Tíminn - 25.07.1944, Blaðsíða 4

288
TÍMINN, þriðjiidaginn 25. júlí 1944
72. JíIafS
Bókaútgáía Menn-
ingarsjóðs og Þjóð-
vinafélagsíns
Ákveðið hefir verið, að Bóka-
útgáfa Menningarsjóðs og Þjóð-
vinafélagsins geíi út eftirfarandi
bækur á þessu ári:
Önnu Karenínu, IV. og sein-
asta bindið, í þýðingu Karls ís-
feld ritstjóra. í því mun verða
ritgerð um höfundinn og skáld-
söguna.
Almanak fyrir árið 1945. Það
mun meðal annars flytja rit-.
gerðir um Kaj Munk og Nordahl
Grieg, eftir Tómas Guðmunds-
son skáld, og yfirlitsgrein um ís-
lenzk heilbrigðismál.
Andvara fyrir 1944. í honum
birtist ævisaga Jóns biskups
Helgasonar, yfirlitsgrein um
listir og bókmenntir á árinu
1943 og greinar um framtíð ís-
lenzks sjávarútvegs og landbún-
aðar.
Úrvalsljóð Hannesar Hafstein
með formála eftir Vilhjálm Þ.
Gíslason skólastjóra.
Haldið verður áfram útgáfu
íslendingasagna. í ár verður
gef'ín út Egils saga, búin til
prentunar af Guðna Jónssyni
mag. art.
Nýtt bindi mun verða gefið út
af Sögu íslendinga. Fjallar það
um siðaskiptin og er ritað af
dr. Páli E. Ólasyni. Þetta bindi
verður að sjálfsögðu selt gegn
sérstöku gjaldi, eins og þau tvö
bindin, sem þegar eru komin út.
Á næsta ári er ætlunin að
gefa út II. bindi af Sögu íslend-
inga. Verður það um tímabilið
frá 1100—1264, og ritað af Árna
Pálssyni, fyrrv. prófessor.
Á árinu 1945 verður m. a. gefin
út skáldsagan „The Moon and
Sixpence" eftir enska skáldið W.
Somerset Maugham. Verður sú
bók íslenzkuð af Boga Ólafssyni
yfirkennara.
Ferðalag1 biskups
Biskupinn yfir íslandi, herra
Sigurgeir Sigurðsson, er nýlega
kominn heim úr 9 daga vísitas-
íuför um Austur-Skaftafells-
prófastsdæmi.
Biskup vísiteraði allar 5 kirkj -
ur prófastsdæmisins, og var
prófasturinn, séra Eiríkur
Helgason í Bjarnanesi, við-
staddur allar visitasíurnar
Vísitasíurnar fóru þannig
fram, að biskup prédikaði og
flutti svo í messulok erindi til
safnaðanna um nauðsyn kirkju-
legrar starfsemi og hvernig ætti
að auka hana og efla.
Vísitasiurnar voru mjög vel
sóttar og var fólk ánægúyfir
komu biskups.
Sögtasýnmgin
Sögusýningunni í Mennta-
skólanum lauk á sunnudaginn
var. Um 1200 manns sáu hana
þann dag. Alls sóttu sýninguna
um 10.500 manns.
Til athugunar er að hafa sýn-
inguna- opna um næstu helgi,
en næstu daga verður hún til
sýnis fyrir hermenn.
Bifreiðarslys
Það slys varð á Vaðlaheiði
síðastl. laugardagskvöld, að
vörubifreiðin A-328 fór út af
veginum nálægt neðstu bugð-
unni vestan megin helðarinnar
og fór hálfa aðra veltu. Fjórir
menn sátu í kössum á vörupalli
bifreiðarinnar. Köstuðust þeir
af henni, þegar hún valt og varð
einn þeirra undir henni og
meiddist svo mikið, að hann
beið þegar bana. Það var Bolli
Eggertsson, framkvæmdarstjóri
og meðeigandi Gosdrykkjagerð-
ar Akureyrar. — Aðrir meiddust
lítið eða ekki.
