Tíminn - 24.11.1944, Blaðsíða 2

410
l'ÍMLMV, föstudaginn 24. nóv. 1944
99. blalS
Föstudagur 24. nóv.
99
Rottuholurnaru
Fyrir nokkru síðan hafa verið
tilkynntar tvær herferðir gegn
rottuholunum í bænum. Önnur
er framkvæmd af meindýraeyði
bæjarins og verður beint gegn
ferfættu rottunum, sem eru
orðar sannkölluð bæjarplága.
Hinni herferðinni er stjórnað
af miklu meira valdamanni,
enda verður þar ekki viö neinar
smárottur að fást. Það er sjálfur
forsætisráðherrann.sem stjórnar
henni, og henni er stefnt gegn
þeim tvífætlingum, sem tek-
izt hefir að safna verulegum
spariskildingum á undanförn-
um árum. Forsætisráðherra hef-
ir i eigin persónu gefið þá yfir-
lýsingu á Alþingi, að verði þessir
menn ekki fúsir til að leggja
fram fé í „nýsköpunina“ marg-
lofuðu, þá muni hann sjá um.
„að peningarnir verði sóttir í
rottuholurnar til þeirra, sem
eiga þá“, og fyrst þegar þetta
sé um garð gengið. verði hann
til viðtals um lækkun dýrtíðar-
innar, þ. e. kaupgjalds og verð-
lags, en ekki fyrr.
Þessi yfirlýsing forsætisráð-
herra var gefin.við 1. umræðu
um nýbyggingarráðsfrv. stjórn-
arinnar, er fram fór í neðri deild
14. þ. m. Eysteinn Jónsson hafði
efast um, að menn leggðu fé
sitt í nýsköpunina, nema horfur
væru á, að framleiðslan gæti
borið sig. Forsætisráðherrann
vildi taka af allan vafa um, að
nokkuð þyrfti að súta um þetta.
Þess vegna gaf hann sína borg-
inmannlegu yfirlýsingu.
Enn hefur ekki orðið annar
árangur af þessari yfirlýsingu
forsætisráðherrans en sá, að
ýms skrautlegustu hús bæjar-
ins og nokkrir íburðarmiklir
sumarbústaðir, m. a. tveir við
Þingvallavatn og einn" uppi í
Skorradal, hafa meðal almenn-
ings hlotið nafnið „rottuholur."
En vafalaust mun forsætisráð-
herrann, — og þá ekki síður
samstarfsmenn hans í ríkis-
stjórninni. — sjá svo um, aðn
aðrar og meiri framkvæmdir
komi á eftir og nafngiftir al-
mennings kunna þá að verða til
nokkurrar leiðbeiningar.
Áður en forsætisráðherrann
gerir þó heimsókn í „rottuhol-
urnar“ til þess að fá þar fé til
nýsköpunar og eflingar atvinnu-
vegunum, þarf hann að gera
þar aðrar heimsóknir. Eins og
stjórn hans hyggst að ganga
frá útgjaldabálki fjárlaganna
fyrir næsta ár, þá verður hall-
inn 40—50 millj. kr., ef ekki eý
aflað neinna nýrra tekna, Þetta
smáræði þarf forsætisráðherra
að sækja í „rottuholurnar“ áður
en hann fer nokkuð að hugsa
um nýsköpunina. Það er nefni-
lega ekki einn eyri af þessu fé
ætlaður til nýsköpunarinnar.
Einar 20—30 millj. kr. fara til
þess að „borga niður“ dýrtíðina,
því að samstarfsmenn forsætis-
ráðherrans og hann sjálfur, vilja
ekki stöðva hana með öðru móti,
7—8 millj. kr. er launahækkun
samkvæmt hinum fyrirhuguðu
launalögum og svona mætti
halda áfram að telja útgjöld,
sem ekkert eiga skylt við ný-
sköpun og valda hækkun fjár-
laganna. Eftir áramótin þarf
svo að gera nýja heimsókn í
„rottuholurnar," sem ekki á
heldur skylt við nýsköpun at-
vinnuveganna, því að þá koma
tryggingarlögin nýju, er baka
munu rikissjóði og atvinnufyrir-
tækjunum tug milljóna króna'
útgjöldum.
