Morgunblaðið - 29.01.1915, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Times
um ósigurinn hjá Soissons.
Síðan Bretar unnu sigurinn hjá
Marne og Þjóðverjar urðu að hrökl-
ast norður yfir Aisne snemma í
september, hefir lítil breyting orðið
á norðan við Soissons. Frá Soissons
liggur járnbrautin tií Laon næstum
í hánorður. Hún liggur um þoipið
Crouy og þaðan um dal á milli
tveggja hnjúka. Hnúkurinn vestan
við járnbrautina er nefndur »132
hæðin«. Hnúkurinn að austanverðu
skagar út úr hásléttunni umhverfis
Vregny, og dalurinn á milli þeirra
er tæplega míla á breidd, og er ekki
nema rúmar 2 mílur þaðan til Sois-
sons.
Föstudaginn 8. jan. tóku Frakkar
»132 hæðina*, og farast þeim svo
orð um það, þótt eigi séu þeir gjarn-
ir á að hrósa sér sjálfir, að það væri
ágætt hreystiverk. Þeir náðu þar
þreföldum skotgryfjum Þjóðverja.
Þrisvar sinnum gerðu Þjóðverjar
gagnáhlaup, sem þá reyndust árang-
urslaus, og í bræði sinni skutu þeir
þá á Soissons og kveiktu í dóms-
málahöllinni. Laugardaginn þ. 9.
jan. gerðu Þjóðverjar aftur árangurs-
lausar tilraunir til þess að ná því
svæði, er þeir höfðu mist. Á sunnu-
daginn tóku Frakkar enn 250 faðma
af skotgryfjum Þjóðverja, og náðu
þá, eftir þvi sem þeir sögðu, full-
komnum yfirráðum yfir »132 hæð-
inni«. Á mánudaginn hóf Von
Kluck hershöfðingi sókn að nýju,
og er það álitið að hann hafi fengið
liðsaukningu með járnbrautum. Gerðu
Þjóðverjar þá áköf áhlaup bæði á
»132 hæðina« og hnjúkinn hinum-
megin við dalinn, sem bandamenn
höfðu þá um nokkurn tíma haft á
sínu valdi.
A þriðjudaginn var það auðsætt
að Þjóðverjum hafði veitt drjúgum
betur. Frakkar viðurkendu þá að
þeir héldu aðeins hlíðunum á »132
hæðinnic, og um kveldið voru þeir
reknir burtu af hnjúknum hinum-
megin. Aukalið frá Crouy, sem
liggur í dalnum, gat ekki komið fé-
lögum sinum til hjálpar. Þjóðverjar
segja að á þriðjudagskvöldið hafi þeir
unnið algeran sigur á Frökkum, rek-
ið þá burtu af hæðunum, tekið 1700
fanga, 4 fallbyssur og margar vél-
byssur.
Skýrsla, sem nú er birt i París,
virðist sýna það, að Frakkar hafi
verið reknir af báðum hæðunum og
hafi hörfað aftur suður fyrir Aisne
á þriggja mílna löngu svæði milli
Crouy og Missy. Þeir halda Sois-
sons ennþá og brúarsporðum, þar
sem áin hefir ekki sópað brúnum á
brott. Sem stendur verður maður
að skoða þetta sem stundarsigur fyr-
ir óvinina, og þeim hafi tekist að
hrekja bandamenn á einum stað, en
ekki að rjúfa herlínu þeirra. Ann-
ars má kalla svo, að nú sé sótt aft-
ur í sama horfið á þessum stað og
var fyrir hálfum mánuði.
r——1 DAGBÓRIN. (=3
Afmæli í dag:
Johanne M. J. Havsteen, húsfrú.
Þyri Helga Benediktsdóttir, jungfrú.
GuSrún Halldórsdóttir, verzlunarstúlka.
Pótur Þorsteinsson, verkstjóri.
Ólafur Jónatansson, verzlunarmaður.
VeSriS í gær:
Vm. logn, snjór, frost 0.5.
R.v. s.a. andvari, regn, hiti 0,7.
ísaf. a. snarpur vindur, hiti 1.2.
Ak. s.a. kaldi hiti 0.0.
Gr. a. kaldi, frost 4.0.
Sf. n.a. kui, snjór, frost 0.9,
Þh., F. logn, hiti 3.5.
