Tíminn - 26.09.1944, Blaðsíða 3
90. blatK
TtWlM, þrlðjnclagiim 20. scpt. 1944
359
\olt knr
Guðmundur Þórðarson, tré-'
smíðameistari á Kirkjulæk í
Fljótshlíð, varð sextugur hinn
24. þ. m. Hann er fæddur að
Háamúla í Fljótshlíð, en flutt-
ist ungur með foreldrum sínum
að Lambalæk í sömu sveit, og
átti þar heima jafnan síðan,
þar til hann, fyrir fáum árum,
settist að hjá bróður sínum á
Kirkjulæk. Guðmundur er af-
burða verkmaður, og stundaði
allskonar störf framyfir þrítugs-
aldur. Vann hann að hvers kon-
ar landbúnaðarstörfum mestan
hluta árs, en stundaði sjó-
mennsku á vetrum, í Þorláks-
höfn, á Suðurnesjum og í
Vestmannaeyjum. En jafnhliða
tók hann að leggja stund á tré-
smíði, og hefir síðustu 25 árin
eingöngu haft það starf með
höndum. Guðmundur er áhuga-
maður mikill og sístarfandi,
eins og hann á ættir til, og hefir
ekki ávallt takmarkað vinnu-
daginn við fyrirfram ákveðinn
stundafj-ölda, enda hafa afköst
hans verið mikil. Flest býli í
Fljótshlíð munu, að meira eða
minna leyti, bera merki um starf
hans. Hann hefir einnig ann-
ars staðar, víðsvégar um Rang-
árþing, reist fjölda íbúðarhúsa,
og endurbætt þau á öðrum stöð-
um. Kaupkröfum hefir hann
jafnan stillt mjög í hóf, og ekki
kallað hart eftir, þótt. beðið
hafi um langan tíma að greiða.
Hefir hann jafnan hugsað meira
um þörf þess, sem hann vann
fyrir, og framgang verksins, en
hitt að alheimta kaup að
kvöldi. Hann hefir þá líka
reynst sveit sinni og héraði
þarfur starfsmaður, og myndu
híbýli margra í Fljótshlíð og
Rangárþingi vera lakari og hrör-
legri, ef starfa hans, dugnaðar
og hjálpsemi hefði ekki notið
við..
Á sextugsafmæli hans veit ég
að sveitungar hans og héraðs-
búar senda honum hugheilar
þakkir fyrir unnin störf og af-
rek, og árna honum allra heilla,
með ósk um að mega sem lengst
njóta starfskrafta hans, hjálp-
semi og vináttu.
Svb. H.
Ásmundur Jóhannsson, bóndi
á Kverná í Eyrarsveit, verður
læsi ekki með „nokkurri at-
hygli?“.
Er skemmst af að segja, að þar
mundi ægja saman þvílíkri
mergð af allskonar villum, að
þær mundu æpa upp í lesand-
ann á hverri blaðsíðu bókarinn-
ar. Enginn mundi vinna það
gustukaverk að reyna að botna
í þessháttar óskapnaði.
Þegar um ártöl eða manna-
nöfn er að ræða, krefst ritdóm-
arinn sýnilega mjög mikillar
hnitmiðunar af öðrum. En
sjálfur virðist hann eiga enn þó
nokkuð langt í land að breyta
eftir þessu boðorði.
Á bls. 60 í umræddri bók seg-
ir hann, að réttilega sé tekið
fram, að Árni Einarsson í Kal-
manstungu hafi drukknað í
Hvítá á BjarnastaðavaÖi um
réttirnar 1841. í bókinni stend-
ur bls. 60: „Þetta sama sumar
drukknaði Árni, af hesti, í Hvít-
á frá þessari miklu ómegð.“
Um þetta atriði segir í bréfi,
sem ég áður hefi vitnað til:
„Guðmundur telur, að Árni Ein-
arsson hafi drukknað í Hvítá á
Bjarnastaðavaði. Ég hefi alltaf
heyrt, að hann hafi drukknað
í Hvítá á Bjarnavaði. Það vað er
nokkru fyrir framan Háafell í
Hvítársíðu og á ekkert skylt við
Bjarnastaði.“
Glompótt er einrtig athuga-
semd Guðmundar um bæi þá
úr Stafholtstungum, „sem áttu
og eiga enn“ kirkjusókn að
Síðumúla auk Niður-Síðubæja.
