Tíminn - 01.12.1944, Blaðsíða 3
14)1. blað
TÍMIXIV, föstudagimi 1. des. 1944
427
HERMANNJÓNASSON:
EINS OG HORFIR
Þinghlé og fjárlög.
Það er fremur tíðindalítið í ís-
lenzkum stjórnmálum siðasta
mánuðinn. Stjórnin og stefna
hennar er enn tæplega byrjuð
að sýna sig í verki.
Það var á allra vitorði, að rík-
isstjórnin gerði rúmlega hálfs-
mánaðar hlé á þingfundum, til
þess að hún gæti í ró og næði
komið sér saman um leið til auk-
innar tekjuöflunar handa ríkis-
sjóði, enda er það fyrsta og eitt
stærsta verkefni ríkisstjórnar-
innar, þar eð ríkissjóður er mjög
þurfandi fyrir auknar tekjur.
Almennt munu menn hafa
vænzt þess, að ríkisstjórnin
legði nauðsynleg fjáröflunar-
frumvörp fyrir Alþingi, þegar
eftir þinghléið. Svo hefir þó ekki
orðið og mun stjórnin telja sig
vanbúna þess. Ennþá er því allt
í óvissu um, hvaða leið stjórnin
ætlar sér að fara til aukinnar
tekjuöflunar.
Þegar fundir hófust að nýju
eftir þinghléið, birti Morgun-
bláðið, sem er málgagn forsæt-
isráðherra, forustugrein undir
fyrirsögninni: „Eftir þinghlé-
ið“. í lok greinar þessarar er
stefnuyfirlýsing rkisstjórnar-
innar í fjármálum, og segir þar
svo:
„Hin nýja þingræðisstjórn
verffur aff koma fjárhag rikis-
sjóffs í lag, því þaff mundi hefna
sín grimmilega síffar, ef halla-
rekstur verffur á ríkisbúskapn-
um, þegar atvinnutekjurnar
fara aff rýrna“.
Mjög margir íslendingar
munu að vísu Tfta svo á, að við
hefðum átt að greiða ríkisskuld-
irnar nú í góðærinu. En allir
munu vera sammála um, að sú
stefna, sem stjórnarblaðið hér
setur fram, aff safna ekki skuld-
um í mesta góffærinu, sé lág-
markskrafa.
Eins og nú stendur, er talið, að
ríkisstjórnin hyggist það fyrir að
láta afgreiða fjárlagafrumvarpið
til þriðju umræðu, en leggja að
því loknu fram á Alþingi frum-
varp, til laga um tekjuöflun
handa ríkissjóði, nægilega til
þess að fjárlögin verði tekju-
hallálaus, — ef marka má
stefnuyfirlýsingu málgagns for-
sætisráðherra.
Þjóðlegt sjónarmið.
Það hafa heyrzt raddir um
það frá nokkrum Framsóknar-
mönnum, að þeir hafi verið óá-
nægðir yfir því, að Framsóknar-
flokkurinn bauð Sjálfstæðis-
flokknum stjórnarsamstarf eins
og landsmönnum hefir verið
birt.
Þessir góðu flokksmenn segja
flestir eitthvað á þessa leið:
„Framsóknarflokkurinn átti
enga sök á tvöföldun dýrtíðar-
innar, sem óstjórnin olli 1942.
Hann á enga sök á því, hve erf
itt reynist, sökum aukinnar
dýrtíðar, að koma saman tekju-
hallalausum fjárlögum og að
sumt af fran^leiðslunni er þegar
orðinn hallarekstur og annað að
verða það“. Þeir telja, að það
hefði verið í mesta máta óhyggi-
legt af Framsóknarflokknum að
ganga til samstarfs við Sjálf-
stæðisflokkinn, setjast í þetta
skuldabú óstjórnarinnar frá
1942 og taka á sitt bak afleiðing-
ar þeirra verka, er þá voru unn-
in gegn hans vilja og þrátt fyrir
hans aðvaranir.
Það skal þegar viðurkennt, að
það leikur ekki á tveim tungum,
að frá flokkslegu sjónarmiði eru
þessi rök alveg rétt. En þannig
vildi flokkurinn ekki líta á mál-
ið, og um það var þingflokkurinn
alveg einhuga. Við nánari íhug
un munu flokksmenn allir fall-
ast á, að stefna flokksins hafi
verið rétt.
