Tíminn - 09.08.1944, Síða 1

RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON.
ÚTGEFPANDI:
FRAMSÓKNARFLOKKURINN.
PRENTSMIÐJAN EDDA h.f.
Símar 3948 og 3720.
RITST JÓRASKRIFSTOFUR:
EDDUHÚSI, Lindargötu 9A.
Símar 2353 og 4373.
AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:
EDDUHÚSI. Lindargötu 9 A.
Sími 2323.
2S. ái'g'.
Reykjavík, mlðvlkudagimi 9. ágúst 1944
76. lilað
Erlent yfirlit:
Sókii Báodamanna
í Frakklandi
Mikil og hörð átök hafa átt
sér stað í Frakklandi síðustu
dagana. Bandamenn hófu sókn
suður yfir Bretagneskaga og
tókst að vinna bug'á andstæð-
ingum sínum eftir skamma en
harða viðureign. En áður en sá
sigur er unninn til fullnustu og
mótstaða Þjóðverja á þeim slóð-
um brotin á bak aftur til hlítar,
er ný og enn stórfenglegri sókn
hafin. Frá borginni Rennes, sem
er alllangt inni í landi, fyrir
miðjum Bretagneskaga, stefna
miklar hersveitir í áttina til
sjálfrar Parísarborgar. Þær virð-
ast fara hratt yfir, og fregnir af
framsókn þeirra séu enn óljósar
virðast þær hafa tekið borg-
ina Le Mans, sem er þýðingar-
mikil samgöngumiðstöð og
stendur 'við . fljótið Sarthe, er
fellur suður í Loire, eða farið á
snið við hana, því að fremstu
vélahersveitirnar er ekki nema
160 kílómetra frá parís.
Jafnframt hafa Kanadamenn
byrjað stórsókn hjá Caen, að
undangengnum gífurlegum loft-
árásum.
Hörðu-m og áhættusömum
gagnáhlaupum, sem Þjóðverjar
gerðu fyrir botni St. Mikaels-
flóa, er skerst inn milli Bre-
tagne-skaga og Normandí, í von
um að geta brotizt þar til sjávar
og klofið heri Bandamanna á
Frakklandi í tvennt, hefir verið
hrundið eftir harða viðureign,
er kostaði þýzka herinn tilfinn-
anlegar fórnir. Er það í frásögn
fært, hve mikið af vélahergögn-
um hafi ónýtzt í þessari örvænt-
ingarfullu gagnsóknartilraun, og
-'mátti hann þó sízt við að missa
þau nú.
Yfirburðir Bandamanna liggja
ekki hvað sízt í því, hve miklu
rneira af flugvélum þeir hafa á
að skipa. Þegar ofan á það og
alla aðra erfiðleika Þjóðverja
bætist v'axandí ótrú þýzkra her-
manna sjálfra á sigurlíkurnar í
viðureigninni við Bandamenn á
þessum slóðum, þá er 'það ekki
ótrúlega tilgetið að enn stór-
fenglegri atburðir heldur en enn
hafa gerzt séu í aðsigi í Frakk-
landi.
Baridamenn finna nú auðsjá-
anlega mátt sinn, því að sókn
þeirra er mjög djörf, og í raun-
inni er víða ekki um neina sam-
fellda víglínu að ræða. Gætnir
herforingjar myndu ekki láta
hersveitir vaða áfram, eins og
Bandamenn gera nú, með fjöl-
menna þýzka herflokka á víð og
dreif um bardagasvæðin, ef þeir
teldu ekki eiga alls kostar við
óvinina.