Ef þannig heldur áfram, sem
nú stefnir hjá forsætisráðherr-
anum og félögum hans, þá má
gera ráð fyrir, að nokkuð margar
slíkar heimsóknir verði gerðar
í „rottuholurnar“ og það er líka
nokkur hætta á, að farið verði)
í fleiri en stóru „rottuholurnar“ j
og jafnvel að stjórnarforustunni
sem vill þó vafalaust allt gera
samvizkusamlega, sjáist frekar
yfir sumar þær stóru en litlu.
Það gæti jafnvel hent, að af-
skektar „rottuholur", eins og t.
d. við Þingvallavatn og upp í
Skorradal, gleymdust alveg, og
ekki yrði heldur reynt að fást
neitt við þá, sem hefðu haft
hyggindi til að selja eignir sín-
*
Á víðavangi
1500 íbúðir á ári.
Milliþinganefndin, sem semja
átti áætlun um atvinnufram-
kvæmdir eftir styrjöldina, en nú
verður leyst af hólmi af nýbygg-
ingaráði, hefir m. a. látið gera
athugun um byggingaþörf
landsmanna á komandi árum.
Arnór Sigurjónsson hefir aðal-
lega urinið að þvi starfi fyrir
nefndina og flutti hann fróðlegt
erindi um þessa rannsókn sína
á byggingarráðstefnunni, er
haldin var hér fyrir skemmstu.
Samkvæmt þeim upplýsing-
um, sem Arnór hefir aflað sér,
eru um 10.450 íbúðir í landinu,
sem ei-u mjög lélegar og þarfn-
ast fullkominnar endurnýjunar
á næstu árum. Um 3900 þeirra
eru í sveitum, um 1200 í kaup-
túnum, um 1400 í kaupstöðum
öðrum en Reykjavík, og um 3900
í Reykjavík. Ef að því ráði væri
horfið, að endurnýja þessar í-
búðir á 10 árum, þyrfti að byggja
um 1045 íbúðir árlega. Við þetta
bætist svo, að vegna fólksfjölg-
unar og minnkandi heimila þarf
að bæta við 425 íbúðum árlega.
Alls þyrfti þannig að byggja ár-
lega um 1500 íbúðir næstu 10
ár, ef vel ætti að vera.
Arnór telur, miðað við núver-
andi byggingarkostnað, myndu
slíkar byggingarframkvæmdir
kosta um 190 milj. kr. á ári. Af
þeirri upphæð eru 130 milj. kr.
vinnulaun', 55 milj. kr. erlent
efni og 5 milj. kr. vextir.
Nær alls staðar erlepdis eru
nú i undirbúningi áætlanir um
stórfelldar byggingarfram-
kvæmdir eftir stríðið. Englend-
ingar hafa t. d. ákveðið að reisa
margar milj. íbúðarhúsa á fá-
um árum.
Framangreindar upplýsingar
sýna, að hér á landi þurfa bygg-
ingarmálin einnig að verða eitt
af málum málanna. Ein orsök
fólksflóttans úr sveitum og
kauptúnum, er einmitt lélegt
húsnæði. Það þarf ekki sízt að
kappkosta að koma upp nýjum
húsum á slíkum stöðum, svo að
fólk flýi ekki frá sæmilegum
atvinnuskilyrðum þar og þang-
að, sem þau eru lélegri, vegna
þess, að þar enjþetra húsnæði að
fá. Þá þarf einnig að leggja
sérstaks kapp 'á,-að, nýbygging-
um verði hraðað á þeim st&ðum,
sem hafa álitleg afkomuskilyrði.
Til þess að hægt verði að ná
æskilegum árangri í þessum
efnum, þarf að hefjfist handa
um að gerá byggingar miklu ó-
dýrari en nú. Það þarf að fylgj-
ast vel með öllum nýjungum
erlendis. Það þarf að senda
menn til útlanda til að kynnast
slíkum framförum þar. Jafn-
framt þarf að auka aðstoð þess
opinbera við nýbyggingar ein-
staklinga og byggingarfélaga.
Mikilvægasta atriðið í þessu öllu
saman er þó niðurfærsla dýr-
tíðarinnar, þar sem vinnulaunin
eru % byggingarkostnaðarins.
Byggingartillögur kommúnista.
