Tíminn - 22.01.1944, Side 2
/lukablað
TÍMIM, laiigardaglnn 22. jaa. 1944
Aukahlað
Sígurjón Kristjánssoii frá Krumshólmn:
Nokkur orð um kjötmatið
I.
Síðan frystihúsin tóku til
starfa og farið var að senda
freðið dilkakjöt á brezkan
markað hefir það verið flokkað
eftir gæðamati, samkvæmt
kröfum brezkra neytenda.
Þar sem fleiri en eitt slátur-
hús eru á sama stað, en aðeins
eitt þeirra hefir aðgang að
frystihúsi, mun þó ekki alls
staðar hafa verið fylgt þessum
flokkunarreglum nema að
nokkru leyti: Útflutningskjötið
flokkað og merkt samkvæmt
þeim, en það kjöt, sem selja átti
á in'nlendum markaði flokkað
eftir gömlu reglunni, þ. e.
kroppsþunginn látinn ráða.
Þannig hefir kjötið allt verið
flokkað í innleggsbækur til
bændanna.
Af þessu leiðir, að mikill
fjöldi bænda, og annara sauð-
fjáreigenda, hefir ekkert vitað
um þessar flokkunarreglur,
fyrr en nú í haust, að ákveðið
var með lögum, að eftir þeim
skyldi farið um land allt. Þess
vegna eru þær taldar nýjar —
og strangar.
Því er ekki unnt að neita, að
þær hafa komið óþægilega við
bændur, vegna þess að þær hafa
almennt verkað sem verðlækk-
un á kjötinu.
Þetta kom líka þyngra niður
á bændum af því, að dilkar voru
með rýrara móti, a. m. k. í
sumum héruðúm landsins, síð-
astliðið haust. Þorbjörn á
Geitaskarði skrifaði grein um
þetta efni, sem birtist í Tíman-
um 19. okt. síðastliðinn. Getur
hann þess, að sumir bændur í
Húnavatnssýslu hafi fengið
heim aftur um þriðja hlutann
af dilkakjöti sínu/
Þótt gert sé ráð fyrir, að tíð-
arfarið í vor og í sumar eigi
mikinn þátt í þessari útkomu,
þá er þó augljóst mál, að hér er
ekki um neinn hégóma að
ræða. Bæði þetta atriði og fleira
í sambandi við kjötmatið þarf
að taka til rækilegrar athug-
unar.
Tilgangur minn með þessum
línum er einungis sá að reyna
að koma af stað umræðum um
þetta efni.
Vænti ég þess, að yfirkjöt-
matsmennirnir, — og þó eink-
um Halldór Pálsson ráðunaut-
ur,.— upplýsi bændur um þau
atriði, sem þeir þekkja betur en
aðrir menn.
Um kjötmatsreglurnar ætla
ég ekki að ræða — tel að það
hlutverk eigi aðrir að taka að
sér. Aðalefnið í þessum línum
eru bendingar' til borgfirzkra
bænda, en geta þó átt erindi
til bænda í öðrum héruðum
landsins.
í áðurnefndri grein í Tíman-
um lagði Þorbjörn á Geitaskarði
til, að kjötmatsreglunum yrði
breytt. í vegi fyrir því stendur
sú blákalda staðreynd, að við
verðum að flokka kjötið okkar
eftir þessum reglum óbreytt-
um, ef við ætlum að selja það
á brezkum markaði. Hitt er
annað mál, að það er fullkomið
neyðarúrræði að senda bænd-
um heim aftur meira eða minna
af kjötinu, sem þeir ætla að
selja. Kaupfélög og aðrir, sem
við slátrun fást, þurfa að búa
sig undir að geta unnið mark-
aðshæfar vörur úr því kjöti, sem
ekki getur talizt söluhæft í al-
mennum kjötbúðum.
Úr öllu þessu kjöti má fram-
leiða mikið verðmæti, t. d. kæfu,
ýmis konar bjúgu og niðursuðu-
vörur.
Fyrir nokkrum árum gerði
Kaupfélag Borgfirðinga í Borg*
arnesi tilraun í þá átt að sjóða
ærkjöt niður í dósir. Nú er sú
leið lokuð vegna þess, að um-
búðir eru ófáanlegar, en vænt-
anlega rætist úr því þegar ó-
friðnum lýkur.
