Tíminn - 12.03.1946, Blaðsíða 1

; RITSTJÓRI:
j ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
| ÚTGEFANDI: '
< FRAMSÓKN ARFLOKKURINN
| Símar 2353 og 4373
) > <
PRENTSMIÐJAN EDDA h.f. 1
RITSTJÓRASKRIFCTOFDR:
EDDUHÚSI. Lli.dargötu 9 A
Símar 2353 og 4373
AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:
EDDUHÚSI, Llndargötu 9A
Sími 2323
30. árg.
Reykjavík, þriðjjudagimi 12. marz 1946
43. hlað
Erlent yfirlit
Kröfurnar um frestun þing-
kosninganna í Grikklandi
Miklar deilur eru risnar út
af því, hvort enn skuli fresta
þingkosningum í Grikklandi.
Er þegar búið að fresta þeim
nokkrum sinnum og jafnan
eftir kröfu EAM-manna eða
kommúnista. Kröfurnar um
nýja frestun koma enn úr
þeirri átt.
Þegar brezki herinn kom til
Grikklands haustið 1944, var það
aðalverkefni hans að reka Þjóð-
verja þaðan. En dvöl hans
lengdist af þeirri ástæðu, að
kommúnistar gerðu uppreisnar-
tilraun. Var þá ákveðið af brezku
stjórninni, að herinn skyldi vera
í landinu, unz frjálsar, löglegar
kosningar gætu farið fram og
völdin væru komin í hendur
stjórnar, sem mynduð væri á
lýðræðisgrundvelli.
Þar sem Bretar vildu draga
her sinn sem fyrst úr Grikk-
landi, svo að þeir hlytu ekki ó
þörf ámæli fyrir dvöl hans þar,
hafa þeir unnið að því, að kosn-
ingarnar færu fram sem fyrst.
En fyrirætlanir þessar hafa
jafnan strandað á því, að EAM-
menn, þ. e. kommúnistar, hafa
neitað að" taka þátt í kosning-
unni. Einkum hafa kommúnist-
ar fundið það kosningunum til
foráttu, að jafnframt var fyrir-
hugað að láta fara fram at-
kvæðagreiðslu um, hvort vera
skyldi lýðveldi eða konungs-
stjórn í Grikklandi til fram-
búðar. Nú er þannig ástatt, að
sérstakur ríkisstjóri fer með
konungsvaldið, unz umrædd at-
ERLENDAR FRÉTTiR
í STUTTU MÁLI
— Paasikivi var kosinn for-
seti Finnlands á fundi finnska
þingsins síðastl. laugardag.
— Truman forseti hefir lýst
yfir því, að hið sameiginlega
herráð Breta og Bandaríkja-
manna, sem starfaði í Washing-
ton á stríðsárunum, muni starfa
áfram fyrst um sinn.
— Stjórn Þjóðernissinna á
Jövu hefir mótmælt liðflutn-
ingum Hollendinga þangað.
— Rússar hafa nú flutt her
sinn úr Mukden í Mansjúríu og
kínverski stjórnarherinn tekinn
þar við, en hersveitir kommún-
ista þar veita honum mótstöðu.
Annap.s eru rússneskar hersveit-
ir enn víða í Mansjúríu.
— Samkomulag hefir nú
náðst um það, að brezki herinn
verði farinn úr Líbanon í næstu
júnílok, en franski herinn í
marzlok 1947.
— Bandaríkjastjórn hefir sent
stjórn Frakklands orðsendingu.
þar sem hún lýsir sig mótfallna
því, að Spánarmálin verði lögð
fyrir Öryggisráðið. Áður höfðu
Bretar lýst því sama yfir.
— Rússneska blaðið Pravda
ræðsí< með miklum ofsa á Chur-
chill, vegna ræðu þeirrar er
hann hélt í Fulton í Bandarikj-
unum á dögunum.
— Nokkur matvælaskortur er
í Frr/kklandi og skortir Frakka
tilfinnanlega erlendan gjaldeyri
um þessar mundir.
— Settur sendiherra Breta í
Moskvu, hefir verið látinn fara
(Framhald á 4. síðu).
kvæðagreiðsla hefir farið fram.
Þegar brezka verkamanna-
stjórnin kom til valda, lét hún
Grikklandsmálin verða eitt
fyrsta verkefni sitt. Það varð að
ráði milli hennar og grísku
stjórnarinnar, að þingkosning-
ar skyldu fara fram 31. marz
1946, en atkvæðagreiðslan um
konunginn ekki fyrr en 1948.
