Tíminn - 14.03.1944, Side 2
110
TÍMBVIV, þrigjmlagiim 14. marz 1944
43. blað
^íminn
Þriðjudagur 14, marz
„Fráleítt efní“
Það er kunnara en frá þurfi
að segja, að dýrtíðarkapphlaup-
ið hefir ekki leikið neinar stétt-
ir eins grálega og smáútvegs-
menn og hlutarsjómenn. Aukn-
ing dýrtíðarinnar hefir hingað
til bitnað nær eingöngu á þeim,
því að aðrar stéttir hafa fengið
tekjur sínar hækkaðar í hlut-
falli við dýrtíðina. Hjá smáút-
vegsmönnum og hlutasjómönn-
um hefir ekki verið um slíkt að
ræða, því að verðlag á útflutn-
ingsvörum þeirra hefir haldizt
óbreytt, þótt dýrtíðin innan-
lands hafi stöðugt vaxið.'
Með tilliti til þessa flutti Ey-
steinn Jónsson þá tillögu á sein-
asta þingi og aftur nú á vetrar-
þinginu, að sérstakri nefnd yrði
falin rannsókn á því, „hvaða
verð þurfi að vera á sjávaraf-
urðum, til þess að gera megi ráð
fyrir, að framleiðslan veiti þeim,
sem hana stunda, lífvænlega af-
komu og eigi lakari en aðrar
stéttir eiga við að búa.“ Enn-
fremur átti nefndin að rann-
saka, hver áhrif dýrtíðaraukn-
ing stríðsáranna hefði haft á af-
komu þessara manna og hvern-
ig lækkun dýrtíðarinnar myndi
hafa áhrif á bætta afkomu
þeirra.
Þess hefði vissulega mátt
vænta, að Alþingi tæki þessari
tillögu með fullum velvilja og
skilningi. Slík rannsókn hefði
getað styrkt verðkröfur útvegs-
og fiskimanna í milliríkjasamn-
ingum og einnig getað orkað
sem aukin hvatning til að hefj-
ast handa um raunhæfa niður-
færslu dýrtíðarinnar.
Undirtektir þingsins hafa því
miður ekki orðið á þessa leið. Það
hefir enn einu sinni sýnt sig, að
smáútvegsmenn og hlutasjó-
menn eiga fáa málsvara á Al-
þingi. Það hefir og sannast enn
einu sinni, að Sjálfstæðisflokk-
urinn, er þózt hefir bezti mál-
svari sjávarútvegsins, er jafnan
áhugalítill, þegar þessir aðilar
eiga hlut að máli. Öðru máli
gegnir, þegar stórútgerðar-
mennirnar eru annars vegar.
Sjálfstæðisflokkurinn hefir
ekki aðeins látið sér nægja að
láta þessa tillögu afskiptalausa,
heldur hefir hann gert einn af
þingmönnum sínum út af örk-
inni til að afflytja og ófrægja
hana á allan hátt.
Maðurinn, sem Sjálfstæðis-
flokkurinn valdi til þessa starfs,
er Sigurður Bjarn,ason, þing-
maður Norður-ísfirðinga. Sést
glöggt á því, að hann skuli hafa
látið nota sig til þessa starfs,
að hann þekkir harla lítið til
afkomu smáútvegsmanna og
sjómanna í Norður-ísafjarðar-
sýslu, en þessir aðilar hafa
hvergi nærri borið svipað úr
býtum og sanngjarnt getur tal-
izt, ef miðað er við aðrar stéttir.
Þannig er það og með smáút-
vegsmenn og hlutasjómenn í
smærri verstöðvum landsins.Það
hefði því ekki veitt af, vegna
þessara aðila, að framkvæmd
væri örugg rannsókn, er byggja
mætti á auknar kröfur um
hækkun fiskverðsins eða niður-
færzlu dýrtíðarinnar til þess að
fá hlut þeirra bættan.
