Alþýðublaðið - 07.06.1927, Blaðsíða 2

2
ALfcYÐUÖLAÐiÐ
kemur út á hverjum virkum degi.
Afgreiðsla í Alpýðuhúsinu við
Hverfisgötu 8 opin frá ki. 9 árd.
til kl. 7 síðd.
Skrifstofa á sama stað opin kl.
9i/s—10Va árd. og kl. 8-9 síðd.
Simar: 988 (afgreiðs)an) og 1294
(skriistofan).
Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á
mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15
hver mm. eindálua.
Prentsmiðja: Alþýðuprentsmiðjan
(í sama húsi, sömu símar).
að hann komist að; minna þyk-
ir gera tjí um Jón, sem ekki er
jafn-gu'ðleysislega forhert stéttar-
ropn enn pá.
Þrátt fyrir beiturnar ne&an á
listanum er hann ósvikinn auð-
valdslisti, sem þeir einir geta kos-
i&, sem hagsmuna sinna vegna
purfa að halda við því ranglæti,
að fáeinir stóreignamenn ráði lög-
um og lofum í landinu. Aðrir,
sem vilja, að fjöldinn ráði, kjósa
alþýðuiistann, A-listann, því að
undirstaða og kjörorð réttlætis-
Bnrgelsa-lisíinn.
ins í þjóðfélaginu er:
Yfirráðin til alpýdunnar!
íhaldsflokkurinn hefir nu birt
fista sinn við alþihgiskosningarn-
ar hér í Reykjavík. Á honum
IfrHfgimaFB'át&síaSaiffilr
anðvaldsins
era
Magnús Jónsson, dósent,
Jón Ólafsson, framkvæmdarstjóri,
Sigurbjörg Þorláksdóttir, kenslu-
koiia,'
Stefán Svemsson, verkstjóri.
Með lista þessum hefir íhalds-
fiokkurinn iýst yfir því, að hann
geri sér ekki vonir um að fá
nema tvo af fjórum þingmönnum
Reykjavíkur, og þá er ekki nema
eðiilegt, að hann setji í efstu sæt-
in þá, sem þegar hafa sýnt sig
ótviræð auðvaldsatkvæði á þingi,
Magnús og Jón. Hinir tveir menn-
irnir á iistanum eru ekkert ann-
að en beita. íhaldsmenn vita, að
engum kjósanda með sne'fil af
stjórnmáiaviti dettur í hug, að
nokkurt vit sé í því að láta Jón
Þorláksson hafa tvö atkvæði á
þingi, þótt annað sé í buxum, hitt
í pilsi, en það eitt væri unnið (
með því að kjósa systur hans.
Hún er því í rauninni að eins
beita fyrir það kvenfólk, sem
burgeisar ætla nógu óþroskað til
þess að láta kynferðisaðstöðu sína
fara sér að voða. Um næsta'
manninn á listanum er Iíkt að
segja. Hann er líka að eins beita,
sem ætluð er óþroskuðu verka-
fólki, því að það er áreiðanlegt,
að ef hann er eins vammlaus og
orð fer af honum, myndu burg-
éísar ekkí vilja hann á þing.
Ef kosningabaráttan væri ekki
stéttabarátta, — ef til mála gæti
komið, að aðrir en stóreignastétt-
armenn kysu þennan lista, þá
yrði að snúa honum við. Neðsti
maðurinn gæti sjálfsagt orðið
góðu máli að liðj, því að hann
má telja flekklausan í stjórnmál-
-um þar til nú, að hann hefir ekki
borið gæfu til að synja þess, á^
honum væri hnýtt aftan í burg-
eisalista. En burgeisar vita, að
með íilstyrk þeirra einna fer hann
aldrei á þing. Þeir þuTfa líka á
annars konar mönnum að halda,
— mönnum, sem ekki þarf að
éttast um, að samvizkusemi eða
réttlætistilfinning þeirra káfsist
neítt upp á kúgunarráðstafanir
ejgnasiettarinnar fámennu gegn
foinni fjölmennu vinnustétt. Þess
vegna hafa þeír sett Magnús dós-
ent þar á listann, sem öragt er
gegn verkamönnum.
Khöfn, í maí.
