Tíminn - 05.09.1944, Blaðsíða 3

84. blað
TÍMINN, jirlðjudagiim 5. sept. 1944
335
Um suliu úr rabarbara
og’ berjum
Algengasta aðferðin við að
sulta rabarbara, er að skera
hann i bita og sjóða síðan með
sykrinum, þar til bitarnir eru
komnir í mauk. Þessi aðferð er
mjög fyrirhafnarlítil, og þótt
skemmtilegt sé, að tilreiða ra-
barbarann á mismunandi vegu,
þýðir lítið fyrir húsmæður með
þeim vinnukrafti, sem þær nú
hafa, að hirða um aðrar aðferð-
ir en þær, sem fljótlegastar eru,
en þó jafnframt góðar, ef rétt
er að farið.
Margir hafa þann sið, að láta
rabarbarann sjóða mikið og svo
lengi að sultan verður brún og
mjög þykk. Það er ekki heppi-
legt.
í 1. lagi verður rnihna rabar-
barabragð af sultunni en ella.
í 2. lagi er hættara við að sultan
brenni við, og svo er það hita-
eyðsla, sérstaklega þar sem not-
að er gas eða rafmagn. Rabar-
barasultan verður mikið betri
ef hún er soðin við svo lítinn
hita, að aðeins kraumi í pottin-
um, og þannig þarf hún að sjóða
í %—1 klst., eftir því hve ra-
barbaraleggirnir eru gildir.
Ennþá betra er þó að láta syk-
urinn liggja á bitunum yfir nótt
eða svo, áður en soðið er. Við
það linast þeir svo mikið, að
y2—% klst. suða nægir. Sulta,
sem nota á í kökur, þarf að vera
nokkuð þykk, og má þá sjóða
hana lengur í því tilfelli.
En gætið þess að láta sultuna
ekki sjóða of mikið.
Sulta úr rauðum rabarbara
(vínrabarbara) er falleg og rauð,
en hún verður bragðmeiri ef
blandað er saman grænum. og
rauðum rabarbara. Ef sultan er
ekki falleg á litinn, er sjálfsagt
að láta í hana rauðan ávaxta-
lit.
Hversu mikill sykur er notað-
ur í rabarbarasultu fer eftir
smekk og ástæðum hvers ein-
staks og hve súr rabarbarinn er,
en algengast er að hafa ca. 800
gr. af sykri á móti 1 kg. rabar-
bara.
Með rabarbara í sultu er á-
gætt að hafa ber, svo sem kræki-
ber eða ribsber. Víðast hvar á
landinu er hægt að. fá krækiber
og þótt langréttast sé að búa
til sem mest af hrárri kræki-
berjasaft úr krækiberjunum, þá
er gott til tilbreytingar að nota
þau með rabarbara í sultu.
Hæfilegt er að hafa krækiber
að hálfu móti rabarbara, má
annars hafa það breytilegt, og
jafnmikið af sykri og rabarbara.
Bezt er að láta sykurinn liggja
á berjunum og rabarbaranum
yfir nótt, hafa rabarbarann
neðst og sjóða síðan við hægan
hita í V2—% klst.
Ef bláber eru notuð með ra-
barbara, þurfa þau aðeins að
sjóða með í siðustu 10 min. Hafa
sömu hlutföll í rabarbarakræki-
berjasultunni, en þó öllu meira
af bláberjum í hlutfalli við ra-
barbarann.
Til þess að sulta geymist vel
og eins lengi og þörf er á, þarf
nákvæmni og mikið hreinlæti
við gerð hennar.
Áður en rabarbarinn og berin
eru notuð til sultugerðar, verð-
ur að sjálfsögðu að þvo hvort-
tveggja mjög vel. Rabarbara-
leggina er gott að bursta með
stinnum bursta, en alls ekki
skafa þá. Skefst þá rauði litur-
inn af þeim og rabarbarinn
verður bragðminni.
