Tíminn - 06.05.1944, Side 3

47. blað
183
Islenzk merkiskona
vestanhafs sextug
Sólveig Jónsdóitir
Srá Múla
Guðmundur prófessor Hann-
esson mun hafa látið orð falla
um það, að þegar hann var
ungur maður, hafi aðeins verið
ein ung kona falleg í Reykjavík,
og vildi hann með þessu vekja
eftirtekt á framförunum, sem
orðið hefðu, einnig á þessu sviði,
en nú er Reykjavík ekki sízt
fræg fyrir sínar mörgu fögru,
ungu konur.
Öðru vísi var þessu háttað um
Seyðisfjörð á að gizka 20 árum
síðar, þegar ég var ungur mað-
ur. Þá var þar hlutfallslega eins
margt af tiltakanlega fallegum
ungum konum, eins og nú í
Reykjavík. Og mundi ég ekki
einn til vitnis, ef í móti væri
mælt. Enda var Seyðisfjörður
þá eitt hið mesta framfara
byggðarlag.
Af þessum umræddu ungu
seyðfirzku konum, hefir ein orð-
ið mér hugstæðari eftir því sem
ár liðu. Hún fluttist í aðra
heimsálfu eftir að tók fyrir hóp-
ferðir burt af landinu. Hún hafði
notið þess trausts, að vera kjör-
in í bæjarstjórn fyrst allra
kvenna á landinu, og vísast
yngri en nokkur kona, sem til
þessa vanda hefir valizt hér á
landi. Hún giftist mikilhæfum
manni, Jóni Stefánssyni, sem
hlotið hafði áður viðurnefnið
Filippseyjakappi, fyrir þátttöku
í styrjöld á samnefndum eyjum,
í liði Bandaríkjamanna. Og til
Bandaríkjanna fluttust þau.
Nokkru eftir heimkomu Jóns,
fór æðimargt ungt fólk af Seyð-
isfirði skemmtiför í Hallorms-
staðaskóg. Fjlippseyjakappinn
hafði eignazt kunnan fjörhest,
sem Geysir nefndist, og útlægur
hafði orðið i Reykjavík, sakir
fjörofsa. Þegar komið var upp á
Fjarðarheiðarbrún á heimleið,
bar svo við, að söðull Solveigar
var lagður á þennan hest. Ekki
vissi samferðafólkið um sam-
drátt milli Solveigar og Jóns. En
hið djarfa tiltæki mun hafa
komið nokkru róti á ímyndun-
araflið. Hvernig Solveig sat hinn
tryllta fjörgamm, greiptist þá
einnig eins og glæsimynd í hug-
ann.
Efalaust er það nokkur þrek-
raun að flytjast fulltíða til
framandi þjóðar. Þykir manni
því gott til að vita, að þessari
glæsilegu konu hefir farnazt vel,
og m. a. komið þar mörgum
börnum til manns, þótt hún yrði
fyrir því mótlæti að missa mann
sinn, áður en því verki lauk. Og
nú, þegar fregn berst um, að
Solveig frá Múla sé orðin sex-
tug, þá berast henni hlýjar ósk-
ir, eins konar endurvarp frá
æskuárunum, ekki aðeins frá
frændum og vinum, heldur einn-
ig frá þeim, sem virtu hana fyr-
ir sér álengdar, og kynntust
henni að afspurn.
Þegar Þórhallur biskup hafði
séð leikrit Jóhanns Sigurjóns-
sonar, Bóndann á Hrauni, taldi
hann að lífið væri að sjá fyrir
sjáifu sér, þegar það léki svo
hart, að skotmaður hyrfi á braut
með einkadótturina. Kynni því
ekki að vera eins farið, þegar
framandi lönd seiða til sín
mæta einstaklinga jafnvel hinna
minnstu þjóða? — Ef til vill eru
örlögin ekki jafn blind og ætlað
er. G. M.