Framsóknarflokkurinn hafði
ástæðu til að líta svo á allan
septembermánuð s. 1., að Sjálf
stæðisflokkurinn hefði gert sér
það fyllilega ljóst, að stöðva
yrði dýrtíðina. Flokkurinn lýsti
því hvað eftir annað yfir og al-
veg sérstaklega fulltrúar hans í
tólfmanna-nefndinni, að land
búnaðarvei’ðið mætti með engu
móti hækka. En þar á móti yrði
að koma, að öllum verkföllum
yrði hætt án. nokkurrar kaup-
hækkunar, nema hjá þeim allra
lægst launuðu, sem væru í óþol-
andi ósamræmi við aðra. Forvíg-
ismenn flokksins töluöu þannig
sem þetta væri hin eina hugs-
anlega stefna.i dýrtíðar- og at-
vinnumálum og virtust hjartan-
lega sammála Framsóknar-
flokknum um það, að öll hækk-
un á kaupi og landbúnaðarvör-
um, — aukin dýrtíð, — fæli í sér
dauða fyrir framleiðsluna, inn-
an stundar. í blöð flokksins var
ritað á sömu lund.
Það hefir tíðkazt hingað til,
hvaða siði sem framtíðin kann
að bera í skauti sínu —, að taka
nokkurn veginn trúanlegt það,
sem forvígismenn flokka og blöð
lýsa yfir, að sé stefna þeirra í
ákveðnu máli.
Það var því bein skylda Fram-
sóknarflokksins að gera það,
sem hann gerði, að bjóða Sjálf-
stæðisflokknum stjórnarsam-
staff um að stíga . fyrsta
skrefið í dýrtíðarmálunum, að
stöðva dýrtiðina, — og lækka
síðan. 'Framsóknarflokkurinn
hefir einatt gert sér það ljóst
og aldrei frá þeirri stefnu hvik-
að, að slíkar aðgerðir eru eina
leiðin nú á næstunni til þess að
koma fjárhag ríkissjóðs og
framleiðslunni á viðunandi fjár-
hagsgrundvöll.
Framsóknarflokkurinn gerði
sér það og vissulega ljóst, að
xað væri ekkert ánægjulegt að
hefja slíkt samstarf við Sjálf-
stæðisflokkinn eftir þá reynslu,
sem hann hafði hvað eftir ann-
að af því fengið. Allar líkur
benda til, að af því samstarfi
hefði hlotizt flokkslegt tap. En
með því að hafa hlutlausan for-
sætisráðherra, varð komið í veg
fyrir nokkuð af þeirri gagn-
kvæmu tortryggni, sem rótgróin
er milli flokkanna síðan vorið
1942. Ef samstarfinu var þannig
fyrir komið, var líklegt að tak-
ast mætti að mynda nýja gagn-
kvæma tiltrú milli þessara
flokka. Þegar svo var komið,.gat
samstarfið milli flokkanna
tveggja orðið nánara síðar, eða
milli þeirra og fleiri flokka.
En í byrjun októbermánaðar,
nokkru eftir að bændur buðust
til að bjarga fjárhag ríkissjóðs
og framleiðslunni með því að
hækka ekki verðlag á landbún-
aðarafurðum, fær Ólafur Thors
tilboð frá kommúnistum um
stuðning til stjórnarmyndunar.
Og þá skeður það, að forvígis
menn Sjálfstæðisflokksins og
meginið af flokknum söðla ger
samlega um í dýrtíðarmálunum.
Sést þetta greinilegast á þ>ví, að
fyrsta verk ríkisstjórnarinnar og
Ólafs Thors var að hálf-kúga
prentsmiðjueigendur^til þess að
hækka kaup hjá prenturum, og
sennilega hefir verið svipað uppi
á teningnum um hækkun á
kaupi hjá járnsmiðum, en
þessar tvær stéttir voru áður
hæst launaðar meðal iðnaðar-
manna. Það vakti og mikla at-
hygli, að forsætisráðherra lýsti
því yfir á Alþingi, að frámleiðsl-
an gæti hæglega borgað það
kaup, sem nú væri greitt eftir
hækkunina, og sumt af henni
gæti enn hækkað kaupið. Hann
virðist að vísu þá hafa gleymt
því, að borgaðar eru 20—25
milj. kr. úr ríkissjóði til að bæta
upp landbúnaðarvörur á erlend-
um markaði og til að halda niðri
landbúnaðarverðinu innanlands;
til þess að aðrar atvinnugreinar
svo sem bátaútvegurinn og
frystihúsin stöðvist ekki vegna
dýrtíðarinnar.
