Tíminn - 11.01.1947, Síða 1

{ RITSTJÓRI:
| ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
( ÚTGEPANDI:
FRAMSÓKN ARFLOKKURINN

S
Slmar 2353 og 4373
FRENTSMIÐJAN EDDA h.f.
31. árg.
RITST JÓRASKRIFSTOFUR:
EDDUHÚSI. Lindargötu 9 A
Símar 2353 og 4373
AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
< OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:
\
EDDUHUSI, Lindargötu 9A
Sími 2323
Reykjavik, laugardagiim 11. jamiar 1947
7. klað
ERLENT YFIRLIT:
Verða mestu átök milli Rússa
og Bandaríkjamanna í Kíira?
ÞaS fer vart hjá því, að tveir atburðir, sem gerzt hafa nýlega,
veki verulega athygli og verði settir í samband hvor við annan.
Annar er sú yfirlýsing kommúnista í Kína, að þeir muni slíta
samningaviðræðum við stjórn Chiang Kai Shek og mynda eigin
ríkisstjórn fyrir þau héruð landsins, sem verið hafa undir yfir-
ráðum þeirra seinustu árin. Hinn atburðurinn er skipun Mars-
halls hershöfðingja í utanríkisráðherraembætti Bandaríkjanna,
en hann hefir verið sérstakur erindreki Bandaríkjastjórnar í
Kína seinustu misserin.
Ýmsir hafa þótzt verða þess
varir, að nokkur breyting hafi
orðið á utnrikismálastefnu
Rússa seinustu vikurnar. Þeir
slökuðu talsvert til á ráðherra-
fundinum í New York, þeir hafa
Chiang Kai Shek.
Kem ætlar að draga sig í hlé, þegar ný
stjórnarskrá hefir verið samþykkt.
minnkað herafla sinn í Þýzka-
landi og látið leppstjórn sína í
Aserbeidjan sveigja til sam-
komulags við Teheranstjórnina.
Þeir, sem vel hafa fylgst með
utanrikismálastefnu Rússa,
segja það einkenni hennar að
vera aðeins í sókn á einum stað
í einu. Framangreind dæmi
telja þeir benda til þess, að
Rússar séu að undirbúa utan-
rikismálasókn á nýjum stað,
sem að öllum líkindum sé Kína.
Þeir, sem þessu halda fram,
telja Rússa líka hafa á margan
hátt góða taflstöðu i Kína, eins
og málin standa þar nú. Komm-
únistaflokkurinn er mjög vel
skipulagður þar og hefir miklu
víðar ítök en í þeim héruðum,
sem lúta stjórn hans. Þjóðin er
þreytt eftir stríðið og þráir
batnandl lífskjör, en erfiðleik-
arnir eru margir og því auðvelt
að vekja óánægju. Meðal Kín-
verja er vaxandi tortryggni á
stjórn Bandaríkjamanna í Jap-
an, því að þeim finnst hún vera
of vinsamleg við Japani. Sá
áróður á því allgóðan jarðveg,
ERLENDAR FRETTIR
í London eru nú að hefjast
viðræður milli brezku stjórnar-
innar og fulltrúafrásamtökum
Burmabúa um framtíðarstjórn
Burma. Sjálfstæðishreyfingin í
Burma er orðin mjög öflug.
Öryggisráðiff situr nú á fund-
um. Ósamkomulag er milli
Rússa og Bandarikjamafína um
dagskrána. Bandaríkjamenn
vilja láta ræða um atómmálið
fyrst, en Rússar um afvopnun-
armálið.
Pólski bændaflokkurinn hefir
lýst yfir því, að hann muni taka
þátt í þingkosningunum í Pól-
landi 19. þ. m.
Frosthörkur fara nú minnk-
andi í MiðFvrópu, en þær hafa
valdið þar miklum samgöngu-
erfiðleikum.
að Bandaríkin ætli sér að gera
Japan að eins konar útvirki
gegn Rússum. Meðal yngri
manna og æstustu þjóðernis-
sinna veitist og létt að vekja
andúð gegn hersetu Bandkríkja-
manna í landinu. Svo mikið ber
líka orðið á þeirri andúð, að
kínverska stjórnin hefir nýlega
bannað mótmælafundi og
kröfugöngur, er beindust gegn
Bandaríkjunum. En jafnframt.
er það athyglisvert, að stjórnin
fyrirskipaði blöðum sínum um
líkt leyti að skrifa vingjarnlega
um Rússa. Telja ýmsir það merki
þess að stjórnin hafi viljað sýna
Bandaríkjamönnum, að hún
hefði fleiri möguleika en
að fylgja þeim, ef þeir
vilji ekki veita henni aukinn
efnahagslegan styrk til viðreisn-
arinnar og taka upp strangari
stjórn gegn Japönum.