Talsímaslit töluverS urSu hér
í bænum í fyrrinótt. Snjókoma var
mikil og hafa þræSirnir slitnaS undir
þyngslunum. í Hafnarstræti voru allir
þræSirnir milli tveggja staura slitnir.
Talsímaslit hafa orSiS allmörg upp á
síðkastiS. Hafa því allir nýir þræSir
veriS grafnir í jörSu — og er þaS
mlkil bót.
Eggert Ólafsson kom úr fisk-
söluferS frá Bsetlandi í gær.
V e s t a kom frá VestfjörSum í gær.
SkipiS skipaSi hór aS eins farþegum
og pósti á land og hólt svo til Hafnar-
fjarSar.
Farþegar aS vestan voru P. A.
Ólafsson konsúll, Björn Olsen kaup-
maSur og Þorkell Clausen, sem dvaliS
hefir viS kolagröft í Dufansdal.
Hlutafélag er nýmyndaS hór í
bænum til þess aS gefa út bók meS
myndum og lýsiugum á listaverkum
Einars myndhéggvara Jónssonar. Slík-
ar bækur tíSkast mjög erlendis og er
þaS vel fariS aS bráSlega er von á
slíkri bók um Einar Jónsson.
Stefán Björnsson cand.
theol., sem áSur var ritstjóri Lögbergs,
er aS mynda nýjan fríkirkjusöfnuS í
FáskrúSsfirSi.
S t e r 1 i n g fór til BreiSafjarSar í
gær. MeSal farþega voru Einar Vigfús-
son bakari, Oskar Clausen bókhaldari,
Hjálmar SigurSsson og Árni P. Jóns-
son kaupm., allir til Stykkishólms.
F i s k u r var seldur hór í bænum
í gær fyrir 8 aura pundiS.
B o t n í a kemur viS í Leith í næstu
ferS hingaS. SkipiS fer frá Kaup-
mannahöfn 30. þ. m.
Fangaskifti,
Fréttaritari ítalska blaðsins »Messa-
gero* segir, að þýzka stjórnin hafi
skýrt Bandaríkjunum frá þvi, að hún
sé fús til þess að skiftast á 5000
föngum við Breta. Alt eru það ör-
kumla menn, sem ekki eru framar
hæfir til herþjónustu.
Þjóðverjar
í herteknu landi.
Franskur maður, sem á einhvern
hátt slapp úr greipum Þjóðverja,
hefir skýrt »Le Temps« írá því
hvernig Þjóðverjar fari fram í hér-
uðum þeim, er þeir hafa hertekið.
Fyrst og fremst hugsa þeir um
að ná sér í sem mest af matvælum,
en sjá þó jafnframt um, að lands-
búar líði ekki hungur. Þeir leita sér
nákvæmra upplýsinga um það hve
íbúarnir eigi mikið kvikfé, hve raikil
uppskeran hafi verið og iðnaðar-
framleiðslan og jafnframt athuga þeir
það, hve mikinn herskatt megi
leggja á ibúana, sem eftir hafa verið
í landinu.
Til að koma í veg fyrir hungurs-
neyð er hverjum manni gefið eitt
pund mjöls á dag. Víða hefir þó
verið brauðskortur og fyrst skorti
einnig sykur, kaffi, salt eldspítur og
tóbak, en nú er þegar ráðin mikil
bót á þessu, því þýzkir kaupmenn
koma þangað unnvörpum í bifreið-
um. Verð á nauðsynjavöru hefir
hækkað allmjög. Bannað er alger-
lega að selja nokkurt áfengi. Fransk-
ar póstferðir hafa alveg lagst niður
og Þjóðverjar nota járnbrautirnar
einir til hernaðar þarfa. Á öllum
götuhornum og vegamótum eru
settir leiðarvísirar á þýzku og þýzk
klukka er notuð í landinu.
Skólarnir hafa verið opnaðir aftur
og frönsku kennararnir kenna þar
það sem þeirr. sýnist. Þjóðverjar
gera alt sem í þeirra valdi stendur
til þess að hæna að sér landslýðinn.
Sérstaklega reyna þeir að telja hon-
um trú um, að Frakkar og Þjóð-
verjar mundu stórgræða á því, að
gera með sér bandalag. Frakkar væru
akuryrkjuþjóð, Þjóðverjar iðnaðar-
þjóð — þeir ætta að sameinast
gegn “Sretum.