Jafnframt var ákveðið að bjóða
fulltrúum frá Frökkum, Banda-
ríkjamönnum og Rússum að
fylgjast með því, að kosning-
arnar færu löglega fram. Mælt-
ist þetta í fyrstu allvel fyrir
meðal EAM-manna, en kon-
ungssinnar andmæltu frestin-
um á þjóðaratkvæðagreiðsl-
unni. Þau mótmæli voru ekki
tekin til greina.
Það gerðist svo næst í þessu
máli, að Rússar neituðu að taka
þátt > því eftirlitsstarfi við kosn-
ingarnar, er þeim hafði verið
boðið. Fljótlega eftir það, tóku
EAM-menn líka að skipta um
skoðun og um áramótin lýstu
þeir yfir því, að þeir myndu ekki
taka þátt í kosningunum, nema
þeim væri frestað. Gríska
stjórnin mótmælti þessu strax
og einnig brezka stjórnin. En
nú nýlega hafa nokkrir grísku
ráðherranna tekið undir þá
kröfu og um 70 þingmenn brezka
V erkamannaf lokksins.
Kröfur hinna síðastnefndu
aðila eru byggðar á því, að
hægri menn munu fá meirihluta
í Grikklandi, ef EAM-menn taka
ekki þátt í kosningunni. Flokka-
skiptingin er nú þannig í
Grikklandi, að fjölmennustu
flokkarnir eru konungssinnar
og EAM. Miðflokkarnir, sem
gríska stjórnin styðst við nú,
eru ef til vill fjölmennari sam-
anlagt, en hvor hinna áður-
nefndu flokka, en þeir eru á
ýmsan hátt ósamstæðir. Sumir
ráðherranna í þessum flokkum
hafa því tekið undir kröfuna
um kosningafrestun.
Flest virðist þó benda til, að
hvorki gríski forsætisráðherr-
(Framhald á 4. slðu).
Þýfið var yfir
60 þús. kr.
Rannsóknarlögreglunni hefir
nú tekizt að fá þjófana, sem
stálu peningaskápnum af
Kveldúlfsskrifstofunni, til að
meðganga og visa á þýfið. Höfðu
þeir falið peningana suður við
Krísuvíkurveg. Kom í ljós, að
það var yfir 60 þús. kr., sem þeir
höfðu stolið i Kveldúlfi, en ekki
16 þús. eins og upphaflega hafði
verið ætlað. Þjófarnir voru mjög
tregir til að vísa á þýfið og varð
að fara með þá fleiri en eina
ferð suður eftir, áður en þeir
vísuðu á peningana.
Á laugardaginn handtók lög-
reglan nokkra pilta innan við
fermingaraldur, sem valdir hafa
verið að allmörgum þjófnuðum
og innbrotum hér í bæ að und-
anförnu.
Athyglisverðar
vélþurrkun á
tilraunir Dana með
heyi í stórum stíl
Frásögn íslenzks iðnfræðings, sem er nýkominn frá Danmörku,
Nýlega er kominn hingað
til lands ungur iðnfræðing-
ur, Ólafur rGíslason, sem
dvalið hefir í Danmörku.
Hefir hann þar m. a. kynnt
sér stórvirkar heyþurrkunar-
vélar, sem Danir hafa notað
um skeið. Tíminn hefir átt
viðtal við hann um þessar
vélar og fer það hér á eftir. |
— Danir hafa nú um talsvert
skeið notað stórvirkar hey-
þurrkunarvélar, sem nefndar
eru Hessiccator. Þær eru ár-
angur af tilraunum, sem hóf-
ust í Danmörk 1930. Fjórum ár-
um seinna voru þessar vélar svo
langt komnar, að reist var full-
komin heyþurrkunarstöð ör-
skammt frá Kalundborg, þar
sem þessar vélar voru notaðar.
Stöð þessi hefir nú starfað með
góðum árangri í ellefu ár og auk
þess voru 7 slíkar stöðvar byggð-
ar í Danmörku fyrir styrjöld-
ina. Á styrjaldartímanum var af
skiljanlegum ástæðum ekki
hægt að fjölga þessum stór-
virku heyþurrkunarstöðvum, en
nú hefir verksmiðjan, sem
framleiðir þær, tekið aftur til
óspilltra málanna við fram-
leiðslu þeirra og hafa þegar
verið settar upp slíkár stöðvar
í Noregi og Hollandi.
Heyþurrkunarvélar þessar,
sem geta gengið fyrir rafmagni,
kolum eða olíu, kosta um 150
þús. danskar kr. uppkomnar í
Danmörku. Er þá meðtalinn all-
ur kostnaður við byggingu sér-
staks stöðvarhúss. í Danmörku
hafa ^stöðvarnar verið notaðar
til mjölframleiðslu úr töðu og
einnig til þurrkunar. Með þess-
um vélum er hið kunna „Luc-
ernegrönmel“ framleitt, en það
er fóðurmjöl, sem er svipað og
Alfa alfa. Líklegt er að fram-
leiða megi þessa vörutegund hér
%
á landi með þessum vélum, en
aðalnot vélanna hér á landi
yrðu til stórvirkrar heyþurrk- j
unar.