Kjósendnr!
Munið að greiða atkvæði í
lýðveldiskosningunum. Gætið að
því að draga ekki of lengi að
kjósa, ef senda þarf atkvæði
ykkar langa vegu, því ferðir eru
strjálar á ýmsa staði landsins.
Hvaða íslendingur er það, sem
ekki vill gera skyldu sína til þess
að landið hans verði frjálst og
fullvalda? Dragið ekki lengi það,
sem þið getið gert í dag!
MimiJ
að greiða atkvæði nógu
snemma við lýðveldiskosning-
arnar, svo að atkvæðin komist
á ákvörðunarstað í tæka tíð!
Látið ekki
tómlætið og gleymskuna aftra
ykkur frá að greiða atkvæði í
lýðveldiskosningunum!
Sextugur:
Hrólíur Krístbjornss.
á Halibjarnarstöðum
Þann 8. marz s. 1. varð Hrólf-
ur Kristbjörnsson bóndi á Hall-
bjarnarstöðum í Skriðdal sex-
tugur. Hann er fæddur í Gaul-
verjabæjarhreppi í Árnessýslu,
en þar bjuggu foreldrar hans,
Kristbjörn Guðvarðsson, er var
Norðlendingur að ætt, og Mál-
fríður Sveinsdóttir, sem var ætt-
uð úr V.-Skaftafellssýslu.
Hrólfur kvæntist 5. maí 1912,
Guðríði Árnadóttur, ættaðri af
Héraði. Átti hún fimmtugsaf-
mæli í marz s. 1. Guðríður er
hin aiesta þrekkona og myndar-
leg húsfreyja í hvívetna. Þau
hafa eignazt átta börn, fjóra
syni og fjórar dætur, sem öll eru
uppkomin og hin mannvænleg-
ustu. Eru synirnir allir orðnir
bændur í Skriðdalnum og þrír
þeirra eru búfræðingar að
menntun.
Hrólfur hefir búið í 33 ár,
lengst af á Hallbjarnarstöðum,
og við þann stað er nafn hans
jafnan tengt. Hann hefir stór-
bætt jörðina og sléttað allt túnið
og aukið það. Hefir töðufallið
fjórfaldazt á Hallbjarnarstöð-
um frá því hann kom þangað.
Byggt hefir hann vandað íbúð-
arhús, gripahús og heyhlöður.
Mörgum trúnaðarstörfum fyrir
sveit sína hefir Hrólfur gegnt:
Átt sæti i hreppsnefnd, skóla-
nefnd, sóknarnefnd o. fl. Hann
hefir jafnan og þau hjón bæði
verið ötulir stuðningsmenn
Framsóknarflokksins og sam-
vinnustefnunnar. Þau hafa
jafnan átt miklum vinsældum
að fagna í sveit sinni og það að
verðleikum, enda voru þau sótt
heim af mörgum við þessi merku
tímamót í ævi þeirra.
Hjónin á Hallbjarnarstöðum
líta nú yfir farsæla og gifturíka
ævi. Að vísu hafa erfiðu dag-
arnir verið margir, en þeir
hverfa í endurminningunum
fyrir þeim árangri, sem lífsbar-
áttan hefir gefið — barátta, sem
var háð af trúmennsku og mik-
illi kostgæfni. Því láta þau
þjóðfélaginu eftir dagsverk, sem
aldrei verður með tölum talið,
en verður dýrmætasta eignin:
Góðir þegnar og betra land. Og
þrátt fyrir það, sem að baki er,
vona sveitungar þeirra og aðrir
vinir, að enn sé langur starfs-
dagur eftir. Vinur.
s
Vélbátur sekkur
Síðastl. mánudagskvöld, þegar vél-
báturinn „Árni Ái'nason" var að fara
1 róður suður undir Krísuvíkurbjarg,
rakst hann á sker og kom við það gat
á bátinn og sökk hann nærri strax.