Nýir íþróttakennarar
(Framh. af 1. síðu)
(uppeldis- og sálarfræði), Þórir
Þorgeirsson (aðstoðarkennari í
leikfimi og sundi), en nám-
skeiðskennarar voru Baldur
Krlstjónsson (handknattleik) og
Ú R BÆNUM
Ólafsvökuhátíð.
Á laugardaginn kemur halda Fær-
eyingar hér í bænum Ólafsvökuhátíð
sína. Hátíðin hefst með guðsþjónustu
í Austurbæjarskólanum, séra Jakob
Jónss. messar. Síðan verður farið suð-
ur í Fossvogskirkjugarð og blómsveigar
lagöir á grafir tveggja færeyskra skips-
hafna. Þá verður haldið til Vífilsstaða
í boði ráðskonunnar þar, sem er fær-
eysk. Verða færeyskii- þjóðdansar dans-
aðir á túninu og ýmislegt fleira verður
til skemmtunar. Um kvöldið verður há-
tíð í Ingólfskaffi. Verða þar fluttar ræð
ur, sungið og dansað fram á nótt. —
Kvölddagskrá útvarpsins verður aö
nokkru helguð hátíðinni. Peter Wiege-
lund flytur erindi, frú Herborg á Heyg-
jim syngur. Þá verður flutt ávarp til
Færeyinga og að lokum sungið. Ritið
Olavsökan kemur út í tilefni dagsins.
Ritstjóri og útgefandi er Sámal David-
sen blaðamaður. Ritið verður selt á
götum bæjarins og í bókaverzlunum.
Þingstúka Reykjavíkur
fer í skemmtiferð með Esju til ísa-
fjarðar um verzlunarmannahelgina.
Lúðrasveit Reykjavíkur verður með í
förinni,-
Grasaferð.
Náttúrulækningafélag íslands efndi
til grasaferðar til Hveravalla laugar-
daginn 15. júlí. í förinni tóku þátt 22
manns, þar af 15 konur. Lagt var af
stað kl. 2 e. h. og komið til Hveravalla
kl. tæplega 11 um kvöldið. Haldið var
frá Hveravöllum snemma á mánudags-
morgun. Grasatekjan varð frekar rýr,
vegna þess hve veður var þurrt.
Innanfélagsglíma K. R.
Fyrra mánudagskvöld fór fram inn-
anfélagsglíma K. R. Keppt var um
glímuhorn, sm Benedíkt G Waage og
Krístján L. Gestsson höfðu gefið til ár-
legrar innanfélagskeppni í glímu og
var þetta í fyrsta sinn, sem keppt var
um glímuhornið. Að þessu sirihi bar
sigur af hólmi Davíð Hálfdánarson og
hlaut hann glímuhornið og sæmdar-
heitið „glímukappi K. R.“
Aukinn kaffibætisskammtur.
Viðskiptamálaráðuneytið hefir ákveð-
ið, að frá og með 26. þ. m. sé heimilt
að afhenda 2 stk. af kaffibæti gegn
afhendingu stofnauka nr. 5 af núgild-
andi matvælaseðli. Stofnauki nr. 3,
sem gefið var gildi 16. maí s. 1. fyrir 1
stk. af kaffibæti, fellur úr gildi að
kvöldi þess 31. þ. m. og er því óheim-
ilt að afgreiða út á hann eftir þann
tíma
Fimmtugsafmæli.
Þorlákur G. Ottesen, verkstjóri hjá
Reykjavíkurhöfn varð fimmtugur 20. þ.
m. Þorlákur G. Ottesen nýtur mikilla
vinsælda meðal starfsbræðra sinna.
Hann hefir. lengi verið mjög starfs-
samur í alþýðuhreyfingunni hér i bæn-
um og átti meðal annars lengi sæti í
stjórn Dagsbrúnar
Síðnsln frcgnir.
