Tíminn - 19.12.1944, Qupperneq 2

466
Tl
MTT
VT\, þrigjndaginn 19. des. 1944
106. hlað
Þriðjjudagur 19. des.
Kollsteypuforustan í
Sjálfstæðisilokknum
Það er fróðlegt að lesa vitnis-
burð elztu þingmanna Sjálf-
stæðisflokksins um það, hvernig
ríkisstjórnin varð til á seinasta
hausti. Pétur Ottesen segir í
bréfi til kjósenda sinna, að
stjórnarsamningarnir „hafi tek-
ist eftir mikla eftirgangsmuni
við kommúnista og Alþýðufl.,
sem neyttu þess og settu Sjálf-
stæðisflokknum kostina, er
skuldbinda hann til að koma
fram áhugamálum þessara
flokka hvað, sem það kostar.“
Gísli Sveinsson segir í bréfinu
til kjósenda sinna, að „hann
telji, að stjórnarmyndunin hafi
tekist með undarlegum og nærri
óskiljanlegum hætti“ og að
„þetta stjórnarmyndunartiltæki
meirahluta þingsflokks Sjálf-
stæðismanna sé hrein kollsteypa
í stefnu og starfi flokksins.“
Þessi þungi áfellisdómur elztu
og reyndustu þingmanna Sjálf-
stæðisflokksins' hlýtur að vekja
hjátmörgum þessar spurningar:
Hvað réði því, að Sjálfstæðis-
flokkurinn sýndi kommúnistum
svo „mikla eftirgangsmuni", að
hann „skuldbatt sig til að koma
fram áhugamálum þeirra, hvað
sem það kostaði“? Hvað réði því,
að Sjálfstæðisflokkurinn vann
það til fyrir samvinnuna við
kommúnista að taka „hreina
kollsteypu í stefnu og starfi
flokksins“?
Við þessum spurningum er
ekki til nema eitt svar. Sjálf-
stæðisflokkurinn er, eins og hon-
um nú er háttað, ekkert annað
en verkfæri Kveldúlfsfjölskyld-
únnar. Metnaðarþrár hennar og
erlendar hagnaðarvonir voru
tengdar því að geta skreytt sig
með forsætisráðherratitlinum.
Fyrir þennan titil þótti tilvon-
andi að ganga að þeim skilyrð-
um kommúnista „að koma fram
áhugamálum þeirra, hvað sem
það kostaði“, eins og Pétur
kemst að orði, og láta Sjálfstæð-
isflokkinn taka „hreina koll-
steypu í stefnu og starfi“, eins
og Gísli orðar það.
Þetta er vissulega ekki 1 fyrsta
sinn, sem Kveldúlfsklíkan hefir
þannig notað Sjálfstæðisflokk-
inn til að ganga einkaerinda
sinna, án minnsta tillits til þess,
hvort það samrýmist stefnu
flokksins eða þjóðarhagsmunun-
um. Saga Sjálfstæðisflokksins á
síðari árum fjallar um fátt ann-
að en nýjar og nýjar „kollsteyp-
ur“ á starfsháttum og stefnu,
sem markast hafa af hagsmun-
um fjölskyldunnar hverju sinni.
Engin „kollsteypa" hefir þó ver-
ið jafn stórkostleg og örlagar^k
og þessi, enda hefir ekki tekist
að fá fimm þingmenn og annað
aðalblað flokksins með í þetta
sinn.
