Morgunblaðið - 27.02.1915, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
ÚtflutnmgsbaDn á tóbaki.
í upphafi ófriðarins bönm.ðu Þjóð-
verjar útflutning á öllu tóbaki fyrst
um sinn. Það bann var litlu síðar
upphafið, er kannaðar höfðu verið
tóLaksbirgðir þær, er í landinu voru.
En nú nýlega hefir bannið verið
endurnýjað og þykjast Þjóðverjar
því sennilega ekki hafa meira tóbak
en til sinnar eigin þurftar.
Ekki þurfum við ísiendingar samt
að óttast það að tóbaksskortur stafi
af þessu fyrir okkur. Tóbak mun
vera sú vara er við höfum keypt
minst af frá Þýzkalandi.
Gjafir og áheit til
KveDÍélagsÍDS ,HrÍDgurÍDn‘
árifi, 1914.
Konsúll Kristján Þorgríms-
son Kr. 100.00
Efnafræðingur Asgeir Torfa-
son — 2.00
I andsbókavörður Jón Jak-
obsson — 2.00
Bakari Bruun — 10,00
N. N. — 5.00
Járnsmiður Olafur Jónsson — 10.00
Samtals Kr. 129.00
Votta eg, fyrir hönd félagsins, gef-
endunum beztu þakkir.
Reykjavík 24. febrúar 1915.
Kristín V. Jakobsson.
Evrópa of iítil.
Það er ótrúlegt, en satt er það samt,
að Vestur-Evrópa er orðin of lítil til
þess að hægt só að heyja þar styrjöld.
Hún er of þröng fyrir þau ógrynni
liðs, sem stórveldin hafa á að skipa.
Og því hafði enginn búist við áður.
Það hafði oft verið talað um það, að
herjunum mundi óstjórnandi vegna
stærðar, ómögulegt mundi að sjá þeim
fyrir vistum eða hjúkra særðum og
sjúkum. En þær spár hafa fullkom-
lega brugðist, því með hjálp ritsíma,
taisíma og flugvóla veitist eigi óauð-
veldara að stjórna herjum nú á dög-
um heldur en áður, meðan þeir voru
minni. Og menn hafa getað ráðið fram
úr þeim erfiðleikum, sem fylgja vista-
flutningi og hjúkrun særðra. En á
einu hefir alt strandað — Vestur-
Evrópa er of lítil til þess að þar sé
hægt að ,gera hliðarárásir, eða koma í
opna skjöldu.
Og þetta er orsökin til þófsins í
Frakklandi og Belgíu. Báðir herirnir
ná alla leið frá sjó og yfir til Sviss.
Hvorugur herinn á nú annars úrkosta
en að ráðast beint framan að óvinum
sínum, sem hafa aðsetur í ramgerðum
skotgryfjum. Þær árásir eru mann-
skæðastar og jafnframt þýðingarminst-
ar. Báðir herflokkar hafa til þrautar
reynt þessar árásir og altaf hjakkar í
sama farið. Ef herirnir hefðu verið
minni, eða landrýmið meira, mundi
fyrir löngu hafa skriðið til skarar í
viðureigninni. Þá hefði annar hvor
getað umkringt óvini sína, komið þeim
í oþna skjöldu. Þá hefðu skotgrafirn-
ar orðið þýðingarminni en nú er.
Evrópa er orðin of lítil. Það sást
þegar í upphafi ófriðarins þegar Þjóð-
verjar neyddust til þess að virða hlut-
leysi Luxemborgar og Belgíu að vett-
ugi. Herinn var of stór og umsvifa-
mikill til þess að hægt væri að koma
honum inn í Frakkland fyrir austan
þessi lönd.
r*--1 D AGBÓfilN. C=3
Afmæli í dag:
Asta Magnúsdóttir bankaritari.
Helga Ouðmundsdóttir ráðskona.
Agnar Magnússon skipstj.
Sveinn Björnsson yfirdómslögm.
f. Longfellow 1807.
19. vika vetrar hefst.
Sólarupprás kl. 7.48 f. h.
S ó I a r 1 a g — 5.34 sfðd.
Háflóð er í dag kl. 3.57 árd.
og — 4.17 síðd.
P ó s t a r í dag :
Ingólfur til Garðs og kemur þaðan
aftur.
Austanpóstur fer.