II.
Við flokkun á kjöti fyrir
brezkan markað — kemur fyrst
til greina vaxtarlag kroppsins
og holdafar.
Ég vænti þess, að Halldór
Pálsson ráðunautur gefi bænd-
um glögt ar og góðar upplýsing-
ar um þetta atriði, svo að ég
fer ekki nánar út í það .
Næst er útlit kroppsins að
öðru leyti. Til þess að kropp-
urinn geti talizt I. flokks vara
má ekkert lýti vera á honum,
hvorki fláningsgalli, marblett-
ir eða neitt annað.
Þótt kroppur sé felldur fyrir
fláningsgalla, þá kemur það
ekki á bak seljanda. Það lendir
á þeirri stofnun, sem annast
um slátrunina.
Öðru máli gegnir um mar-
bletti, hundsbit og annað þéss
háttar. Það' lendir allt á baki
seljandans.
Það hefir oft verið brýnt fyrir
mönnum að fara vel með slátur-
féð: taka ekki í ullina á því,
berja það ekki með svipum
né hundbeita það. Af þessúm
sökum myndast marblettir, sem
skemma útlit kjötsins.
Þessar bendingar virðast hafa
of lítil áhrif, því að alltaf kem-
ur fram talsvert af meira og
minna mörðum kroppum, úr
flestum eða öllum þeim sveit-
um, sem fé hefir komið frá í
sláturhús Kaupfélags Borgfirð-
inga undanfarin ár.
Það er þó einkum ein sveit —
stór og glæsileg sveit sunnan
Hvítár —, sem er mjög illa
á vegi stödd í þessum efnum.
Síðastliðið haust voru svo mik-
il brögð að þessu, að frá sum-
um bæjum í þessari sveit voru
nokkrir kroppar svo herfilega
útleiknir, að þeir voru alls ekki
útflutningshæfir, auk margra
annara, sem voru minna
skemmdir. Meginhlutinn af
öllum þessum kroppum hefði þó
verið ágæt I. flokks vara, ef
beir hefðu verið óskemmidr af
bessum sökum.
Þegar ég var að flokka þetta
kjöt, flaug mér í hug sú spurn-
ing, nær sá dagur mundi koma,
að þessir menn lærðu að fara
með. lömbin sín eins og lifandi
verur. Hér þarf gerbreytingu.
Þessi herfilegi ósómi verður að
hverfa. "
Allir þeir menn, sem eitthvað
koma nálægt sauðfé, verða að
taka höndum saman um þetta
mál. Leitarstjórar, réttar-
stjórar og flokksstj órar í út-
réttum verða að ríða á vaðið og
brýna það rækilega fyrir öllum
beim mönnum, sem mál þeirra
heyra, að umgangast féð eins og
vinir, en ekki eins og illmenni
eða böðlar. Svo ætti hverjum
fjáreiganda að vera bæði Ijúft
og skylt að fara vel með sitt
eigið fé.
Menn verða að gæta þess —
þótt þeir hirði ekkert um til-
finningar lambanna sinna —
að ill meðferð á þeim kemur ó-
notalega við pyngjuna þeirra.
Munið þetta:
1. Forðizt að taka í ullina á
fénu.
2. Varizt að berja það með
svipum eða öðrum bareflum.
3. Varizt að hundbeita það.
4. Rekið sláturfé ávallt hægt
og hvílið það oft og vel. Ef fénu
er slátrað þreyttu eða móðu af
rekstri, getur komið fram súr í
kjötinu, sem gerir það óhæft
til sölu.
5. Reynið af fremsta megni að
forða fénu frá því að lenda í
gaddavírsgirðingum.
III.
Ég hefi orðið þess var, að sum-
ir bændur hér í héraðinu kenna
mér um, hve illa kjötið þeirra
flokkaðist síðastliðið haust.
Telja, að ég hafi af venþekk-
ingu eða illum hvötum gert hlut
þeirra verri en efni stóðu til. Ég
hefi hér að framan bent á eina
ástæðu, sem átti nokkurn þátt
í þessari útkomu, a. m. k. í einni
sveit.