Sams konar kúvending og hjá
formanninum hófst í aðalblaði
Sj álfstæðisf lokksins.
Framsóknarflokkurinn gerði
tilboð sitt um samstjórn með
Sjálfstæðisflokknum vegna þess,
að hann veit, að það er þjóðinni
nauðsynlegt að stöðva og síðar
að lækka dýrtíðina. Með engu
öðru móti verður læknuð sú ban-
væna sýking, sem fjármálalíf
okkar er nú haldið af.
En eftir að Sjálfstæðisflokk-
urinn itók aftur í byrjun októ-
bermánaðar hina nýju trú á
hækkun kaupgjalds og vaxandi
BÓKMENNTIR OG LISTIR
einmitt þeim iðnaði, sem þeir'
þarfnast mest og skortir mest í
núverandi styrjöld, en láta uncf- j
an kröfum um verulega hækkun '
á kaupi, sem hefði í för með sér '
vaxandi dýrtíð.
Þannig líta þroskaðar þjóðir á 1
málin. En þeir, sem ráða stefnu
núverandi stjórnar, eru annarr- 1
ar skoðunar. Þar er, hvenær sem ,
krafa kemur fram um hækkun á '
kaupi, vegið í sama knérunn,
kaupið hækkað og dýrtíðin auk-
in. Það er fróðlegt að sjá þaö,
hvernig íslenzka ríkisstjórniix
hýggst að komast framhjá þeim
lögmálum fjármálanna, sem
aðrir telja óumflýjanlegar af-
leiðingar mikillar dýrtíðar: Vax-
andi erfiðleikum framleiðslunn-
ar (fyrst og fremst þeirrar, sem
seld er á erlendum markaði) og
að óframkvæmanlegt reynist að
lokum að láta tekjur ríkissjóðs
svara til útgjalda (tekjuhalla-
J fjárlög) . Ef áfram vei’ður haldið
1 sem horfir, og ef stjórninni mis-
tekst, sem því miður virðist ekki
verða hjá komizt, þá verður það
dýrt' um^það er lýkur. Það er
rétt hjá blaði forsætisráðherra,
‘að röng fjármálastjórn „hefnir
sín grimmilega".
Sumum þjóðum hefir orðið sú
hefnd ofviða.
Hálfvclgja.
En hið undarlega og ömur-
lega við allt þetta er það, að
ýmsir þeirra, sem hafa flækzt
inn í það að fylgja núverandi
^iýfar sögur eftir
t»óri Bcrysson.
Þórir Bergsson er ekki mikil-
virkur rithöfundur, en mikils
virtur eigi að siður. Þriðja bók
hans, „Nýjar sögur“, smásagna-
safn, kom út nú á dögunum.
Eldri bækur hans eru skáld-
sagan „Vegir og vegleysur“, sem
kom út 1941, og „Sögur“, smá-
sagnasafn, er kom nokkru fyrr.
í þeirri síðarnefndu er meðal
annars ágætissagan „Bréf úr
myrkri“.
Það er fyrir smásögurnar, sem
Þórir Bergsson hefir getið sér
skáldfrægð, og þótt erfitt sé að
Er þó ekki síður vandi að gæta
fengis fjár en afla -r- og það
gildir líka um skáldfrægð.
Bókin er gefin út af ísafoldar-
prentsmiðju, 246 blaðsíður að
stærð og kostar 25 krónur ó-
bundin.
Hafurskinna.
Bókaútgáfa Pálma H. Jóns-
sonar hefir hafið útgáfu ýmissa
kvæða og kviðlinga frá fyrri öld-
um, litt kunnum almenningi nú
á dögum og sumum áður óprent-
uðum. Nefnist safn þetta Hafur-
skinna, og er ætlunin, að það
verði eitt til tvö væn bindi áður
en lýkur. Hefir Konráð Vil-
leggja mælikvarða á skáldskap, | hjálmsson kennari á Akureyri
svo að óyggjandi sé, þá er víst j vigag ag kvæðunum og mun og
um það, að hann mun í hópi ör-
HERMANN JONASSON
dýrtíð, var báðum flokkunum
það jafn ljóst, að þeir áttu í
þessum rnálum enga samleið.
