Tíminn - 17.02.1944, Síða 2

70
TlMIMV, fimmtHdagiiin 17. febr. 1944
18. blað
^íminn
Fimtudtiyur 17. febr.
að- •
Hömlur á einka-
framftakíuu
Pyrir nokkru síðan átti ég tal
við greinagóðan bónda, sem
fylgir Sjálfstæðisflokknum að
málum. Hann sagði, að sér félli
þó að ýmsu leyti vel við Pram-
sóknarflokkinn, enda væri hann
tvímælalaust öruggur málsvari
landbúnaðarins. En mér falla
ekki ýmsar hömlur, sagði hann,
sem þið Framsóknarmenn vilj -
ið leggja á einkaframtakið. Það
á að fá að vera frjálst, alveg
frjálst.
Talið barst að öðrum efnum.
Alveg blöskrar mér ofvöxtur
Reykjavíkur, varð bóndanum
meðal annars að orði. Ef ég væri
Reykvíkingur, myndi ég þó hafa
enn stærri áhyggjur út af því.
Útsvörin hljóta að verða óbæri-
leg eftir stríðið. Þá verða kröf-
urnar til bæjarins enn meiri,
en tekjustofnarnir fátæklegri,
þegar stríðsgróðinn er horfinn.
Það er heldur ekkert gaman að
vita af mönnum atvinnulausum
og þurfandi, þótt maður sleppi
við það sjálfur. Það er annars
meira þjóðfélagslega óráðið
Reykjavík skuli-hafa verið látin
stækka miklu meira en nokkur
skynsemi mælir með.
Undir þessi ummæli bóndans
munu vafalaust allir hugsandi
menn geta tekið. En hvers vegna
hefir Reykjavík stækkað og
þanizt svona óeðlilega út? Er
það að kenna hömlunum á at-
hafnafrelsinu, sem ýmsir láta
svo illa af? Eða er það vegna
þess, að það hefir vantað höml-
ur til þess að koma í veg fyrir
ofvöxt bæjarins?
Það mun áreiðanlega ekki
torvelt neinum að svara þess-
um spurningum. Ofvöxtur
Reykjavíkur er talandi tákn
þess hvernig fer, þegar einka-
framtakið er látið eitt um hit-
una. Það lætur ekki stjórnast
af neinum þjóðhagslegum sjón-
armiðum, heldur oft og einatt
af svipulum gróðavonum líðandi
stundar. Þeir, sem hafa ráðið
yfir fjármagninu, annaðhvort
sem einkaeign eða. lánsfé, hafa
talið vænlegast að ávaxta það
í ýmis konar starfrækslu í
Reylrjavík, verzlun, iðnaði og
húsabyggingum. Þeir hafa
vænzt þess, að það gæfi fljót-
astan gróða. Hins hafa þeir ekki
gætt, hvort með þeim móti væri
bezt og varanlegast búið í hag-
in fyrir þjóðina.
Ef því fjármagni, sem runnið
hefir til óeðlilegrar útþenslu
Reykjavíkur, hefði verið varið
til hagnýtingar á atvinnuskil-
yrðum sveita og sjávarþorpa,
þar sem margt manna gæti bú-
ið við örugga afkomu, myndu
framtíðarhorfur þjóðarinnar
vera aðrar og bjartari en þær
eru nú. f stað þess blasir við
atvinnuleysi þúsunda manna í
stórborg, sem hefir vaxið langt
úr hófi fram, þegar tillit er
tekið til eðlilegra atvinnuskil-
yrða.
Þessi öfugþróun, sem hér hef-
ir verið lýst, er ávöxtur hins
hömlulausa og skipulagslausa
einkaframtaks. Sambærileg
dæmi mætti nefna í þúsunda-
tali og þau munu halda áfram
að gerast í enn ríkara mæli, ef
ekkert verður að gert.
Eigi að koma á þeirri skipun,
'að fjármagni og vinnuafli þjóð-
arinnar sé jafnan beint að þeim
viðfangsefnum, sem heildina
varðar mestu, þá verður ekki
hjá því komizt, að það opin-
bera komi fastri skipun á þessi
mál og setji einkaframtakinu
nauðsynlegar hömlur, sem haldi
því innan þess starfsviðs, er
samrímist hagsmunum þjóðar-
innar.