Annar vélbátur var þarna nærstaddur
og bjargaði hann allri bátshöfninni.
„Árni“ var rúml. 40 smálestir að stærð,
og hefir oft verið fengsæll á góðan
afla. Hann hefir jafnan átt heima í
Garðinum og þaðan var öll áhöfn hans,
fimm menn að tölu.
Aðsendar greinar
berast mjög margar til Tím-
ans. En vegna þess hve rúm
blaðsins er takmarkað, en marg-
ar greinarnar langar, þá eru það
vinsamleg tilmæli til þeirra,
sem senda Tímanum greinar,
að hafa þær eins stuttar og
gagnorðar eins og menn sjá sér
fært.
GÆFAN
fylgir trúlofunarhringunum
frá
SIGURÞÓR, HAFNARSTR. 4.
Sent mót póstkröfu.
Sendið nákvæmt mál.
Ef rúða brotnar
hjá yffur, þurfiff þér affeins aff
hringja í síma 4160.
Höfum rúffugler af öllum gerff-
um og menn til aff annast
ísetningu.
VERZL. BRYNJA
Sími 4160.
Auglýsið í Tímanuin!
TÍMIM, laMgardagimi 6. maí 1944
Knúts saga Rasmussens
FRAMHALD
Hann bað móður sína að gefa sér þessi bein, og var það auð-
sótt mál. Fáum dögum síðar seldi hann beinin i Kaupmannahöfn
iyrir 100 krónur. Bjó hann síðan ferð sína til Þýzkalands, og var
hinn ánægðasti með þessi býti. Honum hafði reiknazt svo til, að
70 krónur væri nægur farareyrir. En þegar hann var kominn til
Berlínar, barst honum peningasending frá Kaupmannahöfn.
Hann vissi ekki hvaðan á sig stóð veðrið. Sá, sem keypti hval-
beinin, hafði þá bætt 70 krónum við umsamið kaupverð. Beinin
höfðu reynzt verðmætari en þeir bjuggust við, vegna þess hve
sjaldgæf þau voru.
Knútur átti -dýrðlega daga í Berlín og eignaðist fjölda vina.
Þegar heim kom úr þessari Þýzkalandsför, hafði hann fastráðið
að gerast rithöfundur. En bak við þá ákvörðun sem allt annað,
sem byltist í huga hans þessi ár, lá auðvitað Grænland, sem hann
þráði alltaf í leyndum. Hann ætlaði að ferðast víða um lönd og
skrifa um það, sem fyrir augun bar, og þá átti Grænland vísan
sinn bróðurpart.
Móðurfrændur hans, þeir hinir danskættuðu, höfðu mann fram
af manni mótazt í svaðilförum á norðurslóðum. Langa-langafi
hans, Jóhanns Seckmann Fleischer, hafði verið sjóliðsforingi á
Grænlandsförum á dögum Hans Egede og tók þátt í nafntoguð-
um leiðangri langt norður með ströndum. Á þeim tímum voru
Grænlandsferðir hinar mestu svaðilfarir, er ekki þóttu við ann-
arra hæfi en vöskustu manna. Afi hans hafði verið Kort
Adeler, kunnur flotaforingi, en hinn raunverulegi forfaðir ættar-
innar, sem Knútur og móðurbræður hans sögðu sögur af, þegar
allra bezt lá á þeim, var þýzkur riddari, sem hlaut aðalstign
fyrir^að smygla þýðingarmiklu bréfi, er falið var í geitarlæri,
úr bækistöðvum óvinahers. Af því afreksverki hlaut hann nafn
sitt.