Það getur einníg orðið vatn
á myllu kommúnista, að sam-
heldni innan Kuomitangflokks-
ins er ekki jafn góð og áður.
Flokkurinn skiptist í hægri og
vinstri. Auðmennirnir og stór-
garðaeigendur í hægra armi
flokksins standa gegn öllum
'róttækum breytingum, en yngri
mennirnir berjast fyrir þeim.
Við þetta hefir bætzt, að Chiang
Kai Shek hefir lýst yfir því, að
hann ætli að draga sig í hlé
þegar búið sé að ganga frá nýrri
stjórnarskrá, því að hann telji
sig orðinn ofgamlan til að
stjórna endurreisninni eftir
stríðið, og það gæti jafnframt
orðið visir til einræðis, ef sami
maður fær lengur með stjórn.
Ég ætla að láta það verða sein-
asta verk mitt, segir hann, að
tryggja þjóð minni lýðræðis-
stjórnarfar og veita síðan yngri
og óþreyttari mönnum tækifæri
til að halda starfinu áfram.
Það hefir verið hlutverk
Marshalls hershöfðingja í Kína
að reyna að koma á sáttum milli
Kuomintangflokksins og komm-
únista. Hann er talinn hafa
rækt verkefni sitt af víðsýni og
skilningi og unnið sér tiltrú
beggja aðila. Honum er ekki að
neinu leyti kennt um, þótt sætt-
ir þessar hafi mistekist. Sjálfur
segr hann, að þær hafi strandað
jöfnum höndum á öfgamönnum
hjá kommúnistum og aftur-
haldsmönnum hjá Kuoming-
tangflokknum. Mai'shall hefir
ekki aðeins kunnugleika á mál-
efnum Kína frá dvöl sinni þar
seinustu misserin. Hann gegndi
herstjórn fyrir Bandaríkin í
Tietsin á árunum 1924—28.
Það hefir vafalaust átt drjúg-
an ' þátt í skipun Marshalls í
utanríkismálaráðherraembættið
að hann er líklegri öðrum
Bandaríkjamönnum til að halda
með festu og víðsýni á málefn-
um Bandaríkjanna varðandi
Kína. Það benda jafnframt
sterkar líkur til, að á þeim slóð
um verði hörðust átök milli
stórveldanna, þ. e. Rússlands og
Bandarikjanna, á komandi
misserum, en Evrópumálin
muni jafnvel heldur þokast í
skuggann. Þungamiðja heims-
málanna heldur áfram að fær-
ast til Asíu, þar sem meirihluti.
mannkynsins býr.
Neita sósíalistar að styðja Stefán Jóhann?
En hví gátu þeir
þa stutt Úlaf
Thors?
FASTHELDNI BRETA I FORNAR VENJUR
Það hefir verið venja enskra dómara að ganga í skrúðgöngu á Mikjálsmessudag frá Westminster Abbey til
Palace of Westminster. Þessi venja féll niður á stríðsárunum, en nú hcfir hún verið tckin aftur. Er myndin’frá
göngunni í haust. Yfirleitt er nú kappkostað í Bretlandi að taka upp aftur allar gamlar venjur, sem féllu
niður á stríðsárunum.
Loðdýrafélag íslands flytur inn
minka til kynbóta
Loffdýraræktarfélag íslands sýndi blaðamönnum í gær all-
marga minka, sem þaff hefir útvegaff hingaff frá-Ameríku. Er hér
um kynbótadýr aff ræffa og er ætlun félagsins að bæta þannig
minkastofn landsmanna. Vestur-íslendingurinn Skúli Benja-
mínsson, sem er meff fróffustu mönnum um þessi mál, hefir aff-
stoðaff félagiff við kaupin.
Minkarnir, sem nú eru fluttir
inn, fyrir forgöngu L. R. í. eru
alls 59 og flokkast þannig: 20
Royal pastel', þar af 5 pör alblóðs
og 10 Rerbu hálfblóðs, 24 Yuk-
onminkar (þ. e. 8. tríó), 4 Silver-
blue (2 pör), 4 Ebonyblue (2
pör), 5 Black cross karlar, 2
Bluefrost karlar.
Það er nýstofnað minkarækt-
arfélag, sem kaupir alla Royal
pastel minkana og Ebonyblue
minkana, og 5 tríó af Yukon-
minkunum. Tilgangur hins
nýja félags er að koma upp
kynbótabúi, er selt geti úrvals-
minka víös vegar út um land.
Félag þetta á ekki að starfa i
gróðaskyni. Hin dýrin kaupa
einstök minkabú.