Að öðru leyti vil ég segja þess-
um mönnum, að ég hefi aldrei
óskað eftir því, að mér yrði falið
að flokka kjöt fyrir brezkan
markað; gerði það aðeins fyrir
ákveðin tilmæli Guðmundar
Jónssonar bónda á Hvítárbakka
að taka það að mér um stundar-
sakir. En hann hefir, eins og
kunnugt er, veitt forstöðu slát-
urhúsi Kaupfélags Borgfirðinga
um langt árabil.
Ef þeir menn, sem bera á mig
áðurnefnda ásökun, hafa á réttu
að standa, þá liggur nærri að á-
lykta, að undarleg mistök hafi
hent þenna alþekkta ágætis-
mann, Guðmund á Hvítárbakka,
að leggja kapp á, að ég tæki að
mér þetta umrædda starf, því
að ekki er unnt að afsaka hann
með því, að hann hafi ekki
þekkt mig, eftir áratuga sam-
starf í áðurnefndu sláturhúsi.
Ég hefi nú ákveðið að draga
mig í hlé frá áðurnefndu starfi
fyrir næstu sláturtíð, svo að
unnt verði að fela það öðrum
manni.
En það má ekki gleymast, að
það er bændunum sjálfum fyrir
beztu, að til þessa starfa veljist
vel hæfir menn — menn, sem
hafa næga þekkingu, einurð og
drengskap til þess að leysa það
vel af hendi. Að öðrum kosti
getur farið svo, að brezkir kjöt->
kaupmenn hætti að taka mark
á íslenzku kjötmati, og það get-
ur haft hinar alvarlegustu af-
leiðingar.
Sigurjón Kristjánsson.
frá Krummshólum
Lesendur!
Vekjið athygli kunningja yð-
ar á, að hverjum þeim manni,
*sem vill fylgjast vel með al-
mennum málum, er nauðsyn-
leg.t að lesa TÍMANN.
Sókn gegn
mæðíveíkínni
(Framli. af 2. síðu)
ur sýkin komin á það stig í
vesturhluta Suður-Þingeyjar-
sjálfu sér. Áður langt iíður verð-
sýslu og Eyjafjaröarsýslu, að
þessi héruð vilja stíga annað
sporið, þegar hér hefir verið
stigið hið fyrsta.
Þingeyskir bændur og aðrir
sauðfjárræktarmenn á svæðinu
milli Jökulsár og Skjálfanda-
fljóts, ykkar bíður mikið hlut-
verk óleyst. Með einhuga á-
kveðnu taki ber ykkur að reka
af höndum ykkar þann inn-
flutta ófögnuð, sem er að gera
ólíft í ykkar eigin héraði og
öllum sveitum landsins. Þið er-
uð jaðarmenn, staddir á víg-
stöðvunum nú. í nærfellt tíu ár
hefir stríðið við þennan ófögn-
uð verið óskipulagt undanhald.
Ykkar bíður að snúa því und-
anhaldi í sókn til sigurs fyrir ís-
lenzka sauðfjárræktarmenn,
sundraða og vondaufa. Yk-kur
er fengið mikið og sérstætt
hlutverk í þessu stríði. Þið og
engir aörir eruð kallaðir til að
hefja sóknina. Þið eruð útverð-
ir hins stærsta ósýkta-en and-
varalausasta svæðis á landinu.
Komist mæðiveikin austur yfir
Jökulsá, er tækifærið hjá liðið,
þá er allt landið tapað. Undir-
búið vel hið fyrsta mikilsverða
áhlaup og gan'gið sameinaðir
til sóknar. Látið ykkur ekki
henda það, að fylgjast ekki að.
Kákið er verra en ekki. Látið
heldur engar gyllingar villa
ykkur sýn. Innan skamms
kunna árlegu ríkisstyrkirnir að
þverra, gyllingar og grýlur, sem
á tímabili undanhaldsins voru
notaðar sem plástrar á vonda
samvizku. Látið þær ekki villa
ykkur sýn. — Látið rofa til í
þoku undanhaldsins með því að
snúa baráttunni í sókn.
í nóv. 1943.