(Framh. af 1. síðu)
en vikunni, sem leiö. Árásirnar
voru gerðar bæði frá Bretlandi
og Ítalíu. Þetta sýnir hinn mikla
styrk flughers Bandamanna, er
einnig tók öflugan þátt í orust-
unum í Normandí og Ítalíu.
Bandaríkjamenn hafa gengið
á land á Guam, eyvirkinu, sem
Japanir tóku af þeim í byrjun
stríðsins. Þeim hefir orðið jfer
vel ágengt.
Ný stjórn hefir verið mynduð
í Japan. Tojostjórnin baðst
lausnar með þeirri forsendu, að
styrjöldin hefði eigi gengið Jap-
önum eins vel og hún hefði ósk-
að. Tojo á ekki sæti í nýju
stjórninni.
Hundrað og tveir Danir og
átta Þjóðverjar féllu í verkfalls-
óeirðunum í Danmörku 1 fyrra
mánuði.
ÞorsteinnHEinarsson (frjálsar í-
þróttir og glíma).
Seinni hluta vetrar naut s.kól-
in hinnar nýju sundhallar hér-
aðsskólans, sem að vísu er ekki
ennþá fullgerð. Næsta vetur
mun skólinn starfa í hinum
nýja fimleikasal á Laugarvatni,
sem verður stærsti fimleikasal-
ur landsins, 12X24 m.
Þegar fimleikasalurinn er
kominn upp, vonast skólanefnd-
in til að geta hafið byggingu á
heimavistarhúsi og íbúð skóla-
stjóra.
Eins og stendur verður í-
þróttakennaraskólinn að leita á
náðir héraðsskólans með hús-
næði, bæði kennslustofur og í-
búðir, en héraðsskólinn hefir öll
undanfarin ár verið fullskipað-
ur og hefir því átt örðugt með
að miðla af hinu takmarkaða
húsrými^sfnu.
Yiðtal við Arna G. Ey-
lands
(Framh. af 1. síöu)
kaupa, eru ófáanlegar, því að
þær eru ekki framleiddar í Ame-
ríku. Þetta veldur þó ekki veru-
legum vandræðum, en hitt er
verra, að ekki hefir tekizt að
fá nægilega mikíð frá Ameríku
af ýmsum nauðsynlegustu vél-
unum, vegna takmörkunar á
framleiðslu þeirra þar, sem
gengur yfir okkur eins og aðra.
í Ameríku hefir verið tekin upp
nokkurskonar skömmtun á bú-
vélum, líkt og. mörgu öðru.
Sem dæmi um það, hvernig á-
statt er, má geta þess, að í ár
getur búnaðardeild S. í. S. ekki
afgreitt nema um helming
þeirra heyvinnuvéla, sem pant-
aðar hafa verið hjá S. í. S. í ár
hafa verið fluttar til landsins
325 sláttuvélar og 250 rakstrar-
vélar, en snúningsvélar af hent-
ugri gerð fyrir okkur fást ekki
í Anaeríku. Hins vegar hafa ver-
ið fluttar inn þaðan nokkrar
svokallaðar múgavélar, er nota
má bæði sem snúningsvélar og
til þess að raka heyi saman í
garða. Þær hafa reynzt mjög vel,
þar sem um mikið og vel slétt
land er að ræða.
— Hvernig er ástatt með jarð-
vinnsluverkfæri?
— Eftirspurnin eftir dráttar-
vélum til jarðvinnslu er mjög
mikil, bæði frá búnaðarsam-
böndum eða búnaðarfélögum og
einstaklingum. Fleiri tugir að-
ilar (um 70) bíða eftir að fá
þessar vélar, án vonar um úr-
lausn á þessu ári. í vor hafa
komið hingað eða eru alveg að
koma, 38 dráttarvélar. Óútkljáð
er enn, hvort við fáum 10 stór-
ar beltisdráttarvélar með jarð-
ýtum og tilheyrandi verkfærum,
en slíkar vélar teljast nú til her-
gagnaframleiðslu og því mikl-
um erfiðleikum bundið að fá út-
flutning á þeim. Slík vélasam-
stæða kostar nú um 50—60 þús.
kr. Nú liggja fyrir um 20 beiðnir
um slíkar vélar, enda eru' þær
notaðar jöfnum höndum við ný-
ræktun, vegagerð og snjóruðn-
ing.