Sjálfir eru Frakkar mjög víg-
reifir. Franskur her, sem kvað
mjög öflugur og vel vopnum bú-
inn, kemur hvað úr hverju til
skjalanna í Frakklandi, og í
þeim svæðum Frakklands, sem
Þjóðverjar drottna enn yfir,
grípa miljónir manna hvert
tækifæri til þess að vinna Þjóð-
verjum og þjónum þeirra það
ógagn, sem unnt er. Enginn
harðstjórn megnar að hamla
gegn því. í Normandí og öðrum
frönskum héruðum, sem Banda-
menn hafa þegar náð á sitt vald,
einbeita íbúarnir allri orku sinni
að því að stuðla að sem skjót-
ustum sigri. Vonin um það, að
senn birti aftur yfir hinu gamla
fósturlandi frelsishugsjónanna,
hefir blásið hverjum góðum
Frakka í brjóst óbugandi bar-
áttuhug, og það er eitt af því,
sem ekki hvað sízt auðveldar
herjum Breta og Bandaríkja-
manna sóknina. Og mikill há-
tíðisdagur verður það, ekki að-
eins Frökkum, heldur og öllum
öðrum, er frelsinu unna, er
Parísarborg verður hrifin úr
heljargreipum nazismans eftir
fjögurra ára ánauð og hörm-
ungar.
Ríchard Beck kom-
ínn vestur um ha!
Utanríkismálaráðuneytið hef-
hefir sent Tímanum svohljóð-
andi tilkynningu um ferðir
Richards Becks prófessors:
„Prófe'ssor Richard Beck er
kominn til Washington og hef-
ir sent þaðan alúðarfyllstu
kveðjur til allra fslendinga með
þökk fyrir samveruna í júní og
júlí í sumar. Á mánudaginn, (þ.
e. síðastliðinn mánudag), mun
prófessor Beck halda aðalræð-
una á þjóðhátíðarsamkomu
Vestur-íslendinga að Gimli í
Manitoba og skýra. þá ýtarlega
frá lýðveldishátíðinni og mót-
tökunum á íslandi.“
Heiman frá íslandi fylgja
Richard Beck hinar hlýjustu
kveðjur og beztu þakkir fyrir
komu hans til ættlandsins og
dvöl hér á þessu sumri. Með
ljúfmennsku og skörungsskap í
senn vann hann hug hvers
manns, er af honum hafði kynni.
Tengslin milli íslendinganna
austan hafs og vestan hafa stór-
um treystst við' hingaðkomu
hans og munu lengi búa að
henni.
Kvennaskélí stofn-
aður í Skagafírðí
Stoínandi og forstöðu-
kona hans er Ingibjörg
Jóhannsdóttir frá
Löngumýri
Ingibjörg Jóhannsdóttir frá
Löngumýri, sem undanfarin sjö
ár hefir veitt kvennaskólanum á
Staðarfelli forstöðu, hefir ákveð-
ið að stofna í haust kvennaskóla
Kommúnistar haía fest kaup á meira en
30 ára gömlu skípí, sem þeír gera út til
ágóða fyrír flokkssjóðínn
Þeir nota það til Siskllutnlnga héðan, en er svo
lélegt, að það fengist ekki skrásett samkvæmt
íslenzkum lögum
I Alþýðublaðinu birtist síðastliðinn sunnudag grein, er
vakið hefir mikla athygli. Var þar frá því skýrt, að all-
margir forsprakkar kommúnista hér í bænum, þar á meðal
tveir þingmenn, hefðu fest kaup á færeysku skipi, sem er
svo lélegt í alla staði, að það fullnægir alls ekki íslenzk-
um siglingalögum, og láti færeyska sjómenn, er gera minni
kröfur en íslendingar um kaup og öryggi, sigla því milli
landa til ágóða fyrir flokkssjóð kommúnista. Meðal annars
er skipið tuttugu árum eldra en skip mega vera til þess,
að þau fáist skrásett hér.
í vefur, þegar umræður urðu
um skort á öryggi íslenzkra skipa
og ónógt eftirlit með því, að ís-
lenzkum lögum væri í hvívetna
fylgt um styrkleika og útbúnað
þeirra, voru blöð kommúnista í
hópi þeirra, er víttu harðlega
vanrækslu og misbresti, er átt
höfðu sér stað. Það kemur mönn-
um því undarlega fyrir sjónir,
að komast nú að raun um að
þeir hafa, ef til vill um svipað
leyti, verið að festa kaup á
margra áratuga gömlum mann-
drápsbolla, sem þeir láta síðan
erlenda sjómenn sigla á um út-
höf til þess að afla flokkssjóðn-
um peninga til áróðurs, af1 því
að þeir geta ekki komið honum
undir íslenzkan fána, sökum
þess, hve lélegur hann er.