Kommúnistar hafa réttilega
séð, að byggingamálin eru í
fremstu röð málefna, er almeipn-
ingur lætur sig miklu varða. Þess
vegna hafa þeir nýlega birt til-
lögur um miklar byggingafram-
kvæmdir. Þeim er ætlað, eins og
öðrúm slíkum skrumtillögum
þeirra, að afla þeim lýðhyllis.
En táknrænt er það fyrir þessar
tillögur þeirra, að þær eru ein-
göngu bundnar við Reykjavík.
Þeir ætlast til, að bankarnir þar
gangi í félagsskap/sem hafi með
höndum aðalbyggingafram-
kvæmdir í bænum.
Sjaldan-hefir það sjónarmið
| sést gleggra en á þessu, að
margir Reykvíkingar líta orðið
á bankana eins og séreign sína.
| Það er vitanlega alrangt að
ætla að leysa byggingavandamál
Reykjavíkúr sérstaklega og áð-
i ur en unhið er að hliðstæ^ri
j lausn annars staðar. Slíkt myndi.
i aðeins draga fólk þangað í enn J
i ríkara mæli en nú. Það verður
i að láta þau aðalúrræði, sem
beitt verður, ná til alls lands-
ins og jafnvel fyrst til sveitanna,
sjávarþorpanna og kauptún-
anna, því að þessir staðir ->í.anda
höllustum fæti í samkeppninni
um fólkið, þótt atvinnuskilyrði
séu þar sízt lakari, jafnvel betri.
Kommúnistar hafa með bygg-
ingartillögum sínum enn á ný
sýnt það, hve lítið þeir hugsa
um heill og hag fólksins í dreif-
býlinu, í sveitum, sjávarþorpum
og kauptúnum. Lýðhyllin í Rvík
er þeim fyrir öllu.
Sérréttindi fyrir Reykjavík.
Það er fleira, sem nú er á döf-
inni á Alþingi og í bæjarstjórn
Reykjavíkur en byggingamála-
tillögpr kommúnista, er bera
þess merki, að margir Reykvík-
ingar ætlast til réttinda fyrir
Reykjavík, er aðrir staðir eiga
jekki að hafa. Borgarstjórinn í
Reykjavík beitir sér t. d. fyrir
því, að ríkið borgi hálfan kostn-
að við byggingu samkomuhúss
eða æskulýðshallar í Reykjavík.
Frv. um þetta er nú langt
komið á Alþingi. Önnur bæjar-
og sveitafélög verða hins vegar
að annast slíkar framkvæmdir
sjálf og þarf þó unga fólkið þar
ekki síður sína samkomijstaði.
Þar leggja ungmennafélögin eða
önnur menningarfélög á sig
þungar byrðar til að koma slík-
um húsum upp. Þvi geta æsku-
lýðsfélögin í höfuðstaðnum ekki
á sama hátt beitt sér fyrir
æskulýðshöll þar i samvinnu við
bæjarstjórnina? Þvi þarf frekar
að leita til ríkisins þar en ann-
ars staðar um framkvæmd þess-
ara mála?
Reykjavík á vissulega að eign-
ast góð húsakynni, þar sem
unga fólkið getur iðkað hollar
skemmtanir. En bæjarstjórn
Reykjavíkur og menningarfé-
lög bæjarins eiga að reisa þessi
húsakynni, eins og annars stað-
ar er gert, án ríkis hjálpar. Það
á að vera óþarft að skapa sér-
réttindi fyrir Reykjavík í þess-
um efnum. Ef horfið verður að
því að byggja æskulýðshöll í
Reykjavík með ríkisstyrk, þá
hljóta önnur bæjar- og sveita-
félög að æskja sömu aðstoðar.
„Minniháttar atriði“.
Ásgeir Ásgeirsson, þingmaður
Vestur-ísfirðinga, er kunnur
fyrir ýms „spakmæli“ um at-
vinnumál og fjármál. Eitt sinn
lét hann svo ummælt, að fjár-
hagskreppur væru eins og vind-
arnir, sem engi»n vissi hvaðan
kæmu eða hvert færu, og þess
vegna væri ekkert við þeim að
gera. Þegar Skúli Guðmundsson
bar fram þá breytingartillögu
við nýbyggingarráðsfrv. stjórn-
arinnar, að ráðinu yrði falin al-
hliða athugun á því, hverjar
ráðstafanir þyrfti að gera til
þess, að atvinnuvegirnir gætu
borið sig, þá gerðist Ásgeir for-
mælandi stjórnarinnar og sagði,
að Skúli væri aðeins að gera til-
lögu um „minniháttar atriði".