Krukkurnar verða að vera vel
hreinar. Bezt að þvo þær upp
úr sódavatni og þurrka vel,
skola síðan, um leið og látið er
í þær, upp úr upplausn úr ben-
zósúru natróni eða betamoni,
sem hvorttveggja eru rotvarnar-
efni. Sultuna á að láta í krukk-
urnar, sem fyrst eftir suðuna,
en ekki að láta yfir þær fyrr
en hún er alveg köld. Þá er
smjörpappír eða cellophan-
pappír, klipptur eftir opinu á
krukkunni, vættur úr annari
hvorri upplausninni og látinn
ofan á í krukkuna og lokið
skrúfað fast á. Lok má ekki nota
sé það ryðgað, en i stað þess má
nota smjörpappír eða cellophan-
pappír. Hafa skal hann tvöfald-
an, bleyta með upplausn eða
bara vatni, auðveldara er að
setja hann á með því móti, og
binda fast með seglgarni eða
gúmmiteygju, ef til er.
Ef tími vinnst til, er sjálfsagt
að skrifa á krukkurnar hvert
innihaldið sé og hvenær útbúið.
Krukkurnar verður að geyma á
köldum stað, samt ekki svo, að
hætta sé á að í þeim frjósi, loft-
góðum, en ekki í mikilli birtu.
Ath. Er benzosúrt natrón eða
betamon er ekki til á heimilinu,
má nota edik eða áfengi til að
skola krukkur og flöskur úr.
Rabarbara er hægt að geyma
í vatni með benzosúru natróni
(b. n.), fram á vetur og nota í
grauta og súpur.
Leggirnir eru lagðir i ílát,
krukku, stútvíða flösku o. fl. í
eins stórum bitum og hægt er.
Vatnið, sem látið er á bitana,
þarf að vera soðið og kælt. Ben-
zosúrt natron, sem leyst er upp
í dálitlu heitu vatni, er látið
saman við vatnið áður en því
er hellt yfir bitana. 1 gr. af b. n.
er hæfilegt í 1 1. af vatni. Vatn-
ið þarf að fljóta vel yfir bitana.
Ef krækiber eru til, er tilval-
ið að leggja þau niður með ra-
barbaranum. Þ.
Aðalíundur Læknafélagsins
Aðalfundur Læknafélags ís-
lands hófst í 1. kennslustofu
Háskóla íslands hinn 25. ágúst
og lauk 27. ágúst.
Þessi voru helztu mál, . sem
tekin voru til meðferðar á fund-
inum:
Kjör héraðslækna og annarra
embættislækna.
Var samþykkt svohljóðandi
tillaga:
„Aðalfundur Læknafélags ís-
lands 1944 skorar á Alþingi að
taka til meðferðar og afgreiðslu
þegar i stað breytingar á launa-
kjörum embættismanna og ann-
arra starfsmanna ríkisins, þar
sem hann telur núverandi fyrir-
komulag algerlega óviðun-
andi og að til vandræða horfi,
ef ekki verður úr bætt. Jafn-
framt felur fundurinn stjórn
Læknafélags íslands að koma á
framfæri og framfylgja tillögum
þeim um kjarabætur, sem fund-
urinn þegar hefir samþykkt.“
Berklavarnir.
Sigurður Sigurðsson berkla-
yfirlæknir flutti erindi um
berklasmitun á íslandi. Sýndi
hann mörg línurit frá ýmsum
landshlutum og gerði saman-
burð á berklasmitun í ýmsum
sveitum og bæjum. Eitt línu-
ritið var frá mjög afskekktri
sveit, Öræfum í Skaftafellssýslu,
er sýndi mjög litla berklasmitun.
Þeir fáu, sem fundust smitaðir
þar, höfðu flestir dvalið utan-
sveitar.
Nýskipun læknisliéraða og
læknaskorturinn í sveitahéruð-
um.