Lesendum Tímans til betri
glöggvunar á þessu útgerðar-
ævintýri birtist grein Alþýðu-
blaðsins hér í heilu lagi.
„Kommúnistaflokkurinn hefir
keypt erlent skip og hafið útgerð
á því. Skipið er svo ófullkomið
og úrelt, að það myndi ekki kom-
ast undir íslenzkan fána. Hefir
flokkurinn ráðið Færeyinga á
það, en Færeyingar gera miklu
minni kröfur til hæfni skipa en
við og gera minni kaupkröfur.
Skipið tekur fisk til útflutnings
og er nú í utanlandssiglingu.
Kommúnistaflokkurinn lætur
nokkra af höfuðpaurum sínum
standa fyrir útgerð þessari og
bera ábyrgð á henni. Meðal
þeirra eru tveir þingmenn þeirra
og tveir bæjarfullrúar þeirra hér
í Reykjavík. Þessir menn eru:
Aki Jakobsson alþingismaður,
Sig. Thoroddsen alþingismaður,
Steinþór Guðmundsson bæjar-
fulltrúi,Björn Bjarnason, bæjar-
fulltrúi og auk þeirra: ísleifur
Högnason*forstjóri KRON og Er-
ling Ellingsen, verkfræðingur.
Þessir menn skipa nokkurs
konar fjármálastjórn flokksins,
enda á „fyrirmyndarútgerð"
þeirra að sigla inn nokkur
hundruð þús., sem' eiga síðan að
standa straum af áróðri flokks--
ins, ferðalögum erindreka og
undirróðursmanna um landið og
blaða- og bæklingsútgáfu hans.
Þetta björgunarskip komm-
únistaflokksins heitir „Falkur“.
— Nafnið minnir svolítið á ís-
lenzkuna í Þjóðviljanum stund-
um. Það er byggt í Noregi fyrir
32 árum, úr járni, er 151 smálest
með 500 hestafla gufuvél. Kom-
múnistar keyþtu skipið af Fær-
eyingum. Sjómaður, sem skoð-
aði skipið, þegar það kom hing^-
að til Reykjavíkur fyrir nokkru,
sagðist k'annast við það frá því
,að það var í eigu Færeyinga, það
væri mjög úr sér gengið og allt
að því eins dæmi í íslenzka flot-
anum fyrir lélegan útbúnað.
Skipið myndi heldur ekki nánd-
ar nærri fullnægja íslenzkum
siglingalögum, hinni svokölluðu
„Sigurjónsku". íslenzkir sjó-
menn myndu neita að sigla á
því. í þessari útgerð sinni virð-
ist eins og kommúnistarnir hafi
farið eftir ráðleggingum Magn-
úsar Jónssonar guðfræðiprófess-
ors, því að „Falkur“ er alveg
eins og „Fulton“ gamli, sem
Magnús sigldi á, þegar hann rit-
aði hina frægu grein sína um
Sigurjónskuna. Skipinu er og
fyrst og fremst ætlað það hlut-
verk að sigla inn peninga handa
Kommúnistaflokknum. Annað
skiptir þá heldur ekki svo miklu
máli.
Kommúnistar telja, að þeir
hafi keypt skipið fyrir 215 þús-
undir króna — og trúi þeir því
sem vilja.-
Tilgangurinn helgar meðalið.
Það er trúarjátning kommún-
ista. Flokkinn vantar peninga!
Fyrir nokkru birtist í Þjðð-
viljanum kvæðisómynd eftir
kommúnista. Eitt erindið er
svo^ia:
„Og árin líða
við nyrzta haf.
Þeir lögðu frá ströndinni
30 ungir menn
á hripleku skipi;
og 30 unnustur
og 14 mæður
stóðu í frostinu
og jaorfðu á eftir
hinu hripleka skipi.“
Og síðasta erindi í þessum
kommúnistiska sálmi hljóðar
þannig:
, Löngu síðar
rísa 30 ungir menn
upp af freðnum sandinum,
þeir brjóta skrifstofuhurðina
og kyrkja kúluvambann."