Eðlilegt áframliald.
Það virðist hafaj verið auð-
velt að fá kommúnista til sam-
starfs úm þá stefnu, sem ríkis-
stjórnin nú hefir tekið. Þannig.
var það 1942. Þeir heimtuðu að-
eins að fá að ráða ferð dýrtiðar-
innar þá, eins og Ólafur Thors
hefir upplýst. Þannig er það enn.
En í hvaða tilgangi það er gert, j
mun koma betur í ljós siðar.
Það fer annars að ýmsu leyti j
eðlilega á því, að þeir flokkar,'1
sem tvöfölduðu dýrtíðina 1942,
taki nú við og haldi áfram sinni
fyrri stefnu. Fyrrverandi ríkis- j ríkisstjórn> virðast ekki sjálfir
stjórn iagði stjórnarskútunni j trúa þyí g’em þeh eru ag -a
við stjóra í dýrtiðarmalunum.1,____________ _________
Þórir Bergsson
fárra, er nú skrifa bezt smá-
sögur á íslenzka tungu. Nýtt
smásagnasafn frá hans hendi er
því merkur bókmenntaviðburð-
ur.
búa þau undir prentun. Er fyrsta
heftið af þessu safni komið út,
sex arka bók.
í þessu fyrsta hefti Hafur-
skinnu eru níu kvæði eftir ýmsa
höfunda, er flestir voru þekkt
skáld á sinni tíð, þótt nöfn
þeirra margra séu nú orðin mjög
fyrnt með þjóðinni. Eru kvæðin
þessi: Högni Þorgrímsson eftir
séx'a Stefán Ölafsson í Vallanesi,
Kappakvæði eftir Guðmund
Berfeþórsson, Hjónaríma eftir
Árna Jónsson, Eyjafjarðarskáld,
Þorrabálkur eftir séra Snorra
Björnsson á Húsafelli, Ljóðabréf
eftir Hreggvið Eiríksson á
Kaldrana á Skaga, Nokkrar
sniðugar vísur eftir óþekktan
höfund, Belgsbragur eftir Illuga
Einarsson, Hrakfallabálkur eft-
ir séra Bjarna Gissurarson á
Múla í Skriðdal og Tóukvæði og
hrafns eftir Jón Ólafsson.
í brögum sem þessum er vita-
skuld ýmislegt, sem ekki er. að-
gengilegt þorra fólks nú, en éigi
að síður 'er þetta útgáfustarf-
I hinni nýju bók eru tuttugu semi, sem vert er vel að meta.
landsmönnum. Þáð mætti líka smásögur, margar örstuttar, en Mörg kvæðanna eru skemmtileg,
Hún var einatt að verjast því, untjariegt heita, ef þessir menn ' ein> „Útverðir mannheima“ all-J og ölihafa þau menningarsögu-
að höggvið væri á stjórann. Hún ; hefðu al gersamlega skipt um ' "
skilaði dyrtxðmm i hendur nu- | skoðun síðan j september s. j
verandi rikxsstjornar erns «g Þessi halfvelgja fær ekki dulizt
hun hafðx tekið vxð henm. Þegar ! Tflfnve] i4„menn sUótnarinnar
núverandi ríkisstjórn tekur við, I
verður því í raun og veru um
samfellt stjórnartímabil að ræða
í dýrtíðarmálunum allt frá 1942.
Áður en mjög langt um líður,
mun koma reynd á það, hvort
þessi stefna, sem tekin var sum-
arið 1942, fær staðizt eða leiðir 1
til stöðvunar og eyðileggingar.
En á það má benda, að vegna
reynslu af dýrtíð síðustu styrj-
aldar og eftir hana, líta nú er-
lendir stjórnmálamenn aukna
dýrtíð eins og krabbamein í fjár-
málum og atvinnulífi hverrar
þjóðar.
Þeir hafa af tvennu illu heldur
viljað þola verkföll í kolaiðnaði,
skipaiðnaði og hergagnaiðnaði,
Jafnvel já-menn stjórnarinnar
gera gys að þessari „nýsköpun“,
sem verið er að boða þjóðinni.