Þessar tillögur voru sam-
þykktar:
a. „Aðalfundur Læknafélags
íslands 1944 telur æskilegt að
fram fari, sem fyrst nákvæm
endurskoðun á skipun læknis-
héraða á íslandi og telur það
hlutverk milliþinganefndarinn-
ar um læknaskipun og læknis-
héruð, sem nú starfar, að sjá um
að svo verði gert“.
b. „Að gefnu tilefni vill aðal-
fundur Læknafélags íslatids
1944 lýsa yfir því, að hann tel-
ur mjög varhugavert að Alþingi
samþykki tillögur um breyting-
ar á læknishéraðaskipun lands-
ins, sem stundum virðast bornar
fram að órannsökuðu eða litt
rannsökuðu máli og án þess að
leitað hafi verið álits allra við-
komandi héraðsbúa, landlæknis
og Læknafélags íslands, enda
telur hann sum þau læknishér-
uð, sem þannig hafa verið stofn-
uð eiga lítinn tilverurétt og
myndun einstöku þeirra fjar-
stæðu eina.“
Sjúkrahúsaskortur og sjúkra-
húsaþörf.
Um mál þetta urðu miklar um-
ræður. Kom fram, hvílíkur vansi
það er, að Reykjavíkurbær með
(Framh. á 4. siðu)
Knúts saga Rasmussens
FRAMHALD
„Ég hnoða, skal ég segja ykkur, alltaf brauðdeigið sjálfur. En
eins og þið sjáið vaxa þessar ferlegu vörtur á höndunum á mér,
og ef ég snerti við einhverju, fer strax að blæða úr þeim. Blóðið
bókstaflega fossar úr lúkunum, þegar ég byrja að hnoða deigið,
en sjáið þið til: Eftir nokkra stund hættir alveg að blæða. Það
er deigið, sem stöðvar blóðrásina. — Gerðu svo vel að fá þér
brauðsneið, Knútur.“
Pétur smjattaði á skipskexinu og reyndi að kæfa niður hlát-
urinn. En Knútur hafði misst lystina á rúgbrauði nýlendustjór-^
ans og afþakkaði boðið. En hér stoðuðu engin undanbrögð. Hús-
bóndinn var maður gestrisinn og hafði tekið eftir því, að Knúti
þótti rúgbrauðið gott. Hann linnti ekki látum fyrr en hann hafði
komið þrem sneiðum til viðbótar ofan í Knút.
Þegar til íkerasak .kom, sendi Jens Fleischer undir eins sleða
í allar áttir til þess að safna saman helztu kunningjum sínum.
Hann hafði stofnað söngflokk, er syngja skyldi fagnaðarljóð, er
ort höfðu verið Knúti frænda hans til heiðurs. Klukkan fjögur um
nóttina voru allir söngmennirnir komnir, og þá lét Jens vekja alla
byggðarmenn. Varð það mikil skemmtun og góð og stóð með
söng og dansi og óhófsáti til jafnlengdar nóttina eftir.
Jafnskjótt og til Danmerkur kom, settist Knútur við skriftir.
Hin langa og stranga útivist, virtist hafa sefað ferðaþrá hans um
sinn, og hann kunni hið bezta lífinu heima hjá konu sinni og
dætrum þeirra tveim, Ingu og Hönnu.
Hins vegar var svo ráð fyrir gert, að Pétur skyldi skjótlega fara
aftur til Grænlands, ásamt Eskimóanum Ajagó, er verið hafði í
Danmörku, og taka sér far með skipinu „Jórvíkurhöfða“ í ívigtút
í Suður-Grænlandi norður til Týli. En sú áætlun fór þó út um
þúfur, því að vél skipsins bilaði og því seinkaði mjög frá þvi, sem
vænzt hafði verið.
Þetta olli Pétri miklum töfum. Hann reyndi þó að komast á-
leiðis norður með ströndinni, eftir því sem ferðir féllu.
En ferðin gekk grátlega seint. Loks komst hann þó til Egedes-
minni á vesturströndinni miðri. Eina nóttina vaknaði hann við
raikla háreysti. Knútur Rasmussen var kominn.