Slíkt skipulag ætti vissulega
ekki að vera til neinnar tálm-
unar heilbrigðu einkaframtaki,
því að umræddar hömlur stefna
ekki að því að þrengja kjör þess,
heldur aðeins beina því að hin-
um nauðsynlegu verkefnum
þjóðfélagsins. í stað þess, að
það sé látið byggja of stóra borg,
sem skapar fyr eða síðar at-
vinnuleysi og óáran í þjóðfé-
laginu, er því beint inn á þá
braut, að efla byggðina þar, sem
Gttðmnndur Hannesson próíessor?
Lækníslausu héruðín
Eeykjavík eða sveítahérað?
Tíminn hefir orðið sér úti um heimild til þess að birta
eftirfarandi grein Guðmundar Hannessonar prófessors, sem
lit kom í síðasta Læknablaði, þar sem höfundurinn gerir
saihanburð á héraðslæknishlutskiptinu og -algengu starfi
lækna í Reykjavík. Er greinin hin athyglisverðasta, enda
talar hér maður, sem þekkir hvorutveggja af eigin reynd.
Á síðustu árum hefir það vilj-
að til hvað eftir annað, að
læknar hafa ekki fengizt í
læknishéruð, svo að þau hafa
staðið læknislaus tímum saman,
þrátt fyrir allan læknafjöld-
ann. Þá hefir það og oft
verið erfitt eða ómögulegt að
fá staðgöngumann, jafnvel í
brýnustu nauðsyn.
Þetta er að vísu ekki neitt
nýtt fyrirbrigði. Fyj á árum var
hér oft og eiriatt mikill lækna-
skortur, en nú er ekki því um
að kenna. Nú eru læknar fleiri
en nauðsyn krefur, og fjölgar
með hverju ári, en nálega allir
ungu læknarnir setjast að í
Reykjavík. Þar eru nú um 63
starfandi læknar, og 25 í hin-
um kaupstöðunum.
í mínum augum er það al-
vörumál, að héruð skuli standa
læknislaus, úr því að nóg er til
af læknum. Það er læknunum
atvinnuskilyrðin eru. í stað þess
að það sé látið þenja vissa at-
vinnugrein, t. d. milliliðastarf-
semina, langt úr hófi fram, er
því beint að því að efla líf-
vænlega framleiðslu. í stað
þess að það fái að nota lánsfé
þjóðarinnar til hvers konar
þjóðhagslegrar ráðleysu, eins og
átt hefir sér stað undir núver-
andi stjórn stærri bankanna,
þá fær það aðeins lánsfé til
skynsamlegra og 'nauðsynlegra
framkvæmda.
Frá sjónarmiði þeirra, er vilja
heilbrigðu einkaframtaki vel,
eru slíkar hömlur enginn bjarn-
argreiði við það, heldur bjarg-
vættur þess. Haldist einkafram-
takinu uppi að gera hverja
þjóðhagslegu vitleysuna ann-
arri stærri, eins og t. d. þá;
sem hér hefir verið lýst, og
skapa þannig óáran og at-
vinnuleysi, þá endar það ekki
með öðru en því, að öfgunum
er boðið heim og endirinn get-
ur orðið einkaframtakinu verst-
ur. Þ. Þ.
til lítils sóma, og ólíklegt að rík-
ið geti unað við slíkt til lengd-
ar. Læknadeild háskólans er
rekin til þess að sjá landslýðn-
um fyrir nægri og sem beztri
læknishjálp, en ekki til þess að
fylla stærstu bæina með lækn-
um, sem hafa lítið að starfa og
eru þar ef til vill „inutile pon-
dus“. (Þ. e. ávaxta ekki sitt
pund).
Það ætti ekki að vera ókleift
að ráða bót á þessu, og verður
vikið að því síðar, en fyrst er ef
til vill réttast að athuga hvern-
ig fer, ef ekkert er aðhafzt.
Ég geri þá ráð fyrir því, að
ungu læknarnir haldi upptekxr-
um hætti og setjist allir að í
stærstu bæjunum, aðallega
Reykjavík. Afleiðing þessa er
sú, að lækrium fjölgar þar miklu
hraðar en svarar vexti fólks-
fjöldans, og að meðaltekjur
lækna lækka með hverju ári.
Þá verða og tekjurnar ærið mis-
jafnar, miklar hjá fáeinum, en
þeim mun minni hjá hinum.