Sigurður reynir að ófrægja
tillöguna með því, að hún geri
ráð fyrir nefndarskipun, en
nefndirnar séu þegar orðnar
nógu margar. Honum fannst
annað, þegar hann studdi að því
á seinasta þingi, að sérstök
þingnefnd yrði sett á laggirnar,
‘vegna tilhæfulauss rógburðar
á hendur bændum' Ekki er
heldur annað kunnugt en að
hann hafi greitt atkvæði með
flestum eða öllum hinum mörgu
nefndarskipunum, er Alþingi
hefir stofnað til í seinni tíð. Sig-
urður getur því ekki afsakað
sig með neinu síður en andúð
gegn nefndarskipunum.
Þá hampar hann þeirri blekk-
ingu, að milliþinganefndinni i
sjávarútvegsmálum sé ætlað
þetta verkefni. Þetta er alger
uppspuni. Henni er ætlað að
fást við skipulagsmál sjávar-
útvegsins, aðallega með tilliti til
löggjafarinnar, en ekki við verð-
lagsmálin. Það væri líka mjög
Ágúst Þorvaldsson, Brúnastöðum:
Revflð að detta af ritstj. Bóndans
Þegar blaðið „Bóndinn" hóf
göngu s. 1. haust, til þess að
hnekkja ýmsum árásum dag-
blaðanna ■ í Rvík á bændastétt-
ina og samvinnufélögin, fannst
mér og mörgum fleirum, að það
færi vel af stað, og væri góð
viðbót við þann litla blaðakost,
er bændastéttin hafði aðgang
að sér til varnar. Þegar blaðið
hætti að koma út í vetur, var ég
einnig einn af þeim, er vildi láta
það fara af stað aftur, til þess
enn um skeið að halda uppi
vörnum fyrir ýms málefni
bænda, eftir því sem með þyrfti.
Tók ég þátt í að samþykkja til-
lögu, er gekk í þá átt.
Blaðið hóf nú göngu sína að
nýju eftir áramótin með sama
ritstjóra og áður, Gunnari
Bjarnasyni hrossaræktarráðu-
naut.
Það kom brátt í ljós, er blaðið
fór að koma aftur, að maður
þessi hafði í haust verið klædd-
ur í eins konar reyfi, er huldi
hann fyrir þeim, er ekki ætla
öðrum að fyrra bragði annað
en gott eitt. Skyndilega tók
reyfið að losna og detta af rit-
stjóranum. Hefir hann hirt
lagðana jafnóðum, ásamt fleira
af sama tagi. Ber hann þessa
vöru nú fram á hinum pólit-
íska markaði í „Bóndanum“ og
vafasamt að fela slíkri nefnd,
sem skipuð er af pólitískum að-
ilum, þessa rannsókn. Það yrði
til þess, að rannsóknina hefði
ekki þann hlutleysisblæ, er hún
þarf að hafa, ef hún ætti að
koma að fullum notum.
Þessar röksemdir gegn tillög-
unni eru því fullkomnar tylli-
ástæður. Það gloppast líka upp
úr Sigurði í seinasta laugardags-
blaði Mbl., að efni tillögunnar
sé fráleitt, þ. e. að fráleitt sé að
afla öruggrar vitneskju um
hag þessara stétta, svo að hægt
sé að rökstyðja betur verð-
kröfurnar við erlenda aðila eða
dýrtíðarráðstafanir til að bæta
afkomu þeirra.
Þetta er bersýnilega aðalá-
stæða þess, að Sigurður og
flokkur hans *berst gegn tillög-
unni. Það er fráleitt að afla
betri gagna til rökstuðnings fyr-
ir umbótamál þessara stétta.
Þessara ummæla ættu smáút-
vegsmenn og hlutasjómenn að
minnast betur, þegar Sjálfstæð-
isflokkurinn gælir við þá næsta
sinn. Þ. Þ.
kallar „Hagalagða og samtíning
af heiðum hins ritaða orðs“.