Af dráttarvélum, sem koma í
ár, eru 13 litlar vélar með við-
byggðum sláttuvélum og er ætl-
unin að nota ■ þær fyrst og
fremst við heyskap, en auk þess
má nota þær við jarðrækt á auð-
unnu landi.
Allmiklir erfiðleikar eru á því
að fá hentug jarðvinnsluverk-
færi með dráttarvélum (plóga
og herfi) og verður vart ráðin
full bót á því fyr-r en að stríð-
inu ioknu.
— Hvernig er verðlag á búvél-
um nú?
— Verðlag á búvélum hefir
lækkað mikið í ár frá því í fyrra
og veldur því aðallega lækkun
á flutningsgjöldum og vátrygg-
ingargjöldum. Dráttarvél, sem
kostaði í fyrra kr. 10.200,00, kost-
ar nú ekki nema kr. 7.255,00,
múgavél, sem kostaði í fyrra kr.
2.700,00, kostar nú kr. 1580,00,
og rakstrarvélar hafa lækkað
úr kr. 915,00 í kr. 565,00. Sláttu-
vélar kosta nú ekki nema kr.
1077,00. Þess ber að gæta, að
þetta verð er heildsöluverð til
kaupfélaga og búnaðarfélaga.
— Hvað er nú til -mikið af
heyvinnuvélum á landinu?
— Um það get ég ekki sagt
með neinni vissu, því að engar
skýrslur eru til um það. Hins
vegar gæti ég trúað, að það léti
nærri, að sláttuvél væri til á öðr-
um hverjum bæ til jafnaðar, en
vitanlega gengur þetta mjög
misjafnt yfir. Sumir bændiir
hafa fleiri en eina sláttuvél, í
sumum sveitum eru þær á næst-
um hverjum bæ, en í öðrum
sveitum á aðeins fáum bæjum.
Rakstrarvélarnar eru mun
færri en sláttuvélarnar. —
Lengra varð viðtalið ekki við
Árna að sinni. En af því, sem hér
hefir komið fram, ætti það að
vera sýnt, að það er hin mesta
uauðsyn, að stjórnarvöldin geri
sitt ítrasta til að fá aukinn inn-
flutning á búvélum og beiti öll-
um áhrifum sínum að því marki.
íbúð
2—3 lierbergi eld-
hiís óskast nii Jiegar
eða síðar.
Upplýsingar í skrif-
stofu prentsm. Eddu.
*—o—o—o TJARNARBÍÓ o—o—C*
Minnisstæð
nótt
(A Night to Remember)
Bráðskemmtileg gaman-
og lögreglumynd.
LORETTA YOUNG,
BRIAN AHERNE.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Erlent yfirlit
(Framh. af 1. síðu)
ins, von Keitel hershöfðingja. í
handtökum þeim, sem urðu
strax á efVír, féll annar hers-
höfðingi, von Beck, sem sagði af
sér formennsku í herráðinu 1938,
vegna andúðar á nazistum.
Hvort aðrir hershöfðingjar hafa
verið drepnir eða fallið í þessari
baráttu, hefir- enn eigi frétzt,
en lausafregnir herma, að ýms-
ir þeirra hafi komizt undan.
Samkvæmt seinustu trúverðug-
um ^fréttum frá Þýzkalandi
halda" handtökurnar enn áfram
og skipta þeir hershöfðingjar
og herforingjar, sem handteknir
hafa-verið, orðið þúsundum.