Þeirr sem verða harðast úti, eiga
þá um tvo kosti að velja: að
sækja um læknishérað eða leita
sér annarar atvinnu. Nú er það
gömul reynsla, að læknar breyta
manna sízt um atvinnuveg, og
myndu því flestallir taka fyrri
kostinn. Það er því engin hætta
á því, að héruðin gangi ekki út
er til lengdar lætur, en hitt er
óvíst, að þeir, sem báru lægri
hlut í samkeppninni í Reykjá-
vík, verði ákjósanlegir héraðs-
læknar. Það er vandaminna að
vera læknir í stórum bæ, þar
sem vísa má sjúklingum til sér-
fræðinga og leggja þá í sjúkra-
hús, heldur en vera einn síns
liðs og verða að - gera flest
sjálfur.
En þótt það sé augljóst, að
læknar fáist í héruðin áður en
langir tímar líða, og jafnvel að
þau verði keppikefli, þá er sá
hængur á öllu þessu, að þau
þola ekki biðina, og auk þess
er hvert ár, sem þau standa
læknislaus, læknastéttinni til
skammar. Mér finnst það síð-
ferðileg skylda hennar að sjá
héruðunum fyrir nauðsynlegri
læknishjálp, svo framarlega
sem lífvænleg kjör eru í boði.
Það er og drengilegra að vinna
nauðsynjaverk-af eigin hvötum,
heldur en að láta neyðina reka
! sig til þess. Læknum er það
vorkunnarlaust, að semja regl-
ur um það, hversu störfum yrði
I skipt milli þeirra.
Fljótt á að líta sýnist þetta
einfalt mál og hægðarleikur.
Og þó er það margt, sem laðar
í læknana til Reykjavíkur.
Fyrst má nefna það, að lækn-
| arnir eru börn sinnar tíðar, og
nú streymir fólk úr öllum stétt-
um til borganna. Ungu stúlk-
urnar eru þar í fararbroddi. Og
I það er sama sagan hvert sem vér
lítum. Jafnvel í Rússlandi varð
svo mikill skortur á sveitalækn-
um, að stjórnin veitti lækna-
stúdentum sérstakan náms-
styrk, gegn því að þeir störfuðu
3 ár í sveitum að loknu námi.
Mér þykir það ekki ólíklegt, að
konur og heitmeyjar ungu lækn-
anna eigi mikinn þátt í því, að
flestir þeirra setjast að í Reykja
vík. Og hvað vilja ekki lækn-
arnir gera fyrir konur sínar,
þegar þær biðja þá vel?
En það er margt fleira, sem
freistar læknanna. Þeir óttast
einangrunina, ferðalögin og erf-
iðið í sveitahéruðunum, allt um-
stangið og áhættuna við hús-
næði, lyfjasölu o. fl. Þá getur
þeim heldur ekki dulizt, að góð-
ur sveitalæknir þarf að kunna
fleira en að skrifa lyfseðla og
að vísa sjúklingum frá sér til
sérfræðinga og sjúkrahúsa,
heldur ekki að frelsi sveita-
lækna er af mjög skornum
skammti. Og tekjurnar hafa
víða verið smáar.
Þótt nokkuð sé til í öllu þessu,
og að þeim einum sé hent að
verða héraðslæknar, sem eru
heilsugóðir, þá má of mikið úr
öllu þessu gera.
Ég get ekki fallizt á, að bless-
aðar konurnar eða konuefnin
eigi að ráða því, hvar menn
þeirra setjast að. Það eru þeir,
en sjaldnast þær, sem eru lækn-
ar, og þeir eiga að ráða hvar
þeir Iáta Ijós sitt skína og hvern-
ig. Góð kona fylgir manni sín
um með glöðu geði, hvert á
land sem vera skal, jafnvel út
í hin yztu myrkur.
Minning Sveins Steindórssonar
frá Hveragerði
Aðfaranótt 3ja þessa mán-
aðar brann eitt af stórhýsum
Reykjavíkur til kaldra kola, og
varð sá eldur að fjörtjóni ung-
um atorkumanni, Sveini Stein-
dórssyni frá Hveragerði.