Árið 1900 efndi danska stúdentafélagið til íslandsferðar, sem
mjög varð umtöluð. Tilgangur þessarar ferðar átti að vera sá, að
tengja bönd vináttu og gagnkvæms skilnings á morgni hinnar
nýju aldar. Mylíus-Erichsen var valinn fararstjóri, og Knútur
var ejnn í hópi ferðalanganna, sem fréttaritari „Kristilegs dag-
i)laðs“ í Kaupmannahöfn. Faðir hans kom því svo fyrir, að hon-
um var gefinn kostur á þessu, því að Knút fýsti mjög aö fara til
íslands, en hafði ekki ráð á að kosta förina sjálfur. Rifjaði Knút-
ur oft upp ýmislegt, er við bar í þessari íslandsferð, og meðal ann-
ars þreyttist hann aldrei á því að lýsa hestamennsku sinni. Ann-
ars lá við, að hann yrði til hálfgerðrar óþurftar i þessari ferð, því
að hann lýsti dásemdum Grænlands svo fagurlega, að það varð
almenn krafa stúdentanna, að ferðinni yrði haldið áfram þang-
að, úr því að þeir voru komnir langleiðina hvort eð var. En það
þurfti sérstakt stjórnarleyfi til Grænlandsferðar og ferðapening-
arnir voru allt of naumir til þess, að hægt væri að leggja þá
lykkju á leiðina, og seinast varð Mylius-Erichsen að biðja Knút
að hætta gyllingum sínum.
Veturinn: eftir voru íþróttamót mikil haldin í Stokkhólmi.
Þangað söfnuðust íþróttamenn, blaðamenn og áhorfendur frá
óllum löndum Norðurálfu. Knútur Rasmussen var þar sem frétta-
ritari „Illustreret Tidende" i Kaupmannahöfn. Ekki lagði blað-
ið honum þó til neinn farareyri, en far til Stokkhólms fékk hann
ókeypis sem blaðamanni bar. Ofurlítið af peningum hafði hann þó
handa á milli, en þá notaði hann mest til að kaupa myndir frá
íþróttastefnunni handa blaði sínu. Hann skrifaði einnig af kappi
og sendi hverja greinina af annarri heim.
Það leið ekki á löngu, unz Knútur var kominn í þrot með pen-
inga, og hann hafði þó lifað eins sparlega og frekast var unnt.
Hann skrifaði þá blaði sínu og bað þess, að sér yrðu sendir pen-
ingar. Hann beið svars með mikilli eftirvæntingu, og þegar bréf-
ið frá blaöinu kom loksins, hafði hann soltið í heilan sólarhring.
Hann reif það upp í flýti. í því voru fjörutíu krónur. Hann hafði
þegar keypt myndir fyrir nokkur-hundruð króna og þar við bætt-
ust önnur útgjöld, er Stojckhólmsdvölin hafði haft í för með sér,
— og svo voru honum sendar fjörutíu krónur.
í neyð hans voru fjörutíu krónur eins og dropi í sjóinn. Þær
voru einskis viröi. Hann lét þær því aftur í umslagið og skrifaði
utan á það stórum bókstöfum:
„AF SVONA FÁTÆKU BLAÐI GET ÉG EKKI OG VIL EKKI
ÞIGGJA RITLAUN“.
Þar með var hann skilinn að skiptum við „Illustreret Tidende“.
En nú var Knútur illa setur.
Þetta sama kvöld var efnt til veizlu mikillar í Stokkhólmi, og
var til hennar boðið blaðamönnum, en þó aðeins þeim, sem mest-
ur slægur þótti í. Knútur var ekki í þeim hópi. En hann var orð-
inn dauðsvangur og gerði statt við sjálfan sig, að Stokkhólms-
borg skyldi samt seðja hungur sitt þetta kvöld, hvað sem tautaði.
Hann kom til veizlunnar í flokki annarra blaðamanna, en
þegar hann kom inn í anddyrið stöðvuðu umsjónarmenn hann og
báðu hann að sýna sér boðskortið. En Knútur Rasmussen lét sér
ekki bregða. Slíku hafði hann búizt við.