Veðrið í gær:
Vm. logn, hiti 2.1.
Rv. a. andvari, snjór, frost 0.5.
íf. logn, frost 5.5.
Ak. s. andvari, hiti 1.0.
Gr. n.a. gola, snjór, frost 1.5.
Sf. logn, snjór, frost 2.1.
Þh. F. s. kaldi, hiti 5.5.
Vegna safnaðarfnndar, sem hald-
ínn verður í Fríkirkjunni á morgun
kl. 4 e. m. verða messurnar þannig á
sunnudaginn :
1 Fríkirkjunni í Reykjavík
kl. 12 á hád. síra Ól. Ól.
í Fríkirkjunni í Hafnarfirði
kl. 6 síðd. síra Ól. Ól.
HJjóðfæraflokknr Bernburgs leik
ur mönnum til skemtunar í Gamla
Bio í kvöld, milli þátta.
Eggert Ólafsson kcm af fiskveiðum
í gær. Hafði aflað um 20 þús.
Sterling fór til útlanda í gærkvöldi.
Með skipinu tók sór fari N. B. Nielsen
kaupm., H. Debell forstjóri o. fl.
Jarlinn, ísfirski botnvörpungurinn,
kom inn í gær með góðan afla.
Yitskerta konu, fáklædda mjög,
hittu næturverðir á hlaupum um göt-
urnar í fyrrinótt. Var hún í nátt-
klæðum einum og auðvitað mjög að-
framkomin af kulda. Næturverðirnir
voru f vafa um hvað gera ætti við
sjúklinginn ; enginn annar staður hugs-
anlegur fyrir konuna, en hegningar-
húsið, því næturverðir vissu auðvitað
ekki hvar hún átti heima. Er það
skömm fyrir höfuðstaðinn að eiga sér
engan stað, sem hægt er að koma fyr-
ir fólki, í slíkum tilfellum sem þessu.
Vór vitum ekki hvort Landakotsspítali
mundi veita sjúkling móttökn, sem
skyndilega hefði orðið geðveikur og
einhverra nluta vegna ekki er unt að
fiytja til Klepps undir eins. Eti það
vitum vór, að með öllu er ófært að
setja geðveikt fólk í »Steininn«, hvort
heldur er á nóttu eða degi og hvernig
som á stendur. Geðveikir menn fá
enga bót í hegningarhúsinu, hversu
mannúðlega sem kann að vera farið
með þá þar.
Stjórnartíðindin. Síðasta hefti árs
ins 1914, kemur út brálega.
Messað í þjóðkirkjunni í Hafnar
firði kt. 12^á morgun.
Þýzkir fyrirliðar.
Um mörg undanfarin ár hafa
gengið ljótar sögur um það hvernig
undirforingjar í þýzka hernum mis-
þyrmdu mönnum sínum og sýndu
af sér ótrúlegan fantaskap. Og þess-
ar sögur hafa birtst í þýzkum blöð-
um, eigi síður en í erlendum blöð-
um, og hafa mörg þeirra farið hörð-
um orðum um þetta framferði for-
ingjanna. En breytingin hefir orðið
litil, því yfirforingjarnir hafa altaf
dregið taum undirforingjanna og svo
er aðdáun þjóðarinnar fyrir herfor-
ingjum rótgróin, hvernig svo sem
þeir eru, að þar er engu um að
þoka.
Menn munu enn minnast þess,
hve mikið var rætt um hneykslis-
máli í Zabern í fyrra, en það er ekki
nema ein saga af mörgum. A þess-
um ófriðartímum væri það því ekki
úr vegi að athuga þaun orðstír, sem
undirforingjarnir þýzku hafa getið
sér á friðartímum og skulu því hér
sagðar nokkrar sögur, sem þýzku
blöðin hafa áður birt.
í Thorn voru tveir undirforingjar,
Friedrich ZUz og Stanisiaus Brasse
kærðir fyrir að hafa rnisþyrmt undir-
mönnum sínum, annar 103 og hinn
66 sinnum. Var það mest barsmíð
með hnefum og svipum. Eftir
tveggja daga yfirheyrslur voru þeir
sekir fundnir og dæmdir í 3 og 4
mánaða fangelsi. En þeir voru ekki
sviftir stöðu sinni.