Sveinn Steindórsson var fædd-
ur að Efri-Steinsmýri í Meðal-
landi 7. desember 1913. Voru
foreldrar hans Sigurbjörg Þor-
kelsdóttir og Steindór Sigur-
bergsson. Fluttist hann 3ja ára
að aldri með foreldrum sínum
til Hafnarfjarðar og átti þar
heima til ársins 1926. Þá flutt-
ist hann að Ósgerði í Ölfusi,
sem foreldrar hans tóku til á-
búðar þá um vorið.
Árið 1930 dó Steindór, faðir
Sveins, frá fimm börnum, og
var Sveinn þeirra elztur. Féll
þá í hlut hans, seytján ára
unglings, forsjá heimilisins, og
mátti kalla það ærið hlutverk,
því að efnin voru næsta lítil.
Árið eftir, 1931, fluttust þau í
Hveragerði og nefndu hús sitt
þar Ása, eftir æskuheimili Sig-
urbjargar, Ásum í Skaptár-
tungu.
Sveinn stundaði nú almenna
vinnu, akstur og smíðar, því að
hann lagði gjörva hönd á flest,
eins og títt er um marga hina
beztu Skaptfellinga. En skóla-
göngur og annað margt, sem
hugur hans stóð til, varð að
lúta fyrir þeirri nauðsyn að
halda saman heimilinu og sjá
því farborða, enda tókst þetta
með ágætum. Þegar borun
hófst eftir jarðhita, á vegum
Rannsóknarráðs ríkisins, ár-
ið 1940, var Sveinn ráðinn
verkstjóri þar, og annaðist
hann boranirnar, fyrst með
einum, en síðan með tveimur
borum, víðs vegar hér suðvest-
an lands, en einnig á Norður-
(Framh. á 4. síðu)
Því hefir verið borið við, að
Mér er sagt, að föst laun séu nú
sveitahéruðin væru tekjurýr.
alls 13—14 þús. kr. á ári að með-
altali, og að „consultatio" (þ. e.
viðtal) kosti nú um 4 kr. Ég
kalla þetta góð kjör, og það má
mikið vera, ef Reykjavík býður
yfirleitt betur. Hún gerir það
ekki til lengdar.
Viðvíkjandi ferðalögunum og
erfiðinu, þá get ég sagt það af
eigin reynd, að þetta kemst upp
í vana, og auk þess eru nú ferða-
lögin víða leikur einn, er fara
má langar leiðir í bílum. Mörg
læknishéruð eiga nú bæði lækn-
isbústað' og sjúkrahús. Hitt er
satt, að héraðslæknar búa við
mikið ófrelsi og hafa alltaf
næturklukkuna yfir höfði sér.
Þó má svo lengi illu venjast að
gott þyki.
Ég get vel skilið, að sumum
læknum vaxi sá vandi í augum,
að taka að sér læknishérað. Þeir
verða þá meðal annars að geta
gert flesta aðkallandi skurði,
aðstoðarlítið og stundum í af-
leitum húsakynnum. Þá er
eins, að þeir þurfa að vita góð
deili á öllum sérfræðigreinum,
ekki sízt kven- og barnasjúk-
dómum. Þá er ekki fátt, sem
héraðslæknum ber að hugsa
um, viðvíkjandi heilbrigðisá-
standi héraðsins.
Mér varð ekki svefnsamt
fyrstu nóttina, sem ég var hér-
aðslæknir! Ég var þá verkfæra-
laus og bókalaus, en átti að
gegna tveimur héruðum.
Það er að vísu ekki á allra
færi að verða nokkru sinni góð-
| ur héraðslæknir, en fæstir þurfa
þó að setja vandann fyrir sig,
ef þeir halda vel á sínum spilum.
Mér finnst að hvert læknis-
hérað sé heilt kóngsríki fyrir
ungan lækni. Þar er oftast mikil
þörf fyrir dugandi mann, og
þar fær læknirinn gþfugt og
gagnlegt lífsstarf og tækifæri
til þess að láta sitt ljós skína.