Þetta er ekki birt hér vegna
þess að það sé svo fallegt. — En
það var birt í skrautramma í
Þjóðviljanum.
Nú er kommúnistablaðið hætt
að birta slík ljóð.“
Svo hljóðar frásögn Alþýðu-
blaðsins.. Við hana er litlu að
bæta að svo stöddu. En ef til
vill gefst síðar tækifæri til þess,
að ræða þessá útgerð kommún-
ista, sem fyrir fáum mánuðum
þóttist jafnvel öðrum fremur
ýera einhverjir forsvarsmenn í
öryggismálum þeirra, sem sigla
um höfin.
að Löngumýri í Skagafirði. Hef-
ir hún haft þar barnaheimili
undanfarin sumur, og eru þar
til dæmis í sumar 25 reykvísk
börn. Hyggst hún að halda þess-
ari starfsemi áfram og nota
húsakynni hins nýja kvenna-
skóla síns sem sumarheimili fyr-
ir börn.
í sumar hefir Ingibjörg látið
vinna að nýbyggingum ýmsum
vegna skólans. Eins og áður er
sagt, á skólinn að taka til starfa
í haust. Verða kenndar allar þær
námsgreinar, bæði verklegar og
bóklegar, sem kienndar eru í
öðrum samsvarandi kvennaskól-
um, svo sem fatasaumur, út-
saumur, vefnaður, matargerð,
íslenzka, uppeldisfræði, fæðu-
efnafræði og fleira.
Umsóknir um skólavist munu
þegar vera farnar að berast
Ingibjörgu.
-.
Þrír umsækjendur
Umsóknarfrestur um dósents-
embættið við guðfræðideild Há-
skóla íslands er nú útrunninn.
Þrír prestar hafa sótt um
embættið, þeir séra Björn Magn-
ússon, prófastur að Borg á Mýr-
um, séra Sigurbjörn Einarsson,
prestur í Reykjavík, og séra
Gunnar Árnason á Æsustöðum.
Klukkan níu að kv'öldi 11. maí í vor sendi Alexander hersliöfðingi 5. og 8.
herinn til fyrstu árása á hina ramgerðu Gústafslínu Þfóðverja sunnan við
Cassino. Áður en árásirnar hófust hafði hann sent liði sínu sérstaka dag-
skipan. — Á þessari mynd sést hershöfðinginn fylgjast með framsókn
manna sinna frá stöðvum 8. hersins.
Sundlaug byggð á
Skagastrond
U.M.F. Fram gekksl
fyrir byggíngu hennar
Síðastliðið sumar hófst ung-
mennafélagið „Fram“ á Skaga-
strönd handa um byggingu
sundlaugar þar í kaupstaðnum.
Var henni valinn staður út und-
ir höfðanum, skammt frá hrað-
frystihúsi kaupfélagsins, og
skyldi nota kælivatn frá frysti-
vélunum til þess að ylja vatnið
í sundlauginni.
Nú í júlímánuði var verkinu
svo langt komið, að unnt var
að hleypa vatni í laugina. Er þó
eftir að byggja búningsklefa,
koma fyrir steypiböðum og laga
til umhverfis laughia. Að því er
nú unnið.
Stærð laugarinnar er 15X5
metrar.
Búizt er við, aö sundlaugin
muni kosta nálægt 70 þúsund
krónum, þegar búið er að ganga
til hlítar frá henni og mann-
virkjum í sambandi við hana.
(Framh. á 4. síðu)
Á víðavangi
RÁÐHERRAR f DÝRTÍÐAR-
MÁLUM.
