Tíminn - 30.06.1944, Blaðsíða 4

260
TlMlNN, föstnctagmm 30. j.iiií 1944
65. blað
Dánardægnr.
Magnás Sveínsson
forstjóri
Hinn 22. Júní s. 1. varð bráð-
kvaddur að heimili sínu hér í
bænum, Magnús Sveinsson for-
stjóri, tæpiega fimmtugur að
aldri, f. 31. júlí 1894. Var hann
fæddur að Bergsholti í Staðar-
sveit, en þó Árnesingur í báðar
ættir. Æskuárin lifði hann á
ísafirði, en þangað fluttust for-
eldrar hans. Hann lauk gagn-
fræðaprófi á Akureyri 1913.
Vann í þjónustu Landsverzlun-
ar á heimsstyrjaldarárunum.
Fluttist síðan til Vestmanna-
eyja, stundaði útgerð, en gegndi
jafnframt gjaldkerastarfi fyrir
bæjarfélagið. Er til þess tekið
með hve mikilli samvizkusemi
og skilningi hann rækti það
starf, ekki sízt á kreppuárunum
miklu, þegar saman fór örðug-
ur fjárhagur bæjar og borgara
fremur en nokkru sinni.
Til Reykjavíkur fluttist Magn-
ús 1934, og tók þá við forstöðu
Nafta, en það var fyrsta félag-
ið, sem réðist inn á einokunar-
svið auðhringanna, og tók að
verzla með benzín. Er hægt að
fullyrða, að félag þetta hefir
haft þjóðhagslega þýðingu svo
miklu nemur, og þó von um að
það verði það ekki síður hér eft-
ir, þar eð út frá því er nú risið
fjölmennt samvinnufélag at-
vinnubílstjóra, sem vinnur í ná-
ínni samvinnu við Nafta.
Magnús var einn hinn ötulasti
veiðimaður, einkum í afskekkt-
um fjallavötnum. En með hon-
um og fjölskyldu hans var mik-
il og góð frændsemi.
Er að Magnúsi mikill mann-
skaði. Hann var traustur maður
og góðviljaður, sem hvarvetna
varð treyst. G. M.
Fjögur slys
Það slys varð síðastl. mánu-
dagsmorgun á Siglufirði, rétt ut-
an fjarðarins, að vélbáturinn
Harpa frá ísafirði sigldi fær-
eyskan trillubát, með fjórum
mönnum, í kaf. Drukknuðu tveir
mánnanna, sem voru bíæður,
en tveir náðust og dó annar
þeirra, sem var faðir bræðr-
anna, í sjúkrahúsi bæjarins
nokkru siðar. Hinn fjórði er á
batavegi eftir volkið.
Á Þingeyri vildi það slys til
síðastl. mánudag, að ungur
maður, Einar Sigurðsson til
heimilis á Grjótagötu 9 í Rvík,
drukknaði þar í firðinum. Hafði
hann farið út á fjörðinn á smá-
bát og hvolfdi honum skammt
undan landi. Sáu menn úr landi,
þegar bátnum hvolfdi og var
strax farið á slysstaðinn, en Ein-
ar var örendur þegar hann náð-
N, ist. Einar var í sumarleyfi,
ásamt konu sinni og tveim
ungum börnum. Átti hann
vandafólk á Þingeyri. Hann
vann hér í vélsmiðju.
Það slys varð síðastl. sunnu-
dag, að Kristján , Kristjánsson
frá Dunkárbakka, sem var
vinnumaður í Varmadal á Kjal-
arnesi, drukknaði í Leirvogsá.
Var hann að baða sig í ánni, á-
samt nokkrum börnum. Urðu
börnin þess vör, að hann hætti
allt í einu að hreyfa sig í vatn-
inu og urðu þau þá svo óttasleg-
in, að þau hlupu í burtu. Var
Kristján örendur, er hann
náðist þrem stundum síðar.
Þykir líklegt, að hann hafi feng-
ið kuldakrampa.
Maður á ísafirði, Alf Simson,
fór þaðan að kveldi hins 16. þ.
m. og ætlaði að Hrafnseyri. Þar
sem hann kom ekki heim á til-
settum tíma, var farið að óttast
um hann og leit hafin 21. þ. m.
Lík hans fannst s.l. sunnu-
dag neðan við svonefnt Gyltu-
skarð í Seljalandsdal.
ÚR B/ENIIM
Manntal.
Manntali í Reykjavík árið 1943 er
nýlokið. íbúar reýndust vera 44.089 að
tölu, konur voru 23.351 og karlar 20.378.