Verkefnin eru fleiri en nokkur
kemst yfir. Eitt er að sjálfsögðu
það, að leysa vandræði þeirra,
sem til manns leita, ef það er
unnt, og að semja nauðsynlegar
skýrslur. Þetta er skylduverk
hvers skussa, en ötull og áhuga-
samur læknir lætur sér ekki
nægja þetta. Hann kynnir sér
vandlega allt heilbrigðis- og
menningarástand héraðsins,
eftir því sem tími hans leyfir,
hversu húsakynnum, fötum og
fæði manna sé háttað, hvort
(Framh. á 4. síðu)
Amlcrs Frihagcn:
Fjármál (JNRRA
í fyrri grein Anders Frihagen, sem birtist í seinasta
blaði, var lýst skipulagi UNRRA. í síðari grein Frihagens,
sem fer hér á eftir, er lýst fjárhagsmálum UNRRA og
nokkrum helztu starfsháttum.
Eitt af stærstu vérkefnum
fyrsta ráðsfundar UNRRA var
vitanlega tekjuöflunin. Ákveðið
var að aðalforstjórinn skyldi
leggja fýrir ráðið árlega tillögur
um beinan rekstrarkostnað
UNRRA (starfsmenn, skrifstof-
ur o. fl.). Fyrsta áætlun for-
stjórans, sem var lögð fyrir
fund ráðsins í haust og náði
yfir seinustu mánuði ársins 1943
og allt árið 1944, hljóðaði upp
á 10 millj. dollara. Öll sam-
bandsríkin skulu taka þátt í
rekstrarútgjöldunum eftir regl-
um, sem ráðið ákveður. Nefnd-
in, er gerði tillögur um niður-
jöfnunina, sagðist hafa farið
eftir reglum, sem áður hefði ver-
ið fylgt undir svipuðum kring-
umstæðum, þó með nokkrum
undantekningum. Bandaríkin
greiða 44% af öllum rekstrar-
útgjöldunum, Bretland og Rúss-
land 15% hvort, Kína 5%,
Frakkland og Kanada 4% hvort,
en önnur ríki frá iy2% til 0.05%.
Ekki færri en 15 ríki greiða
0.05% hvert.
Annað höfuðatriði tekjuöfl-
unarinnar er fólgið í því, að þess
var farið á leit við þau ríki, er
ekki hafa verið hernumin, að
þau leggðu til hjálparstarfsemi
UNRRA sem svaraði 1% af
þjóðartekjunum á fjárhagsár-
inu, er lauk 30. júní 1943. Með
þessu móti er ætlazt til að
UNRRA fái 2i/2 miljarð dollara
til umráða. Framlag Banda-
ríkjanna einna yrði iy2 miljarð-
ur. Það er þó frjálst hverju
ríki að greiða ekki þetta tillag,
en siðferðislega séð, er því erf-
itt að komast hjá því. í fjár-
hagsáætluninni er þess óskað,
að sem stærstur hluti af fram-
lagi hvers lands, og ekki minna
en 10%, sé gefinn á þann hátt,
að hægt sé að nota hann utan
landamæra þess, en afganginn
getur það greitt í innlendri
mynt, er UNRRA getur notað
til vörukaupa í hlutaðeigandi
landi.
Þess var ennfremur óskað, að
hvert sambandsríki/hvort sem
það hefir verið hernumið eða
ekki, legði meira af mörkum til
starfsemi UNRRA en gert er ráð
fyrir samkvæmt framansögðu.
Sú skoðun var einnig látin í
ljós, að vænzt væri framlaga frá
fleiri ríkjum, þótt þau séu ekki
með í UNRRA (hér er átt við
hlutlaus ríki), og að slík fram-
lög verði móttekin.
Þriðja aðalatriðið í fjárhags-
áætluninni er það, að stjórnir
hernumdu landana, er ráða yfir
nógu af gulli eða erlendum
gjaldeyri, skuli sjálfar annast
kostnaðinn við hjálparstarf-
semina í hlutaðeigandi landi.
Þetta er sett þannig fram, að
ekki megi rýra getu UNRRA til
að hjálpa bágstöddustu þjóðun-
um með þeim hætti, að fjár-
magn hennar sé notað til hjálp-
ar þeim, er geta staðizt straum
af kostnaðinum. Ákvörðun um
það, hvort hlutaðeigandi land
getur staðið undir kostnaðin-
um, skal tekin af aðalforstjór-
anum í samráði við ríkisstjórn
þess og þá nefnd ráðsins, er
þessi mál heyra undir. Slíka
ákvörðun má leggja undir-end-
anlegan úrskurð ráðsins. Aðal-
forstjórinn skal miða slíka
ákvörðun sína við umráð hlut-
, aðeigandi lands yfir erlendum
, gjaldeyri og þörf þess fyrir að
j nota hann í öðrum tilgangi.
