Vísir - 23.09.1914, Blaðsíða 2

VISIR
Knútur Berlín
hamast gegn síðasta alþingi.
í danska blaðinu Köbenhavn er
nýlega birt grein sú, er hér fer á
effir. Aldrei þreytist þessi danski
mnlimunarpostuli á því, að spilla
samkomulagi milli landanna. En
sem betur fer vinnur hann orðið
fyrir gíg. Danir flestir eru hættir
að taka mark á ritum hans og ís-
tendingar læra eða að minnsta kosti
«itu að læra af ritsmíðum hans.
T. d. gætum við lært af grein þess-
ari að róa að því öllum árum, að
gera oss ekki of klafabundna Dön-
um fjárhagslega. Greinin heitir:
Alþingi mótmælir.
Það verður maður að viðurkenna
um hina þrætugjörnu landa(!) á
sögueynni, að þeir eru altaf sjálf-
um sér Iíkir, jafnvel þó heimurinn
kringum þá standi í Jjósum ófrið-
arloga. Á írlandi, sem enn þá þráir
sjálfstjórn þá, er íslaud hefir fengið
fyrir löngu, hafa heimastjórnarmenn
og Úlsterflokkurinn hætt öllum
þrætum um stjórnarlögin, og allar
nýlendur Englauds, er sjálfstjórn
hafa, keppast um að sýna löghlýðni
sína gegn ríkinu og senda því fé
og hermenn til hjálpar. En Al-
þingi hélt sífelt áfram baráttu sinni
■— alt til síðasta fundar, er það
hélt — fyrir því að afnema danska
flaggið og afnema sameiginlegt rík-
isráð ríkisins.
Að vísu heppnaðist meiri hluta
Alþingis að verða ásátt um að
taka við íslandsflaggi því, er kon-
ungur hafði lofað,. þó að það fys'.
um sirtn ætti að eins að vera sigl-
ingafáni innan Iandhelgi íslands, og
það kom sér einnig samam um aö
leyfa konungi að kjósa um tvö
flögg. En Alþingi gleymdi auðvitað
ekki sð sviita þá Dani, er enn voru
auðtrúa, síðustu tálvonum þeirra í
flaggmáiinu. Það tók nefnilega skýrt
fram, að að eins yrði tekið við
hinu nýja flaggi sem afborgun, og
að það væri algildur siglingafáni,
líka utan landhelginnar, sem altir
íslendingar vildu. í álitsskjali því er
flaggnefnd Alþingis lét frá sér fara
og prentað er í »ísafold« 12. ág.,
er þannig skýrt tekið til orða: «Ailir
nefndarmenn, að undanteknum Skúla
Thoroddsen og Bjarna Jónssyni,
voru sammála um að færa sér í nyt
konungsúrskurðinn frá 22. nóv.1913,
með því að á því yrði nokkuð áunn•
ið, en engu tapað, og tneð því að
re'ttur þjóðarinnar til fullgilds ís-
lensks siglingafána skerðist að engu
við það«.
Ef svo skyldi nú fara að konung-
ur eftir þessa rökfærslu, skyldi stað-
festa hið nýja flagg og staðfesta
hina samþyktu breytingu í skrá-
setningarlögum skipa, en með því
verður hinn nýi fáni að verslunar-
fána fyrir öll íslensk skip innan
landhelgi Islands, þá er þar með
gefin trygging fyrir fullgildu íslensku
verslunarflaggi, litlu fyr eða litlu
síðar. Því að ef hægt er að veiía
íslenskt verslunarflagg innan land-
helgi, sern íslenskt sérmál án sam-
þykkis ríkisþingisins, þá er líka hægt
að rýmka gildi flaggs þessa út fyrir
landhelgina, því að þau ríkisióg,
sem nú eru í gildi um verslunar-
fánann gilda eins innan landhelgi
sem utan. Til allrar hamingju er
þó tæpast hugsanlegt, að nokkur
dönk stjórn nú á dögum mundi
ráða til þess að leggja danska flagg-
ið niður á öllu ísiandi og á öllum
íslenskum skipum. Danskur, frjáls-
Iyndur þjóðþingismaður hefir ný-
lega í »Politiken« sagt þau fróandi
orð, að menn þeir, er nú stjórna
Danmörku, hafi í mö'gu orðið að
breyta fyrri skoðunum sínum. Von-
andi á það líka við í þessu tilfelli.
Og vissulega mundi enginn dansk-
ur maður lasta þá fyrir það.
í stjórnarskrármálinu kom þing-
ið aftur á móti með hrein og bein
rnótmæli á móti skilningi konungs
á ríkisráðsákvæðinu. Eins og menn
munu muna, hafði konungur lýst
því yfir, að hann mundi ekki stað-
festa stjórnarskrároreytinguna, ef
ákvæðið um sameiginlegt ríkisráð
væri numið burt, nema með því
skilyrði, að því um leið yrði lýst
yfir í konunglegum úrskurði, að
íslensk lög skyldu, sem fyr, vera
lögð fyrir konung í ríkisráðinu, og
að þessum konungsúrskurði gceti
ekki orðið breytt nema með lögum,
er samþykt vœru bœði af Ríkisþing-
inu og Alþingi. Eins og af þessu
sést, hafði konungur með þessu
viljað sýna, svo greinilega sem hægt
var, að sameiginlegt ríkisráð væri
sanieiginlegt mál, sem ekki gæti
orðið útkljáð með sérstökum íslensk-
um lögum.
Nú þorði Alþingi að vísu ekki
þegar til kom að banna nýja ráð-
herranum beinlínis að skrifa undir
úrskurð þann, er konungur krafð-
ist, því að þá voru menn vissir
um, að staðfestingunni yrði neitað.
En til þess ef til vill að fá stað-
festingu og þá jafnframt að tryggja
sér fullan rétt úl þess á eftir að
heimta breytingu á henni með sér-
stökum íslenskum lögum, sem auð-
vitað færu í þá átt, að afnema sam-
eiginlegt ríkisráð, samþykti Alþingi
sérstaklega svonefndan »fyrirvara«.
Þessi fyrirvari hljóðar þannig:
»Jaframt því að Alþingi samþykkir
frumvarp til laga um breyting á
stjórnarskrá íslands — — —, á-
Iyktar það að lýsa yfir því, að ef
hægt er að skoða það, sem skeði
á ríkisráðsfundi 20. okt. 1913, sbr.
konungl. opið bréf sama dag, þann-
ig að það að leggja fram sérmál
íslands í hinu danska ríkisráði, sé
það sama sem að leggja þau undir
danskt lögggjafarvald og vald
danskrar stjórnar, þá getur Alþingi
ekki viðurkent að þessi úrskurður
bindi ísland á neinn hátt, af því
hann er á móti vilja þingsins 1913
og árið þar á undan. Ennfremur
ályktar Alþingi að lýsa því yfir, að
það er á þeirri skoðun, að kon-
ungsúrskurður sá, er vænta má sam-
kvæmt áðurnefndu opnu bréfi, verði
að skoðast sem sérhver annar ís-
lenskur konungsúrskurðnr, þannig
að konungur hlýtur að eins að geta
brey/t honum upp á ábyrgð íslenska
ráðherrans, og án nokkurra afskifta
dansks löggjafarvalds eða stjórn-