Alþýðublaðið hrósar sigri yfir
hækkuðum launum og miklum
tryggingum, — en nýsköpunin
komi síðar. Það sé ekki hægt að
j gera allt í einu. Morgunblaðið
. segir hálfsneypulegt, að það hafi
orðið að reyna þetta. Þjóðviljinn
segir, að menn skuli vita það
þegar, að í þessari stefnuskrá
ríkisstjórnarinnar sé ekkert af
stefnu kommúnista, og þótt
framkvæmdin mistakist, sé það
enginh mælikvarði á þjóðnýt-
ingarstefnii kommúnistaflokks-
ins né stefnu hans yfirleitt.
Hygginn. flokkur!
tFramhalcl á 6. síðu)
löng. Að vísu eru sögur þessar (legt gildi.
nokkuð misjafnar, en margar j Næsta hefti Hafurskinnu á að
þeirra eru mjög vel gerðar,! koma á öndverðu næsta ári;
sumar meðal þess, sem Þórir ( Verða í því meðal annars Tvær
hefir bezt skrifað. Á einum stað ^ sjóhrakningarímur eftir Hregg-
gætir dálítið barnalegs — frem- við Eiriksson og Dúfudilla eftir
ur en skáldlegs — skilnings á Árna Pétursson á Illugastöðum
framvindu stjórnmálanna hér á í Fnjóskadal.
landi síðustu áratugi, en það j Að bindislokum á gera grein
kemur skáldskapnum ekkert við, fyrir höfundum og aldri kvæð-
og ber því ekki að dæma hann j anna. Eru slíkar skýringar
út frá þeim forsendum. Þó er j nauðsynlegar, því að eðlilega
það synd, sem menn gera sig kann alþýða manna lítil og eng-
iðulega seka um. Sterkur óhugn-
unarblær, oft dularfullur, er yfir
sumum sögunum, en aðrar eru
léttar og skemmtilegar — og
eru þær flestar mjög meitlaðar.
Með þessari nýju bók hefir
Þói'ir Bergsson treyst sig í þeim
sessi, er hann hefir áunnið á
þingi íslenzkra skálda og var
áður vel að kominn.
in skil á sumum þeirra manna,
sem þarna koma fram. Hefði
jafnvel verið æskilegt, að þær
hefðu fylgt hverju hefti fyrir
sig, en hér mun miðað við það,
sem bezt hefir þótt fara, þegar
allt safnið er komið út og bind-
ið komið í eina bók.
Þetta fyrsta hefti Hafur-
skinnu kostar 8 krónur.
VALDEMAR BJÖRNSSON:
Breiðfirðingar
Valdemar Björnsson, sonur Gunnars B. Björnssonar í
Minneapolis, hefir sem kunnugt dvaliff hér á landi undan-
fariff í þjónustu ameríska hersins. Hefir hann, og þeir
bræffur allir, getiff sér hinn ágætasta orffstír og aflað sér
mikils fjölda vina. Gunnar B. Björnsson er Vopnfirffingur,
svo sem flestum mun kunnugt, en móffir Valdemars var
ættuff úr Dölum. Birtast hér þættir úr erindi, er Valdemar
hélt fyrir skömmu á skemmtifundi Breifffirffingafélagsins
í Reykjavík. Minnist hann ýmissa Breifffirðinga vestan
hafs, meffal annars hins vífffræga læknis, dr. Brands J.
Brandsson.
Eg er alinn upp í fámennri ís-
lendingabyggð í Vesturheimi,
þar sem nær því hvert manns-
barn var af Austfjörðum — nán-
ar tiltekið úr Vopnafii’öinum. Égy
heyrði í uppvexti margt og mik-
ið rætt um mannkosti séra Hall-
dórs á Hofi, sem dó árið 1881,
og það gat nærri því heitið, að
ég þekkti bæjaröðina í Vopna-
firðinum löngu áður en ég sá
sveitina i fyrsta skipti, er ég
dvaldi á íslandi tæpa tvo mán-
uði fyrir réttum tíu árum, sum-
arið 1934. Það voru ekki nema
fjórar fjölskyldur úr Dölunum í
byggðinni okkar og tvær reyk-
! vískar konur — allir aðrir Aust-
firðingar og Norðlendingar. En
móðir mín fæddist í Dölunum,
og þar á ég nánasta skyldfólk
mitt á íslandi. Ég er því Dala-
maður í móðurætt, gæti sótt um
innritun í Breiðfirðingafélagið.