Vel má líka vera, að banka-
stjóranum, Ásgeiri Ásgeirssyni,
sem ekkert þarf við framleiðslu
að fást, finnist þetta í raun og
ar hér og koma sér upp „rottu-
holum“ í Ameríku. En jafnvel
slíkt gæti reynzt lán í óláni, því
að annars gæti svo farið, að
þessar smáheimsóknir hefðu
leikið „rottuholur" þannig, aff
þar yrffi litiff aff finna, þegar
loksins ætti að gera stóru heim-
sóknina til þess að fá þar fé í
nýsköpunina.
Það er vissulega réttmætt og
eðlilegt, að þeir, sem hafi „breið-
ust bökin“ leggi fram ríkuleg-
astan skerf tíl nýsköpunar og
eflingar atvinnuvegunum. En
þetta verður því aðeins gert, að
ekki sé áður búið að eyða þess-
um sjóðum með hóflitlum rekst-
ursútgjöldum ríkisins, mikilli
dýrtíð og hallarekstri fram-
leiðslunnar. Þá dugar ekki að
tala borginmannlega um að fara
í „rottuholurnar" . Þá verður
ekki í aðrar „rottuholur" að fara
en vasa almennings, er lítt mun
þá reynast aflögufær. Þess vegna
er almenningi það bezt og far-
sælast, að hann sé ekki um of
glapinn af gyllingum um óþrjót-
andi auðæfi „rottuholanna",
heldur sé það fyrir honum brýnt,
að hann verði líka að leggja
fram sinn skerf, ef nýsköpunin
á að takást.
veru „minniháttar atriði“? En
skyldu framleiðendur í kjör-
dæmi hans vera sömu skoðunar?
Nazisti hyllir stjórnina.
Ríkisstjórninni hefir bæzt
liðsauki, sem henni er samboð-
inn. Einn af aðalleiðtogum naz-
istahreyfingarinnar, sem var hér
fyrir styrjöldina, Óskar Hall-
dórsson, hefir nú gengið fram
fyrir skjöldu og skrifað langan
greinaflokk i Morgunblaðið, þar
sem stjórnin er lofsungin, en
Framsóknarflokkurinn niður-
níddur, eins og hugvit greinar-
höfundar framast leyfir.
Nazistinn Óskar Halldórsson
fagnar. vitanlega ríkisstjórninni
af sömu ástæðum og kommún-
istar. Hann vill hafa veikar og
úrræðalausar stjórnir, er enda
feril sinn með hruni atvinnulífs-
ins og þingræðisins. Hann veit,
að þýzku nazistarnir áttu völd
sín slíkri upplausn að þakka.
Undir slíkum kringumstæðum
getur nazismanum skapazt
fylgi sem móteitur gegn kom-
múnismanum. Annars ekki. Það
er nokkuð glöggt merki þess,
hvers vænta má af ríkisstjórn-
inni, að kommúnistar og nazist-
ar skuli þannig sameinast um
að hylla hana.
Fordæmi frá 1924.
íhaldsmenn reyna að rök-
styðja þau ósannindi, að Fram-
sóknarflokkurinn hafi hafnað
allri samvinnu við Sjálfstæðis-
flokkinn, með því m. a„ að iðu-
lega hafi verið tekið fram, að
flokkurinn gæti ekki unnið
undir stjórnarforustu Ólafs
Thors. Þessari blekkingu er
svarað í grein, sem Bernharð
Stefánsson hefir nýlega ritað í
Dag. Bernharð segir, að það \é
„alls ekki neitt sjálfsagt, að sá,
sem fyrstur er falin stjórnar-
myndun, verði forsætisráð-
herra, jafnvel þótt flokkur hans
myndi stjórn með öðrum flokki“.
Bernharð segir síðan:
„Árið 1924 fól konungur Jóni
sál. Þorlákssyni að mynda
stjórn, sem formanni stærsta
flokksins á þingi (eíns og Ól.