í umsögn Skúla Benjamíns-
sonar um minkana segir á
þessa leið:
Silverblue eiga eflaust mikla
framtíð. Þeir eru mjög gæfir,
hraustari en flest onnur af-
brigði, þrifagóðir og ætið góðir
útlits. Mjög fár karlar eru ófrjó-
ir. en kvendýrin eru tæplega í
meðallagi frjósöm. Liturinn
hreinn, blágrár og hárafarið
mjög jafnt yfir alla hjörðina.
Silverblue hafa verið kallaðir
platínuminkar.
Blendingar af Silverblu og
Yukon eru mjög frjósamir.
2. Pastelminkarnir eiga einnig
eflaust mikla framtíð. Þeir eru
gulleitir og mjög fínhærðir,
ekki eins stórir og Silverblue, en
þó stærri en venjulegir minkar.
Mjög gæfir og gott að hirða þá.
Búðakauptún
í hættu
Þorpið Fáskrúsfjörður var í
mjög mikilli hættu af tundur-
dufli, sem rak þar upp í fjöru
1 um síðustu helgi. Tók duflið
land beint niðurundan þorpinu,
mjög nærri verzlunarhúsi
kaupfélagsins.
Um fjöruna var taug fest í
l (Framhald á 4. síðu)
Vel í meðallagi frjósamir. í
kápum úr pastelskinnum koma
fram falleg litbrigði, eftir því
hvernig birtan fellur á og eftir
hreyfingum dömuúnar, feem
kápuna ber á sér. Ganga lit-
brigði þessi í .bylgjum um káp-
una og þykir hún þá aðdáanlega
falleg. Þetta á einkum við um
það afbrigð/i Pastelminka, er
kallast Tarry moone.
Royal pastel (kallaðist áðUr
Golden Sable) þykir nú beztur
af Pastelafbrigðunum.
,3. Black cross (einnig kallaðir
Koh-i-noor) er ríkjandi af-
brigði. Þeir eru ekki jafnlitir í
hjörðinni heldur eru sumir
miklu ljósari en aðrir og eru þá
ljósu hárin hreinhvít, en hins
vegar eru dökku hárin á þeim
dökku gljáandi svört.
Þessir minkar. eru fallegir, í
meðallagi stórir, hraustir og vel
frjósamir.
4. Bluefrost er líka ríkjandi af-
brigði, en litatilbrigðin eru meir
í þessu afbrigði en nokkru öðru.
Blái liturinn er sterkur og skín
í gengum vindhárin, sem eru
blendingur af gráum, brúnum
og svörtum hárum. Þeir eru
stórir og hraustir, karldýrin vel
frjósöm en kvendýrin síður.
Skúli segir að sér hafi vel reynst
að láta Yukonkerlur fá við
Bluefrostkarli.
5. Ebonyblue. Hann er allra
minka stærstur og tilkomumest-
ur, hefir mikið blátt þel, undir
hrafnsvörtum vindhárum. Sum-
ir seljast á háu verði.
6. Yukon og Eastern eru hvort
tveggja dökkir mink.ar bæði í
Bandaríkjunum og Kanada,
einkum Yukon. Yukon minnk-
urinn er stór, dökkur (ekki
brúnn). Þelið á að vera blágrátt,
— ekki of dökkt — þétt og
mjúkt, vindhárin einnig þétt og
þykir bezt að þau standi um 1 y5
cm. upp úr þelinu. Kviðurinn á
að v&ra dökkur, en ekki rauð-
brúnn.
Þess má geta að Norðmenn
hafa nýlega keypt mörg hundr-
uð minka frá Ameríku í kyn-
bótaskyni.
Talsamband við Ame-
ríku opnað 13. þ. m.
Beint talsamband milli ís-
lands og Ameríku verður opnað
á mánudaginn hinn 13. þ. m.
kl. 14. Talsamband þetta fer
fram um stuttbylgjustöö lands-
símans á Vatnsenda og í Gufu-
nesi og hefir nýjum tækjum af
fullkomnustu gerð verið komið
þar fyrir í þessu skyni, en und-
irbúningur, tilraunir og próf-
anir haía farið fram undan-
farið tímabil.
Samtalagjaldið er 78 krónur
fyrir viðtalsbilið, það er fyrir
3 fyrstu mínúturnar, en 26
krónjir &rir hverja mínútu þar
fram yfir. Er gjaldið eitt og hið
sama milli íslands og allra staða
í Bandaríkjunum.
Fyrst um sinn verða símtöl
milli ^íslands og Ameríku af-
greidd alla virka daga frá-kl. 13
—16, þegar skilyrði' leyfa.
