Morgunblaðið - 26.10.2000, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 26. OKTÓBER 2000 29
ERLENT
Fflabeinsströndin var í áratugi stöðugleikavin í órólegum stjórnmálum Vestur-Afríku
„Tiltektin“ sem
endaði með flótta
Abidjan. Reuters, AFP.
ÞEGAR Robert Guei hershöfðingi
rændi völdum um síðustu jól lýsti
hann því yfir að hann hefði ekki
áhuga á völdum, heldur vildi hann
„taka ærlega til“.
Eftir næm 40 ára valdatíð eins
flokks hafði ríkisstjórninni verið
steypt, að því er Guei sagði, vegna
þess að hún hafði tekið pólitíska
fanga og skarað eld að ósætti þjóð-
flokka. I kringum 60 þjóðflokkar búa
á Fílabeinsströndinni, sem flokka má
í megindráttum í fernt, og mjög
margir hinna 16,5 milljóna íbúa
landsins, sem hlaut sjálfstæði undan
Frökkum árið 1960, eru af erlendum
uppruna.
Hershöfðinginn sakaði ennfremur
forsetann sem hann steypti af stóli,
Henri Konan Bedie, um óreiðu í
stjórn efnahagsmála og útbreidda
fjármálaspillingu.
„Um leið og við erum orðnir vissir
um að húsið er hreint og stjórnmála-
menn geta dansað án þess að hrasa
munum við draga okkur í hlé eftir að
hafa efnt til lýðræðislegra kosninga,“
sagði Guei fyrst eftir valdatökuna.
Þegar fram liðu stundir virtist
hann gleyma þessum loforðum. Al-
þjóðasamfélagið fordæmdi „gróf
brot“ herforingjastjórnarinnar á
leikreglum lýðræðisins, og fyrir að
reyna að hagræða niðurstöðum for-
setakosninganna. Almenn reiði al-
mennings við kosningasvikatilraun
hershöfðingjanna leiddi innan sólar-
hrings til svo öflugra mótmæla að
Guei sá sér í gær ekki annað fært en
að hafa sig á brott.
Við völdum cekur sósíalistinn
Laurent Gbagbo, sem fyrir tíu árum
fór fremstur í flokki baráttunnar fyr-
ir því að fjölflokkastjórnmál yrðu
leyfð í landinu. Hann var eini þunga-
vigtarstjórnmálamaðm’inn sem bauð
Guei birginn í forsetakosningunum.
Gbagbo er 55 ára gamall háskóla-
kennari í sögu. Hann varð snemma á
ævinni þyrnir í síðu Felix Houph-
ouet-Boigny - sem leiddi Fílabeins-
ströndina til sjálfstæðis og sat óslitið
á forsetastóli í 33 ár - og hins al-
máttuga stjórnmálaflokks hans,
Lýðræðisflokksins (PDCI). Gbagbo
var haldið í fangabúðum hersins í
tæp tvö ár, frá marz 1971 til janúar
1973, fyrir stjórnarandóf hans.
Eftir ítrekuð opinber mótmæli sá
Houphouet-Boigny sig tilknúinn árið
1990 að heimila fjölflokkakosningar.
Gbagbo bauð sig þá fram gegn for-
setanum og tapaði.
Fyrir forsetakosningarnar um
helgina hvatti Gbagbo stuðnings-
menn þeirra tveggja flokka sem
samkvæmt úrskurði hæstaréttar
voru útilokaðir frá þátttöku í kosn-
1 I
Forsetakosningar fóru fram í
iandinu á sunnudaginn. Þeim var
ætlað að vera fyrsta skrefið í að
koma á lýðræðislegri stjórn eftir
valdarán hersins í lok síðasta árs.
Bondoukou \
1 FÍLABEINSSTRÖNDIN ®/
¥' © Bouake
Yamoussoukro
® E
Daloa
' Agboville'
y/j.. ; ®
Abidjan®^
Gíneufiói
San Pedro
Ibúar
16.508.000 (2000)
100 km
■
Lýðveldi
hlaut sjálfstæði frá Frakklandi 1960.
Þjóðflokkar (um 60 alls)
VÞF 12,6 ma, dollara (1998)
VÞF á mann 1.700 dollarar(1998)
Hagvöxtur 6% (1998)
Útflutningur Kaffi, kakóbaunir, pálmaolfa
RIUTERS #
ingunum - Lýðræðisflokksins gamla
og Lýðræðissinnafylkingu (RDR)
Alassane Outtara, fyrrverandi for-
ætisráðherra - til að sameinast að
baki sér gegn Guei.
„Við verðum að binda enda á
valdatíð hersins," sagði Gbagbo í
kosningabaráttunni. Á Fílabeins-
ströndinni ríkti „óeðlilegt ástand“ og
þörf væri á því að í forsetastólinn
settist maður sem ekki tilheyrði
hernum svo takast mætti að koma á
lögum og reglu á ný.
Margir sniðgengu
kosningarnar
Þessi frýjunarorð voru hins vegar
töluð fyrir daufum eyrum; múslimar,
sem eru fjölmennastir í norðurhluta
landsins, og margir stuðningsmenn
gamla valdaflokksins, Lýðræðis-
flokksins, sniðgengu kosningarnar.
Sögulegum ríg og lítilli kjörsókn
er þar aðallega um að kenna.