Vara þessi lítur þannig út
sem hún sé aðallega af andleg-
um kláðagemlingum og öðrum
slíkum vanmetakindum. Rit-
stjórinn er þó ekki vöruvandari
en svo, að hann er hreykinn og
upp með sér af þessari fram-
leiðslu.
í 15. tölublaði „Bóndans" 25.
febrúar s. 1., er klausa í haga-
lagðasamtíningi ritstjórans, er
hann kallar: „Samvinnumenn í
orði“. Segir þar, að nokkrir
menn úr Árnessýslu hafi birt í
Tímanum „hóp af árása- og sví-
virðingagreinum" um Egil í Sig-
túnum, fyrir það að hann hafi
látið í ljós aðrar skoðanir en
þeir hafi viljað aðhyllast. Segir
ritstjórinn, að þessir menn hafi
„aðeins verið samvinnumenn í
orði“ — „aldrei gert neitt fyr-
ir samvinnuhreyfinguna".
Fróðlegt væri að heyra, hvað-
an ritstjóranum kemur þessi
: vitneskja.
| Að vísu hefir enginn þessara
manna, sem ritstjórinn mun
!eiga við, verið kaupfélagsstjóri
, né ritstjóri eða ráðunautur. En
erfitt hygg ég það myndi flest-
um reynast að vera foringi í
samvinnuhreyfingunni, ef liðs-
mennina vantaði. Egill í Sigtún-
um hefir verið góður foringi í
samvinnufélögum bænda hér
eystra, en við bændur þykjumst
einnig hafa veitt honum trausta
fylgd, eins og sjálfsagt var. Rit-
stjórinn hefir sjálfsagt unnið
eitthvað fyrir samvinnufélögin
meira en við hinir óbreyttu liðs-
menn hér í Árnessýslu, en svo
fáfróðir erum við nú samt, flest-
ir hér eystra, að við höfum ekki
heyrt þess getið. Má vera, að sú
sé orsökin, að hann af lítillæti
vilji sem minnst láta á verkum
sínum bera. — Mér fyndist þörf
á því, ef Gunnar Bjarnason
vill láta taka mark á orðum
sínum, að hann birti fyrir lands-
lýðnum þær „árásir" og „svívirð-
ingar“, er Tíminn hefir birt héð-
an úr Árnessýslu um Egil Thor-
arensen, svo fólkið sjái, hversu
vanþakklátir og vondir þeir
menn eru, sem leyft hafa sér að
láta í ljós aðrar skoðanir en þær,
er hann setti fram í Bóndanum
í vetur.
Það þarf meira til þess að
vera ritstjóri en það eitt að slá
fram slagorðum og fullyrðing-
um um menn og málefni. Það
þarf að rökstyðja fullyrðingarn-
ar og sanna þær, ef menn eiga
j að taka mark á þeim. En Gunn-
ar Bjarnason hefir nú sína að-
! ferð til þess að „sameina bænd-
; ur og aðra framleiðendur". Ef
i Gunnar Bjarnason og aðrir
; „hagalagðarframleiðendur" eru
. hinir beztu núverandi liðsmenn
, samvinnuhreyfingarinnar, þá er
iforingjum þeirrar ágætu hreyf-
; ingar sjálfsagt vel borgið. Hitt er
: annað mál, hvort ýmsir þessir
foringjar sjá sig ekki um hönd
áður en þeir þiggja slíkt lið-
sinni, og hvort þeir telja ekki
allt eins mikið öryggi í fylgd
þeirra manna, sem eru svipaðs
sinnis og þeir greinahöfundar úr
Árnessýslu, er ritstjóri Bóndans
| stimplar „samvinnumenn í
orði“.
| Ég er einn þeirra mörgu
manna, er þrá þá stund að sjá
| alla bændur sameinaða í eina
! pólitíska heild, en ég vil ekki að
sú sameining hvíli á grundvelli
stéttarhroka og einhliða hags-
; munastreitu, heldur vil ég að sú
! sameining fari fram á grund-
velli frjálslyndrar, lýðræðislegr-
ar umbótastefnu, þar sem fullt
. tillit sé tekið til réttmætra
krafa annarra vinnandi stéttá
í landinu. Það er sú eina leið til
þess að sameining bændanna
hafi ha§nýta' þýðingu fyrir þá
og aðra framleiðendur til fram-
búðar.