Amerískt flugfélag
semur um Keflavík-
urflugvöllinn
Samningur var undirritaður
í fyFradag milli BaAdaríkja-
stjórnar og flugfélagsins Ame-
rican Overseas Airlines þess
efnis, að flugfélagið taki við
Keflavíkurflugvellinum í stað
hennar. Félagið mun hefja
bráðlega reglubundnar„ flug-
ferðir milli Ameríku og Evrópu
með viðkomu á íslandi.
Flugferðir
Loftieiða
Flugvélar Loftleiða h.f. flugu
Á árinu fluttu þær 5663 farþega
á árinu 1946 samtals 302785 km.
í 1302 flugferðum. Farangiu'
farþega og annar flutningúr vóg
samtals 46.354 kg., en póstur
7.195 kg. Flugvélarnar voru
1523 klst.' á lofti. Farin voru 12
sjúkraflug.
Loftleiðir á nú 9 flugvélar.
Fimm Grummanflugbáta, eina
Ansonvél, tvæi* af Stinsongerð
og eina jMorsemanflugvél. Þá er
í smíðum fyrir félagið Skymast-
erflugvél, en allri vinnu við
hana héfir seinkað svo, að óvíst
er hvenær hún. verður afhent
félaginu.
Stefán Jóhann Stefánsson
mun hafa snúiff sér til allra
þingflokkanna í gær og óskaff
þess, aff þeir tilnefndu nefndir
til vifftals viff sig um stjórnar-
m^ndun. Bæffi Framsóknar-
fíokkurinn og Sjálfstæffisflokk-
urinn munu hafa orffið viff þess-
um tilmælum. Hins vegar virff-
ist mega ráffa það af Þjóffvilj-
| anum í gær, að þéir ætli að neita
að taka þátt í stjórn undir for-
ustu hans.
Það verður ekki annað sagt
i en^érfitt yrði að skilja þessa neit-
! um^sósíalista. eftir að þeir hafa
lýst sig reiðubúna til að fara í
stjórn undir forustu Ólafs
Thors, því að þeir munu ekki
geta hermt upp á Stefán neina
galla né vanefndir, sem þeir
geta ekki hermt upp á Ólaf i
stórum ríkara mæli. Þess er t. d.
skemmst að minnast, að sósíal-
istar telja Ólaf hafa lofað sér
því margsinnis og hátíðlega, að
hann myndi ekkert aðhafast í
Ameríkumálinu, án vitundar
samráðherra sinna, en þetta
loforð sveik hann eins fullkom-
lega og framast var hægt.
Þá er það og ekki lítið kald-
hæðnislegt að lesa í Þjóðviljan-
um í gær ummæli, sem hljöða á
þessa leið: .
„ttð er talið, að það sé fyrir
bein og ákveðin tilmæli Ólafs
Thors, að forseti hefir falið
þessum manni stjórnarmyndun.''
Stefán Jóh. Stefánsson er nú
sá, er versta afturhaldiff á ís-
landi ætlar sér að notá til
skemmdarverka sinna og til
þess að geta hrifsaö til sín
völdin.“
Hér er maðurinn, .sem sósíal-
istar hafa stutt til stjórnar-
forustu í tvö ár, hvorki meira
né minna en lýstur „ver.sta aft-
urhaldið á íslandi". Það er lika
vibssulega rétt, en hlutur só-
síalista vex ekþi við það, að þeir
hafa alveg nýlega verið reiðu-
búnir til að styðja Ólaf Thors ti
valda aftur, vitandi vits, að
hann væri'„versta afturhaldið á
íslandi“.
Það er og næsta kaldhæðnis-
legt að lesa í Þjóðviljanum, að
stjórnmálasaga Stefáns Jó-
hanns hafi verið „síðustu árin
auðmj úkasta þj ónus’ta við svart-
asta afturhaldið", þar sem sós-
íalistar sjálfir hafa veitt aftur-
haldinu nákvæmlega sömu
þjónustuna.
Þa.ð mun hafa verið tiifétlun
Stefáns Jóhanns, þegar hann
sneri sér til allra flokkanna,
að reyna að mynda þjóðstjórn.
Sú von hefir brostið með áður-
nefndu svari sósíalista. Stefán
hefir þá þrjá möguleika eftir,
að reyna að mynda stjórn með
hinum flokkunum tveimur, með
Sjálfstæðisflokknum einum,
eða hreina flokksstjórn með
stuðningi eða hlutleysi annarra
flokka. Hvort hann reynir ein-
hvern þennau möguleika, alla
eða enga, verður ekkert fullyrt
um á þessu stigi.
Vélstjóranámskeið
Nýlega er lokið á ísafirði vél-
stjóranámskeiði, sem haldið var
á vegum 'Fiskifélags íslands.
Þátttakendur voru 28 og luku
þeir allir prófi.
/