Hann telur fjóra bæi úr Staf-
holtstungum fylgja Síðumúla-
sókn. Alls eru þeir þó sjö. í
upptalningu sinni gleymir hann:
Gunnlaugsstöðum, Selhaga og
Sólbakka, nýbýli i Brúarreykja-
landi.
Þá vill Guðmundur leiðrétta
málsgr. á bls. 139. En ekki tekst
betur til en svo með leiðrétt-
inguna, að hann fellir niður úr
henni eitt orð, og verður hún
því eigi rétt eins og hann birtir
hana. Villan, sem Guðmundur
vildi leiðrétta hér var —, eftir
því sem hann áður kemst að
af mælft
sextugur á morgun. Hann er
fæddur og uppalinn í þeirri
Asmundur Jóhannsson.
sveit og bjuggu foreldrar hans
þar, þau Jóhann Dagsson og
Halla Jónatansdóttir. Tæplega
þrítugur að aldri kvæntist Ás-
mundur Steinunni Þorsteins-
dóttur bónda í Gröf Bárðarson-
ar. Þau hafa eignazt 9 börn og
eru 7 þeirra á lífi, 5 synir og
2 dætur.
Ásmundur hefir jafnan búið á
Kverná ágætu búi en jafnframt
stundað sjóinn, eins og siður er
í Grundarfirði. Þar eru menn
bæði bændur og útvégsmenn.
Hann hefir verið formaður á
seglskipum og vélbátum og far-
izt það vel úr hendi. Eignar-
jörð sína, Kverná, hefir hann
bætt mikið. Aukið ræktað land
að miklum mun og byggt vandað
steinhús á jörðinni. Elzta syni
sínum hefir hann látið í té 15
ha. lands til stofnunar nýbýlis,
og hefir þar verið byggt upp.
Margvíslegum trúnaðarstörf-
um hefir Ásmundur gegnt um
dagana. Setið í hreppsnefnd um
langt árabil. Haft á hendi vöru-
afgreiðslu fyrir Kaupfélag
Stykkishólms í Grafarnesi, áður
en útibú reis þar upp. Verið
vegaverkstjóri í Eyrarsveit síð-
an vegagerð hófst þar, og margt
fleira.
Ásmundur á Kverná er mik-
ill áhugamaður um öll fram-
faramál, enda stutt Framsókn-
arflokkinn og samvinnustefn-
una trúlega. Öll störf hans hafa
Ríssblokkir
V
fyrir skólabörn, verzlanir
og skrifstofur.
Blokkin 25 aura.
Bókautgáfa
Guðj. Ó. Guðjónssonar
Hallveigarstíg’ 6 A — Reykjavík
Frímerki
eru verðmæli
Kaupi íslenzk frímerki hæsta
verði. — Duglegir umboðsmenn
óskast. Há ómakslaun.
SIG. HELGASON,
P. O. Box 121. Reykjavík.
NÝKOMIÐ
Barnaútíföt
(kápa, buxur og húfa).
H. Toft
Skólavöröustíg 5. Sími 1035.
Kaldhreinsað
Þorskalýsi
Heil og hálfflöskur með vægu
verði handa læknum, hjúkrun-
arfélögum, kvenfélögum og
barnaskólum.
— Sendum um land allt. —
SeyðísfjarðarApótek
borið ótvírætt vitni um atorku
og stórhug. Hann er lífsglaður,
hjálpsamur og sanngjarn. Því
er hann vel metinn af sveit-
ungum sínum og öðrum, er hafa
kynnzt honum. Dagsverkið er
mikið og þjóðnýtt og vonandi
er enn langur áfangi eftir.
Munu margir senda þessum
sextuga sæmdarmanni hlýjar
kveðjur á morgun. . X.
orði: auðsæ, ef lesið er með
nokkurri athygli. Slíkar villur
hugði ég að teldust meinlausar,
ekki „meinlegar."
