Tíminn - 28.01.1947, Blaðsíða 3

18. blaÍS
TÍMIM, brigjudagiim 28. janíiar 1947
Tveir óhappamenn
í einni gröf
Þegar ég blaða í áliti hag-
fræðinganefndarinnar kemur
mér í hug Gísli Jónsson' og
kosningafullyrðingar hans á
framboðsfundum í vor, þó að
ólíku sé saman að jafna. Ann-
ars vegár eru 4 vísindamenn,
tilnefndir sinn af hverjum
þingflokki til að lýsa ástand-
inu. Þeir eru allir sammála um
álit sitt. Það er ekki flokkslega
litað með viðhorfi til dægur-
baráttu, heldur hlutlaust álit
fjögurra fræðimanna i þjón-
ustu ríkisins, valinna af öllum
flokkum. Hins vegar er svo Gísli
Jónsson.
Gísli fullyrti djarflega um
gjaldeyrismálin á fundum í vor.
Hispurslaust sagði hann mig
ljúga því, að óráðstafaður er-
lendur gjaldeyrir væri „ekki
nema nokkuð á annað hundrað
milljóna króna.“ Hefi ég áður
rakið í Tímanum með hvílíkum
endemum hann studdi þær full-
yrðingar sínar. En allt fram á
síðasta fund nefndi hann það
til dæmis um óvöndun mína í
málflutningi og virðingarleysi
fyrir sannleikanum, að ég skyldi
dirfast að halda öðru eins og
þessu fram.
Seint í haust urðu blaðaskrif
um gjaldeyrismálin. Þá reis upp
maður nokkur og mótmælti
Tímanum líkt og Gísli Jónsson
mótmælti mér í vor. Sá maður
var dr. Oddur Guðjónsson, for-
maður Viðskiptaráðs af náð
hínnar svokölluðu „Nýsköpun-
arstjórnar." Oddur birti tölur og
reikninga og í krafti þeirra
kallaði hann Tímann fara með
falsanir og ósannindi.
Nú er álit hagfræðinganna
komið út, og það leiðir í ljós
að ég sagði satt í vor og Tíminn
í haust. Samkvæmt því var ó-
ráðstafaður erlendur gjaldeyrir
1. okt. í haust 63,6 millj. kr. og
um áramót áætluðu þeir, að eft-
ir kynnu aö verða 27 millj.
Það mun hafa gengið eftir er
þeir spáðu, svo að nú eigi bank-
arnir engan óráðstafaðan er-
lendan gjaldeyri fyrirliggjandi.
Það er ábyrgðarhluti að full-
yrða um það, hvað mönnum
gangi til, þegar þeir fara rangt
með og þræta fyrir staðreyndir.
Ég mun ekki gera það hér, en
hitt er staðreynd, að þeir Gísli
og Oddur þrættu báðir fyrir
sannleika, sem kom flokki þeirra
og ríkisstjórn illa að fólk kæmi
auga á. Fyrir vikið falla þeir
nú báðir í eina gröf, þegar hlut-
laus athugun opinberrar nefnd-
ar vísindamanna liggur fyrir.
Kemur mér í því sambandi í
hug gamalt máltæki, sem segir,
að dramb sé falli næst.
Mér er ekki gefin sú auð-
mýkt, að ég taki því með þögn
og þolinmæði að vera stimplað-
ur ósannindamaður, og það af
nokkru yfirlæti að mér finnst,
fyrir það eitt að segja satt um
mál, sem alþjóð varðar svo
mjög sem gjaldeyrismálin. Mér
er það kappsmál, að allir þeir,
sem hlýddu á okkur Gísla Jóns-
son á fundum í vor, geri sér
grein fyrir því, hvor sannara
hefir sagt. Svo eftirlæt ég
hverjum einum að dæma um
það eftir vild, hvort honum hafi
gengið til skortur á greind, ó
virk athugunargáfa, sjálfrátt
og vísvitandi skeytingarleysi um
sannindi eða (fcfrthvað annað
Og sama máli gí^gnir um lögu-
naut hans ogr^sálufélaga, dr.
Odd Guðjónsson.
Mér finnst að þeir Oddur og
Gísli hafi fléttað saman rang-
ar. fullyrðingar, sem aö sönnu
þénuðu þeim og þeirra félagsskap
þá stundina, og ómaklegar á-
sakanir. Vilji þeir komast frá
þessum málum með sæmd ættu
þeir annaðhvort að hrekja út-
reikninga hagfræðinganna eða
taka orð sín aftur, því að aðrir
hvorir hljóta þó að hafa rangt
fýrir sér.
En trúað gæti ég að þeir gerðu
hvorugt af þessu. Ég er nú ekki
bjartsýnni á þá en það.