Yfirherréiturinn í Koblenz dæmdi
tvitugan riðilstjóra, Miiller að nafni,
til 7 mánaða fangelsis og stöðumissis.
En hann hafði óteljandi syndir á
samvizkunni. Til dæmis hafði hann
barið hermann nokkurn 13 sinnum
i andlitið með knýttum hnefa, fyrir
það að hann hafði ekki verið nógu
fljótur að sækja blek, kaffi og eld-
spítur handa riðilstjóranum.
A öðrum stað var undirforingi,
Wichert að nafni, dreginn fyrir dóm.
Hann hafði misþyrmt einum manna
sinna svo afskaplega, fyrir það að
hann kom ölvaður til hermanna-
skáians að kvöldi, að hann dó 3
dögum seinna. Herréttuiinn dæmdi
Wichert i 9 mánaða fangelsi að eins
vegna »málsbóta*. Kærandinn ■ ^
f.irið fram á 5 ára hegningar
vinnu.
í annað skifti dæmdi hérréturin
tvo fyrirlið.t, Pfeíffer og Rau'c^e ^
bach í ir/2 og 1 árs fangelsr 0fj.
stöðumissi. Þeim þótti dómurmn
harður og áfrýjuðu til yfirherrért1
Og þá komu Ijótar sögur upp
kafinu. A tveim árum hafði Pfe|
misþyrmt hermönnunum i°° 511,0
um með hnefahögum, stafiaöggunr,f
sverðshöggum og svo framve£l5‘
Stundum hafði hann látið þá Æ'
sig fyrir framan glóandi ofn, Þnn^
að til þeir hnigu niður sem dauðJ'
A veturna hafði hann stundum
þá leggjast hlið við hlið í snjóin0
og velta sér á ýmsa vegu. Fengc
þeir þá ómjúk stígvélahögg hver ,*
öðrum og dó einn þeirra af afiei®
ingum þess. En áður en hann
skrifaði hann móður siuni bréf, sein
hún átti að afhenda herforingjanut11
sjálfum. Þeir Rauschenbach
Pfeiffer keyptu bréfið fyrir 40 ntöf
af þeim, sem átti að afhenda þ2®'
til þess að þagga þetta mál nið°r'
Rauschenbach hafði ekki ver1^
eftirbátur hins í fantaskap. Emu
sinni hafði einn hermannanua
kært hann fyrir misþyrmingar, e°
afleiðingin varð sú, að hann lét nus
þyrma allri hersveitinni og sagði að
þetta skyldi hún hafa fyrir sUgu
burðinn.
Yfirherrétturinn staðfesti dóm hef'
réttarins.
1 •
x.
Undirliðsforingi nokkur, Kubal a
nafni, misþyrmdi manni nokkrum
svo að hann varð að leita lækms'
Hafði sá þó lítið eða ekkert unflið
til saka. Málið kom fyrir herdóm,
en enginn hermannanna þorði að
segja nokkuð meðan Kubal bey1^1
á. En er þeir voru einir sögðu þelf
að hann misþyrmdi hermönnum s,n
nm á hverjum degi og var hau11
fyrir það dæmdur i 5 vikna fangeisl'
Liðsforingi í liði Wurtembergs
manna var dæmdur í 9 mánað3
fangelsi fyrir misþyrmingar og láth111
missa stöðu sína. Hermálaráðherr;
ann, sem þá var við völd, hugsa^1
með sér, þegar hann heyrði alla má'1
vöxtu, að þetta væri maður, seIIÍ
ekki léti sér alt fyrir brjósti brenu1
og gerði hann því að liðsforingj2
prússneska hernum.
Mönnum verður nú á að spyrh
hvernig á þvi geti staðið, að ásta11
ið í hernum skuli hafa verið Þann'^
Þess er þá fyrst að gæta, að í Pýz
landi er líðsforingjastéttin tekin r ^
yfir allar aðrar stéttir. Þjóðm ^
ótakmarkaða virðingu fyrir hcnm r
leiðtogar þjóðarinnar gera alt, se^a
þeirra valdi stendur, til þess aða
frjálsræði liðsforingjanna. Geti
hver þeirra náð ótakmarkaðri h ý ^
hermanna sinna, afsakar það nie *
in, sem til þess hafa vertö
þótt það sé harðýðgi og í
ingar. Þetta venur þrælsótta u ^
hermönnunum og verður hann