Alþýðublaðið - 11.06.1927, Blaðsíða 2

2
ALEYÐUBLAÐÍÖ
] ALÞÝBUBLADIB \
j kemur út á hverjum virkum degi. t
\ Aígreiðsla í Alpýðuhúsinu við [
IHveriisgötu 8 opin frá kl. 9 árd. [
til kl. 7 síðd. ;
Skrifstofa á sama stað opin kl. ;
i 9Vs—10 Va órd. og kl. 8—9 síðd. j
’ Simar: 988 (afgreiðsian) og 1294 ;
(skrifstofan). í
Verðlag: Áskriftarverð kr. 1,50 á ;
mánuði. Auglýsingaverð kr. 0,15 {
hver mm. eindálka. ;
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan \
(í sama húsi, sömu simar). ;
AlþýHiaftokksIias.
Við alþingiskosningarnar, sem
nú fara í hönd, hefir Alpýðu-
flokkurinn me'nn í Itjöjri í 12 kjör-
dæmum, samtals 18 frambjóðend-
ur. Þeir eru þessir:
I Reykjavik (A-listi):
Héðinn Valdimarsson alpm.,
Sigurjón Á Ólafsson, formaður
Sjómannafélags Reykjavíkur,
Ágúst Jósefsson bæjarfulltrúi,
Kristófer Grímsson búfræðingur,
I Snæfellsness- og Hnappadals-
sýslu:
Guðmundur Jónsson frá Narf-
. eyri, kaupfélagsstjóri.
I Barðastrandarsýslu:
Andrés J- Straumland, kennari.
Á Isafirði:
Haraldur Guðmundsson bæjar-
fulltrúi.
í Norður-Isafjarðarsýslu;
Finnur Jónsson, póstmeistari á
Isafirði.
í Eyjafjarðarsýslu:
Halldór Friðjónsson ritstjóri,
Steinpór Guðmundsson skóla-
s'fjöri.
Á Akureyri:
Erlingur Friðjónsson kaupfé-
lagsstjóri.
i ‘ .
Á Seyðisfirði:
Karl Finnbogason skólastjóri.
I Suður-Múlasýslu:
Jónas Guðmundssoh ritstjóri,
kennari á Norðfirði.
Arnfinnur Jónsson, s’kólastjóri á
Eskiíirði.
I Vestmannaeyjum:
Björn BI. Jónsson.
'í Árnessýsfu:
‘Séra Ingimar Jónsson á Mos-
felli.
I. Gullbringu- og Kjósar-sýsíú:
Stefán Jofiann Stefánsson haesta-
réítarfögma'öur,
Pétur G. Guðmundsson, ritari.
Nöfnin rnæia með sér sjálf. Al-
þýxufólk! Berjumst vel og drengi-
leg’a til sigurs. Því fleiri Alpýðu-
flokksmönnum sem vér komum
á þing, því betur er borgið mál-
um alþýðunnar.
„Morgnnblaðsins“.
Rolf Thommesen sá. er „Morg-
unb;laðið“ var að hampa hér á
dögunum, tilheyrir flokksbroti
einu) í Noregi, sem kallar sig „fri-
sindede venstre" (frjálslýndir
vinstrimenn). Það var upphaflega
jklofningur úr vinstriflokknum, og
einn af höfuðpaurum þess klofn-
ings var Ole Thommesen, — fyr~;
ir eina tíð eldrauður vinstrimaður
og jafnvel byltingasinni, en ekki
undanþeginn lögmáli aldurs og
andlegrar hrörnunar. Hann stofn-
aði „Tidens Tegn“, er síðan hefir
átt- að heita málgagn þessara
„frjálsiyndu vinstrimanna", þótt
það í raun réttri hafi verið ó-
mengað hægriblað. Nú er það
souur hans, sem blaðinu stjórn-
ar.
Flqkkur þessi hélt uppi merki
frjálslyndisins á þann hátt, að
hann gekk fljótlega í bandalag
við hægrimenn, og þar hefir hann
kunnað vel við sig alt fram að
þessu. Við hverjar einustu kosn-
ingar nú um langt skeið hafa
þeir haft sameiginlega lista, og
svo samgrónir hafa þeir verið, að
engir aðrir en nákunnugir hafa
vitað, hverja eða hve marga full-
trúa hinir „frjálslyndu" hafa haft
í þinginu. Þeir hafa á engan hátt
skilið sig út frá hægriiloktamm.