! Framleiðendastéttin þarf að
haga stefnu sinni þannig, að
hún geti unnið fjölda af frjáls-
lyndu, mismunandi fólki til
sjávar og sveita, til fylgis við sig,
annars verður hún máttlítil í
þjóðlífinu, þegar á reynir.
Ég þykist vita, að Bóndinn
sjái í þessum orðum rauða dulu.
Það er nefnilega eitt af hans
helztu slagorðum að kalla alla
þá, sem ekki leggja blessun sína
yfir allt, sem í því blaði stend-
ur, kommúnista og kommúnista-
vini. Þessi grýla er óspart notuð
til þess að hræða fólkið, því vit-
að er, að stjórnmálastefna kom-
múnista er óvinsæl í sveita-
byggðum landsins.
Öruggasta ráðið til þess að
bægja kommúnistahættunni frá
er það, að efla sem mest frjáls-
lynda umbóta- og framfara-
stefnu með samvinnuna sem
grundvallarhugsjón, eins og
Framsóknarflokkurinn hefir æ-
tíð barizt fyrir. Sú stefna er að
sigra í sveitunum. Hún mun
einnig í næstu framtíð færa út
kvíarnar í bæjunum. Úr flestum
Nokkur orð úr Holtahreppi
Efiir Elías Þórðarson, Saurbæ
Frá kaupstöðum og þá eink-
um frá Reykjavík berast okkur
nú margar háværar en ósam-
hljóma raddir, frá þeim mönn-
um, sem með bókviti sínu vilja
gerast léiðarstjörnur landbún-
aðarins og þó einkum bænda og
þess fólks, sem í sveitunum býr.;
Jafnvel þótt okkur finnist sum- '
ar raddirnar ekki ávallt sem
vingjarnlegastar og jafnframtj
stundum mælt af lítilli þekk- j
ingu á vandamálum landbún- ;
aðarins, þá er lítið. um það að
bændur kveðji sér hljóðs. Munu
margar ástæður liggja til þess,
meðal annars þær, að bændum !
mun þykja nægur hávaðinn yf- j
ir þeirra kyrrlátu störfum og svo
hitt, að flestir þeirra munu telja '
marga hluti þarfari en að eltast
við hártoganir og hnífilyrði
þeirra pólitísku skriffinna, sem
telja bóndann ekki slá sömu
nótur og þeir sjálfir.
Það er ekki ætlun mín að taka
þátt í umræðum um skipulags-
mál landbúnaðarins, en með lín- '
um þessum vildi ég aðeins reyna
að gefa stuttorða skýrslu um j
nokkur þeirra vandamála, sem
bíða úrlausnar í minni sveit nú
á næstunni. Getur hver, sem
vill litið á það sínum augum, j
þótt ég ræði fyrst um það, sem j
mér stendur næst og ég hefi
nokkurn kunnugleika á.
Flestir vita að austan Þjórs-
ár, en vestan Ytri-Rangár, ligg-
ur grösugt hérað, sem nefnist'
Landsveit hið efra, en fyrir vest-
an og sunnan Landsveitina taka
Holtin við. Áður fyrr voru Holt-
in einn hreppur, en nú er þeim
skipt í þrjá hreppa: Djúpár-
hrepp, Ásahrepp og Holtahrepp.
í efri hluta Holtanna eru marg-
ar hæðir, en fremur lágar, þakt-
ar djúpum grjótlausum moldar-
jarðvegi. Á milli þeirra eru vot-
lend hallandi mýrarsund. Jafn-
an hefir þessi sveit þótt ógreið
yfirferðar, mýrarnar fúnar, en
holtin stórþýfð með djúpum
götutroðningum.
