð fyrir mörgum árum, og er því ekki hægt að sjá, bvlaba, dag félagið var stofnað, og þeim mönnum, sem enn lifa ög voru stofnendur félagsins, en t>ejr voru 30—40, kemur ekki saman um þetta atriði. Það veltur r|a|unar ekki á miklu um stofn- tíaginn. Þegar rifja á upp sögu sliks félagsskapar sem verka- mlannafélagið Hlíf er, þá er eðli- Eejgast að minnast þeirra tíma, er félagsskapurinn var stofnaður á, Og þeirmr aðstöðu, er verka- mjannastéttin hafði þá í þjóðfé- laginu, og síðan baráttuáranna. — Er þajð gert í þessu blaðj. Veirkamannafélagið Hlíf er fé- lagsskapur hafnfirzkra verka- manna. Fyrst framan af vom teínnig í félajginu sjómenn og vetkakonur, en síðan vora stofn- nð félög fyrir báðar þessar stétt- Hr, Sjómannafélag Hafnarfjarðar og verkakvennafélagið Framtíðin. Verkamannafélagið Hlíf hefir nú um fjöldamörg ár verið grundvöllurinn, sem hafnfirzk al- þýða hefir bygt alla opinbera starfsemi á, og ráðin, sem þar hafa verið tekin, hafa gefist vel. Hafnarfjörður er verkamannabær og er stjórnað af verkamönnum. Hér fara á eftir frásagnir fve,ggja stofnenda Hlífar um á- standið meðal alþýðu í Hafnar- lirði á þeim árum, þegar alþýðan var að vakna til samtaka. Er fyrst viðtal við Guðmund Jónas- Ison bæjarfulltrúa, sem nú um Ijöldamörg ár hefir verið einn af traustustu forvígismönnum al- þýðunnar í Hafnarfirði, en síðan er stutt viðtal við Gísla Jónsson, aldraðan verkamann, sem alt af hefir staðið traustur í baráttu al- þýðunnar og aldrei hvikað frá þeim hugsjónum, er lágu til grundvallar fyrir stofnun verka- mannafélagsins Hlífar veturinn 1907. Afmælíshátíð fél. er í kvöld. EG fluttist hingað til Hafnar- fjarðar 1903. Þá var Hafn- arfjörður að vaxa. Um alda- mótin voru hér 6—700 manns. Enginn sem lifði þá hér, getur þekkt Hafnarfjörð nú fyrir sama bæ. Breytingarnar hafa hér orðið svo örar eins og víð- ar. Þá voru hér aðeins þrír vegspottar, Reykjavíkurvegur, sem var auðvitað aðalgatan, Garðavegur að Garðakirkju og auk þess örlítill vegspotti, sem einstakur rnaður byggði og átti. Þá var Hafnarfjörður og Garðahreppur eitt hreppsfé- lag, og land bæjarins sem nú er, var þá eign Brydesverzlun- ar og Garðakirkju. Bærinn átti enga spildu. Hinsvegar gátu 'menn þá feng'ið stórar lóðir leigðar fyrir lítið verð. Hafnarfjörður gat í raun og veru ekki heitið verzlunarbær fyrr ,en skúturnar komu. Þá leituðu menn héðan vor og haust í atvinnu, aðallega í vegavinnu austur, norður og vestur og til hvalastöðvanna á Vesturlandi. Þá þekktist hér lítil vetrarvinna. Menn gengu um auðum höndum. Garðrækt var svo að segja engin og bygg ingar mjög lítilfjörlegar, bæir voru á víð og dreif um hraun- ið, skipulagslítið og dreifðir. 1902—1903 flytja menn hingað úr öllum áttum, eins ört og hægt var. En byggða- leyfislögin stóðu á móti og takmörkuðu fólksflutningana. Voru þau illa séð af mörgum í þá daga, og. fá lög hafa ver- ið jafnmikið hötuð af alþýðu. Mestu dugnaðarmenn sóttu hér um byggðarleyfi til hrepps- nefndar, en það var á valdi hennar, hverjir fengju leyfi til að setjast að í hreppnum. Það voru aðallega fjölskyldumenn sem urðu fyrir barðinu á þess- um lögum, ,en undanskyldir þessu voru þeir menn, sem höfðu konunglegt lausamanns- bréf og þeir menn, sem höfðu kost á því að fá grasbýli. — Eg man marga góða drengi, sem áttu í baráttu við þessi lögj, Eg gæti nefnt nöfn al- kunnra dugnaðarmanna hér í Hafnarfirði, sem urðu að þola óréttlætið, sem þau sköpuðu. Eg man t. d. að Ólafur heitinn Þorkelsson varð fyrir þessar hömlur að g.erast vinnumaður með konu og 2 börn hér áður en hann fékk byggðarleyfi. Unga fólkið ætti að minnast þessara manna, feðra sinna og mæðra, og þeirra erfiðleika, sem þeir áttu við að búa, er það kvartar undan því sem á- bjátar nú. Byggðarleyfislögin eru nú úr gildi felld fyrir löngu. Þau höfðu mikinn órétt í för með sér á þeim tíma, hinsv.egar horfir nú til vandræða með fólksflutn ingana, það finnum við bezt, sem lifum í vaxandi bæjarfé- lagi. — Á þessum árum — um 1903, þegar eg fluttist hingað, um tvítugt, var aðalatvinnuvegur- inn eins og nú sjávarútvegur- inn. Skipastóllinn var meira en GUÐMUNDUR JÓNASSON.

x

Verkamannafélagið Hlíf 30 ára

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Verkamannafélagið Hlíf 30 ára
https://timarit.is/publication/972

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.