Th. var nú). íhaldsflokkurinn
var ekki í meiri hluta á þingi og
gat því ekki myndað stjórn,
nema með nokkru utanflokks-
fylgi. Það fylgi gat Jón Þorláks-
son ekki fengið og gafst því upp
við stjórnarmyndunina, en
flokksbróðir hans, Jón sál.
Magnússon, gat fengið það fýlgi,
(Framhald á 7. síðu)
ERLENT YFIRLIT:
Leynivopn Þjóðverja
Fyrir nokkru síðan lét Harris
flugmarskálkur, yfirmaður
brezka sprengjuvélahersins, uppi
þá skoðun, að vafasamt væri,
hvort sprengjuflugvélar yrðu
nokkuð notaðar í næstu styrjöld.
Harris mun hafa haft hin nýju
leynivopn Þjóðverja í huga, þeg-
ar hann lýsti þessu áliti sínu.
Margir herfræðingar hafa lát-
ið uppi þá skoðun, að flug-
sprengjur Þjóðverja myndu hafa
sömu þýðingu fyrir næstu styrj-
öld og kafbátarnir fyrir styrj-
öldina 1914—18 og flugvélarnar
fyrir styrjöld þá, sem nú stendur
yfir. Sumir hafa jafnvel talið,
að flugsprengjurnar verði einna
áhrifamestar og hættulegastar
allra þessara vopna.
Kostir flugsprengjanna fram
yfir sprengjuflugvélar sem árás-
arvopns.eru bæði margir og mik-
ilvægir. Framleiðsla þeirra mun
sennilega verða tiltölulega ódýr
og auðveld, og þær spara allt
fluglið. Þegar búið verður að
fullkomna stýrisútbúnað þeirra,
verður það enn öruggara, að
þeir hitti mark en sprengjuflug-
vélarnar. Margar líkur benda til
að hægt verði að búa þær þann-
ig úr garði, að engum eða litl-
um vörnum verði við komið.
Það var vitanlegt, að Þjóðverj-
ar höfðu lengi undirbúið slík
vopn og það fleiri en eitt.Banda-
menn fengu mikla vitneskju um
þennan undirbúning og tókst
með sérstakri loftárás síðastlið-
inn'vetur að eyðileggja eina
helztu bækistöð Þjóðverja, þar
sem unnið var að þessari vopna-
gerð. Mun það m. a. hafa tafið
fyrir, að Þjóðverjar gætu tekið
þau í notkun.
Það var ekki fyrr en nokkru
eftir innrásina í Normandí síð-
astl. sumar, er Þjóðverjar tóku
fyrsta vopnið í notkun. Það var
flugsprengj an, eða mannlaúsa
flugvélin, eins og það er al-
mennt kallað. Kölluðu Þjóðverj-
ar hana V 1 eða hefndarvopn
nr. 1, og átti það m. a. að tákna,
að þeir hefðu meira af slíku í
fórum sínum. Þjóðverjar gáfu
þessum vopnum sínum nafnið
hefndarvopn, vegna þess, að þeir
sögðu, að þau væru notuð til
að hefna fyrir loftárásirnar á
þýzkar borgir.
Mannlausa flugvélin eða V 1
bar þess ljós merki, að hún var
frumsmíö. Hún gat aðeins flogið
um 250 km. og fór með miklum
gný, svo að það var tiltölulega
auðvelt að verða hennar var.
Flughraði hennar var um 550
—600 krn. á klst. Hún flaug ekki
mjög hátt, svo að orustuflug-
vélar Bandamanna gátu hæg-
lega fundið hana, enda voru
margar' mannlausar flugvélar
skotnar niður á leiðinni. Stýris-
tækin voru ófullkomin, svo að
flugvélarnar „viltust“ oft fram
hjá markinu og urðu ekki að
neinu tjóni. Þrátt fyrir alla þessa
ágalla, urðu miklar skemmdir i
London og nágrenni hennar af
völdum mannlausu flugvélanna,
en þangað var þeim eingöngu
skotið. Samkvæmt skýrslum
Breta virðast þær t. d. hafa vald-
ið meira tjóni á húsum þá tæpa
þrjá mánuði, sem Þjóðverjar
beittu þeim, en aðrar loftárásir
Þjóðverja á Bretland til samans
allan stríðstímann.