Þaö þarf að fletta langt til baka
í sögunni til þess að finna dæmi
til þeirra árása, sem nú eru gerð-
ar á verkamenn og félagsskap
þeirra. f bernsku félagsskapar
verkamanna vöktu hvorki undr-*
un sé sérstaka eftirtekt hinar lát-
lausu árásir á forystumenn þeirra,
tilraunir bæði löggjafarvalds og
einstakra atvinnurekenda til þess
að koma fyrir kattarnef félags-
skap þeirra, sem þá var enn þá
óþroskaður, meðan verkamenn
þektu ekki köllun sína. Forystu-
menn yerkamanna þoldu fangelsi
og illa vist þar; — sumir mistu
þeir þar heilsuna —. Blöð þeirra
voru hvað eftir annað gerð upp-
tæk eða ritstjórar þeirra dæmdir
í háar sektir, sem þeir svo „sátu
af sér“. — Þessar þrengingar
komust þeir þó allar yfir, því að
féiagsskap verkamanna var farið
eins og maðkinum; hann greri
saman aftur, hversu oft sem hann
var bútaður sundur, og þegar
andstæðingamir héldu, að þeim
hefði tekist að ná fyrir rætur
hans, hafði hann fest þær enn
víðar.
Nú er félagsskapur verkamanna
ihér í álfu það volduga tré með
óteljiandi greinum, sem auðmagn
og stjórnarvöld skjálfa af ótta
fyrir, og því er nú enn ein að-
förin gerð að þeim, en þessi síð-
asta aðför verður harðari hinum
fyrri. —
Hé:r i Dánmörku situr að völd-
um eineygð vinstrimannastjórn,
sem hefir það eitt að marki, að
nota vald sitt, meðan hún heldur
á stýristaumunum, að koma
verkamönnum á kné fjárhagsJega.
Til fylgis sér hafa þeir íhalds-
flokkinn og að nokkru leyti hinn
svo nefnda frjálslynda flokk.
Þetta á ailt að vera gert í sparn-
aðarskyni til þess að koma þjóð-
arskútunni á réttan kjöl aftur eft-
ir háð gegndarlausa brask og
eyðslu á opinbert fé og einstak-
linga, meðan á ófriðnum stóð og
eftir að honum lauk. Það er tal-
íð, að hent hafi verið í sjóinn á
þennan hátt hér í Danmöxku 900
millj. kr., og má .óhætt fullyrða,
að sú tala sé of lág. Til þess
iað bjarga þessu á land á nú að
rýra og rífa ni&ur það, sem bygt
hefir verið upp á tugum ára og
verið hefir li&ur í mentun og f jár-
hagslegum gróða verkamanna. 60
millj. kr. á nú að spara á fjár-
lögunum, svo að segja alt á
kostnað verkamanna, og kemur
það hiarðast niður á þeim, sem
verst voru stæðir fyrir. 60—70
þúsundir manna ganga vinnulaus-
ir. Stjórnin hreyfir hvorki hönd
né fót til þess að veita þessum
auðu höndum vinnu, en sker af
öllum opinherum styrk við þá,
gerir ráðstafanir til að lengja
vinnutíma verkamanna til þess að
geta hent nokkrum hundruðum
verkamanna á götuna — alt í
nafni „sparnaðar" og „hinnar
brýnu nauðsynjiax þjóðfélagsins.“
— Hvorki ellihrumum né voluð-
um er hlíft; til svipunnar skulu
þeir allir finna. —
I Noregi hefir staðið yfir verk-
bann í 13 vikur. Kröfðust atvinnu-
rekendur þess af verkamönnum,
að kaup verkamanna lækkaði um
25o/o. Verkamenn vildu vitanlega
ekki ganga að þessari kröfu, og
öll miðlun reyndist. árangurslaus.
Ruku þá atvinnurekendur til verk-
bianns. Var þá enn reynt að miðia
málum, en verkamenn höfnuðu
þeirri miölun, sem var 15°/o lækk-
un á launum. Reru þá atvinnu-
rekendur í stjórnina og fengu
hana til þess að leggja fyrir þing-
ið frumvarp um sættir í málum
milli verkamanna og atvinnurek-
enda. Skyldu háðir málsaðiljar
vera skyldir að ganga að þeim
sættum, sem þessi sáttadómnr
dæmdi. Lög þessi vora staðfest
í þinginu, sáttadómurinn skipað-
ur, en verkamenn neituðu að eiga
Sæti í honum. Nú hefir þessi dóm-
ur dæmt verkamönnum 15 0/0
lækkun á launum, og er það
hærra en verðfallið, sem er 11%.