Þar af áttu lögheimili utan Reykjavík-
ur 1274 manns, konur 638 og karlar
636. Konur eru í miklum meiri hluta,
eða 2.613 fleiri en karlar. Árið 1942
var íbúatala Reykjavíkur 42,295, og
nemur fjölgunin 1794 manns.
Prestafélag íslands
hélt aðalfund sinn hér í bænum 26.
þ. m. Á fundinum var skýrt frá því,
að félagið ætlaði að gefa út barnasálma
og prestahugvekjur og myndu þær
koma út fyrir næstu jól. Þá hefir fé-
lagið beitt sér fyrir útgáfu biblíusagna
og eru komin út tvö hefti af þremur.
Á fundinum gerði séra Jakob Jónsson
grein fyrir námsbók í kristnum fræð-
um, sem hann hefir samið og ætluð
er til undirbúnings fermingar. Stjórn
f élagsins var endurkosin, en Jiana skipa:
Ásmundur Guðmundsson, prófessor,
séra Árni Sigurðsson, séra Friðrik
Hallgrímsson, séra Guðmundur Einars-
son og séra Jakob Jónsson.
Prestastefnan
hófst hér í bænum síðastl. þriðjudag
og er óvenjulega f jölsótt að þessu sinni.
Mörg merkileg erindi hafa verið flutt
þar og hefir sumum þeirra verið útvarp-
að. Til umræðu hafa verið ýms af
dagskrármálum kirkjunnar og voru
gerðar ályktanir um nokkur þeirra.
Prestastefnunni átti að ljúka í gær-
kveldi.
Áheit á Strandarkirkju.
Patreksfirðingur kr. 20,00, kona .,á
Patrksfirði kr. 50,00 og ónafngreindur
Patreksfirðingur kr. 20,00.
Vönduð hátíðaútgáfa
af blaðinu „Akranes" kom út nú í
júní. Er það í senn helgað lýðveldis-
stofnuninni og 80 ára minningu þess.
að Akranes var löggiltur verzlunarstað-
ur. Því afmæli er meðal annars helguð.
grein, sem heitir „Við skulum líta yfir
farinn veg“ eftir ritstjórann, Ólaf B.
Björnsson. Er þar rakin í stórum drátt-
um saga Akranesbæjar. Fylgja henni
rfiargar góðar myndir úr sögu kaup-
staðarins. — „Akranes" er myndarlegt
blað, sem leggur mikla rækt við að
forða frá gleymsku sögu genginni kyn-
slóða og vekja skilning á lífi þeirra og
lífsbaráttu.
Frá háskólanum.
Kennaraprófi í íslenzkum fræðum'við
Háskóla íslands hafa lokið: Eiríkur
Kristinsson með I. einkunn (102% stig)
og Snæbjörn Jóhannsson mð I. eink-
unn (90% stig).
Vinnan,
rit Alþýðusambandsins, 6. tbl. 2. árg.
er nýlega komin- út. Aðalefni þessa
heftis er: Alþýðan verður að taka for-
ustuna í sjálfstæðisbaráttunni (K. í.),
Þættir úr baráttu ‘ellefu alda (Björn
Sigfússon), Hvers væntum vér af ís-
lenzku lýðveldi? (Guðjón'B. Baldvins-
son) og Stéttardómm- (Jón Rafnsson).
Auk þessa kvæði og þýðingar. — Rit-
stjóri Vinnunnar er nú Karl ísfeld.
Menntamál,
rit Kennarasambandsins, 5. hefti 17.
árgangs, eru komin út fyrir skömmu.
Helztu greinar í því eru: Lýðveldi á
íslandi (Ól. Þ. Kristjánsson), Sumar-
gjöf 20 ára, Ásgeir Ásgeirsson fimmt-
ugur, Málleysingjakennsla fyrr og síð-
ar (Brandur Jónsson), Nýir hústnæðra-
kennarar, Kvennaskólinn á Hvera-
bökkum, Landsprófið (Ól. Þ. Kr.). —
Ritstjóri Menntamála er Ól. Þ. Krist-
jánsson, lcennari í Hafnarfirði.
Landsfundur kveuna
Sjötta landsfundi kvenna er
nýlokið hér 1 bænum. Voru þar
rædd ýms hagsmunamál kvenna,
aðallega þó kaupstaðakvenna,
enda voru þær í yfirgnæfandi
meirahluta á fundinum. Mál-
efnum kvenna í sveitum var lítt
eða ekkert skeytt, og m. a. sam-
þykkt að óska eftir að landið
Á víðavangi.