„Ég er útlendur blaðamaður", sagði hann og hnyklaði brún-
irnar. Umsjónarmenn sögðu, að allir veizlugestir væru sam-
kvæmisbúnir. Út af þessu spunnust langar samræður. Knútur
spurði umsjónarmennina, hvort Svíar vildu yfirleitt ekki sýna
þeim blaðamönnum, sem ætluðu að ferðast um landið að í-
þróttamótunum loknum og hefðu þess vegna eins lítið af farangri
meðferðis og frekast væri unnt, sömu kurteisi og hinum, sem
ætluðu beina leið heim og hefðu stærri ferðatöskur. Slik skil-
greining myndi koma fólki annarlega fyrir sjónir í öðrum lönd-
um. Auðvitað þyrptust þarna að ýmsir sænskir ráðamenn, sem af
venjulegri kurteisi sinni flýttu sér að biðja afsökunar á styrfni
dyravarðanna. Um boðskort var ekki meira talað. Allir lögðu
sig fram um að gera þessum manni, sem sætt hafði óviðurkyæmi-
legri móðgun, hvað eina til hæfis.
Knútur var leiddur til sætis meðal helztu fyrirmanna sam-
kvæmisins. Annar sessunautur hans var forstjóri sænsku ríkis-
járnbrautanna. Hann hreifst þegar af mælsku og gáfum Knúts,
og þegar hann tjáði honum, að hann yrði sökum fjárskorts að
hætta við fyrirhugaða ferð til Lapplands, bauð forstjórinn hon-
um undir eins ókeypis far með járnbrautum ríkisins.
í veizlu þessari voru margar skálaræður haldnar eins og að
likum lætur. En þær voru allar hver annarri líkar, hátíðlegar og
háfleygar. Knúti leiddust þessar ræður, og hann veitti því at-
hygli, að mörgum öðrum leiddust þær líka. Og hann var ekki á
því að láta úthýsa gleðinni úr þessari veizlu, sem hann hafði ver-
íð svo heppinn að komast í. En mælendaskráin var samin löngu
íýrirfram, svo að hann gat ekki komizt að með fáein upplífgandi
orð. Það var ekki nema um eitt að velja: hann varð sjálfur að
taka sér vald til þess að tala. Og svo reis hann úr sæti sínu,
Sutnbund ísl. sumvinnufélatia.
SAMVINNUMENN!
Þegar eldsvoffa ber aff höndum, brenna ná-
lega í hvert sinn óvátryggffir innanstokks-
munir.
Frestiff ekki aff vátryggja innbú yffar.
Tónlistarfélaqið oq Leihfélati Reyhjjavíkur
„Pétur €rautur6é
Leikstjóri: frú GERD GRIEG.
SýQÍng annað kvöld kl. 8.
Aðgöngumiðar seldir kl. 4—7 1 dag.
%
TÓNLISTARFÉLAGIÐ.
99k álögum66
Úperetta í 4 þáttnm.
Sýning þriðjudagskvöld kl. 8.
Aðgöngumiðar seldir í Iðnó á mánudag kl. 4—7.
F AT A&JGRÐIN
er flutt af Leifsgötu 13
í Miðtún 14
Sími 3346.
I óskllnm
eru hjá rannsóknarlögreglunni reiðhjól og ýmsir aðrir
munir.
Það, sem ekki gengur út, verður selt á opinberu upp-
boði bráðlega.
Upplýsingar daglega kl. 3—7 e. h.
Kaupnm tuskur
allar tegundir, hœsta verði.
Húsgagnaviimustoían Baldursg. 30
Sími 2292.
yngsti og fátækasti maðurinn í hinum þéttskipaða veizlusal,
klæddur ferðafötum mitt í hópi prúðbúinna stórmenna. Þeir,
sem samkvæminu stýrðu, ókyrrðust í sætum sínum, en þó hlýddu
allir fúslega á mál hins útlenda uppivöðslumanns.