Þegar Bandamenn tóku Norð-
ur-Frakkland og Belgíu.var tíma
bili mannlausu flugvélanna lok-
ið. Þjóðverjar höfðu þá ^kki
lengur bækistöðvar fyrir þær
'nógu nærri Bretlandi. Auk þess
! voru Bandamenn búnir að koma
upp svo öflugum vörnum gegn
J mannlausu flugvélunum, að þær
J voru orðnar tiltölulega hættu-
í litlar.
Bretar munu þá hafa gert sér
vonir um, að hættan af hefndar-
vopnum Þjóðverja væri liðin hjá.
En svo reyndist ekki. í október-
mánuði byrjuðu Þjóöverjar að
nota V 2 eða hefndarvopn nr. 2
og beindu því gegn London og
Amsterdam. V 2 er rakettu-
sprengja, sem getur farið 600—
700 km. vegalengd. Hún er lík-
ust símastaur í laginu, með eins
konar uggum aftast. Lengd henn
ar er um 20 m. og gildleiki all-
mikill. Henni er skotið úr djúp-
um, sterklega steyptum brunn-
um og kemst hún nær strax í
100 km. hæð. í þeirri hæð flýgur
hún, unz hún steypist beint til
jarðar. Hún fer hraðar en hljóð-
ið og verða menn því ekki varir
við hana fyrr en hún springur.
Sprengjukraftur hennar er svip-
aður og mannlausu flugvélar-
innar eða svara til 1000 kg.
þýzkrar sprengju. Hún veldur
meiri usla, þar sem hún kemur
niður. en á minna svæöi en
mannlausa flugvélin.
Rakettusprengjan er að því
leyti hættulegra vopn en mann-
lausa flugvélin, að allar varnir
gegn henni eru erfiðari, þar sem
ekkert heyrist til hennar og
hún flýgur mjög hátt. Flugsvið
hennar er líka mun meira. Hins
vegar er talið, að stýrisútbún-
(Framhald á 8. síðu)
Alþýðublaðið gerði nýlega að um-
talsefni þingsályktunartillögu Eysteins
Jónssonar um hlutleysi ríkisútvarps-
ins. í tilefni af því fékk útvarps-
stjóri birta athugasemd í blaðinu 21.
þ. m., þar sem hann reynir að verja
gerðir útvarpsins. Alþbl. svarar aftur
og segir m. a.:‘
„Það er yfirleitt ekki samrým-
anlegt hlutleysi ríkisútvarpsins
að flytja áróðurskenndar, póli-
tízkar fundarsamþykktir; og það
er sízt minna brot á hlutleysi
þess, þó að slíkar fundarsam-
þykktir séu gerðar til stuðnings
stjórn iandsins. Skiptir þar að
sjálfsöeðu en|u máli, hver stjórn-
in er oa hve mikinn hluta þings
eða þjóðar hún hefir að baki
sér. En slíkt hlutleysisbrot útvarps-
ins er þó enn vítaverðara, ef
samtímis er á einn eða annan
hátt sveigt að andstæðingum
stjórnarinnar, svo að ekki sé nú
talað um hitt, ef samtímis er neit-
að að flytja samþykktir eða yfir-
lýsingar frá þeim.
Útvarpsstjórinn vill nú að vísu
ekki viðurkenna, að í fundarsam-
þykktum þeim, sem rikisútvarp-
ið hefir flutt undanfarnar vikur
hafi verið að finna nein last-
mæli um stjórnarandstæðinga.
En flutningsmaðm- áðurnefndrar
þingsályktunartillögu er þó ber-
sýnilega á öðru máli usr það.
Hann vitnar t. d. í þau orð einn-
ar fundarsamþykktarinnar, að
stefna hinnar nýju stjórnar „muni
mæta andspyrnu þeirra þjóðfé-
lagsafla, sem andvig eru atvinnu-
legum framförum“, og telm, að
stjórnarandstæðingum séu gerðar
upp nokkuð þungar sakir með
slíkum orðum.