Undir þessu djúpa jarðvegs-
lagi, sem víða er 2—3 m. á þykkt
liggur víðast hvar blágrýti,
einkum hið efra og má sums
staðar sjá mjög reglulegar og
löndum berast nú fréttir um
vaxandi frjálslyndi í stjórnmál-
um. Víðast eru íhaldsöflin að
láta bugast fyrir þeirri rétt-
mætu kröfu fólksins, að það eigi
allir dugandi menn sama rétt
til gæða lífsins. Samvinnustefn-
an er þar víða höfð fyrir leiðar-
ljós.
Eigum við íslendingar ekki að
fylgja þróuninni?
fagrar stuðlabergsmyndanir (t.
d. hjá Akbraut, þar sem jarð-
vegurinn hefir blásið upp á dá-
litlu svæði).
Annars staðar og þó einkum
sunnan Kambsheiðar ber meir
á móhellumyndunum og eru þar
margir hellrar, sumir ef til vill
ævaforn mannvirki, sem lítt
hafa verið rannsakaðir til þessa.
Möl nothæf til bygginga og
vegagerða hefir óvíða fundist
enn sem komið er. Þó er þetta
lítt rannsakað ennþá, og má
ætla að víða finnist möl undir
moldarholtum, ef leitað væri
djúpt. -
Ef ég man rétt mun það hafa
verið Sigurður heitinn Sigurðs-
son búnaðarmálastjóri, sem
manna fyrstur sá og skildi þá
óhemju miklu og góðu ræktun-
armöguleika, sem eru í þessari
sveit. Hefi ég nokkra ástæðu til
þess að ætla, að hann hafi haft
Holtin í huga, þegar hann festi
kaup á fyrsta þúfnabananum,
sem kom til landsins, þótt ekki
reki ég þá sögu hér.
En þó mikil verkefni biðu
öleyst í Holtunum, þá var mönn-
um almennt ljóst (Holtamönn-
um ekki síður en öðrum), að
önnur verkefni voru ennþá
meir aðkallandi ,hér í sýslu.
Þessi verkefni vorú sandgræðsl-
an í Landsveit og Rangárvöllum
og brúargerðir og fyrirhleðsl-
ur á vatnasvæði Þverár og
Markarfljóts. Þessum sveitum
varð að bjarga frá eyðingu.
Það er án efa með yfirsýn yf-
ir þessi verkefni, að Holtamenn
hafa verið hógværir í kröfum
sínum, til ríkis og sýslu, til þessa
uni fjárframlög til vegagerða,
þótt þeir hafi orðið að fara með
kerrur sínar og klyfjahesta um
óbrúuð mýrarsund og niður-
grafna troðninga, til þess að
komast heim að býlum sínum
með nauðsynjar sínar.
Hvers. vegna leggja mennirnir
ekki veg heim til býla sinna?
munu menn spyrja. Til þess að
svara þessari spurningu verður
að gera nokkra grein fyrir því
hvað slíkt kostar og hvað tekj-
ur bóndans eru miklar. Hér
verður lauslega drepið á fátt
eitt.
Ekki er til svo ég viti nein
kostnaðaráætlun um það, hvað
kostar að léggja vegakerfi um
Holtin, svo viðunandi mætti
teljast, en samkvæmt framan-
sögðu er vegagerð hér kostnað-
arsöm, einkum vegna þess, að
flytja verður malarofaníburð
langar leiðir, stundum marga
kílómetra.
(Framh. á 4. slðu)
Páll Zóphóníassoii;
Varnír gegn harðindum
í grein þeirri, sem hér fer á eftir, ræðir Páil Zophon-
iasson um ásetningin í haust. Telur hann, að bændur
hafi nú 100 þús. kindum og 2000 nautgripum færra á
fóðrum en síðastl. vetur, en hins vegar hafi hrossum
fjölgað. Þrátt fyrir þetta telur hann þörf margra ráð-
stafana, ef til harðinda skyldi koma, og getur hann
þeirra helztu í greininni.