(Framh. af 1. síðu)
vinnuhreyfingarinnar að þurfa
ekki að eiga í pólitískum deil-
um, því að í eðli sínu er hún
hlutlaus umbóta- og viðreisnar-
hreyfing. Eri jafnframt þvi, sem
nú gætir þess að hefja ekki slík-
ar deilur að fyrrabragði, mun
hún eins einbeittlega mæta á-
rásum, sem á hana eru gerðar,
hvort heldur þær eru frá komm-
únistum eða Coca-colafólki.
yrði eitt kjördæmi, en slíkt
myndi vafalaust rýra réttindi
kvenna í sveitum og kauptúnum.
Ef slíkir landsfundir kvenna
eiga að verða að tilætluðum
notum, þurfa þeir að vera sóttir
af fleirum en kaupstaðakonum
og fleiri mál að ræðast þar en
þrengstu sérréttindamál kaup-
staðakvenna.
Þá ætti og að ræða hagsmuna-
mál heimilanna meira en gert
var á þessum fundi, því að þar
verður alltaf merkilegasti starfs-
vettvangur kvenna. Mættu kon-
ur vel gæta þess, að þegar allt
kemur til alls, er heimilið þýð-
ingarmesta stofnun þjóðfélags-
ins, og þá stofnun eiga konur
að láta sér annara um en nokk-
uð annað. ' K.
Frá aðalítmdí
Sambandsías
(Framh. af 1. síðu)
flokkurinn, sem þó telur sig vilja
aðhyllast samvinnustefnuna í
verzlun, hefir:
1. Samþykkt á flokksþingi sínu
1942 að efna til klofningsstarf-
semi í samvinnufélögunum í
þeim tilgangi að þrískipta þeim
og Sambandinu.
2. Ritað og birt fjölmargar
greinar í málgögnum sínum, þar
sem fafið er lítilsvirðandi orð-
um um bændastétt landsins, á-
sakað bændur um að þeir séu
byrði á þjóðfélaginu, deilt fast
á atvinnuhætti þeirra og reynt
að koma óorði á allar helztu
framleiðsluvörur sveitanna og
torvelda sölu þeirra.
3. Beitt öllu flokksafli sínu á
Alþingi í vetur sem leið, til þess:
a. Að fella. •tillögur um lög-
skipaða dýrtíðaruppbót á
framleiðsluvörur bænda.
b. Að svifta samvinnufélögin
eignar- og umráðarétti yfir
mjólkuriðju og mjólkursölu
sveitanna og jafnvel heim-
ila að beita hreinu eignar-
námi.
c. Að skipuð yrði af Alþingi
sérstök nefnd með valdi
rannsóknardómara til þess
að kalla fyrir sig sem sak-
borninga marga af kaup-
félagsstjórum landsins og
nokkra af starfsmönnum
Sambandsins í því skyni að
koma fram ábyrgð á hend-
ur þeim fyrir tilbúnar sakir
í starfi þeirra.
4. Talið það mjög óviðeigandi,
begar trúnaðármenn samvinnu-
félaganna hafa í ræðu og riti
varið kaupfélögin og Sambandið
móti þessum órökstuddu og
ósönnu árásum.
Fyrir því lýsir aðalfundur
Sambands ísl. samvinnufélaga
1944 yfir megnri vanþóknun á
framangreindri klofnings- og
skemmdarstarfsemi og skorar
fastlega á alla sanna samvinnu-
menn að vera vel á verði gagn-
vart hverskonar undirróðri og
upplausnarstarfsemi frá hendi
þess .stjórnmálaflokks, og ann-
ara, sem tekið hafa upp illvíg-
an áróður gegn samvinnufélög-
unum.“
Samviiman.
ísleifur Högnason, Þóroddur
Guðmundsson, Sigfús Sigur-
hjartarson og Otto Jörgensen
báru fram svofellda tillögu:
„Aðalfundur S. í. S. 1944 telur
að ýmsar greinarr eftir Jónas
Jónsson, er birzt hafa í tímarit-
inu Samvinnan, séu til þess
fallnar að rýra samheldni inn-
an samvinnuhreyfingarinnar,
bannig að hún hljóti tjón af, og
beinir til Sambandsstjórnar að
koma í veg fyrir, að tímaritið
verði iramvegis notað til stjórn-
málaáróðurs, en lögð megin-
áherzla á sérmál samvinnu-
manna.“
Tillögu þessari var vísað frá
með svofelldri rökstuddri dag-
skrá frá Einari Árnasyni, samþ.
með 45:8 atkv.