Flokkar Gbagbos og Ouattaras
sneru bökum saman í baráttu gegn
Lýðræðisflokknum og Bedie forseta,
sem Houphouet-Boigny hafði sjálfur
valið sem eftirmann sinn. Þeir snið-
gengu forsetakosningarnar 1995
með árangursríkum hætti. Bedie
vann þær, enda var engum þunga-
vigtai-mótframbjóðanda til að dreifa.
Um 35 manns létu lífið í óeirðum í
tengslum við óánægju með kosning-
arnar.
Síðan þá hafa samskipti þeirra
Gbagbos og Ouattara spillzt. Hafa
stuðningsmenn Ouattaras lýst Gbag-
bo svikara. Ouattara, sem á sina
dyggustu stuðningsmenn í múslima-
byggðum landsins, sneri heim til
Fílabeinsstrandarinnar í fyrra eftir
að hafa gegnt starfi hjá Alþjóða-
gjaldeyrissjóðnum, með það í huga
að bjóða sig fram til forseta. Þá
spunnust harkalegar deilur um þjóð-
erni hans og þar með hvort hann
væri kjörgengur. Þessi deila klauf
þjóðina eftir línum þjóðflokka og
trúarbragða.
Gbagbo, sem kemur frá suðvestur-
hluta landsins, þar sem kristni og
hefðbundin vestur-afrísk andatrú
eru ríkjandi trúarbrögð, var einu
sinni á árinu 1992, í forsætisráð-
herratíð Ouattaras, varpað í fangelsi
eftir pólitískar mótmælaaðgerðir.
Hann sleit hinu pólitíska bandalagi
við forsætisráðherrann fyrrverandi.
Eftir að hæstiréttur útilokaði Ou-
attara frá þátttöku í forsetakosning-
unum á grundvelli þjóðernis hans, í
samræmi við ákvæði nýrrar stjórn-
arskrár sem samþykkt var með mikl-
um meirihluta í júlí sl., lýsti Gbagbo
opinberlega yfir stuðningi við úrsk-
urð réttarins.
Gbagbo á erfítt verk
fyrir höndum
Sé það rétt að Gbagbo hafi í raun
hlotið meirihluta atkvæða í kosning-
unum á sunnudaginn eru það aðeins
atkvæði meirihluta kjósenda í suð-
vesturhluta lansins. Það leikur því
vafi á að hann hafi ótvírætt lýðræðis-
legt umboð til að stjórna öllu landinu.
Hætta er á því að deilur milli þjóð- og
trúarflokka ágerist, ef ekki er komið
til móts við kröfur Ouattara og
stuðningsmanna hans, og þar með
gæti verið endanlega úti um þann
stöðugleika, sem einkennt hefur
Fílabeinsströndina undanfarna ára-
tugi, í samanburði við grannríkin í
álfunni.
Herforingjastjórnin hafði áformað
að halda þingkosningar í desember
og sveitarstjórnarkosningar í jan-
úar. Óljóst er hvað verður um þau
áform að svo stöddu.
Laurent Gbagbo (t.v.) og Robert Guei
Ditmtivattfttt
wwWzSnM
/vm
Wf -• Wéffm fmmmfí
Frettir, heimildaefni og mnlend
dagskrárgerð á daginn.
Framhaldsþættir og skemmtiefni á kvöldin.
Kvikmyndir og íþróttir um helgar
mW FOUAJOHN
^r FRAMHALDSMYNDAFLOKKUR TB
Á ÞRIÐJUDÖCUM KL 10.30 1
/þessum þáttum fylgjum við
heimshornaflakkaranum og frétta-
manninum John Carlson til staða sem
hafa orðið illa úti i óeirðum, borgara-
styrjöldum eða stríði. Þetta eru
fræðandi þættir umfólk sem
hefur alist upp í óvissu
og ótta.
FRÆÐSLA
Til loka októbermánaðar verður nýjasta viðbót
Breiðvarpsins, 6 norrænar stöðvar, í opinni dagskrá hjá
® * þeim sem tengdir eru breiðbandinu.
= VS
Allar þessar stöðvar eru þekktar fyrir vandað
afþreyingar-, íþrótta- og menningarefni og erufrábær
kosturfyriraiia þá sem viija fyigjast með frændum
vorum á Norðuriöndunum.
"W,iÆ1 * " * *
niESEL
*->/» ttl
Verðdæmi:
Adidas barnaúlpur,
Regatta fleecepeysur,
Russel hettupeysa,
Runway útivistargalli,
Tískuskór,
Bakpokar,
Speedo leikfimi-
fatnaður kvenna,
'EEDO
fullt verð kr. 10.900,
fullt verð kr. 6.290,
fullt verð kr. 4.990,
fullt verð kr. 12.990,
fullt verð kr. 5.990,
fullt verð kr. 7.900,
fullt verð kr. 9.900,
fullt verð kr. 2.900,
fullt verð kr. 2.000-3.000
SPALDING
okkar
okkar
okkar
okkar
okkar
okkar
okkar
okkar
, okkar
RUSSELL-
ATHLETIC
flw;-
verð...kr. 2.500
verð...kr. 1.990
verð...kr. 1.990
verð...kr. 2.990
verð...kr. 1.000
verð...kr. 2.000
verð...kr. 3.000
verð...kr. 990
verð...kr. 500