I.
Enn þá einu sinni hefir Norðri
konungur teflt frám hvítingum
sínum og sýnt sig líklegan til
að vilja taka okkur í umsáturs-
ástand. Bændurnir íslenzku og
íslenzka þjóðin öll hefir á und-
anförnum öldum háð marga
hildi við hvítinga Norðra kon-
ungs. Þeir hafa oft áður tekið
þjóðina í umsátursástand, og þá
hefir sagan oft orðið sú, að fóð-
ur hefir þrotið, búfé fallið, og
stund'um hefir verið höggvið
skarð í raðir sjálfs landsfólks-
ins. Það segja sumir, að sagan
endurtaki sig. Ætli hún geri það
í vor? Ætli hvítingum takist að
hneppa okkur í umsátursá-
stand? Og takist þeim það, ætli
við höfum þá nægjanlegt fóður
til að koma út úr umsáturs-
ástandinu,án þess að missa eitt-
hvað af bústofninum? Ef til vill
bægja hollar vættir þeim í
aðrar áttir, svo að áhrifa
þeirra gæti lítt eða ekki í vor,
en hitt getur líka komið fyrir,
að þeir nái hér bólfestu og sitji
hér fram um fardaga. Og
hvernig verða þá fénaðarhöld-
in í vor?
II.
í haust, er leið, skrifaði ég
hér í blaðið um fóðurásetning-
inn. Ég benti á það, að heyin
væru lítil, og víða líka léleg hvað
gæði snerti, að gömlu heyin
væru svo til allsstaðar gefin upp,
svo að ekki gætu þau orðið vara-
skeifa, og að líkindi væru til
þess, að erfiðlega mundi ganga
fyrir mönnum að fá fóðurbæti
fram yfir það, sem þeir næðu í
og drægju að sér að haustinu.
Menn keyptu líka í fyrra-
haust þann langmesta fóður-
bæti, sem nokkurntíma hefir
verið keyptur á landi hér. Ríkis-
stjórnin hélt eftir sem varaforða
2000 smál. af síldarmjöli, og
hefir enn þurft lítið til þeirra
að taka. Ríkisstjórnin lagði líka
fyrir Skömmtunarskrifstofu rík-
isins að leyfa oddvitum, þar sem
þess þyrfti, að veita mönnum
ávísun á rúgmjöl til skepnufóð-
urs, og hefir þegar verið leyft að
fóðra með um 500 smál. af rúg-
mjöli.
.Veturinn hefir verið frekar
góður og hey sparast, svo nú
er til tiltölulega meira hey en í
haust. Auk þess fóðurbætis, sem
til er á heimilinum, eru til ca.
2000 smál. af síldarmjöli og enn
mun vera hægt að leyfa að nota
ca. 500 smál. af rúgmjöli til
skepnufóðurs, án þess að sér-
staklega þurfi að ganga á þær
birgðirnar, sem ætlaðar eru
mannfólkinu.
Útlitið með endingu fóður-
fbrðans er því gott, ef veturinn
sem eftir er og vorið verður ekki
verra en í meðallagi, en komi,
nú harðindi, blási hvítingar
Norðra inn yfir landið, og taki
þeir það í umsátur, þá getur
orðið annað uppi á teningnum.
III.