frá þeirri reglu, að kaupa nauðsynjavörur þar sem þær eru ódýrastar, að gæðum
jöfnum, en það er í versl. „ V O N “, Laugaveg 55. T. d.:
Kaffi óbrent
— brent
Sykur höggvinn
Strausykur
Haframjöl, ágætt
Hrísgrjón
Bankabyggsmjöl, heimamalað
Kartöflur
Hænsnabygg
Rúgmjöl, pr. 100 kgr. 29,oo
pr. V2 kgr. (1 pd.) 84 aura.
- — — — 110 —
30 —
29 —
19 —
19 —
17 —
7 —
11 —
Byrgðir af allskonar kryddvörum og lauk, hvergi ódýrara.
Steinolíukaup verða best í „VON“
Rúðugler, kítti og málaravörur ódýrastar í
,W

Kartöflur
pundið 8 aura
og
velyerkaður trosflskur
verzl. Ásbyrgi
Hverfisgötu 71.
SÝEOMIÐ
er á meðal annars:
Kartöflur,
Laukur,
Kaffi,
Sykur,
Kakao,
Rúgmjöl,
Hveiti 3 teg.,
Kartöflumjöl,
Baunir,
Sagó,
Sves kj u r,
Kryddvörur,
Maccaronie,
Ostar,
Leverpostej,
ýmsar niðursöðuvörur,
Margarine, o. fl.
Yersl.B H. Bjarnason.