Og hvers vegna þegir útvarps-
stjórinn alveg um þá staðreynd,
að fimm þingmönnum Sjálfstæð-
isflokksins var neitað um birt-
ingu sameiginlegrar yfirlýsingar í
útvarpinu, þess efnis, að þeir stæðu
ekki að hinni nýju stjórn, sam-
tímis þvi, sem birt var hver fund-
arsamþykktin eftir aðra, þar sem
lýst var yfir fylgi við stjórnina’.
Slík stjórn á fréttaflutningi út-
varpsins er ekki hlutlaus. Með
henni er útvarpið enn einu sinni
gert að áróðurstæki íyrir stjórn
arvöld landsins, og þá, sem þau
styðja. Og í þvi felst ekki aðeins
brot á fréttareglum ríkisútvarps-
ins, heldur og alvaHeg hætta fyr-
ir lýðræðið í landinu, eins og
pólitísk einokun útvarpsins í ein-
ræðislöndunum sýnir og sannar.
Það er þess vegna, sem Alþvðu-
blaðið hefir nú, eins og ævinlega
áður, varað ákveðnast allra blaða
við misnotkunn ríkisútvarpsins,
ekki hvað sízt í þágu stjórnarvalda
landsins. Það skiptir í því sam-
bandi engu máli, þótt um ríkis-
stjórn sé að ræða, sem það sjálft
styður."
Undir þessi ummæli Alþýðublaðs-
ins munu áreiðanlega allir sanngjarn-
ir menn taka.
í ritstjórnargrein í Degi 16. þ. m.
segir m. a. á þessa leið:
„Fjöldi manna hér á landi stend-
ur agndofa yfir því, að Sjálfstæð-
ismenn og sósialistar hafa gengið
í stjórnarsamvinnu og sett sér
sameiginlega stjórnarstefnu. Á síð-
ustu árum hafa þeir, er telja sig
f orustumenn S j álf stæðisf Iokksins,
hrakyrt Framsóknarmenn fyrir að
hafa látið sér koma til hugar að
rannsaka, hvort kommúnistar væru
hæfir til stjórnarEamvinnu. Sú
rannsókn fór fram veturinn 1942
—1943. Að henni lokirini lýstu
Framsóknarmenn því yfir í ýtar-
legri greinargerð, að kommúnist-
ar væru óhæfir til stjórnarsam-
vinnu með frjálslyndum, borgara-
legum flokkum. Alþýðuflokkurinn,
sem þátt tók í rannsókninni, var
á sama máli. Þrátt fyrir þetta
hefir meirihluti Sjálfstæðisflokks-
ins á Alþingi undir forustu Ólafs
Thors hallazt að því máli að taka
kommúnista í pólitískt fóstbræðra-
lag o" hæla sér drjúgum af þvi
afreki. Mikið má það vera, ef
Sjálfstæðisflokksmenn óska þess
ekki í huga sér, að svörtu striki
væri hægt að slá yfir öll last-
yrði þeirra í garð Framsóknar-
manna fyrir athugun þeirra á
innviðum kommúnista. Að því,
sem nú er fram komið, mundu
Sjálfstæðisforingjarnir helzt óska,
að öll stóryrði þeirra um þessi
efni grafizt í gleymskunnar djúp.“
Það má segja um Sjálfstæðismenn
í þessum efnum, að engin veit sin
örlög. Þannig getur líka farið, að
þeir eigi eins mikið eftir að iðrast
hólsins um samvinnu kommúnista og
Sjálfstæðismanna og þeir iðrast nú
fyrir lastmælin um kommúnista.
* * *
Morgunblaðið birtir daglega brígsl-
yrði um þá, sem tala um niðurfærslu
kaupgjalds og verðlags. í Mbl. sjálfu
28. sept. síðastl. var þó komizt þannig
að orði í forustugrein:
„Vafalaust er nú að því komið,
að ekki aðeins tryggði verkalýður-
inn bezt hagsmuni sína með því
að falla frá öllum kauphækkunum,
heldur benda og sterkar líkur til,
að svo fari áður en langt líður,
að e i n a ráðið til að tryggja at-
vinnu almennings í landinu sé, að
hann -eri nauðsynlegar tilslak-
anir til þess, að framleiðslan geti
borið sig.“
Svona var nú hljóðið í Morgunbl.
áður en Sjálfstæðisflokkurinn fórnaði
skoðunum sínum fyrir samstarfið við
kommúnlsta.