Allar brýr og vegir er endur-
bætt eða gert að nýju, alveg eins
og Þjóðverjar viti það með vissu,
að þeir muni eiga landið um aldur
og æfi.
Wilson og Mexikó.
í ræðu sem Wilson Bandaríkjafor-
seti hélt í Indianapolis núna eftir
nýárið, komst hann meðal annars svo
að orði:
Hafa ekki Norðurálfu þjóðirnar
farið eins langt og þær komust, og
úthelt eins miklu blóði, eins og þeim
sýndist til þess að jafna mál sín.
Eigum við þá að neita Mexiko um
það, af því það er smáríki? Nei,
segi eg. Eg stæri mig af því að
tilheyra þeirri miklu þjóð, sem seg-
ir: Þetta iand, sem við gætum kúg-
að, skal hafa eins mikið frjálsræði í
einkamálum sínum og við sjálfir.
Það þykir líklegt að þessi skoðun
forsetans á Mexikodeilunni, sem al-
drei hefir verið verri en nú, muni
lítt auka álit hans framvegis. Það
hafa jafnvel heyrst raddir um f,a
hvort það geti verið virðingu Banda
ríkjanna samboðið, að leyfa nágrann*
sínum að njóta frjálsræðis sins 0
þess að ganga glapstigu hinna verstu
og villimannlegustu borgarastyrjaldafr
er sögur fara af.
Aga Khan
f arinn til Indlands
Enginn hafði heyrt getið um
Aga Khan fyr eun ófriðurinn hófst-
Þá drógu Englendingar hann fra01
á sjónarsviðið. Og hann er þá ekk'
ert smámenni, indverskur fursti og
aðalleiðtogi Múhameðsmanna í 1°^'
landi. Á hann, að vera komiun >
beinan karllegg af spámanniuuiU
sjálfum og vilji hans ræður Þv*
miklu bæði í Asíu og Afrlku
alstaðar þar sem Koraninn er lesinU
og Múhameðsmenn búa.
Hann gerðist sjálfboðaliði skömnn3
eftir að ófriðurinn hófst og ætlaðt
að berjast með löndum sínum á víg'
vellinum I Frakklandi. En eigi 1&
hann þó þar staðar numið, heldur
gerði hann og orðsendingu trúbræðr-
um sínum í Indlandi og hvatti Þ*
til þess að vera holla Bretum.
En eftir að Tyrkir hófust handa
og hið heilaga stríð var boðað, hafa
Englendingar séð það að Aga KhaO
gat orðið þeim að meira liði annar-
staðar en á vígvellinum. Hefir hann
því farið til Indlands til þess að
halda landsmönnum i skefjum með
góðu og yfirleitt- öllum þeim Md'
hameðsmönnum, sem hans orð
meta. A leiðinni kom hann við f
Egyftalandi og hafði þar tal af nýja
soldáninum og mörgum helztu Md'
hameðsmönnum þar í landi. Sparaði
hann þá ekki að tala máli Breta og
þykir líklegt að það muni hafa ein'
hver áhrif haft.
- ý' - -
Þjóðverjar vongóðir.
Brezkur blaðamaður fékk leyfi rúss-
nesku herstjórnarinnar til þess að
skoða sig um á vígvellinum hji
Rawka. Eftir að hann hefir lýst
hvernig þar er umhorfs segir hann
frá því, að hann hafi hitt nokkra
þýzka fanga og talað við þá. Hann
segist hafa kent í brjósti um Þ^
vegna þess hvað þeir hafi verið
aumingjalegir, óhreinir og illa ó*
fara. Hann segir að sér hafi verið
sagt að það væru aukavaraliðsmenn.
sem hefðu verið kallaðir í herinn 14-
ágúst og síðan átt í stöðugum of'
ustum. Þeir höfðu verið teknú
höndum fyrir rúmri viku á þessutn
stöðvum, og það sögðu þeir, að
manntjón Þjóðverja væri ægile£a
mikið og féllu flestir fyrir vélbyssn'
skothríð rússneska fótgönguliðsins-
Hugrekki þeirra var samt sem áðuf
óbilandi. Blaðamaðurinn segist hafa