Með þessu er þó máfinu ekki
lokið, þar sem verkamenn fyrir
fram hafa neitað epÖ ganga að
slíkum gerðum.
Lítum svo snoggvast yfir til
Englands. Þar liggur á 'borðum
þingmanna frumvarp til laga frá
íhaldsstjórnxnni, sem bókstaflega,
naí það fram að ganga, bannar
allan idnfélagsskap meðal verka-
manna, öll verkföll og fjárfram-
lög verkamanna til stjórnmálafé-
laga. Englendingar kalla l&g þessi
„tugthúslögin", og með réttu: 2
ára betranarhússvinna bíður þess
manns, er kemur af stað verk-
falli, styður að því eða tekur
þátt í því. Þetta er fyrsti liðurinn,
og er hann þegar samþyktur.
Anrar liöur laganna eykur á verk-
frelsi verkfallsbrjóts. Fangelsis-
vist bíður þess manns eða þeirra,
sem gerir minstu tilraun til þess
aO naia nendur x nari þeirra
manna, er taka að sér vinnu í
verkfalli. Verkfallsbrjóta má ekki
reka úr verkamannafélagi. Lögln
hanna í þriðja lagi iðjufélögum
að leggja af mörkum fé til stjórn-
málafélaga.
Betur getur stéttarígurinn ekki
komið fram en í iögurn þessumr
og allar líikur virðast til þess,
að þau verði samþykt. Þýða eng-
ar viðvaranir frá fulltrúum verka-
manna á þinginu.
'Islenzkir verkamenn 'hafa gott
af að gera sér ljóst, hvað hér er
á ferð, en méga ekki ætla, að
verkamenn þessara ianda taki
þessu þegjandi. Peir stælast og
halda enn fastar saman!
Þorf. Kr.
Ðora dagÍMSi ©g veggSxssB*'
Næturíæknir
er í nótt ÓJafur Þorsíelnsson,
Skólabrú 2, sími 181.
Þenna dag
árið 1811 fæddist skozki lækn-
irinn James Young Simpson, er
fann upp notkun klóroformsvæf-
inga.
Á safnaðarfundi
þjóðkirkjusafnaðarins hér í
borginni í gær var rætt um, með
hverjum skilyrðum söfnuðurinn
myndi vilja taka við dómkirkj-
unni af ríkinu, ef til kæmi; en
atkvæðagreiðslum um það mál
var frestað til sérstaks fundar,.
er gert var ráð fyrir að haldinn
verði um það mál síðar, væntan-
lega í haust, svo að þeir safn-
aðarmenn, er vilja, geti sem fiest-
ir tekið afstöðu ti-1 þess. Engar
ályktanir voru enn gerðar um
kirkjugarðsstæðið í framtíðinni.
— Nokkuð var rætt um mismun-
andi skoðanir innan kirkjunnar á
sumum kenningaratriðum, og við
atkvæðaigreiðslu, er höfð var í
lök þess máls, vildi meiri hluti
þeirra, sem tóku þátt í henni,
láta halda þeim umræðum áfram
á næstu prestastefnu. Var það
að heyra á séra Jóhannesi L. L.
Jóhannssyni, að hann teldi það-
brot á stjórnarskránni, ef þjóð-
kirkjuprestar héldu fram skoðun-
um, sem ekki væru samkvæmar
játningarritunum fomu, en þó var
á fundinum varað við þeirri of-
sóknarstefnu, sem áður fyrri vildi
reka séra Matthías Jochumsson
og séra Pál Sigurðsson í Gaul-
verjabæ úr embættum þjóðkirkj-
’ílhnar.
Framboð.
I Gullbringu- og Kjósar-sýslu'
verða í kjöri af hálfu Alþýðu-
flokksins Stefán Jóhann Stefáns-
son hæstaréttarlögmaður og Pét-
ur G. Guðmundsson. „Framsókn-
ar“-flokkurinn býöur þar frami
Björn Björnsson Birnir í.Grafair-
holti og Jónas Björnsson í Gufu-
nesi. Ihaldsmenn ota þ@r fram
Birni Krigtjánssyni og ÓJafi
Thors. Sagt er, að Óskar Hall-
dórsson muni verða sjöundi mað- '
ur i kjöri í því kjördæmi og þá
sennniiega úr liði Sigurðar Egg-