Það bjargaði Hitler í þessari
viðureign, að Gestapoliðið
fylgdi honum eindregið og eins
yfirstjórn flughersins og flotans
með þá Göring og Dönits flota-
foringja í fararbroddi. Þeir lýstu
strax fylgi sínu við hann. Hversu
víðtækt samsæri hershöfðingj-
anna hefir verið og lítið traust
hefir verið borið til þeirra, sem
eigi hafa verið beint við það
riðnir, má marka á" því, að
Himmler, en ekki hershöfðingja,
var falin stjórn alls heimahers-
ins í Þýzkalandi. Einn þeirra
fáu hershöfðingja, sem eru naz-
istar, Guderian, var falin for-
mennska herráðsins í stað von
Keitels, sem ekkert hefir frétzt
um síðan og margir gruna um
þátttöku í uppreisninni.
Það þykir bezt sanna, að hér
hefir verið um skipulagða upp-
reisn hershöfðingjanna að ræða,
að enginn hinna helztu hers-
höfðingja, Brauchitsch, Halder,
Bock, Keitei, Rundtstedt, Falk-
enhausen eða Mannstein hafa
fært „foringjanum“ heillaóskir
eða verið að neinu getið í þýzk-
um fréttum. Það vekur líka at-
hygli, að aðeins hershöfðingj-
arnir í Normandí, þar sem eru
úrvalshersveitir Þjóðverja og til-
tölulega mest af nazistiskum
liðsforingjum, skuli hafa lýst
yfir hlýðni og hollustu við „for-
ingjann“ síðan atburður þessi
varð. Engar slíkar hollustuyf-
irlýsingar hafa borist frá herj-
unum á austurvígstöðvunum eða
á Ítalíu. Á þeim.stöðvum eru þó
% hlutar þýzka hersins..Þetta
m. a. styður þá grunsemd, að
uppreisnarhreyfingin sé ' enn
hvergi nærri bæld niður.
Enn ganga margskonar
sögusagnir um, að barist sé í
Þýzkalandi, hershöfðingjarnir,
sem sloppið hafa, séu að skipu-
leggja her á austurvígstöðvun-
um gegn Hitler o. s. frv. Öll-
um slíkum fregnum er valt að
treysta, en margt virðist benda
til þess, að hlut Hitlers sé nú
þannig komið, að veldi hans
standi á brauðfótum.
í Þýzkalandi reyna nazistar að
nota tilræðið við Hitler sem
sönnun þess, að guðleg forsjón
haldi verndarhendi yfir honum
og honum sé því ætlað að sigra.
Hitt er þó líklegra, að tilræðið
og uppreisnartilraun hershöfð-
ingjanna veiki trúna á Hitler,
því að þetta hvort tveggja er á-
þreifanleg sönnun þess, að þeir,
sem hafa bezta aðstöðu til að
meta hernaðargetu Þýzkalands,
hershöfðingjarnir, trúa ekki á
sigur þess lengur og vilja því
steypa Hitier í trausti þess að
geta bjargað eigin skinni.
GÆFAN
fylgir trúlofunarhringunum
• frá
SIGURÞÓR, HAFNARSTR. 4.
Sent mót póstkröfu.
Sendið nákvæmt mál.
Askriftarfíiald Tírnans
utan Rvíkur og Hafnarfjarðar
er kr. 30.00 árgangurinn.
Leyndanuál
Itommels
(Five Graves to Cairo).
FRANCHOT TONE,
ANNE BAXTER,
AKIM TAMIROFF,
ERICH von STROHEIM
sem Rommei.
Sýnd kl. 7 og 9.
Bönnuð yngri en 14 ára.
YNGISSVEINAR
(Little Men)
JACK OAKIE,
Sýnd kl. 3 og 5.
Tíðíndi irá 7. ílokksþingi /
F ramsóknarmanna
ásamt greinargerð eftir Hermann Jónasson
formann Framsóknarflokksins
og myndum frá flokksþinginu, fást í bókaverzlunum í Reykjavík
og bókaverzluninni Eddu á Akureyri. Einnig send um land ailt
gegn eftirkröfu frá skrifstofu Framsókna^hokksins í Edduhús-
inu, Reykjavík. Verð kr. 5,00.
Allir, sem um stjórnmál hugsa, verða að eignast þetta rit.