„Með því að greinar þær í
Samvinnunni, sem bent er til í
tillögunni, eru varnir gegri árás-
um á S. í. S. og samvinnufélög-
in, sér fundurinn ekki ástæðu til
að gera um þær ályktun og tek-
ur því fyrir næsta mál á dag-
skrá.“
Síyrkur til danskra
tlóttamanna.
Svohljóðandi tillaga frá.Gunn-
ari Gunnarssyni og Einari Árna-
syni var samþykkt í einu hljóði:
„Fundurinn heimilar stjórn S.
f. S. að veita til stuðnings
dönskum flóttamönnum og bág-
stöddu fólki í Danmörku 20 þús.
kr.“
Húsmæðraskóli
Suðurlands
(Framh. af 3. síöu)
Námsmeyjar og kennslukonur
héldu úti skrifuðu blaði, sem hét
Hallveig. Skólameyjar sóttu fyr-
irlestra, kvikmyndasýningar og
skemmtanir til héraðsskólans,
þegar þeim þóknaðist. Náms-
meyjar stofnuðu vísi að bóka-
safni.
Skólanum hafa þegar borizt
miklu fleiri umsóknir fyrir
næsta vetur en hægt er að sinna.
TJARNARBÍÓ
Á TÆPASTA
VAÐI.
(Background to Danger)
GEORGE RAFT,
BRENDA MARSHALL,
SIDNEY GREENSTREET
PETER LORRE.
Sýnd kl. 5—7—9.
Bönnuð yngri en 12 ára.
Fréttamynd.
Innrásin í Frakkland. Inn-
reið Bandamanna í Róm,
Páfi ávarpar mannfjöld-
ann.
■GAMLA BÍÓ-
•>
MDY HARDY
KYMIST IÁFIAU
(Life Begins for Andy
Hardy).
MICKEY ROONEY,
JUDY GARLAND.
Sýnd kl, 7 og 9.
SÓKNÁRPRESTURINN
í PANAMINT.
CHARLIE RUGGLES,
ELLEN DREW. ^
Sýnd kl. 5.
Börn innan 12 ára fá ekki
aðgang.
► NÝJA EÍÓ.
Rómantísk ást
Dans- og söngvamynd.
FRED ASTAIRE,
RITA HAYWORTH,
ADOLPHE MENJOUí
XAVIER CUGAT
og hljómsveit hans.
Sýnd kl. 7 og 9.
BJARGVÆTTUR
LÍTILMAGNANS
BILL ELLIOTT og
TEX RITTER.
Sýnd- kl. 5.
Börn fá ekki aðgang.
Kvíkmyndafélagíð
Saga h.L
Fyrir skömmu var stofnað í
Reykjavík fyrsta íslenzija fé-
lagið, sem hefir það verksvið að
vinna að kvikmyndagerð. Nefn-
ist það Kvikmyndafélagið Saga
h.f. Skipa stjórn þess þeir Helgi
Elíasson skrifstofustjóri, Har-
aldur Á. Sigurðsson leikari, Há-
kon Bjarnason skógræktarstjóri,
Jónas B. Jónsson fræðslufull-
trúi og Sören Sörensen lyfsölu-
stjóri, sem ráðinn er fram-
kvæmdastjóri félagsins.
Aðrir stofnendur félagsins eru
Birgir Kjaran, Emil Thorodd-
sen, Halldór Hansen, Indriði
Waage, Magnús Kjaran og Þor-
steinn Ejmarsson íþróttafull-
trúi.
Tilgangur félagsins er aðal-
lega menningarlegur. Meðal
annars er í ráðum, að það láti
gera kvikmyndir af landinu og
þjóðinni og atvinnu- og menn-
ingarbaráttu hennar, er nota má
til landkynningar heima og er-
lendis. Þá hyggst það einnig að
láta kvikmynda íslenzka leik-
þætti til sýningar hér, og þegar
fram líða stundir, er ætlunin að
ráðast í stærri verkefni af þessu
tagi, til dæmis að kvikmynda
eitthvað af íslendingasögum.
Ennfremur ætlar félagið að
flytja inn erlendar fræðslu- og
kennslukvikmyndir til notkun-
ar í skólum landsins og á
fræðslufundum og setja við þær
íslenzka texta. Er hugmynd fé-
lagsmanna að koma þannig upp
fræðslumyndasafni, sem félög
og einstaklingar geti fengið
myndir úr til þess að sýna gegn
hóflegu gjaldi. Meðal þessara
mynda verða væntanlega ýmsar
trúarsögulegar myndir, sem áð-
ur eru fremur lítið kunnar hér.
- Einnig er ráðgert, að félagið
hafi meðalgöngu um útvegun
sýningartækja og annars slíks
handa þeim, er þess óska. Jafn-
framt hefir verið rætt um, að
félagið komi upp ferðabíóum til
starfrækslu í áfskekktum lands-
hlutum.
Til þess að standast kostnað
við þessa stárfsemi, sem vafa-
samt er að geti borið sig fjár-
hagslega, fyrst í stað að minnsta
kosti, hyggst félagið að útvega
sér leyfi til kvikmyndasýninga í
Reykjavík, er væntarilega gæfu
talsvert í aðra hönd.
Félagið hefir þegar gert'ráð-
stafanir til þess afe fá hin nauð-
synlegustu tæki til starfsemi
sinnar og svo og fyrstu kvik-
myndirnar. Hæfa menn til þess
að annast kvikmyndatöku og
kvikmyndagerð og annað það,
sem að þessum ný.ja .iðnaði lýt-
ur, mun það einnig hafa í þjón-
ustu sinni, svo að væntá má, að
því farnist vel, þrátt fyrir þá
byrj unarörðugleika, sem við
verður að stríða, og eru ekki
hvað sízt miklir nú, þegar marg-
ar leiðir erú lokaðar og ýmsir
hlútir illfáanlegir.
Erlent yflrlit.
(Framh. af 1. síðu)
sem fyrr laginn að vinna sér
fylgi í lokaþætti kosningabar-
áttunnar.
Utan Bandaríkjanna mun
kosningabaráttu þessari verða
veitt meiri athygli en nokkuru
sinni.fyrr, enda getur hún ráðið
mjög miklu um heimsmálin í
framtíðinni. Meðal allra frjáls-
lyndra manna mun samhugur-
inn verða Roosevelts megin. Þótt
mönnum sé enn ekki fullkunn-
ugt um afstöðu Dewey sjálfs í
utanríkismálum, vita menn hins
vegar, að bak við hann standa
öll yfirgangs- og heimsvalda-
sinnuð öfl Bandaríkjanna og
sigur þeirra yrði stórháskaleg
heimsfriðnum í framtíðinni.
w
A Kleppsspítalann
vantar SAUMAKOAU og-JV/ETURVAKT, vegssa
sumarleyfa í júlí og’ ágúst. Meg’a sofa í bænum.
Ujiplýsmg'ar í síma 2319.
Tilkynning:
Viðskiptaráð hefir ákveðið eftirfarandi hámarksverð á græn-
meti á eftirlitssvæði Reykjavíkur:
í heildsölu:
í smásölu:
TOMATAR I. flokkur kr. 10.00 pr. kg. kr. 13.00 pr. kg.
Do. II. flokkur — 8.00 pr. kg. — 10.50 pr. kg.
AGÚRKUR I. flokkur — 2.50 pr. stk. — 3.50 pr. stk.
Do. II. flokkur — 1.75 pr. stk. — 2.50 pr. stk.
TOPPKÁL I. flokkur — 3.25 pr. stk. — 4.25 pr.-stk.
Do. II. flokkur — 2.00 pr. stk. — 3.00 pr. stk.
GULRÆTUR, extra — 3.00 pr. búnt — 4.25 pr. búnt
Do. I. flokkur — 2.25 pr. búnt- — 3.25 pr. búnt
Do. II. flokkur — 1.25 pr. búnt — 2.00 pr. búnt
SALAT (minnst 18
stk. í kassá) — 13.00 pr. ks. — 1.00 pr. stk.
Akvæði þessi ganga í gildi frá og með miðvikudeginum 28. júní
1944. , *
Reykjavík, 26. júní 1944.
Verðlagsstjóriim.
UtsölnYerð
á amerískum vimlliitgum má ekki vera liærra
en hér seg’ir:
Lucky Strike . ♦ 20 stk. pakkinn kr. 3.40
Old Gold 20 — — — 3.40
Raleigh 20 ■ — — — 3.40
Camel 20 — — — 3.40
Pall Mall 20 — — — 4.00
Utan Reykjavíkur og Hafnarfjarðar má útsöluverðið vera 5%
hærra vegna flutningskostnaðar.
Tóbakseínkasala ríkisins
og svo umfram allt að senda
mér 1 stykkl SAVON DE- PARIS
hún er svo IJómandi góð.
— Já, með ánægju, kæra frö-
ken, enda seljupi við langmest
af þeirri handsápu.
I