Að svo stöddu læt ég liggja
milli hluta aths. Guðm. um
Grím Jónsson, er úti varð í byln-
um mikla árið 1882. Enda ber
ritdómara og bókarhöfundi þar
svo lítið á milli, að engu máli
skiptir. En meðan Guðmundur
færir engin rök fyrir því, að
Grímur hafi eigi komið að
Oddsstöðum í þessari helför
sinni, eins og í bókinni greinir,
trúi ég betur frásögn föður míns
—, sem leitaði hans „um fjöll
og firnindi“ eftir hvarf hans og
fýlgdist nákvæmlega með öllum
tíldrögum slyssins.
í þættinum Dapurlegt ferða-
lag á Mývatnsöræfum, er meg-
inuppistaðan hrakningasaga,
sem faðir minn ritaði upp að
efni til nákvæmlega eftir frá-
sögn bónda, er bjó í nágrenni
hans. Voru þá liðnir áratugir,
frá því er sögumaður hafði sem
ungur maður lent í þessari svað-
ilför, er frásögnin greinir.
Við þessa ferðasögu ber Guð-
mundur fram athugasemdir. Er
því til að svara, að skrásetjari
sögunnar seldi söguna ekki dýr-
ara en hann keypti hana, bar
sem sé enga ábyrgð á, að hún
væri hárnákvæm í smáatriðum.
Hann vissi hins vegar, að Guð-
brandur sá, er 1 lífsháskanum
lenti, var mjög vandaður mað-
ur bæði í orðum og athöfnum,
og mundi því mega reiða sig á
frásögn hans í höfuðþáttum.
Hvað er það svo, sem greinar-
höfundur hefir einkum út á
þáttinn að setja? Sigurður Ein-
arsson, sem var ferðafélagi Guð-
brands í þessu dapurlega ferða-
lagi, sagði Guðmundi söguna og
bar eigi í sumum atriðum sam-
an við frásögn Guðbrands.
Hvað segja nú lesendur um
svona röksemdafærslu gagn-
rýnandans?
Segja tveir menn yfirhöfuð
nokkru sinni alveg eins frá sömu
atburðum, jafnvel þótt skemmri
tími en mannsaldur sé um garð
genginn, frá því er þeir gerð-
ust? Þótt við ályktum sem svo
með sjálfum okkur, að annar
sögumaður segði réttar frá en
hinn, er þetta svo hæpið, að
flestir mundu veigra sér við að
bera slikt fram á opinberum
vettvangi. Um atburðarás sög-
unnar breytir það heldur engu,
þótt systir lífgjafa þeirra fé-
laga kunni að hafa heitið Guð-
ríður, ekki Ólöf eins og Guð-
brand minnti.
Engan þarf annars að undra,
þótt skolazt geti til nöfn auka-
persóna 1 frásögn löngu liðinna
atburða, þegar samtíðin bæði í
ræðu og riti fer rangt með nöfn
á þjóðkunnum mönnum. Einn
atkvæðamesti sagnfræðingur
okkar er ýmist Ólason — eða
Ólafsson (sbr. t. d. nýútkomna
bók, þar sem báðar útgáfurnar
fyrirfinnast.). v
Eftir að bók föður míns kom
út, benti hann mér á manna-
nöfn, sem . misritast höfðu í
handriti. (Misritun í handrit-
um á ekkert skylt við prent-
villur. Það er trauðla unnt að
skilja orð ritdómarans öðru
vísi en svo, að hann geri engan
mismun þar á). Hefði ég auk
annarrar vinnu að bókinni, tekið
upp á því að fara að dunda við
að rannsaka heimildir vegna
ártala og mannanafna, sem
þar koma fyrir, eru ekki minnstu
líkur til, að mér hefði enzt ald-
ur til að búa hana til prentunar.
Enda fáir sem lesa bækur gegn-
um þá smásjá, er Guðmundur
virðist beina að bókum.