Eg man, þegar ég kom fyrst í
Dalina, sumarið 1934, í heimsókn
að Hóli í Hörðudal, þar sem
mamma mín er fædd. „Hver er
maðurinn?" spurðu sumir bænd-
ur, þegar ég reið framhjá bæj-
um með frændfólki mínu, frá
Hóli og fram að Gunnarsstöðum.
Það er bezt að svara þeirri sjálf-
sögðu spurningu fyrst.
Móðir mín heitir Ingibjörg Á-
gústína; fædd 13. dag ágústmán-
aðar 1878, dóttir Jóns Jónssonar
bónda á Hóli og Halldóru Bald-
vinsdóttur, konu hans, sem ætt-
uð var úr Miðdölum, ef mér er
rétt sagt frá. Jón afi minn og
Teitur á Hóli, sem margir munu
kanna’st við, voru tvíburar, synir
Jóns Sveinbjörnssonar, sem ætt-
aður var að norðan. Bjuggu þeir
að Hóli í tvíbýli á sjöunda tugi
síðustu aldar. Þá komu mikil
harðindi, æins og eldra fólkið
man. „Harði veturinn", sem
Valdemar Björnsson
maó'ur hefir heyrt minnzt á fyrir
vestan, var hér á íslandi, eins
og víða um heiminn, 1880—81.
Erfið ár fylgdu þeim vetri.
Mannfjöldi mikill fór af Vest-
urlandi sumarið 1883, þar á með-
al afi minn og amma og börn
þeirra. Vel þekktur maður hér í
Reykjavík sagði mér ekki alls
fyrir löngu, að hann muni sjálf-
ur eftir stórum hópi, sem farið
hafi það sumar — úr Dölunum
og nærliggjandi sveitum —
norður að Hrútafirði, og svo með
skipi frá Borðeyri áleiðis til
Vesturheims — á áttunda
hundrað manns í einu. Ég gæti
bezt trúað því, að afi minn hafi
verið í þeim hópi. Sigríði, móð-
ursystur mína, skyldu þau hjón-
in eftir hjá nábúa sínum, Gísla
á Geitastekk — bærinn heitir
nú víst Bjarmaland. Hún kom
vestur fáum árum seinna, sek
ára gömul — og á fullorðinsár-
um hefir hún verið þó nokkuð
þekkt sem söngkona í Winnipeg,
gift Steingrími Hall, tónskáldi.
Afi minn og amma settust að
í svokallaðri Þingvalla-nýlendu
í Saskatchewan-fylki í Kanada,
seint um sumarið 1883, nálægt
þorpinu Churchbridge: Jón
Jónsson, afi minn, átti marga
alnafna á þeim árum. Einu sinni
var Jónsnafnið algengast á ís-
landi. Hvað-ætli sé .algengasta
karlmannsheitið núna?
Fyrst eftir að Jón afi minn
hafði tekið land, fékk hann
vinnu, sem algengust var þá
meðal innflytjenda — hann
starfaði við það að leggja járn-
braut um nýlendusvæðið á
Kanada-sléttunum. Mér er sagt,
að hann hafi yerið hinn ellefti
Jón Jónsson, sem starfaði í sama
vinnuflokki. Þeir þekktust að-
eins með númerum. Jón kaus þá
að taka sér ættarnafn og kall-
aði sig þaðan af „Hördal“, dreg-
ið af Hörðudalnum. Amma mín,
Halldóra, dó á fyrstu erfiðleika-
árunum vestur í Saskatchewan,
þegar mamma mín var aðeins
tólf ára gömul. Afi minn flutti
til Winnipeg, og þar ólst móðir
mín upp, ásamt Jóni, Helgu, Sig-
ríði, Hirti, Þorgerði og Ásu, syst-
kinum sínum. Jón, móðurbróðir
minn, sem vann einu sinni Kan-
ada-verðlaun sem göngukappi,
tók sér bólfestu í Álftavatns-
byggðinni við Manitóba-vatn, í
þorpinu Lundar, og þar dó afi
minn fyrir meir en tíu árum, 94
ára gamall, hraustur fram í and-
látið, og varla* )farinn að hærast.
I