► NYJA e:o.
Égf á pig einn
(You Belong to Me).
Rómantísk og fyndin hjú-
skaparsaga.
Aðalhiutverk:
BARBARA STANWYCK,
HENRY FONDA.
Sýnd kl. 3, 5, 7 og 9.
Sala hefst kl. 11 f. h.
Tílkynning
Að gefnn tilefni skal það tekið t'ram. að
öll umferð óviðkomandi manna um sorp-
hauga hæjarins á Eiðisgranda og allur
brottflutningur þess, sem á haugana er
kastað, er bannaður.
Allir, sem flytja sorp á haugana, Sknlu
snúa sér til varðmannsins áður en þeir
losa það af bílunum.
Reykjavík, 21. júlí 1944.
HEILBRIGHISFELLTRÉL\X.
A víðavangi.
(Framh. af 1. síðu)
lega svipaðri heildarupphæð út-
svara og á Akureyri, ættu út-
svörin hér að vera helmingi
lægri en þau eru. Þetta geta
bæjarbúar eingöngu rakið til
þess, að þeir hafa falið íhalds-
mönnum að stjórna bænum. Þeir
ættu því ekki að láta skattavað-
al Mbl. koma sér til að muna að-
eins eftir smápinklunum, skött-
unum, en gleyma aðalbyrðinni,
útsvörunum, þegar þeir koma að
kjörborðinu næst.
BLAÐAMENNSKA VALTÝS.
| Valtýr sýnir það í seinasta
Reykjavíkurbréfi Mbl., að kenn-
ingar hans um heiðarlega og
friðelskandi blaðamennsku hafa
enn litlu áorkað á innræti og
málflutning hans sjálfs.
Hann segir t. d., að ritstjóri
Tímans hafi verið að predika,
að íslendingar ættu að taka sér
til fyrirmyndar hinn stórfellda
stéttamun, sem hafi verið í Bret-
iandi og Englendingar séu nú
að leggja niður!
Hann segir t. d. að Bretar ræði
nú mjög um það, að legg^a niður
einmenningskjördæmin og taka
upp hlutfallskosningar, enda
þótt fjölmenn þingnefnd, sem
nýlega athugaði þessi mál, hafi
eindregið mælt gegn hlutfalls-
kosningum og báðir aðalflokkar
þingsins hafi verið þar á einu
máli.
Hann segir t. d., að Tíminn
hafi heimtað sérréttindi fyrir
Jón ívarsson út af verðlagsbrots-
kærunni. En það, sem Tíminn
krafðist, var, að sömu lög gengu
yfir Jón og aðra, og að hann væri
ekki sérstaklega hundeltur með
sérstökum setudómara og mál
hans á allan hátt rekið eins og
um stórglæpamál væri að ræða,
á sama tíma og önnur stærri
verðlagsmál voru rekin í kyrþey.
Loks segir Valtýr, að Tíminn
heimti sérréttindi fyrir kaup-
félögin í innflutningsmálum.
Tíminn hefir bókstaflega engar
kröfur gert fyrir kaupfélögln í
Takið þcssa bók með
í suinarfríið.
ORÐSENDING
til kaupemla Tímans.
Ef kaupendur Tímans verða
fyrir vanskilum á blaðinu, eru
þeir vinsamlega beðnir að snúa
sér STRAX til
ÞÓRÐÁk ÞORSTEINSSONAR,
afgreiðslumanns,
í síma 2323, helzt kl. 10—12 f.
hád. eða kl. 3—5 e. hád.
Útbreiðið Tímann!
þessum efnum, en hann hefir
krafist þess, að neytendur fengju
að ráða því, hvar þeir verzluðu
Og innflutningsleyfum yrði hag-
að.eftir því.
Margt fleira af þessu tagi
mætti tína úr Reykjavíkurbréfi
Valtýs, er sýnir bezt hve illa
honum ferst að leika siðameist-
ara og að hann er enn sem áður
ósannsöglastur og rætnastur
islenzkra blaðamanna.