Tíminn - 14.03.1944, Blaðsíða 3

43. blað
TlMlM, |>i*ið j ndaginn 14. marz 1944
111
PANARMINNING:
Þórður Sæmnndsson
stöðvarstjóri á Hvammstanga
Þórður Sæmundsson, síma-
stöðvarstjóri á Hvammstanga,-
varð bráðkvaddur að heimili
sínu 12. febr. s. 1., 64 ára að aldri.
Þórður var fæddur að Hrafna-
dal í Bæjarhreppi í Stranda-
sýslu 30. marz 1879, sonur Sæ-
mundar Sæmundssonar bónda
þar og konu hans, Sigríðar
Jónsdóttur.
Þegar hann var upp kominn,
var hann um tíma 1 Borgarnesi
og lærði þar skósmíði. Þaðan
fór hann til ísafjarðar- og bjó
þar um skeið, en þrítugur að
aldri fluttist hann til Hvamms-
tanga og' átti þar heima alla tíð
síðan, í 34 ár. Stundaði hann
þar skósmíði og var það lengi
aðalstarf hans.
Sumarið 1917 var lögð lands-
símalína til Hvammstanga.
Gerðist Þórður þá .stöðvarstjóri
þar, og hafði það starf með
höndum til æviloka. Fyrstu ár-
in var þetta fremur lítið starf,
en varð með tímanum um-
fangsmeira, eftir því sem síma-
línum fjölgaði í nágrenninu,
og á síðari árum hefir það ver-
ið aðalstarf Þórðar.
Stöðvarstjórastarfið annaðist
Þórður með frábærri skyldu-
rækni og samvizkusemi. Hann
lét sér annt um hag landssím-
ans, en sýndi jafnframt sér-
staka lipurð og greiðvikni öll-
um símanotendum í umdæminu.
Þeir munu fáir, sem sýna meiri
árvekni og samvizkusemi í
störfum en Þórður gerði, og er
hans vissulega saknað af þeim
mörgu mönnum, sem áttu skipti
við hann og þá stofnun, er
hann veitti forstöðu. Er vand
fyllt það skarð, sem orðið er í
kauptúninu við burtför hans.
Eins og flestir aðrir Hvamms-
tangabúar átti Þórður ávallt
nokkuð af skepnum, og vann
hann sjálfur að hirðingu þeirra.
Hann hafði sérstakt yndi af
hestum, og átti venjulega reið-
hross góð. Var það hans bezta
skemmtun að ferðast á hestum,
í góðum félagsskap. Kaus hann
fremur að fara þannig, þegar
hann þurfti að bregða sér bæj-
arleið, heldur en með þeim vél-
knúnu farartækjum, sem nú eru
almennt notuð.
hollt fóður. Þar sem skógviður
er brenndur, ætti alltaf að taka
árssprotana af eldiviðnum og
gefa þá skepnum, því að þeir
eru sérstaklega bætiefnaríkir.
d) Þegar hætta er á, að fjör-
urnar muni ekki verða til beit-
ar, ætti að taka úr þeim þara
og súrsa. Með því má ná í gott
fóður, sem getur orðið tii mikilla
drýginda síðar, þegar á þarf að
halda.
e) í gróðurlausum vorum get-
ur verið þörf á því, sérstaklega
ef heyknappt er, að nota sinuna
til fyllis, og má með því að gefa
nógan fóðurbæti hafa góð og á-
gæt þrif í fénaði, þó að hey séu
engin, ef jörð er nóg. Nautgrip-
urinn þarf 4—5 kg. af mat með
sinunni, kindin 500—600 grömm,
og hesturinn 3 kg., til þess að
lifa, en ekki þarf að vænta þess
að kýrin gefi nyt.
VI.
Til að spara hey í harðind-
um er mest notaður fóðurbætir,
og þá ýmiskonar. Bændur munu
nú allir eiga síldarmjöl og sum-
ir mikið og er það gott til að
spara hey, t. d. með beit. Aftur
á móti er það mjög óhentugur
fóðurbætir í innistöðu, og aldrei
er mögulegt að nota nema lítið
af því í einu. Með beit handa
sauðfé er það bezt. Þá má nota
af því 50 til 80 grömm handa
kindinni, og oft má spara með
því alt upp í 8 til 10-faldan
þunga síldarmjölsins af útheyi.
Kúm á aldrei að gefa tómt
síldarmjöl. í innistöðu á helzt
ekki að gefa tómt síldarmjöl,
og aldrei yfir 50—60 gr. á kind,
sé það gefið. Má þá reikna með
því að það spari sem svarar 2—
6-faldan þunga sinn af heyi,
eftir gæðum heysins. Annars á
með síldarmjöli að gefa maís
eða rúgmjöl.