í hvert sinn, er kommúnstar
hafa komið á verkfalli, hækka
atvinnurekendur kaupið, velta
síðan verðhækkuninni á bak
neytenda — kaupið hækkar á ný
o. s. frv. Þannig hefir það geng-
ið án afláts, síðan 1942, að Ólaf-
ur gerði þann samning við
kommúnista, að þeir Veittu hon-
um hlutleysi sem forsætisráö-
herra gegn því, eins og hann
sjálfur skýrði frá síðar, að hann
gerffi engan ágreining í stærri
málum, sízt af öllu í dýrtíffar-
málum. — Kommúnistar voru
raunverulega gerðir að ráðherr-
um í dýrtíðarmálum vorið 1942
og þeir reyndust fastari í sessi
en stjórn Sjálfstæöisflokksinsí.
Þeir eru „ráðherrar“ enn, það
sýna hin daglegu verkföll.
Mbl. skrifar við hverja kaup-
hækkun um hrunið, sem af þessu
muni leiða, svo er það búið. —
Verkfall er nú í flestum iðn-
greinum, verðlagseftirlitið neit-
ar atvinnurekendum um hækk-
un vöruverðs,efþeir hækki kaup-
~ið. Mbl. er bálreitt. „Verðlags-
eftirlitið er hér komið út fyrir
verksvið sitt,“ segir það. Þetta
hefir þær afleiðingar, að Sjálf-
stæöismenn geta ekki hlýtt fyr-
irskipunum „ráðherranna í dýr-
tíðarmálum“ með viðeigandi
hraða!
NAUÐSYNLEG FRAMKVÆMD.
Atvinnumálaráðherra hefir
mælt fyrir um eftirlit með hrað-
frystihúsum, fiskinum, sem þau
frysta,og fleira, er lýtur að vöru-
vöndun í þessari grein. Ennfrem-
ur hefir hann sett reglugerðar-
ákvæði um mat á fiski, sem sett-
ur er i skip við land og ísvarinn
til útflutnings. En um þetta sam-
þykkti Framsóknarflokkurinn á-
lyktanir á síðasta flokksþingi
sínu. Var honum það ljóst, að
ættu þessar fiskverkunaraðferöir
að eiga framtíð, þá þyrfti að
vanda betur vöruna og alla með-
ferð hennar, en stundum hefir
átt sér stað á undanförnum ár-
um. Fyrst um sinn hefir eftirlit,
með hraðfrystihúsunum, af
kostnaðarástæðum, verið falið
verkstjórum eða öðrum völdum
starfsmönnum hraðfrystihús-
anna. En fari svo, að áfram
haldi umkvartanir frá kaupend-
um má ekki horfa í að setja
í þetta mat sérstaklegaN valda
menn og með öllu óháða. Er ekki
seinna vænna að vinna hrað-
frysta fiskinum allt það álit, sem
þessi mikilsverða útflutnings-
vara okkar á skilið.
MAKKIÐ UM FORSETA-
KOSNINGUNA.
Dagblaðið Vísir ræðir tilraunir,
sem gerðar voru fyrir forgöngu
Sjálfstæðisflokksins, til að
mynda stjórn fjögurra flokka,
Blaðið segir, að sumir þingmenn
hafi látið í veðri vaka, að þeir
vildu láta af „stefnu sinni og
vilja“ til að ná samkomulagi við
kommúnista. Það er rétt, að það
komi ótvírætt fram, hvert þessi
tilvitnuðu ummæli eru sótt. Þau
stóðu sem sé i Morgunblaðinu
fyrir fáum dögum. Þá segir Vísir,
að kommúnistar hafi boðið
flokknum samstarf síðastliðið
vor, ef núverandi forseta væri
vikið frá völdum. Um þetta stóðu
aldrei neinir samningar við
Framsóknarflokkinn. En Vísir
veit mæta vel, að samningar um
þetta stóðu lengi milli kommún-
ista og Sjálfstæðismanna. Það
samkomulag hefði áreiðanlega
náðst, ef nokkrir þingmenn
Sjálfstæðisflokksins hefðu ekki
gert „uppreisn.“ —
Það er alls óþarft að blanda
öðrum flokkum inn i þessa
samninga. Frekar skal ekki um
þetta rætt nú, en Tíminn er fús
til að ræða málið nánar og gefa
frekari upplýsingar, ef tilefni
verða til þess gefin. —