Pétur ætlaði að varla að trúa þessu. En það var ekki um að
villast.
Hann hafði tekið sér far með gufuskipi og komið til ívigtút í
þann mund, er þeir F. H. Koch og Wegener voru að leggja af
stað heim úr leiðangri þeirra 1913. Hann festi kaup á vélbát, sem
þeir áttu, og hafði farið á einni viku sömu vegalengd og tekið
hafði Pétur meira en mánuð að komast.
Þeir félagar héldu nú saman norður á bóginn. í Tassíussak
bárust þeim loks spurnir af „Jórvíkurhöfða“, er komst þangað
um síðir eftir stranga útivist og margar tafir. Farmurinn var
borinn á land, því að um það var ekki að ræða, að skipið færi
lengra, og kirkjuloftið fyllt af margvíslegum varningi.
Nú var það eftir, sem var þyngri þrautin: að koma öllu þessu
norður til. Týli. Pétri virtist það frágangssök. Knúti sýndist það
leikur einn.
Svo voru flutningarnir hafnir á litlum vélbát. Gekk slysalítið
að koma öllu norður til Bjarnarborgar, er svo er kölluð, en lengra
.varð ekki komizt á sjó sökum íss. Þar hrepptu þeir aftakaveður
í einni ferð og náðu ekki landi fyrr en eftir tvær vikur. Allir töldu
þá af. Eskimói einn, Póló að nafni, var með þeim. Aðkoma hans
var ill, því að erfingjarnir höfðu skipt öllum eignum hans á milli
sín, og bróðir hans hafði lagt konu hans í sæng hjá sér. Hann
fékk hana aftur tiltölulega lítið spjallaða, en. annað ekki.
Þegar þeir félagar komust loks heim til Týli, bárust þeim þau
tíðindi til eyrna, að flokkur hvítra manna hefði setzt að í Eta,
norðan við Talbotflóa. Þetta var Bandaríkjamaðurinn MacMillan
og leiðangursmenn hans, Komu þeirra fylgdi bæði aukin fyrir-
höfn og aukin ánægja. Eitt dæmi um það er þessi saga:
Á þessum slóðum voru á sveimi gamlar sagnir um loftstein,
sem fallið hefði eigi fjarri Jórvíkurhöfða. Róbert Peary hafði á
sínum tímum flutt til Nýju-Jórvíkur tvo gríðarstóra loftsteina,
er Eskimóar höfðu áður fengið úr efni í hnífa og önnur eggjárn.
En steinninn við Jórvíkurhöfða átti enn að vera þar óhreyfður.
Þeir Knútur höfðu varið miklum tíma til þess að leita að
þessum steini, en það bar ekki árangur. Nú létu þeir þau boð
út ganga, að hver, sem gæti vísað á hann, skyldi fá nýja byssu
að launum. Dag nokkurn kom maður, sem Kritlúgdók hét, á
fund þeirra og kvaðst hafa fundið steininn og krafðist verð-
launanna, sem innt voru af höndum, er hann hafði vísað á hann.
Fregnin um fundinn flaug nú um byggðina eins og eldur í
sinu, og eigi leið á löngu, unz McMillan og fylgdarliði barst til
eyrna þessi saga. Einn leiðangursmanna, Elmar Ekblaw, var þegar
gerður út til þess að leggja eignarhald á steininn. En hann kom
of seint á vettvang. Þeir Knútur voru búnir að helga sér hann.
Þessi heimsókn var hálf-óþægileg, ekki sízt Pétri, sem hafði
matreiðsluna með höndum. Lítið sem ekkert af matvöru hafði
verið meðal varnings þess, sem þeir höfðu með sér norður eftir,
og kjötbirgðir þeirra voru orðnar naumar, því að þeir höfðu haft
annað að starfa um sumarið en að sinna veiðum. Sjálfir höfðu
þeir ekkert matazt daginn, sem Ekblaw kom, en biðu óþreyjufullir
eftir sleða, sem sendur hafði verið eftir mat til næstu kjötgrafar.