Maís er enn til í verzlunum á
Akureyri og Reyðarfirði, en
annars staðar ekki. Rúgmjöl
Hvar sem Þórður Sæmunds-
son fór, fylgdi honum glaðværð
og hressandi blær. Framkoma
hans var þannig, að hún aflaði
honum vinsælda, en engan ó-
vildarmann mun hann hafa
átt. Slíkir menn skilja eftir
góðar minningar í hugum sam-
ferðamannanna.
Þórður var kvæntur Guðrúnu
Sveinsdóttur, ættaðri úr Borgar-
firði. Er hún á lífi og fjögur
börn þeirra hjóna, þrjár dætur
og einn sonur, sem nú eru öll
upp komin.
Útför Þórðar sál. fór fram
mánudaginn 28. febr. að við-
stöddu fjölmenni.
Skúli Guðmundsson.
Fimmtngnr:
Jón Jónsson
á Vestri-Loltsstöðum
Jón Jónsson organisti á
Vestri-Loftsstöðum í Árnessýslu
varð fimmtugur 7. þ. m.
Jón er óvenjulegur atorku- og
dugnaðarmaður og drengur
hinn bezti. Á yngri árum stund-
aði hann sjómennsku á togur-
um, en nú um allmörg ár hefir
hann staðið fyrir búi foreldra
sinna á Vestri-Loftsstöðum og
haldið þar uppi rausn og mynd-
arbrag.
verður þeim, er þurfa, leyft að
nota, og þurfa þeir að fá ávís-
unarseðla hjá oddvita og geta
síðan fengið rúgmjölið í verzl-
unum, ef þær þá hafa hirt um
að_ draga nægjanlegt að sér.
í síldarmjölið handa kúm
ætti að blanda minnst y3 af rúg-
mjöli eða maís, og þurfi að gefa
mikið af mat, kannske ein 4—5
kg. á dag, þá þarf að hafa hlut-
fallslega meir af rúgmjölinu eða
maísnum. Hvert kg. af fóður-
blöndunni spara 2—3 kg. af
töðu. Sömu blöndu má hafa, ef
gefa þarf sauðfé fóðurbæti
í innistöðu til að spara hey, en
af útheyi sparast um helmingi
meira móts við þunga síldar-
mjölsins en af töðu, og þó oft
meira þegar um lélegt sinuborið
hey er að ræða.
Sé gefið ofmikið af tómu síld-
armjöli, hefnir það sín grimmi-
lega. Mjólkin úr kúnum verður
feitilítil,og sé kúm í langan tíma
gefið ofmikið af tómu síldar-
mjöli veikjast þær. Það ætti því
yfirleitt aldrei að gefa kúm
tómt síldarmjöl, og sama má
segja um fiskimjöl og beina-
mjöl.
Sé sauðfé gefið ofmikið af
tómu síldarmjöli, þá heldur það
að vísu kvið og holdum, en verð-
.ur dauft og fjörlaust, og fær síð-
an venjulega sótt, þegar byrj-
að er að beita, og drepst. Það
verður því aldrei um of brýnt
fyrir mönnum að gefa lítið af
því tómu, heldur blanda það
rúgmjöli eða maís þegar kindin
stendur inni.
VII.
í byrjun maí 1920 var ég
staddur í Reykjavík. Landbún-
aðarráðherra Pétur sál. Jóns-
son var þá að strita í því að
koma af stað skipum með mat.
Útlit var fyrir því, að ís mundi
stöðva siglingar til Norður-
landsins, þar var þá allur korn-
matur að verða búinn. Ég hefi
Eg ábæri ■ ■
FRAMHALD
Þessu næst hóf hann að skrifa sögu Rougon-Macquart-ættar-
innar, þar sem hann tók til meðferðar margvísleg þjóðfélags-
vandamál og ýmsa þætti úr frönsku þjóðlífi. Þetta mikla verk
varð alls tuttugu bindi, og er raunar miklu fremur þjóðarsaga
en ættar. Margar nýstárlegar kenningar eru þar bornar fram,
og vöktu sumar þeirra fádæma styr.