Þurrkún .með þessum dönsku
vélum er mjög frábrugðin hinni
svonefndu súgþurrkun, sem ís-
lendingum er að nokkru kunn.
Sú þurrkunaraðferð mun gefast
bezt, þar sem um búskap í
smærri stíl er að ræða, en Hes-
siccator-vélarnar eru hins veg-
ar notadrýgri, þar sem þurrka
þarf mikið magn af heyi og um
stór véltæk og ræktuð lönd er
að ræða.
Vélunum er komið fyrir í sér-
stöku húsi, eins og sést á með-
fylgjandi mynd. í þessu húsi fer
þurrkun heysins fram. Heyið er
látið nýslegið, eða hálfþurrkað,
í vélarnar, en þar fer það í
gegnum rör, og þornar. Rör
þessi eru tvöföld, með loftgöt-
um, 7 m. löng, og 1,1 m. að um-
máli. Heyið þornar við lofthit-
un og kemur þurrt út úr vélinni.
Hefir það þá ekki misst neitt af
þeim efnum, sem það innihélt,
er það var látið í vélina.
Um afköst þessara heyþurrk-
unarvéla er það að segja, að
framleiðslumagn einnar slíkrar
vélasamstæðu yfir sumarið af
þurru heyi myndi geta orðið um
450 smál., og er þar gert ráð
fyrir 10 vikna slætti, og vakta-
skiptum þannig að vélarnar
væru alltaf í gangi, nema um
helgar.
Lausleg kostnaðaráætlun, sem
ólafur hefir gert, gerir ráði fyr-
ir að kostnaður við þurrkunina
yrði 25 aurar á kg. af þurru heyi,
sé reiknað með 10 ára afborg-
unum af vélunum.
í sambandi við Hessiccator-
vélarnar má svo hafa heybind-
ingarvél, sem bindur heyið í
vírbönd og er kostnaðurinn við
þá bindingu innifalinn í ofan-
greindri kostnaðaráætlun.
Einnig er hægt að hafa muln-
ingsvél í sambandi við þurrk-
unarvélina, til mjölframleiðslu
úr góðri töðu.
Kostirnir við þessa þurrkun-
araðferð eru einkum þeir, að
heyið hrekst aldrei og verður
því eins gott og nýtt hey, þegar
það er gefið. Það er hægt að slá
og hirða grasið þegar það er
kjarnmest. í því sambandi má
geta þess, að heyið má helzt
ekki vera smærra en 20—25 cm„
þegar þessi þurrkunaraðferð er
notuð. Þá verður ekkert vinnu-
tap vegna óþurrka; þar sem
þessar vélar eru notaðar til hey-
þurrkunar. Og loks má nefna
það, að binding bindingavél-
anna á þurrheyinu gerir það
hentugra og meðfærilegra til
sölu og léttir gjafirnar, auk
þess sem minna geymslurúm
þarf í hlöðunum.
Frá aðalfuiidl Biuiaðarsamhaiids Austur-Húnavatnssýslu:
Breytingartillögu Jóns Pálmasonar
við búnaðarmálasjóðslögin mótmælt
Úrslit bæjarstjórnar-
kosninganna á Akra-
nesi
f
Úrslit bæjarstjórnarkosn-
inganna, sem fóru fram á
Akranesi síðastl. sunnudag,
urðu þau, að Sjálfstæðis-
flokkurinn fékk 532 atkv. og
fimm fulltrúa, Alþýðuflokk-
urinn 297 atkv. og tvo full-
. trúa og kommúnistar 199 at-
kvæði og tvo fultrúa. Tólf
seðlar voru auðir og fjórir ó-
gildir. Alls greiddu 1044 atkv.
af 1187 á kjörskrá.
í bæjarstjórnarkosningunum,
sem fóru fram á Akranesi 27.
janúar sl„ urðu úrslitin þau, að
Sjálfstæðismenn fengu 437 atkv.
og 4 fulltrúa, Alþýðuflokkurinn
317 atkv. og 3 fulltrúa, komm-
únistar og óháðir 183 atkv. og
1 fultrúa og framsóknarflokkur-
inn 97 atkv. og 1 fulltrúa.