1 Noregi hefir engirin greinarmun-
ur verið á þeim gerður, nema ef
verá skyldi af þeim „frjálslyndu"
sjálfum. Þó var það á flestra
vitorði, að fyrr v. forsætisráð-
herra, Abraham Berge, taldist til
þessa flokksbrots, enda líka gam-
all vinstrimaður. Eins og kunnugt
er, fleygði Berge í leyfisleysi 25
millj. kr. af ríkisfé í bankastofn-
un, sem hafða fjárgiæfra að aðal-
starfi sínu. Síðan laug hann þing-
ið fult og gínti það til að kasta
nýjum 15 millj. kr. -í sömu hít-
ina. Samt leið ekki á löngu, að
sú hin sama hít reyndist tóm þrátt
fyrir þessar 40 millj., sem búið
vax að ausa í hana. Rolf Thom-
mesen hefir verið einna fremstur
í flokki í því að verja þessar
atgerðir.
Með þessu hygg ég að taiin
séu helztu afrek þessa flokks í
norskri pólitík á síðari árum.
Um „Tidens Tegn“ er það að
segja, að j>að hefir verið eitt
hinna ógeðslegri fyrirbrigða í
blaðaheiminum norska. Má segja
um það meÖ sanni, að það hefir
haft á sér yfirskin írjálslyndisins,
en afneitað þess krafti. En það
hefir verið sæmilega ritað og tek-
ist áð ná mikilli útbreiðslu. Síö-
ustu árin hefir það þótt hneigjast
alimjög að stefnu Mussolinis og
3ascista“.
Fyrirlestur sá, er „Morgunbkð-
1ð * birtir, er að ýmsu leyti eft-
irtektarverður. Fyrst og fremst
sýnir harni það, hvernig baráttan
gegn verkalýðnum meir og rneir
verður sá meginás, sem stjórn-
málin snúast um bæði í Noregi
og annars staðar. Thommesen
hrópar á sameiningu borgaranna
gegn verkamönnum. Það mætti
sýnast Óþarft að hvetja þess af
þeirri einföldu ástæðu, að sú sam-
eining hefir lengi átt sér stað.
I hvert sinn, er eitthvað hefir
legið við, hafa borgaraflokkarnir
tekið höndum saman úm það að
koma velferðarmálum vinnulýðs-
ins fyrir kattarnef. Nú síðast hafa
þeir sameinað sig um gerðar-
dómslögin. Hitt er annað mál,
hvort þeir muni vílja sameinast
formlega í einn flokk, hvort þeir
sjá sér nokkurn hag í því að af-
sala sér tækifærunum til að bít-
ast um lreinin, fara í hrossakaup
hver við annan og togast á um
völdin sín á miili.
Þá er það og eftirtektarvert,
að Thommesen talar um óstjórn
í landinu. Hverjir hafa stjórnað?
Það eru vinstri- og hægri-menn,
sem hafa skifzt á um það, —
þessir sömu flokkar, sem nú
þurfa að sameinast til þess að
binda enda á óstjórnina. Hin síð-
ustu árin eru það hægrimenn,
flokksbræður Thommesens, sem
lengst hafa setið að völdum. Blað
hans hefir stutt þá og varið gerð-
ir þeirra.
Eigi að síður er þjóðin í ó-
göngum stödd. Ekki eru það jafn-
aðarmenn, er siglt hafa í strand
skútunni í Noregi. Þar hafa þeir
aidrei komist til valda. í þing-
fnu hafa þeir ekki einu sinni
þriðjung sætanna og geta þar
engu ráðið.
I Svíþjóð aftur á móti hefir
lengst af verið jafnaðarmanna-
stjórn síðustu árin. Hvemig er svo
ástandið þiar? Það er þannig, að
Thommesen er fullur aðdáunar.
Ef litið er til Svíþjóðar „ógnar
manni hinn mikli mismunur",
segir hann. Svo miklu betra er
ástandið þar en i Noregi.