Emil Zóla var orðin eins konar óvættur í vitund þess fólks,
sem skorti siijSferðilega einurð til þess að sjá lífið eins og það
var eða taldi sér hagsmunamál að loka augunum fyrir því. Að
þess dómi var það hin háskalegasta villukenning, sem gæti leitt
til óæskilegra umbrota í þjóðfélaginu, að „dyggðir og lestir væru
eigi síður heimagert en brennisteinssýra og sykur.“
Þetta mikla ritverk byrjaði að koma út árið 1871, og því lauk
eigi fyrr en árið 1893. Úr því er „Nana“, er þýdd hefir verið á
íslenzku, eins og kunnugt er, saga um vændiskonu i Parísarborg.
Er í henni sem öðrum bókum Zóla víða komið óþægilega við
kaun þjóðfélagsins.
*
Zóla var staddur í Róm, er Dreyfusmálið hófst. Fyrst í stað
veitti hann því litla athygli og taldi sennilegt, að Dreyfus myndi
sekur um athæfi það, sem hann var sakaður um. Svo munu fleiri
hafa hugsað. Dreyfus var síðan sendur til Djöflaeyjunnar árið
1895, eins og frægt er orðið, og Zóla hvarf frá Róm til Parísar.
Þau einu afskipti, er hann hafði af málinu á þessu stigi, var
blaðagrein, sem hann ritaði Gyðingum til varnar. Eins og kunn-
ugt er sættu þeir hroðalegum árásum í frönskum blöðum í sam-
bandi við Dreyfusmálið, og klerkastéttin reri undir eins og hún
bezt kunni.
Það mun aldrei vitnast, hvernig Dreyfusmálið var í pottinn
búið í eintökum atriðum. Sönnunargögn ýms voru fölsuð til
þess að „bjarga heiðri“ franska ríkisins, skilríki voru eyðilögð
og ný lögð fram í þeirra. stað, vitni hurfu, ljúgvitni voru borin
og vitnisburðir voru rangfærðir á marga vegu. Fjandskapurinn
gegn Gyðingum var magnaður og notfærður út í æsar. Hvar-
vetna er við varð komið, voru haturseldarnir kyntir.
Saga málsins er sú, að njósnari nokkur hnuplaði úr fórum
þýzka sendíráðsins í París plaggi einu, sem hermálaskrifstofan
ein átti að hafa ráð á. Alfreð Dreyfus yfirforingi var eini Gyð-
ingurinn í hermálaráðuneytinu, og var hann þegar borinn sök-
um. Talið var, að rithönd hans hefði verið á plagginu, sem
njósnarinn sótti í greipar þýzka sendiráðsins. Var hann sekur
fundinn fyrir dómstóli þeim, er fjallaði um mál hans, sviptur
metorðum og 'tignarmerkj um og sendur í útlegð. Sjálfur tjáði
hann sig algerlega saklausan af því, sem honum var borið á
brýn, og hélt einarðlega á máli sínu. Ættmenn hans báru fram
þau tilmæli, að mál hans yrði tekið til dóms á ný, en því var
ekki sinnt.
Ári síðar komst Picquart ofursti, er þá var nýorðinn skrifstofu-
stjóri í hermálaráðuneytinu, yfir skjal eitt, sem benti eindregið
til þess að Alfreð Dreyfus væri saklaus af þeim glæp, sem hann
var sakaður um, en maður að nafni Esterhazý, ofursti að tign,
myndi vera eitthvað við þetta mál riðinn á grunsamlegan hátt.
Var þá Esterhazý stefnt fyrir leynilegan herrétt. En dómsniður-
staðan varð á svipaða lund og áður. Esterhazý ofursti var sýkn-
aður og sektardómur Dreyfusar þar með staðfestur. Mikilvægt
málsskjal í þessari réttarrannsókn var skilríki eitt, mjög svo
grunsamlegt, sem grímubúin kona átti að hafa selt í hendur
Ezterhazý í viðurvist tveggja votta. Var í því talað um einhvern
D. yfirforingja, sem setið hefði á svikráðum við Frakkland.
Picquart ofursta var vikið úr embætti og kvaddur til herþjónustu
í nýlendunum, og síðar var hann tekinn höndum og hnepptur í
fangelsi fyrir litlar sakir. Það var staðhæft, að Picquart og
mörgum öðrum, sem líklegir voru til þess að bera vitni gegn
Esterhazý, hafi með hervaldi verið meinað að koma fram fyrir
réttinn með það, sem þeir höfðu fram að færa.
En nú var málið komið á það stig, að það varð ekki þagað í
hel. Hervald, ljúgvitni, fölsk sönnunargögn og rangir dómar
stoðuðu ekki lengur. Hneykslissagan flaug land úr landi, og æ
fleiri urðu sannfærðir um það, að Esterhazý myndi vera sekúr,
en Alfreð Dreyfus alsaklaus. Hermálaráðuneytið gerði sýnilega
allt, sem í þess valdi stóð, til þess að koma í veg fyrir, að hið
sanna í þessu máli yrði uppvíst.