I Frakkland, Belgía, Holland og
| Noregur voru meðal þeirra
ilanda, er talið var að gætu sjálf
borið kostnaðinn af hjálp þeirri,
sem þeim yrði veitt.
Þau ríki, sem ekki geta staðið
straum af kostnaðinum, eiga að
láta andvirði þeirra hjálparvara,
sem seldar eru til almennings,
renna aftur UNRRA, er notar
það til annarar hjálparstarfsemi
í sama landi.
f fjárhagsáætlun UNRRA er
þess óskað, að sambandsríkin
leggi enga tolla á vörur UNRRA,
svo að vörur hennar hækki ekki
í verði af þeim ástæðum. Þessi
tilmæli ná jafnt til útflutnings-
lands, innflutningslands og
lands, sem vörurnar eru fluttar
um.
Ráðið samdi reglur um dreif-
ingu vaia, sem skortur er á. Ná-
kvæmar skýrslur skulu gerðar
um vöruþörf hvers lands, svo að
yfirlit fáist um heildarþörfina.
Aðalforstjórinn skal hafa beina
samvinnu við The Combined
Boards*) um fullnægingu á
þörfum þess lands, er UNRRA
annast greiðslu fyrir. Þau ríki,
sem sjálf standa undir kostn-
aðinum, geta snúið sér beint
til The Combined Boards, en
skulu þó jafnframt senda
skýrslu um það til aðalforstjóra
UNRRA. Aðalforstjórinn skal
áður en viðskiptin eru um garð
gengin, tilkynna The Combined
Boards, hvort hann samþykkir
þau. Skal hann áður kynna sér,
hvort þau muni geta orsakað
misjafna skiptingu þeirra vöru-
birgða, sem fyrir hendi eru.
Ríkisstjórn eða viðurkennd
yfirvöld hlutaðeigandi lands
skulu bera höfuðábyrgð hjálp-
arstarfseminnar á hverjum stað.
Hjálp, sem UNRRA veitir, má
ekki nota í pólitískum tilgangi.
Það má ekki heldur taka tillit
til þjóðernis, ætternis, trúar-
eða stjórnmálaskoðana. Á sama
hátt og hjálpin til einstakra
landa má ekki miðast við getu
þeirra til endurgjalds, má ekki
*) The Combined Boards sér
um vinnuútvegun, flutninga o.
fl. fyrir heri Bandamanna.
miða dreifingu matvæla, klæðn-
aðar o. fl. til einstaklinga við
fjái-hagsgetu þeirra. Öll slík
dreifing skal háð strangri
skömmtun og verðeftirliti og
þess skal vel gætt, að einkafyrir-
tæki, sem aðstoða við hana,
skapi sér ekki óeðlilegan hagn-
að. Það skal kappkostað, að yfir-
völd og eldri verzlunarfyrirtæki
á hverjum stað hafi dreifing-
una aðallega með höndum.
UNRRA skal því aðeins fela sér-
stöku starfsliði það, að slíkt
sýni sig nauðsynlegt og stjórn-
arvöld hlutaðeigandi lands óski
þess.
Á sviði heilbrigðismálanna
verður það hlutverk UNRRA að
vinna gegn hverskonar pestar-
faröldrum og smitandi sjúk-
dómum, sem algengt er að fylgi
í kjölfar styrjaldar. UNRRA skal
og á annan hátt vinna að því
að koma viðunandi skipulagi á
heilbrigðismálin í herteknu lönd
unum. Þetta verður mjög um-
fangsmikið starf og mun krefj-
ast fjölmenns starfsliðs.
UNRRA getur líka tekizt á
hendur ýmislega félagslega
styrktarstarfsemi í samráði við
hugsanleg óháð félagssamtök
á hverjum stað. Sérstaklega
skal þá aðstoðin veitt börnum,
mæðrum, gamalmennum og ör-
kumla fólki.
Eitt torveldasta starf UNRRA,
og jafnframt eitt það umfangs-
mesta, verður heimflutningur
þess fólks, sem af styrjaldar-
ástgeðum hefir verið neytt til
að yfirgefa heimili sín. Það er
áætlað, að 20—25 millj. manna
hafi á þennan hátt orðið að