Halldór Kristjánsson.
hefði haldið stórpólitíska ræðu
í stað þess að flytja ljóð eins
og hann hafði verið beðinn.
Á hina hönd mína við veizlu-
borðið var hvíthserður frímúr-
ari, mjög sniðfastur samkvæmis-
maður. Hann sagði mér
skemmtilega frá kartöflurækt
sinni, en honum hefir heppnast
að fá tvær uppskerur á ári.
Þegar, veizlunni lauk stóðu
tveir stórir bílar (bussar) fyrir
utan Stadshuset og áttu þeir að
flytja til Vár gárd alla, sem
vildu gista þar um nóttina. Svo
margir urðu eftir í Stokkhólmi
að einn bíll nægði. Það var setið
þétt og í fullri sátt og nú komu
Finnar fram með hjartans ósk-
ir sinar, að félagar þeirra, hinir
norrænu rithöfundarnir, styddu
mótmæli Wirtanens. En ræða
hans var eins og ég hef áður
skýrt frá, flutt í veizlunni, sem
rithöfundunum var haldin, og
kom því ekki fyrir eyru nema
litils hluta þeirra áheyrenda,
sem hlýtt höfðu á ræðu Över-
lands á norrænu hátíðinni.
Morguninn eftir samdi Ebbe
Neergaard stutta grein til birt-
ingar i dagblöðunum, hún fer
hér á eftir í lauslegri þýðingu
minni:
Undirritaðir rithöfundar, þátt-
takendur rithöfundamótsins í
Vár gárd, sem enn eru þar
staddir, óska þess hér með að
styðja mótmæli Atos Wirtan-
ens, er hann við slit rithöfunda-
mótsins fann sig neyddan að
koma fram með, gegn ummjel
um Arnulfs Överlands á hátíð
Norræna félagsins. En við, svo
sem Wirtanen, álítum þau skað-
leg norrænni samvinnu.
Stokkhólmi, 1. desember 1946
Torolf Elster, Ingi' Krokann,
Tarjei Vesaás, Halldis Moren
Vesaas, Nils Johan Ruud,
Kristian Krístiansen, Alex
Brinchmann, Sigurd Evensmo
Paul Gjesdal, Inger Hagerup,
Ebbe Neergaard, Sonja Houberg
Gurli Hertzman-Ericson, Arnold
Ljungdal, Fredrik Ström, Moa
Martinson, Henry Peter Matthis
C. E. Englund, Aili Nordgren
Elvi Sinervo, Arvo Turtianen
Matti Kurjensaare, Jóhannes úr
Kötlum, Jón úr Vör, Þórunn
Magnúsdóttir.
Eins og ég hefi áður vikið að
voru allflestir þátttakendur
mótsins annað hvort á leið til
síns heimalands eða dreifðir
um Stokkhólm. Bjarna M. Gísla
son sá ég ekki í Vár gárd þenn-
an morgun, en Sigurður Ró-
bertsson fór beint frá norrænu
hátíðinni með næturlest til
Kaupmannahafnar.
Við snæddum saman síðasta
morgunverðinn í Vár gárd, og
því verður ekki neitað að at-
burðurinn í Stadshuset setti
dapurlegri blæ á þessa síðustu
samverustund, en þó var eins og
hann hefði fært okkur fastar
saman.
Atos Wirtanen var rór og glað-
ur að vanda og naut matar síns.
ALICE T. HOBART:
Yang og yin
Hávaðinn á götunni var hljóðnaður. Allt var í vanaskorðum.
En þó — leyndist ekki fjandskapur í augnatilliti þeirra, sem
hann mætti?
Þegar kom að búð Wangs, reyndist hún læst og lokuð. Var
Wang búinn að yfirgefa búð sína?
„Sjúkdómurinn kom í hús hans,“ sagði katlasmiðurinn, sem
bjó við hliðina á honum. „Og þarna,“ sagði hann og benti yfir
götuna. „Hann kom þar líka.“
Peter knúði hurðina. Fei I Sheng er kominn." Hann heyrði
eitthvert óráðshjal inni fyrir, en ekkert svar fékk hánn.
„Þú veröur að hjálpa mér,“ sagði hann við katlasmiðinn. En
maðurinn flýtti sér burt, án þess að anza. Fjandskapur — Peter
velktist ekki lengur í vafa.
En inn varð hann að komast. Hann barði aftur og hrópaði.
Loks var einum hleranum rennt hljóðlega frá, og höfuðið á
hinum unga syni Wangs kom í ljós. Peter sá, að kona Wangs
sat við borðið inni í herberginu.