Nú var áróðurinn gegn Gyðingum hertur um allan helming.
Róstur, sem yfirvöldunum voru taldar all-kærar, urðu hvað eftir
annað á götum Parísarborgar, og það var látið í veðri vaka, að
öryggi borgaranna og þjóðfélagsins gæti stafað af því hin mesta
hætta, ef mál Dreyfusar yrði nú enn á ný tekið til rannsóknar og
dóms. En ekki bætti þessi viðbára um fyrir valdstjórninni. Rétt-
sýnum mönnum tók nú fyrst að blöskra réttarfarið.
Samband ísl. samvinnufélaga.
Munið að af hverri krónu, sem þér kaupið fyrir
i félagi yðar, fáið þér nokkra aura í stofnsjóð.
Góð atvinna
Dnglegur maður, vanur mjöltum og svelta-
viiimi, gctur fengið ársatvinnu á búi í Reykja-
vák. Árskanp 8—9 jnisund króimr, auk fæðis,
þjónustu og Iiúsnæðis.
Upplýsingar í afgreiðslu Tírnans, sími 3323.
Vestfírðingamótið
verður að Hótel Borg föstudaginn 17. marz og hefst með borð-
haldi kl. 19,30.
Til skemmtunar verður:
. Ræður, söngur, dans.
Aðgöngumiðar seldir í Hótel Borg (suðurdyr) n. k. þriðjudag
og miðvikudag kl. 4—6,30, báða dagana, ef ekki verða fyrr upp-
seldir.
Aðgang að mótinu fá aðeins félagsmenn með einn gest hver
gegn framvísun félagsskírteinis fyrir 1943.
Á sama stað og tíma geta skráðir félagsmenn fengið skírteini
fyrir 1943 og 1944. — Þeir, sem þess óska, geta greitt skírteini
sitt áður í skrifstofu Dósaverksmiðjunnar kl. 10—12.
STJÓRm
Orðsending;
til kaupenda Tímans.
Ef kaupendur Tímans verða fyrir van-
skilum á blaðinu, eru þeir vinsamlega
beðnir að snúa sér STRAX tO
ÞÓRÐAR ÞORSTEIASSOAAR
afgreiðslumanns,
í síma 2323, helzt kl. 10—12 fyrir hádegi,
eða 3—5 e. h.
Kaupnm tuskur
ailar tegundir, hæsta verdi.
Húsgagnavinnustofan Baldursg. 30
Sími 2292.
aldrei séð mann með aðrar eins
áhyggjur. Þær voru að sliga Pét-
ur. En skipin komust af stað,
og komust áfram ferða sinna.
Nokkrum dögum eftir að ég var
sjónarvottur að áhyggjum Pét-
urs, var ég sjálfur kominn
norður í Skagafjörð. Ég fór
þangað landveg á þrem hestum.
Á einum reið ég, á einum fór ég
af.stað með fjóra heypoka, og á
einum með kornmat í þverbaks-
tösku. Á þrem stöðum á leið-
inni fékk ég hey handa hestum
mínum, annars gaf ég þeim af
mínu heyi. Þegar í Skagafjörð
kom, var ekki eitt kg. af korn-
mat til í nokkurri búð, og fóður-
forði bænda mjög þrotinn. En
batinn kom þá mátulega.
En hvernig verður það í vor?
Verðqr ástandið í maí líkt og
það var 1920, og kemur batinn
mátulega snemma eins og hann
gerði 1920? Hver veit það? En
hitt vitum við nú, að Hvítingar
Norðra geta verið nálægt, og
vorið getur orðið hart. Og þess
vegna ber okkur að gera það,
SSS$S$SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS$SSSSS«SSSS5SSSSSSSSSSSSSS»SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS«*«:
SSSSSSSSSSSSSSSSSSK
Flateyjarbók
AHir jicir, sem íuina íslenzkum fræðum, ern ámimitir um að
gerast áskrifendur FLATEYJARRÓKAR, áður eu jiað verður
um seinan.
Mannsaldrar gefa líðið þangað tii pessi kjör-
gripur verður aftur á boðstólum.
Flateyjarbók verður aldrei úrelt. Með því að eignast hana
fáið þér seðla yðar innleysta með gulli.
Sendið pantanir til hr. yfirkennara Roga Ólafssonar,
pósthólf 523, Reykjavik.
FLATEYJARUTGÁFAN.
(Framh. á 4. síðu) SSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSÍSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSS