Tíminn - 07.07.1944, Page 2

266
TÍMIW. föstmlagiim 7. jiilí 1944
67. blað
Runóllar Sveinsson, skólastjóri:
HéraðssvniÐg á hestum i Skagaflrði
^tminn
Föstudafiur 7. jjúlí
Víll MbLbeitast iyrir
nýju eignairamtali?
Morgunblaðið hefir undanfar-
ið hvatt allra blaða eindregn-
ast til þess að komið verði á
þjóðareiningu. Það hefir lýst
nauðsyn hennar með gildum
rökum og hvatt menn til að
jafna deilumálin og færa þær
fórnir, sem einingin krefðist.
Hefir vissulega verið ánægju-
legra að lesa þessar friðarhug-
vekjur blaðsins en baráttu-
greinar þess sumarið 1942, þegar
það taldi allri samheldni fórn-
andi til að koma kjördæmamál-
inu í höfn, enda eru ritstjórar
þess vafalaust farnir að sjá,
hver óhöpp hafa af því hlotizt.
Þeim, sem hafa fylgzt með
þessum vaxandi friðaráhuga
Morgunblaðsins með óblandinni
ánægju og talið hann merki þess
að nú væri að rofa til í íslenzk-
um stjórnmálum, mun hafa
brugðið meira en lítið í brún, er
þeir lásu forustugrein blaðsins
síðastl. miðvikudag. Þessir menn
hafa áreiðanlega vænzt þess, að
Mbl. í góðu samræmi við ein-
ingarstefnu sína tæki tveim
höndum frásögn Tímans um
það, hvernig þjóðareiningin
hefði skapast í Bretlandi, ásamt
þeirri hvatningu, að íslendingar
tækju sér hana til fyrirmyndar.
Þeir hafa því orðið fyrir meira
en litlum vonbrigðum, þegar
þeir sjá Mbl. bólgna og blána og
telja það gert til að spilla ein-
ingunni, að minnst sé á þetta
fordæmi Breta eða nokkuð sé að
því vikið, að risið hafi upp mikl-
ir stórgróðamenn hér í landinu
seinustu árin.
Mbl. segir, að það sé rangt, að
mikill stórgróði hafi safnast hjá
einstökum mönnum undanfarin
ár. Skattalögin hafi séð fyrir
því. í þessu sambandi skal Mbl.
bent á dæmi, sem er nærtækt
forráðamönnum þess. Fyrir
stríðið mun h.f. Kveldúlfi hafa
vantað nokkrar milj. kr. til að
eiga fyrir skuldum. Nú hefir
hann ekki aðeins borgað allar
skuldirnar, heldur munu skuld-
lausar eignir hans og sjóðir
skipta tugum milj. kr. Vafa-
laust hefir Kveldúlfur þó hald-
ið öll ákvæði skattalaganna.
Mörg önnur hlutafélög mætti og
nefna, sem reka ýmsa vafasama
starfsemi (verzlunarbrask, iðn-
aðarfúsk), sem einnig hafa safn-
að stórgróða á þessum árum í
fullu samræmi við skattalögin.
Þetta liggur í því, að skattalögin
veita öllum hlutafélögum miklar
undanþágur og hlunnindi, sem
einstakir skattborgarar njóta
ekki. Skattalögin leyfa því söfn-
un stórgróða. Auk þess hefir
hið óheilbrigða fjármálaástand
stríðsáranna veitt stóraukna
möguleika til skattsvika, en
skattaeftirlitið hefir ekki verið
hert að sama skapi, enda er það
opinbert leyndarmál að skatt-
svik hafa viðgengist í stórum
stíl.
Til þess að Mbl. haldi því ekki
fram, að það séu einungis ill-
gjarnir og öfundsjúkir menn,
sem álíta að þyngja megi
skatta á stórgróðanum til muna
enn, skal því bent á, að ekki
ómerkilegri menn en Jakob
Möller og Ólafur Thors hafa
skjalfest það í Mbl. 8. des. 1942,
að Sjálfstæðisflokkurinn hafi
boðist til þess í umræðunum um
stjórnarmyndun þá um haustið,
að samþykkja afnám skatt-
hlunninda hjá hlutafélögum,
hækka skatta á hátekjum,
leggja á eignaraukaskatt og
herða skattaeftirlitið, ef sam-
komulag næðist um ríkisstjórn.
Stendur þetta tilboð ekki enn?
Annars er það óþarft fyrir
Tímann og Morgunblaðið að
spilla einingunni með deilum
um það, hvort mikill einkagróði
hefir safnast hér eða ekki. Það
er auðvelt að láta skera úr þessu.
Þessi blöð skulu sameinasfr um
að berjast fyrir því, að látið sé
fara fram nýtt, strangt eigna-
framtal. Þá fæst úr því skorið,
hvort blaðið hefir réttara fyrir
sér. Þar sem Mbl. segist líka
fylgjandi auknum jöfnuði, ættu
I.
Eitt af svo nefndum „hrossa-
héruðum" landsins er Skaga-
fjörður. Þar munu nú nær 8000
hross. Flestir bændur þar eiga
tvo og allt upp í 10 tugi hrossa.
Margir Skagfirðingar telja sig
vera mikla og góða hestamenn
og telja skagfirzka hesta standa
öðrum hestum framar hér á
landi. Hefir oft kveðið all ramt
að þessum áróðri Skagfirðinga
og má meðal annars því til
sönnunar færa, að fyrir fáum
árum var útvarpað frá Skag-
firðingamóti í Reykjavík ræðu
fyrir minni skagfirzkra hesta!
II.
Sunnudaginn 2. júlí var hald-
in héraðssýning á hrossum, að
Reynistað í Skagafirði.
Undanfarna viku höfðu verið
haldnar sveitasýningar í flest-
um hreppum sýslunnar. Á öll-
um sveitasýningunum voru að-
eins sýnd til samans ca. 140
hross af ca. 3Q00 sýningarhæf-
um hrossum, og tiltölulega mjög
fáir bændur sóttu þessar sýn-
ingar. Á héraðssýningunni átti
svo að sýna úrval þeirra hrossa,
sem mætt var með á sveita-
sýningarnar.
Þennan dag, sunnudaginn 2.
júlí, „skein Skagafjörður við
sólu“, mér liggur við að segja
þessi blöð líka að geta sameinast
um að berjast fyrir því, að kæmi
það í ljós við slíkt framtal, að
einstakir menn hefðu safnað
miklum gróða á stríðsárunum,
t. d. yfir 100 þús. kr., þá skuli
leggjast á hann sérstakur eigna-
aukaskattur. Vonandi 'stendur
ekki á Mbl. að taka þessu sam-
komulagsboði.
Morgunblaðið segir að það sé
spillandi fyrir þjóðareininguna,
að talað sé um' stórgróða og auð-
kónga. Þetta sýnir, að Mbl.
skilur það réttilega. að hið vinn-
andi fólk lætur ekki bjóða sér
það lengur, að mikill hluti af
vinnuarði þess lendi í vasa nokk-
urra stórgróðamanna. Morgun-
blaðið þarf í áframhaldi af
þessu að gera sér ljóst, að það
er hvorki á valdi þess eða Tím-
ans að þagga slíkt umtal niður,
ef það er á rökum reist. Þess
vegna er sú athugun, sem Mbl.
er hér á undan boðið samkomu-
lag um, mjög mikilsverð. Eða
lætur Mbl. sig virkilega dreyma
Hermann Jónasson:
Háttvirta samkoma!
Ég var eitt sinn á ferð með
einum gagnmerkasta og víðförl-
asta útlendingi, sem gist hefir
þetta land. Við ókum í bifreið
austur með Eyjafjöllum. Veður
var bjart og sem bezt verður
kosið. Brátt blasti við okkur
fjallasýnin og jöklarnir. Við
stönsuðum og fórum út úr bif-
reiðinni til að litast um. Þegar
útlendingurinn hafði horft til
jöklanna, tók hann ofan, stóð
um stund sem höggdofa og sagði
síðan viðkvæmri röddu: „Slíka
náttúrufegurð — aðra eins tign
hefi ég aldrei augum litið“.
Ég var öðrú sinni á ferð með
ágætum sænskum manni, er
víða hafði dvalið og er nú full-
trúi þjóðar sinnar í höfuðborg
íslands. Við komum ofan úr
Kjós á leið til Reykjavíkur.
Skarðsheiðin blasti við okkur.
Snjór var nýfallinn á efstu
tinda heiðarinnars neðar var
hún dökkblá, en á himininn sló
skarlat-rauðum lit hnígandi sól-
ar. Ég hefi sjaldan séð fegurri
sjón, jafhvel ekki uppi á háfjöll-
um íslands seinni hluta vetrar,
— enda ætlaði mér aldrei að
^ánast að fá hinn sænska mann
í allri sinni dýrð. Komið var að
slætti. Engjar og tún stóðu í
blóma. Veðrið var eins og það
getur best verið á íslandi. Á
Reynistað var fagurt þennan
dag. Stjórn Búnaðarsambands
Skagfirðinga og Gunnar Bjarna-
son ráðunautur höfðu undirbúið
sýninguna af mikilli prýði. Sýn-
ingarsvæðið var afgirt hring-
svið, skipulega stungið út í rað-
ir, þar sem hrossin skyldu
standa eftir ákveðnum reglum
og eftir verðlaunum. Yfir sýn-
ingarsvæðinu blökkti íslenzkir
fánar.
Formaður búnaðarsambands-
ins, Jón Konráðsson hreppstj.,
Bæ, opnaði sýninguna með
stuttri en snjallri ræðu. Gunnar
Bjarnason ráðunautur lýsti
hrossunum, sem sýnd voru,
kostum þeirra og göllum, verð-
launum þeirra o. s. frv. Hann
flutti og Skagfirðingum ekki
óþarfa hugvekju í hrossarækt.
Ólafur Sigurðsson bóndi á Hellu-
landi flutti athyglisvert og
skemmtilegt erindi um búfjár-
rækt íslendinga. Á eftir sýning-
únni fóru fram veðreiðar og því
næst dans.
III.
Hvernig mættu nú skagfirzkir
bændur og aðrir Skagfirðingar á
þessa héraðssýningu þeirra?
Og hvað sýndu þeir mörg úrvals
um það, að þjóðareiningin, sem
það er að tala um, geti haft
það höfuð markmið að skapa
þögn og frið um verulegan stór-
gróða einstakra manna? Heldur
það virkilega að hægt sé að sam-
eina þjóðina á þeim grundvelli?
Morgunblaðið gerði sjálfu sér og
vinum sínum mestan greiða með
því að leggja þá drauma alveg
á hilluna. Stefna hins nýja tíma
er aukinn jöfnuður og ipinnk-
andi- stéttaskipting. Það væri
kannske hægt með hreinum fas-
isma að stjórna með hag stór-
gróöamanna fyrir augum,en með
engu móti öðru og aðeins um
skamma hríð. Þess vegna gerði
Mbl. hyggilegast að vinna að því,
að flokkur þess yrði samstarfs-
hæfur til að byggja upp þjóðfé-
lag, þar sem fjármagnið og
vinnuaflið er skipulagt til að
tryggja almenna velmegun, en
ekki til hagsbóta fyrir nokkra
útvalda. Á þeim grundvelli ein-
um verður þjóðareining sköpuð.
Þ. Þ.
til að halda ferðinni áfram.
Hvað eftir annað stanzaði hann
og horfði lengi yfir til heiðar-
innar, heillaður af þessari óum-
ræðilegu náttúrufegurð. —
Nú munuð þið segja: Það er
óþarft að leiða útlendinga sem
vitni um fegurð íslands. — Við
sjáum hana sjálf og skiljum.
Rétt er það. En gætum þess að
tilfinningar okkar fyrir íslandi
valda því, að við erum ekki og
eigum ekki að vera hlutlausir
dómarar um íslenzka náttúru-
fegurð. En dómar margra víð-
förlra, menntaðra og vandlátra
útlendinga taka hér af allan efa,
— ef annars væri um hann að
ræða. ísland er eitt af fegurstu
löndum veraldarinnar. —
Þar sem ég get fátt eitt við
ykkur sagt á svo stuttum tíma,
vil ég aðeins vekja athygli ykk-
ar á einu atriði.
Hvernig stendur á því, að á
ófrelsis- og niðurlægingartímum
okkar íslendinga, var þjóðin sem
slegin blindu fyrir fegurð lands-
ins? í tign þessa lands, í fjöllun-
um, í hinum fossandi elfum ís-
lands, og í auðn öræfanna, sá
þessi ófrjálsa og þjakaða þjóð
aðeins ógn og dauða. —
hross þar? í stuttu máli sagt,
hvorugt var Skagfirðingum til
sóma. Sýningargestir munu hafa
verið röskir 100 alls. Nokkru
fleiri voru komnir, er kappreið-
arnar hófust og mun e. t. v. hafa
orðið allmargt manna um
kvöldið á dansinum' og í kring
um hann.
Kappreiðarnar voru einnig
fremur lélegar. Aðeins sex hest-
as kepptu, sem ekki virtust þó
miklir fyrir sér. Aðeins einn
„knapinn" sat sæmilega hest á
spretti. Búnaðarsambandið
sýndi þá rausn að veita honum
ver.ðlaun fyrir góða ásetu.
Þau „úrvals-hross“, sem sýnd
voru á þessari sýningu úr öllum
Skagafirði, voru aðeins 27 að
tölu, 17 hryssur og 10 hestar.
Meðal þessara sýningarhrossa
var raunverulega aðeins einn
úrvals gripur. Var það þriggja
vetra stóðhestur, sem tilheyrir
hrossakynbótabúinu á Hólum.
Hann er og vel ættáður, er
austan úr Mýrdal í Skaptafells-
sýslu. Gunnar Bjarnason ráðu-
nautur valdi hann á síðastliðnu
ári og lét flytja hann til Hóla.
Vegna aldurs fékk þessi hestur
II. verðlaun, því þriggja vetra
stóðhestum má ekki veita I.
verðlaun.
Af skagfirzku hrossunum
fengu aðeins einn stóðhestur og
ein hryssa fyrstu verðlaun. Að
ytra útliti mátti það heita rétt-
látur dómur, þótt hryssan væri
í minnsta lagi, til þess að eiga
rétt á slíkri viðurkenningu. En
miklu verra var að hryssan var
ótamin, þó 17 vetra gömul! og
hesturinn var „óskilgetinn“, þ. e.
faðir hans óþekktur. Bæöi þessi
hross hlutu og heiðursverðlaun
sýningarinnar og mun slíkt éins-
dæmi í sögu búfjársýninga, að
veita gripum slíka viðurkenn-
ingu, sem eru eins vafasamir að
ætt og notagildi, eins og þessi
tvö hross. Þess má ennfremur
geta, að af þessum 17 hryssum
voru flestar með öllu ótamdar
og varla nokkur svo, að hægt
væri að leiða þær eftir sýning-
arhringnum.
IV.
í hvaða tilgangi eru búfjár-
sýningar haldnar? E. t. v. hafa
íslenzkir bændur ekki hugleitt
þetta veigamikla atriði búfjár-
ræktarinnar. Um búfjársýning-
ar hefir verið allmikið ritað áð-
ur, en mætti þó bæta enn meiru
við. Ég vil að þessu sinni svara
ofangreindri spurningu með ör-
Hafið þið, tilheyrendur mínir,
athugað þ_að, að öldum saman
sáum við íslendingar ekki .að
Tign býr í tindum,
traust í björgum,
fegurð í fjalldölum,
en í fossum afl.
Þessi blinda fylgdi ófrelsinu og
niðurlægingunni eins og vofa.
Hún var eymdinni svo samofin,
að það er sem hún væri í senn
afleiðing hennar og orsök. —
Forfeður okkar, sem þetta land
námu, höfðu þó vissulega glöggt
auga fyrir íslenzkri náttúru.
Örnefnin eru órækt vitni. Sag-
an um landleit Ingimundar
gamla er góð heimild. Sagan af
Gunnari á Hlíðarenda tekur af
allan efa. —
Og aftur þegar fyrstu vonir
glæðast í brjósti beztu sona
þessarar langhrjáðu þjóðar um
frelsi og betri tíma, er sem slæða
sé dregin frá augum þjóðarinnar
og hún sér nú að nýju fegurð
þess lands.sem oss drottinn gaf.
Og ef við lítum í söguna, virðist
sem fræ frelsisins hefði ekki
fest hér rætur og frelsið dafnað
að nýju á þann hátt, sem raun
varð, ef hin íslenzka þjóðarsál
hefði ekki verið undirbúin af
skáldum okkar, sem opnuðu
henni nýjan skilning á fegurð
landsins og innsýn í mikilleik
þess. —
Það voru þau, sem kenndu
þjóðinni að nýju að „tign býr í
tindum“. Það voru þau, sem
kenndu henni að syngja með
hrærðu hjarta: „ísland ögrum
skorið“, ,ísland farsælda Frón“,
„Fífilbrekka gróin grund“, „Þú
fáum orðum. Búfjársýningar
eru meðal annars haldnar til
þess að framkvæma, af fag-
mönnum og bændum, úrval, mat
og flokkun á búfénu. Safna úr-
valsdýrum saman „til sýnis“,
svo bændurnir geti séð og helzt
lært að þekkja úrvalseinstakl-
inga og úrvalsættir búfjárins.
Á búfjársýningunum eru gefnar
faglegar leiðbeiningar um verð-
mæti dýranna. Þar geta bænd-
urnir lært hver af öðrum, og
áttað sig á því, hvar beztu ein-
staklingarnir eru á hverjum
tíma og reyna síðan að notfæra
sér þá eftir mætti. Það er þó
ekki nóg fyrir bændurna að
sækja sýningar í sinni eigin
sveit, eða innan síns eigin hér-
aðs. Þeir verða einnig að sækja
sýningar í önnur héruð. í því
sambandi vil ég benda Skagfirð-
ingum á, að þeir hefðu getað
lært mikið í hrossarækt með
því að sækja héraðssýningu að
Þjórsártúni í Árnessýslu, sem
haldin var þar síðastliðið sumar.
Sú hrossasýning var sunnlenzk-
um bændum til sóma. Á þá sýn-
ingu var komið með hross alla
leið austan úr Mýrdal. Þar voru
sýnd yfir 100 hross, því nær öll
tamin, og .meðal þeirra voru
nokkrir sannir úrvalsgripir.
Sýningargestir voru þar á þriðja
þúsund.
Ég hygg að Skagfiröingar
þurfi að átta sig vel á því, til
hvers þeir eiga öll þau hross,
sem nú eru í Skagafirði. Þau
hross, sem eyða allri ævi sinni
ótamin (villt) í högum Skaga-
fjarðar. Hvaða gagn búast þeir
við að hafa af þeim? Og hvað
með hagana fyrir annan þarfa-
pening, mjólkurkýr og sauðfé?
Skagfirðingar eru þó ekki þeir
einu hér á landi, sem undanfar-
in ár og enn í dag láta hrossin
dafna sem illgresi í búfjárrækt-
inni.
Runólfur Sveinsson.
Knaftspymuáhugi
Bretar hafa ekki misst áhuga
sinn fyrir knattspyrnu, þrátt
fyrir styrjöldina. Þann 22. apríl
síðastl. sótti 133 þús. manns
kappleik milli landsliðs Breta og
Skota í Hampden Parken við
Glasgow. Fjórir aðrir mikilvæg-
ir knattspyrnuleikir fóru fram
þennan sama dag eða í Man-
chester, þar sem áhorfendur
voru 60 þús., í Sheffield, þar
sem áhorfendur voru 45 þús., í
Liverpool, þar sem áhorfendur
voru 28 þús., og í Tottenham,
þar sem áhorfendur voru 26 þús.
Alls voru því nær 300 þús. á-
horfendur á fimm helztu knatt-
spyrnuleikjum, sem fóru fram í
Bretlandi þennan dag.
Kappleik Breta og Skota lauk
stóðst á tindi Heklu hám“ —
og svo margt og margt. —
Og hvernig getum við hugsa?
okkur það nú, að ísland væri
alfrjálst, ef ættjarðarkvæðin
hefðu ekki.verið ort og með þeim
vakinn skilningur og tilbeiðsla á
dásemdum þessa lands. —
Þegar ég ók framhjá Hrauni
í Öxnadal fyrir fáum dögum,
varð mér að spyrja sjálfan mig:
Væri ísland nú alfrjálst, ef þessi
eini maður hefði aldrei fæðst —
í hinum djúpa dal. — Ég fyrir
mitt leyti er ekki í neinum vafa
um hið rétta svar. — Mundu og
íslendingar vestan hafs hafa
stutt okkur svo sem sagan sann-
ar, á öllum örlagaríkum stund-
um sjálfstæðisbaráttunar, ef
Klettafjallaskáldið úr Skaga-
firði hefði ekki sungið ljóð sín
inn í hjörtu þeirra?
Það hefir heldur enginn sagt
okkur íslendingum það betur,
hvað því veldur að við stækkum
eða smækkum, svo að aldahvörf-
um ræður, í samræmi við til-
finningu okkar fyrir landinu:
„Þó þú langförull legðir
sérhvert land undir fót
bera hugur og hjarta
samt þins heimalands mót“.
Skáldið, sem dvaldi mikið af
ævi sinni fjarri fósturjörðinni,
skynjaði það skýrar en flestir
aðrir, að ísland er hluti af
sjálfum okkur. Það er „snar
þáttur“ í hverjum þeim, sem
verðskuldar að heita íslendingur
Eftir því hve Iítils eða mikils þú
virðir þennan þátt, smækkar þú
eða stækkar. — Þetta er og skýr-
ingin á því, að hvert nafn í sögu
Baðstofuhjal
PRENTVILLUPÚKANUM er
ekkert heilagt. Nú hefir hann
afskræmt ættjarðarljóð Stefáns
G. Stefánssonar í síðasta bað-
stofuhjali. Eins og flestir vita,
byrjar erindið svona:
„Þó þú langförull legðir
sérhvert land undir fót,
bera hugur og hjarta
samt þíns heimalands mót“.
Ég vil minnast á það um leið,
að mér þótti vænt um, að út-
varpsráði (eða þjóðhátíðar-
nefndinni) skyldi detta það
sama í hug og mér, að láta flytja
erindi um Þingvelli í útvarpið
fyrir 17. júní. Þetta erindi fluttu
þeir Pálmi Hannesson og Vil-
hjálmur Þ. Gíslason. Var þar
náttúrulýsing og saga ofin sam-
an, svo að vel fór á og mun
hafa orðið mörgum til ánægju.
ALLIR, SEM KOMA Á ÞING-
VELLI, þyrftu að vita einhver
skil á staðnum og hinum sögu-
legu minjum þar, áður en þeir
koma þangað, eða að minnsta
kosti vera í fylgd með kunnug-
um, þegar þangað kemur. Stund-
um fer fólk til Þingvalla og veit
ekki neitt, þegar það kemur aft-
ur, hefir ekki haft hálf not af
ferðinni og alls ekki séð sumt af
því, sem merkilegast er, hvað þá,
að það þekki fjöllin, sem Jónas
Hallgrímsson lýsir. En þetta á
ekki eingöngu við Þingvallaferð-
ir, heldur yfirleitt um allar
skyndiferðir til sögustaða og
annara merkisstaða. Menn verða
að vita eitthvað um staðinn eða
njóta leiðsagnar til að hafa not
af ferðinni. Erlendis eru gefnar
út handbækur til að leiðbeina
ferðamönnum innlendum og út-
léndum á slíkum stöðum, og þar
eru margir menn, sem taka sér
það starf fyrir hendur að vera
fylgdarmenn ókunnugra og
veita þeim skýringar á öllu, sem
fyrir augun ber. Þessir menn
leysa starf sitt oft svo vel af
hendi, að unun er á að heyra,
en þá þurfa þeir að vera vel að
sér og hafa gleði af starfinu.
Slíkur leiðsögumaður þyrfti að
vera á Þingvöllum, og væri
raunar æskilegt, að umsjónar-
maður staðarins væri valinn
með tilliti til þess. Auðvitað ætti
ferðafólk að borga fyrir slíka
þjónustu. Heimamaður.
þannig, að Bretar unnu með
3:2 mörkum. Þegar landsliðin
þreyttu keppni fyrr í vetur í
Wembley unnu Bretar með 6:2
mörkum.
Enginn keppendanna hlaut
mest lófaklapp að þessu sinni.
Það hlaut Montgomery hers-
höfðingi, sem var viðstaddur
kappleikinn.
íslands, sem er elskað og dáð,
— sem er stórt, er um leið tengt
órjúfandi böndum ástar á ís-
landi. Leitið í huga ykkar, leit-
ið vestur um haf, leitið suður
um haf og minnist myndhöggv-
arans úr Blönduhlíð, leitið aft-
ur í fornöld. Víkingurinn á
Hlíðarenda var tignarlegur og
stór, þegar hann hóf atgeirinn
eða skaut ör af boga sínum — en
hann var þá á vissan hátt aldrei
stærri en þegar hann leit við og-
sagði: „Fögur er hlíðin“ — og
sneri hesti sínum heim.
Svo voldugt er þetta land, svo
máttug er náttúra þess, að sá
íslendingur einn, sem er í sam-
ræmi við mikilleik þess og tign
— sá einn, sem kappkostar vit-
andi eða óvitandi að gera það
að þætti sjálfs sín, getur orðið
stór me'ðal sona þess. —
En vegna þess, að við höfum
átt marga menn, sem þannig
hafa lifað og starfað, erum við
nú alfrjáls þjóð — og þess vegna
erum við svo lánssamir íslend-
ingar, að við eigum ekki aðeins
tign íslenzkrar náttúru til að
staðnæmast frammi fyrir með
lotningu eins og útlendingurinn,
sem ég sagði ykkur frá í upp-
hafi máls míns. — Við íslend-
ingar eigum meira. Við eigum
forfeöur, sem voru þaö þrótt-
miklir, að þeir gerðu það, sem
þakkarvert er — og gengur
kraftaverki næst — og það er að
lifa af hinar ömurlegu aldir. —
En þeir gerðu meira. Þeir
sköpuðu þessari þjóð sögu með
lífi sínu og starfi.
Ég fór eitt sinn með ágætu
Tliiinl íslands
Ræða fltttt á samvfnnuhátíðlnni
að HrafnaglH 24. f. m.