Allt, sem þeir áttu matarkyns heima, var eitt úldið hvalbægsli.
Pétur lagði það til, að gestinum yrði sagt eins og satt var
um matarforða þeirra.
Það vildi Knútur alls ekki.
„Láttu mig sjá fyrir þessu,“ sagði hann.
Síðan hraðaði hann sér til gestsins, sló út hendinni og mælti:
„Hvílík heppni að fá yður hingað einmitt í dag. Við erum svo
vel á vegi staddir að eiga sérstaklega ljúffengt léttkæst hval-
bægsli, sem okkur er ánægja að bjóða yður að snæða með okkur.“
Ekblaw sagðist aldrei hafa bragðað kæst kjöt.
„Því meiri er okkar ánægja," sagði Knútur, „að geta fyrstir
manna gefið yður að bragða á þess,u lostæti."
Knútur lét nú bera inn frosið kjötflykki, sem óðar fyllti húsið
hinum megnasta þef. Síðan tók hann stóra öxi og valdi „bezta“
bitann handa gesti sínum og rétti honum.
„Ég get fu>lvissað yður um, að þetta er biti, sem engan svíkur.
Það þarf ekki annað en finna lyktina,“ sagði hann.
Síðan lýsti hann með mörgum og fögrum orðum ágæti þessa
matar, og vesalings Bandaríkjamaðurinn kom engu orði að, nema
ef hann gat sagt já og nei við mælgi Knúts.
Loks baðaði Knútur út höndunum og sagði:
„Það er dásamlegt að veita gestum, sem kunna að virða og
meta þann beina, sem þeim er veittur. — Má ég ekki bjóða yður
annan bita?“
Samband ísl. sumvinwufélaga.
SAMVINNUMENN!
/
Dragið ekki að brunatryggja innbú yðar.
Biðjið kaupfélag yðar að annast vátryggingu.
Orðsendfng;
tll fimlicimtumaima Tímans.
Þar sem nú er alllangt liðið frá gjalddaga Tímans (1.
júlí), þá eru þeir innheimtumenn blaðsins, sem ekki
hafa ennþá sent skilagreinar, vinsamlega beðnir að
gera það hið allra fyrsta.
Inuheimta Tímans.
O P A L
Rœstiduft
er fyrir nokkru komið á
markaðinn og heíir þegar
hlotið hið* mesta lofsorð, því
vel er til þess vandað á allan
hátt. Opal ræstiduft heflr
alla þá kosti, er ræstiduft
þarf að hafa, — það hreinsar
án þess að rispa, er mjög
drjúgt, og er nothæft á allar
tegundir búsáhalda og eld-
húsáhalda.
Notið
O P A L rœstiduft
The World’s News Seen Through
The Christian Soknce Monitor
An International Daily Newsþaþer
it Truthful—Constructive—Unbiasad—Frea fratn Sensatienal-
istn — Editorials Are Timcly and Instructive adO Its Daily
Features, Together with the Weefcly Magazine Section, Mafca
the Monitor an Ideal Newspaper for the Hame.
The Christian Science Publishing SocieCy
One, Norway Strect, Boaton, Massachusetts
Price Í12.00 Yearly, or Jl.00 a Month.
Saturday Issue, including Magazine Section, JÍ2.60 a Year.
Introductory Offer, 6 Issues 25 Csncs.
SAMPLE GOPY ON RBQUEST
Unglinga vantar
til að Iiera Tíinauu lít til áskrifenda í Austur-
bænum, frá 1. sept. n. k. Talið við afgreiðsl*
una, Iiindargötu 9 a. Sími 3333.
Tólg og lör
fæst emi.
Sendum heim ef tekin eru 10 kg. eða meira.
Frystíhúsið Herdubreið
Sími 3678.
Raítækjavinnustofan Selfossi
framkvæmir allskouar rafvirkjastörf.
I