Se.m sagt er margt eftirtektar-
vext — svo maður ekki segi
spaugilcgt — í ræðu Thomme-
sens. En merkilegast er þó að
heyra þenna mann segja, að „ein-
asti Ijósgeislinn" í i myrkrirfu sé
Tögin um gerðardóm í kaupgjalds-
málum.
Alt fram að þessu hafa hægri-
menn verið mótfallnir slíkum
lögum, Thommesen og blað hans
lítoa. Vinstriflokkurinn fiefir bar-
ist fyrir þeim, en aldrei fengið
þeim framgengt vegna mótspyrnu
hægrimanna. Nú erti þessi- lög
alt í einu orðin „einasti ljós-
geislinn“. Þessi «sinnaskifti hægri-
manna eru að vísu ofurskiljanleg,
en hitt gegnir furðu, að þessi
maður skuli hafa brjóstheilindi til
að „troða fram“ og gera þessa
játningu og það á verklýðssam-
komu. Sannleikurinn er nefnilega
sá, að á meðan verkamenn voru
sofandi og ósamtaka, þóttust at-
vinnurekendur, sem eru kjiarni
hægriflokksins, hafa í öllum
höndum við þá. Og meðan svo
var, vildu þeir engin utan að
komandi afskifti þola um kaup-
gjaldsmálin. Hver vissi, nema „ó-
vilhallir" dómarar kynnu að finna
upp á því að draga taum vinnu-
lýðsins á móti' þeim sjálfum? En
þegar samtökin eflast, svo þeir
ráða ekki lengur við verkamenn,
þá er aðstoð ríkisvalds og dóm-
stóla þeim harla kærkomin. „Ein-
asti Ijósgeislinn'' er átakanleg
sönnun þess, að nú eru atvinnu-
rekendur - í Noregi orðnir bæði
aðþrengdir og óttaslegnir.
(Frh.)
10. júní '21.
/ .;. i-• m- .
ESmar Mjaltesfed
(íslenzkur Titta Ruffo)
pöng í gærkveldi fyrir miklu fjöl-
menni í Nýja Bíó, og var söng
hans vel tekið að maklegleikum.
Sýndi hann enn sem fyrr, hvílíkt
reginveldi og karlmensku hann á
til í rödd sinni, en auk þess
sýndi han;n einnig, að hann hefir
mikla kunnáttu og tilbreytni í
söng, enda virðist rödd, skap og:
skilningur ágætlega samstilt til
að mynda sveiflur þær og til-
brigði, sem góður söngur óhjá-
kvæmiiega þarf að hafa. Islend-
ingar eru gestrisnir menn og það
svo, að fullnóg má kalla stund-
um gagnvart útlendingum, sem
vilja gera sér forvitni landans að
féþúfu. En góðum íslendingum er
aldrei of vel fagnað. Vildi ég því
óska Einari Hjaltested þess, að
hann gæti aflað sér fjár í sumar,
siglt síðan til ítalíu og framast
þar enn í list sinni, þvi að eng-
inn efi er á því, að með enn
meiri lærdómi og dugnaði getur
E. H. hlotið heimsfrægð með
söng sínum; svo dæmafáa hæfi-
leika hefir hann á því sviði.
Nokkur óþarfa mistök voru á.
textakunnáttu, sem benti á ónög-
an undirbúning að þessu sinni.
Einnig var söngur Einars nokkuð
misjafn í þetta sinn, en samt var
sungið af mikilli snild. Má nefna.
„Der Erlkönig" og „Canios aríu“
úr „Bajadser", þar sem karl-
menska raddarinnar naut sín, svo
um munaði. En einnig blíðari iög;
eins og „Elegy“ og „Hvis du
har varme Tanker“ var sungið
af mikilli blíðu og viðkvæmni.
R. J.
Danska íSialdið fellir af-
vopnimarfrumvarpið.
(Tilkynning frá sendiherra Dana.)
Landsþingið hefir felt afvopn-
unarfrumvarp það, sem varnar-
málaráðherra jafnaðarm..-stjórnar-
innar dönsku, Laust Rasmussen,.
hafði lagt fyrir það þing, áður en.
þjóðþingskosningaroar fóru