Framsóknarmenn tóku ekki
þátt í kosningunum nú. Þeir
höfðu unnið að því eftir kosn-
ingarnar, að komið yrði á sam-
vinnu Framsóknarflokksins, Al-
þýðuflokksins og óháðra full-
trúans, sem náði kosningu af
lista kommúnista. Þegar þetta
samstarf mistókst, sem Fram-
sóknarmenn á Akranesi töldu
æskilegast, og ekki tókst held-
ur að kor.ia á samstarfi allra
flokkanna, ákváðu þeir að draga
sig í hlé að sinni.
Kosningaúrslitin á Akranesi
nú eru mikill ósigur fyrir Al-
þýðuflokkinn og má einkum
kenna það foringjum hans þar,
Hálfdáni Sveinssyni og Svein-
birni Oddssyni. Samstarf Al-
þýðuflokksins, Framsóknar-
flokksins og óháða fulltrúans
(Framhald á 4. síðu).
„Fiskvinnan” keypt
af ríkinu
Fyrir nokkru ákvað Alþingi
að kaupa höggmyndina „Fisk-
vinna“ eftir Sigurjón Ólafsson.
Verð myndarinnar er 50 þús-
und krónur, en af því fé verður
Sigurjón að kosta steypu mynd-
arinnar i varanlegt efni og
flutning á henni hingað til
lands.
Myndin er 3 metrar á hæð og
4 metrar á lengd, eða alls 12
fermetrar.
Aðalfundur Búnaðarsam-
bands Austur-Húnavatnssýslu
var haldinn á Blönduósi dagana
28. febr og 1. marz s.l.
Meðal ýmsra samþykkta fund-
arins voru þessar:
„Aðalfundur Búnaðarsamb.
Austur-Húnvetninga lýsir því
yfir, að hann fagnar því, að haf-
ist hefir verið handa um stofn-
un stéttarsambands bænda og
skorar á alla bændur sýslunnar,
að styðja einhuga að því, að sá
félagsskapur nái sem beztum
þroska og láti ekki ágreining
um fyrirkomulagsatriðið veikja
stuðning þeirra við löglega
stjórn stéttarsamtakanna á
hverjum tíma.
Aðalfundur Búnaðarsambands
Austur-Húnvetninga lýsir sig
eindregið andvígan þeirri stefnu
á Alþingi, að afgreiða mikilsverð
lög um sérmál bændastéttar-
innar, án þess að fyrir liggi yf-
irlýstur vilji Búnaðarfélags ís-
lands og búnaðarsamtakanna.
Jafnframt skorar fundurinn á
Alþingi, að fella þær breyting-
artillögur, er samþykktar hafa
verið, við aðra umræðu í neðri
deild, á lögum Búnaðarmála-
sjóðs bæði vegna fyrrgreindra
ástæðna og eins sökum þess, að
sú hugmynd að skipta Búnaðar-
málasjóði upp á milli búnaðar-
sambandanna í hlutfalli við
framlög þeirra og beina starf-
semi hans aðallega til jarðrækt-
ar, stríðir gegn stefnu þeirra
bændafulltrúa, er stóðu að
stofnun Búnaðarmálasjóðs og
ætluðust til að hann væri sam-
eign íslenzkra bænda, til
styrktar félagslegs samstarfs
og framfara.“
Þá skoraði fundurinn á stjórn
sambandsins að beita sér fyrir,
að allt ræktunarlandið kring-
um Skagastrandarþorp verði
kortlagt og mælt og ríkið ann-
ist uppþurkun og leigi aðeins
fullþurkað land til ræktunar.
Fundurinn taldi mjög óheppi-
legar þær ráðstafanir stjórnar-
valdanna, að leyfa innflutning
erlendra landbúnaðarvara, á
sama tíma og treglega gengur
að selja sömu vörutegundir,
framleiddar i landinu sjálfu.
Almennur áhugi ríkti á fund-
inum fyrir hinum nýju félags-
samtökum bænda, samkv. lög-
um um jarðræktar- og húsa-
gerðarsamþykktir í sveitum og
(Framhald á 4. síðu).
Varðbátakaupin
Á Alþingi í gær svaraði dóms-
málaráðherra fyrirspurn frá
Sigurði Bjarnasyni alþm., um
varðbátakaup stjórnarinnar.
Skýrði ráðherrann frá pvi. að
þeir íslendingar.sem hefðu
kynnt sér ensku bátana, teldu
þá ónothæfa til landhelgisgí^zlu
og björgunarstarfsemi, að for-
stjóra Skipaútgerðarlnnar þó
undanskildum. Það væri því í
undirbúningi að skipta á þeim
og öðrum enskum skipum, sem
væru álitin betur fallin til þess-
ara starfa.
Sigurður Bjarnason gagnrýndi
með svarræðu, að stjórnin skyldi
ekki láta rannsaka bátana áð-
ur en hún réðist í að festa kaup
á þeim.