Síðustu búnaðarframtöl eru
frá vorinu 1941. Þá var 637.669
sauðfjár á öllu landinu. 1942
fjölgaði því nokkuð, og vorið
1943 má ætla, að það hafi verið
um 650 þús. En í haust var því
stórfækkað. Eftir tölu sláturfjár
má ætla, að það hafi verið
slátrað svo miklu, að fénu hafi
fækkað um allt að 100.þús., og
í vetur sé því ekki fleira fé á
fóðri en um 550 þús. Þetta er
mikil fækkun og óvenjuleg, og
sýnir glögglega viðleitni bænda
til að laga fénaðinn eftir fóður-
magninu, sem til var, og kemur
þetta þó enn betur í ljós, þegar
þess er gætt, að keypt er um
y4 meiri fóðurbætir en nokkurn-
tíma hefir verið gert áður að
haustinu til.
Vorið 1941 voru 39,778 naut-
gripir í öllu landinu. Þeim fjölg-
aði einnig árið 1942, en 1943 er
þeim stórfækkað. Eftir því
nautakjötsmagni, sem komið
hefir til sölu, má ætla að fækk-
unin sé ekki undir 2000, og
nautgripirnir á fóðri nú ekki
yfir 38 þús.
Vorið 1941 voru hrossin talin
57.968, en þau eru alltaf van-
talin. Árlega fæðast milli 6000
og 8000 folöld, en síðan hætt
var að selja hross úr landi, hafa
sláturhrossin ein komið móti
folöldunum.ogþar sem þau hafa
verið milli 3000 og 5000, hefir
hrossum heldur fjölgað árlega.
Líkindi eru til þess, að þau hafi
vorið 1943 verið orðip nokkuð
yfir 60 þús., og folöldin í ár eru
líklega nær 3000 fleiri en af-
sláttarhrossin, svo að enn hefir.
þeim fjölgað.
Búféð, sem arðinn gefur —
kýrnar og sauðféð — hefir fækk-
að í haust, en hrossunum —
þeim hefir fjölgað. Þetta er öf-
ugstreymi, sem stafar af því hve
lítt seljanleg hrossin voru, og
hve margur maður skilur lítið
hættuna, sem af hrossunum
stafar. Hér þarf að verða breyt-
ing á, og vildi ég biðja menn að
hugsa um hvernig það má
verða.
IV.
Þegar útlit var á því, að svo
gæti farið, að hvítingar næðu
að valda erfiðleikum, þá var
forði verzlananna æði mis-
jafn. Sumstaðar var nógur mat-
ur, miðað við venjulega eyðslu,
til næsta hausts, annars staðar
var ekkert til, sem heitið gat.
Það má undarlegt vera að nokk-
ur verzlun skuli sýna það skeyt-
ingarleysi að birgja sig ekki að
haustinu með nægjanlegan
vetrarforða, þegar vitað er að til
beggja vona getur brugðizt með
það hvenær skip geta komið að
vetrinum. Hvað mundu þær
verzlanir, sem verzla við heilar
sýslur, og áttu ekki nema 100—
300 poka af rúgmjöli, geta látið
til fóðurs, ef bændur þyrftu,
og fengju leyfi skömmtunar-
skrifstofunnar til þess? Þetta
þarf að breytast. Það verður að
vera skylda hverrar verzlunar,
sem verzlar þar, sem siglingar
geta teppst vegna tíðarfars,
að eiga um hver áramót nægan
kornmat til næsta hausts. Og
bændurnir þurfa að sjá um, að
í þeirra verzlunum sé þessu
framfylgt.
V.
Þegar útlit er fyrir, að svo geti
farið, að heyþrot verði, þá má
grípa til sérstakra ráðstafana til
að spara heyin. Þar til má-telja:
a) Þegar sauðfé er gefið inni
má spara allt að tíunda hluta
af gjöfinni, með því að fara að-
eins einu sinni í húsin, og gefa
daggjöfina alla í einu. Þetta
gildir þó því að eins, að um
langan innistöðutíma sé að
ræða.
b) í heyleysi má draga gjöf'af
kúm, þó þær geldist við það, og
þó ekkert vit væri í að gera það
undir venjulegum kringum-
stæðum.
c) Þar sem hægt er að ná í
árssprotana af skógvið, má nota
þá til fóðurs, og eru þeir gott og