Það er vegna þessarar yfir-
drottnunar Kveldúlfsklíkunnar í
Sjálfstæðisflokknum og hinna
stöðugu „kollsteypa“ flokksins,
sem ekki hefir verið hægt að
að koma á neinu borgaralegu
viðreisnarstarfi í landinu und-
anfarin ár og því verður áreið-
anlega ekki komið á svo lengi,
sem Sjálfstæðismenn sætta sig
við slíka forustu. Það geta eng-
ir treysta Kveldúlfsklíkunni til
varanlegs samstarfs, því að
aldrei er vitað, nema nýtt yfir-
boð kommúnista til fjölskyld-
unnar valdi nýrri „kollsteypu"
og 'sá vísir til viðreisnarstarfs,
sem kynni að hafa myndast,
verði þannig gerður að engu. Til
þess að öflugt samstarf geti tek-
ist þarf tiltrú og öruggan grund-
völl. „Kollsteypu“forustu Kveld-
úlfsklíkunnar í Sjálfstæðis-
flokknnum er vissulega búin að
sanna það, að hún er enginn
grundvöllur til að byggja á
vandasamt samstarf um torleyst
rúálefni. Þeir menn, sem tala
um borgaralegt samstarf, en
hlíta eftir sem áður forustu
Kveldúlfsklíkunnar, meina því
vissulega ekki neitt með skrafí
sinu. Ef þeir vilja sýna viljann
í verki, er það fyrsta skrefið, að
þeir losi sig undan oki hennar.
Lýðveldisást.
Það er ljótt að vera á móti
stjórninni, segja stjórnarsinnar,
því að nú er búið að stofna lýð-
veldi í landinu. Það bár þó ekki
á öðru en að þessir sömu heið-
ursmenn hefðu fullan hug á að
vera á móti fyrrverandi stjórn í
sumar og haust, þó þá væri bú-
ið að stofna lýðveldi. En nú eiga
menn að „þegja við öllu röngu“
— lýðveldinu til dýrðar. Þegja
við því, að þjóðin sé höfð að
leiksoppi. Þegja við því, að brigð-
mælginni sé dillað og rindil-
mennskan sett í öndvegi. Þegja
við því, að stofnað sé til stór-
kostlegs reksturshalla hjá rík-
inu og lántöku til daglegra
þarfa meðan allt flýtur í pen-
ingum. Þegja við því, að dýrtíð-
in sé aukin og stefnt að því, að
allt, sem almenningur hefir
sparað saman síðustu árin,
verði lítilsvirði, en þjóðarauð-
urinn safnist á hendur speku-
lanta. Það á eftir þessu að vera
fyrsta skyldan við lýðveldið að
leggja blessun sína yfir þá, sem
með völdiri fara, án tillits til
þjóðarhags eða þjóðmálaskoð-
ana. Hætt er við, að slík þjón-
usta verði mörgum erfið. En þeir
hafa þá líklega ekki skilið það,
sem fram fór 17. júní á Þing-
velli við Öxará!
Trú Alþýðuflokksins
á Brynjólf og Ólaf.
í Alþýðublaðinu 16. þ. m. birt-
ist grein, sem nefnist: Hve lengi
ætlar Framsóknarflokkurinn að
blekkja sjálfan sig? Þessi sjálfs-
blekking Framsóknarflokksins,
sem Alþbl. talar um, er þó ekki
önnur en sú, að flokkurinn fylg-
ir nákvæmlega sömu viðnáms-
stefnu í dýrtíðar- og kaupgjalds-
málum og Alþýðuflokkarnir í
Svíþjóð, Bretlandi, Ástralíu og
Nýja-Sjálandi, en einmitt í þess-
um löndum hefir slíkum flokk-
um vegnað bezt og minnst orðið
úr vexti kommúnista. Hefði. ís-
lenzki Alþýðuflokkurinn borlð
gifta til að fylgja þessari stefnu
og ekki blekkt sjálfan sig með
því að fara 1 yfirboðskapphlaup
við kommúnista, myndi hann
hafa getað haldið hlut sínum
og vel það í stað þess, að
kommúnistar eru nú að reita
af honum fylgið.