Heimildir kannaði ég hins
vegar, eftir því sem tími og tæki-
færi leyfði, þar sem mér þótti
sérstök ástæða til slíks. Ég hefi
það eftir vitrum mönnum,
menntuðum og þaulæfðum í
heimildakönnun —, að fáu af
því tagi sé fulltreystandi, og
sumt er meira að segja með
miklum villum, t. d. manntals-
skýrslur. Þegar öllu er á botn-
inn hvolft, gæti því trútt minni
hermt það rétt, sem skýrslur,
100 ár eru liðin síðan Greifinn af
Monte Cristo kom fyrst út á frum-
málinu. Á þessum tímamótum
birtist þessi heimsfræga saga i
fyrsta sinn í íslenzkri þýðingu í
vandaðri útgáfu, sem prýdd er
myndum af helztu atburðum sög-
unnar. Alexander tíumas, höfund-
ur bókarinnar, er einn af frægustu
rithöfundum Frakka og skipta
bækur hans hundruðum, en fræg-
ust þeirra allra er Greifinn af
Monte Cristo, enda hefir hún .ver-
iö lesin og dáð í flestum löndum
heims meir en nokkur önnur
skáldsaga.
Grcifiim af Monte Cristo
fæst lijá öllum bóksölum
Þér skuluð' lesa þessa bók.
GÆFAN
fylgir trúlofunarhringunum
Samband tsl. satnvinnufélaga.
SAMVINNUMENN!
Dragið ekki að brunatryggja innbú yðar.
Biðjið kaupfélag yðar að annast vátryggingu.
Innilegar þakkir færum við öllum þeim, sem sýndu okk-
ur samúð, vinarhug og aðstoð, við fráfall og jarðarför
Magmisar Júlíussonar,
Vesturgötu 20.
Foreldrar, unnusta og systkini.
• frá
SIGURÞÓR, HAFNARSTR. 4.
Sent mót póstkröfu.
Sendið nákvæmt mál.
Happdrættí
Háskóla Islands
Vmlr Tímans
Útvegið sem flestir ykkar einn
áskrifanda að Tímanum og lát-
Happdrættisumboðið, sem hingað til hefir verið á Klapparstíg
17, er FLUTT á.Klapparstíg 14.
IJmboðsma&ur: Frú Margrét Arnadóttir.
ið afgreiðsluna vita um það sem
fyrst.
Málfuiidafélagið „ORRI“
tekur til starfa eftir næstu mánaðarmót.
.^saui
annálar og jafnvel klrkjubækur
hefðu rangfært.
Bæði af þessum ástæðum og
þó einkum af hinu, hversu lítil-
mótlegur eltingaleikur Guð-
mundar Illugasonar er við ár-
töl og algerð aukaatriði, þótti
mér eigi ómaksins vert að bera
þann hluta upptínings hans
saman við heimildir, sem fyrir
hendi kunna að vera. Hefði ég
þó e. t. v. með þess konar grúski
getað látið Guðmund fá til við-
bótar fyrri leiðréttingum á
rangfærslum hans, eins og eina
villu í dýrtíðaruppbót. (Sbr.
villu hans í málsgr., sem hann
vildi leiðrétta og tekin er upp
úr bókinni).
Eins og fyrr er getið, er kafl-
inn um myndir í bókinni alveg
út í hött. Talsverður slæðingur
er af villum í því, er Guðmundur
hugði sig vera að leiðrétta. All-
áberandi eru og mótsagnir í rit-
dómnum. Hið - mikla lof, sem
greinarhöf. ber á föður minn að
lokum, nýtur sín eigi vegna þess,
hve samsetningur hans er mis-
litur. Auk þess hefir Guðmundur
Illugason valið sjálfum sér
virðulegasta sætið. Þar blasir
hann við lesendum og lætur
ljós fræðimennsku sinnar skína
svo skært, að stjörnurnar hverfa
öldungis í þeirri ofbirtu.
Reykjavík, 12. sept. 1944.
Allar upplýsingar gefur Andrés Guðnason. Sími 3807.
O p A
Rœstiduft —
IVotið
O P A L rœstiduft
er fyrir nokkru komið á
markaðinn og hefir þegar
hlotið hið mesta lofsorð, þvi
vel er til þess vandað á allan
hátt. Opal ræstiduft hefir
alla þá kosti, er ræstiduft
þarf að hafa, — það hreinsar
án þess að rispa, er mjög
drjúgt, og er nothæft á ailar
tegundir búsáhalda og eld-
húsáhalda.