Þakkir
Ódýrt
Gardínutau
Sirts
Léreft misl.
Tvisttau
Kjólatau
Fóður
Silkisokkar
Barnabuxur
frá kr. 1.50
— — 1.85
2.00
— — 2.00
-------6,50
-------'3.50
-------5.50
-------7.50
Verzl. Dyngja
Laugavegi 25.
Yfirlýiingf.
Sóknarnefnd Laugarnessóknar flytur hér með alúðar-
fyllstu þakkir safnaðarins til allra útsölumanna nýafstað-
ins húshappdrættis Laugarnesskirkju og amiarra, sem á
ýmsan hátt hafa áðstoöað við happdrættið.
S T U L K U R
óskast til fiskflökunar. — Hátt
kaup. Frítt húsnæði i nýtízku
húsum.
HRAÐFRYSTISTÖÐ
VESTMANNAEYJA.
Aðstoðarráðskonu
vantar að Vífflsstaðaliæli mi þegar, eða frá 1.
fcbrúar n. k. — Upplýsiugar i skrifstofu rík-
isspítalaima í Fiskifélagsliásiiiu.
Kvörtunnm um rottugang
í húsum er veitt móttaka í síma 3210 frá 18. jan. til 25.
janúar kl. 10—12 f. h. og kl. 1—5 e. h. Einnig getur fólk
snúið sér til Aðalsteins Jóhannssonar meindýraeyðis, sem
verður til viðtals á Vegamótastíg 6 alla virka daga kl. 9—
12 f. h. til febrúarloka.
Ileilbrigðisfulltrúinu.
Til sölu
Allur búfénaður ásamt búslóð á jörðinni Gíslastaðir í Gríms-
nesi, er til sölu nú þegar eða ,í vor.
Semja ber við
GARMR ÞOUSTEHVSSOJM,
Gíslastöðum.
P 4 1
Rœstiíhifi —
er fyrir nokkru komið á
markaðinn og hefir þegar
hlotið hið mesta lofsorð, þvi
vel er til þess vandað á allan
hátt. Opal ræstiduft hefir
aila þá kosti, er ræstiduft
þarf að hafa, — það hreinsar
án þess að rispa, er mjög
drjúgt, og er nothæft á allar
tegundir búsáhalda og eld-
húsáhalda.
Notia
O P A U rtestiduft
♦ ÚTBREIÐIÐ TIMANN4
Að gefnu tilefni vil ég upplýsa eftirfarandi:
Árið 1931 seldi maðurinn minn sál., Jes Zimsen ræðismaður, ný-
lenduvöruverzlun sína og gaf leyfi til að hinir nýju eigendur mættu
um sinn nota nafnið Nýlenduvöruverzlunin Jes Zimsen. Síðar seldu
þeir eigendur verzlunina, eftir fráfall mannsins míns, og gaf ég þá
hinum nýju kaupendum leyfi til að nota mætti fyrst um sinn sama
nafn áfram að óbreyttum kringumstæðum.
Vegna atburða, er blöðin hafa skýrt frá, vil ég taka fram, að ég
hefi þegar krafizt þess að nafn mannsins míns væri ekki notað í
firmanafni ofangreindrar nýlenduvöruverzlunar, sem mér er með
öllu óviðkomandi.
Jafnframt vil ég benda á, að Nýlenduvöruverzlunin Jes Zimsen á
ekkert skylt við Járnvöruverzlun Jes Zimsen H.F., sem ég er aðal-
eigandi að, og leyfi ég mér að vænta þess, að ég eða Járnvöruverzl-
un Jes Zimsen H.F., verði á engan hátt bendlúð við framangreinda
matvör uverzlun.
Reykjavík, 18. janúar 1944.
Ragn^eiður Ztmsen.
rjf^r^r^r^r^r^rr^r^r^r^rfr^rfr^r^r^f^r^f^r^r^r^r^.r^*^r^r^r^r^r^r^r^r^r^r>r>rjr^r>f^r^r>r^r^r^r^r^r^r^r^r^r^r^r^r^r^r^r^r^r^r^r^r^r^r^rpr^
.... og svo umíram allt aö senda
mér 1 stykki SAVON DE PARIS,
hún er svo ljómandl góð.