í tilefni af þessu sjálfsblekk-
ingaskrafi Alþbl. virðist líka
ekki úr «vegi að vara Alþýðu-
flokkinn alvarlega við þeirri
sjálfsblekkingu, að hann sé
þátttakandi í einhverri túð-
reisnar- og iimbótastjórn. par
sem Brynjólfur Bjarnason er á
aðra hlið og Ólafur Thors á
hina. Sé nokkuð að marka skrif
Alþbl. um kommúnista, þá hafa
í tilefni af hinum stöðuga „eining-
arsöng" kommúnista segir svo 1 for-
ustugrein Dags 7. þ. m.:
„Kommúnistar hafa jafnan
hrópað hátt um „sameiningu
verkalýðsins" og nauðsyn þess, að
Alþýðusambandið yrði lösað úr
tengslum við hina póltiísku flokka
í landinu. Nú er ljóst orðið, hvað
fyrir þeim hefir vakað með þessu
fagra friðartali. Alþýðusambandið
hefir nýskeð verið soðið upp eftir
þeirra eigin kokkabók, og þríf
flokkar — allir núverandi stjórn-
arflokkarnir — gengið til sam-
starfs um stjórn þess. Nú skyldu
menn halda, að kommúnistar
hefðu gengið ötullega að því verki
að treysta þessa sameiningu og
auka samstarfið og bróðurþelið.
En viti menn! Nýafstöðnu sam-
bandsþingi breyttu þeir í harð-
vítugri og illvígari pólitíska orr-
ustu en um getur nokkru sinni
fyrr í sögu nokkurra samtaka á
íslandi. Þeir undirbjuggu þá orr-
ustu með því að svíkjast aftan að
sínum kæru samstarfsmönnum —
pólitískum andstæðingum, sem
þeir höfðu áður ginnt í flatsæng-
. ina til sín — með því, að dreifa
út ógeðslegu leynibréfi og laun-
ráðum gegn þeim um land allt.
Ekki var samkunda þessi heldur
fyrr sett en kommúnistar hófu þar
magnaðar pólitískar deilur og á-
rásir á Alþýðuflokkinn. Þeir náðu
undirtökunum á þinginu með fá-
þeir annað markmið með stjórn-
arþátttökunni en umbætur og
framfarir og er þar gleggst að
minna á reynsluna frá Belgíu
og Grikklandi. Eða heldur Alþbl.
að Brynjólfur sé betri en hinir
grísku og belgísku „félagar"
hans? Og sé nokkuð að marka
fyrri og síðari skrif Finns Jóns-
sonar um fjölskyldusjónarmið
Jensenssona, þá hefir Ólafur
Thors vissulega önnur sjónar-
mið með stjórnarþátttökunni en
umbætur og viðreisn. Ætli það
sé ekki efling Kveldúlfs, sem
vakir fyrir honum fyrst og
fremst, og hingað til hefir það
ekki talizt umbótamál alþýð-
unnar, að dómi Alþbl.
Af öllum sjálfsblekkingum Al-
þýðuflokksins er þessi nýja trú
hans á umbótavilja Brynjólfs
og Ólafs Thors háskalegust. Það
mun flokkurinn, því miður, eiga
eftir að reyna. Því fyrr, sem
flokkurinn vinnur sigur á þessari
sjálfsblekkingu, því beíur mun
honum farnast.
Mbl. reynir að ófrægja
fimmmenningana.
Morgunblaðið ver allri for-
ustugrein sinni á föstudaginn til
að halda því fram, að fimm-
menningarnar svokölluðu séu
ekki stjórnarandstæðingar. Hafa
þó ekki aðrir farið harðari orð-
um um stjórnarmyndunina og
stjórnarsamningana en fimm-
menningarnir, eins og bezt sést
á bréfköflum þeirra Gísla
Sveinssonar. og Péturs Ottesen,
er birtir voru í seinasta blaði.
Ekkert hefir síðar komið fram,
er bendir til þess, að fimm-
menningarnir hafi horfið frá
þessum skoðunum sínum og síð-
ur en svo hefir nokkuð gerzt, er
gæfi þeim réttmæta ástæðu til
þess. Það verður því ekki hægt
að líta öðru Vísi á þessi skrif Mbl.
en sem ómaklega tilraun til að
koma því lítilmennskuorði á
fimmmenningana, að þeir hafi
bognað fyrir flokksmeirihl.
og yfirgefið málstað sinn ellegar
að þeir hafi ekki meint neitt
annað með gagnrýni sinni á
stjórnarmyndyninni en að sefa
óánægða kjósendur sína. Hvort
tveggja væri jafn lítilmannlegt,
og launar Mbl. þessum mönnum
ekki vel dygga þjónustu við
Sjálfstæðisstefnuna með því að
bera þeim slikt á brýn.
Kommúnistar og skólamálin.
Þjóðviljinn flutti nýlega for-
ustugrein um það, að nú væri
annar og méiri stórhugur ríkj-
andi í menntamálum, en meðan
Framsóknarmenn fóru með völd.
Þá hefði aðgangur að Mennta-
skólanum í Reykjavík verið tak-
heyrðum ójöfnuðk ofbeldi og lög-
leysum .... Og að lokum klykktu
þeir út með því að kjósa gamlan
nazista-iiðþjálfa og sundrupar-
postula sem forseta alþýðusam-
takánna á íslandi! — Karl gamli
Marx skaut ekki fjarri markinu
foröum, þegar hann sagði: „Þeir,
sem hæst gala um einingu, eru
sjálfir oft öruggustu sundrungar-
sveppirnir“.“
Dagur segir svo að lokum:
„Og svo er þessum mönnum —
sem ekki reynast >færir um að
ráða sínum eigin málum til lykta
á annan veg en þennan — ætlað
að tfeka höndum saman og mynda
„þjóðlega einingu" um stórfelda
nýsköpun og friðsamlega þróun
atvinnuveganna og forystu allra
þjóðmála á Xslandi. Trúi þeim
hver, sem vfll, til góðra og happa-
sælla verka. Pramsóknarmenn
treysta þeim ekki".
Ætli að það séu líka ekki allmargir
fleiri en Framsóknarmenn, sem treysta
þeim ekki?
* * *
Það er nú meira að segja svo kom-
ið, að Þjóðviljinn viðurkennir, að rík-
inu sé bundin lítt viðráðanlegur baggi
með launalögunum, eins óg afgreiðsla
þeirra er háttað. Blaðið segir um
þetta 1 forustugrein 15. þ. m.:
„Það verður óhjákvæmilega ein
trygging, sem gera þarf til þess
að þau launakjör, sem nú eru á-
markaður og lítið gert í skóla-
málum.
Hinir mörgu alþýðuskólar, sem
risu upp í stjórnartíð Framsókn-
arflokksins. afsanna þennan róg
Þjóðviljans alveg nægilega. Að
vísu var aðgangur að gagn-
fræðadeild Menntaskólans í
Rvík takmarkaður, en Gagn-
fræðaskóli Reykjavíkur var líka
jafnframt settur á1 stofn. Og
Menntaskóla var jafnframt
komið upp á Akureyri, svo að
möguleikar til stúdentsmennt-
unar voru stórauknir.
Hvar er það svo, sem þessi
stórhugur kommúnista í skóla-
málum hefir komið fram? Það
er ekki nóg að vitna til ræðu
eftir Brynjólf Bjarnason. Hingað
til er ekki kunnugt um annað
verk kommúnista á þessum vett-
vangi en að berjast hatramlega
gegn því máli Framsóknar-
flokksins að koma upp mennta-
skóla í sveit. Það er nú allur
stórhugurinn og víðsýnin, sem
hingað til.hefir orðið vart hjá
kommúnistum í skólamálum!
Misheppnaður stuldur
kommúnista.
Grein sú, sem Páií Þorsteins-
son alþm. ritaði nýlega hér í
blaðið um landbúnaðarfrv.
kommúnista hefir að vonum
vakið mikla athygli. Kommún-
istar hafa gumað mikið af þessu
frv. og reynt að láta líta þann-
ig út, sem hér væri á ferðinni
stórmerk nýmæli og ný stefna
í landbúnaðarmálum. Páll sýndi
fram á það með glöggum sam-
anburði, að frv. kommúnista er
ekkert annað en upptugga á
eldri lagafyrirmælum, er sett
hafa verið af Framsóknarflokkn-
um um þessi mál. Er það vissu-
lega góðra gjalda vert, — og
meira en hægt var að búast við
af kommúnistum, — að viður-
kenna þannig það, sem vel hefir
verið gert éður.
Síðan Páll birti grein sína,
hefir verið hljótt um þetta inál
í Þjóðviljanum. Kommúnistum
er ljóst, að þeim munu ekki í
þetta sinn heppnast að skreyta
sig með stolnum fjöðrum. Ættu
þeir vissulega að festa sér þessa
reynslu í huga, svo þá hendi
síöur slikur stuldur framvegis.
Fórn“ Sigfúsar.
í útvarpi frá Alþingi skoraði
Sigfús Sigurhjartarson á bænd-
ur að leggja niður Framsóknar-
flokkinn. Taldi hann það hæfi-
lega rfórn“ af þeirra hálfu. Sig-
fús og sálufélagar hans hafa
hins vegar talið verkalýð lands-
ins nauðsynlegt að eiga „for-
ustúflokk“. Þessir „forustuflokk-
ar“ eru nú tveir, og hefir Sigfús
„fórnað" sér fyrir báða.
kveðin, géti haldizt, — að fram-
kvæma allsherjar endurskoðun á
starfsemin og stofnunum ríkisins,
til þess að koma þar á sem hag-
nýtustu fyrirkomulagi í hvívetna.
Engir eru kunnugri því en ein-
mitt starfsmenn ríkisins sjálfir,
hvernig endurbæta mætti ríkis-
kerfið, svo það yrði í senn betra
og ódýrara og gæti tryggt starfs-
mönnum sínum til frambúðar þau
launakjör, sem nú er í ráði að
ákveða". .
Hér er það. berlega játað,' að launa-
lögin nýju veiti starfsmönnum rík-
isins enga tryggingu, nema jafnhliða
verði komið á stórfelldum sparnaði
með fækkun og samfærslu embætta.
Hefir vissulega verið rétt að farið, ef
byjað hefði verið á því að skapa
nýju launalögin slíkan grundvöll, því
að hvers virði eru opinberum starfs-
mönnum launalög, sem engin trygg-
ing er fyrir. Á þetta var strax bent
hér í blaðinu, þegjar launalagafrum-
varpið kom fram', en stjórnarliðar
skelltu skolleyrum við því, eins og
öðrum réttmætum ábendingum, og
vissulega er ekki nema slíkra end-.
urbóta að vænta meðan núv. ríkís-
stjórn hangir við völd. Er líka næst
trúlegt, að framangreind skrif Þjóð-
viljans séu lítið annað en marklaust
orðagjálfur, eins og flest það, sem það
blað minnist á og til umbóta horfir.
\
Búdings
Með sósudufti. Appelsínubiagð.
REKOBD LÚXUSTEGUND
Það, sem íslenzhar húsmœður hefir vantað
undanfarin ár, eru fíóðar sósur út á húðing.
Nú hcfir oss tehizt að framleiða sérstáfelega
/ /
Ijjúffengt sósuefni, sem fglgir með í hverjjum
Rehord-Lúxus húðingspahha. Sósuefnið er
framleitt í tveim tegundum:
Appelsínu og híndberjabragð
Efnasferðin
REKORD
* / ,
Kápnbúðin
Lau^ave^
Kemur fram í búðina um helgina mikið úrval a!f
svörtum kápum, með silfurrefa og blárefaskinnum.
Einnig barna- og unglingakápur.
Seljum fyrir jólin ódýrt:
Undirföt — Náttkjóla — Svefnjakka — ‘
/ Morgunsloppa ásamt Dag- og Kvöldkjólum. Mikið
úrval af dömutöskum, samkvæmistöskum og hönsk-
um. Nýjasta gerð. — Margar hentugar jólagjafir. —
. Daglega eitthvað nýtt.
Lítið í gluggann.
Kápubúðin, Lauguvcg 35.
SIGLRBLR GLÐMUNDSSON.