„Faðir þinn ....“
„Þarna.“ Drengurinn benti á tjaldið, sem dregið hafði verið
fyrir rekkju skósmiðsins.
Peter snaraði sér um svifalaust inn og kippti forhenginu til
hliðar. Þarna lá Wang, rænulaus og sýnilega mjög veikur. Hann
grunaði undir eins, að þetta væri taugaveiki, og þá var honum
sjálfsagt ekki hjúkrað á þann hátt, sem þurfti. Vildi kona Wangs
fallast á það, að hann yrði fluttur í sjúkrahúsið?
„Taktu hann,“ svaraði hún þrjózkulega. „Hví ætti ég að viija
hafa hann hér lengur? Virtu fyrir þér búðina hans?“ — Peter
svipaðist um. — „Allt, sem við eigum, hefir verið veðsett.“
Peter flutti Wang í sjúkrahúsið í skjóli myrkursins. Hann vakti
yfir honum alla nóttina. En hugur hans glímdi Við þá þraut,
hvernig hann ætti að bregðast við bellibrögðum Dús.
Þegar morgna tók, brá hann sér heim og drakk kaffisopa.
Hann var þreyttur og sljór. Wang Ma kom framan úr eldhúsinu
með bréf. Það var frá Dú — krafa um, að Peter kæmi tih hans.
Hann sagði, að veikindi hömluðu því, að hann gæti sjálfur komið.
Peter velti vöngum. Átti að ginna hann í gildru? Ef til vill —
ef til vill ekki. Hann áleit að minnsta kosti tryggast að segja
Stellu, hvert hann fór.
Húsakynni Dús voru tveir meðalstórir skálar. Þjónn kom á móti
Peter og vísaði honum inn í innsta herbergið.
„Fei I Sheng!“
Dú sat einn við borð i herberginu. Hin litlu, viðsjálu augu
hans gljáðu af sótthita. Peter nam staðar rétt við dyrnar og
skotraði augunum aftur fyrir sig. En þjónninn var þegar búinn
að loka. Nú brölti Dú á fætur með mestu erfiðismunum, haltraði
á móti Peter, hrasaði og féll endilangur á gólfið, rétt fyrir framan
tærnar á gesti sínum.
Peter reisti hann á fætur ,og bar hann að stórri rekkju, sem
var úti í einu horni herbergisins. Hann þurfti varla lengur á neinni
kænsku að halda i skiptunum við Dú. Hann var sýnilega altekinn
af svæsnustu taugaveiki.
Þetta kvöld kvaddi Peter allt fólkið í trúboðsstöðinni saman til
fundar. En nú var hópurinn minni en endranær, því að Bakers
hjónin voru í orlofi.
„Það geysar taugaveikifaraldur í borginni," sagði Peter for
málalaust. „Við verðup að loka skólunum og hætta allri starfsemi,
nema rekstri sjúkrahússins.“
„Hvað verður þá um kristna fólkið í sveitaþorpunum hérna I
grenndinni?" spurði ungfrú Dyer. „Ég fer þangað.“
„Það. er mikil áhætta," sagði Peter. „Hvaða aðhlynningu fær
sá, sem veikist þar?“
„Það væri þá ekki í fyrsta skipti, sem ég tefldi á tvær hættur,
svaraði hún þurrlega. „Auk þess hefði ég liklega annað að gera
en leggjast veik. Ég fer undir eins.“ Hún stóð upp, kuldaleg í fasí,
tróð sér í yfirhöfn sina, keyrði matrósahattinn sinn niður á höf-
uðið og skálmaði burt.
Straumur lifsins má aldrei stöðvast — það er fyrsta og síðasta
boðorð kínverskra trúarbragða. Sóttin rénaöi og fjaraði loks alveg
út, og enginn sóaði dýrmætum tíma í einskisnýta sút. Þær ættir
sem orðið höfðu fyrir barðinu á pestinni, flýtl* sér að fylla í
skörðin meö nýjumi konum og frillum, sem alið gætu nýja syni
Því að Konfúsíus segir, að mest allra synda — og langt um meiri
♦;«h
hann hafði ekki bragðað hrís-
grjónagraut í sex ár. Hann
kvaðst ekki vera neitt áfjáður í
að fara frá Vár gárd, enda sæi
hann að hér væri nóg húsrúm
og nóg af öllu.
„Seztu bara upp hérna,“ sagði
Henry Peter Matthis. „Þú getur
skrifað bók á fjórtán dögum.“
--------Af blaðaummælum
um ræðu Överlands kom það
m. a. fram, að burtséð frá því
að skerða nokkuð rétt hans til
að láta í ljósi skoöanir sínar,
hverjar svo sem þær væru, þá
hafi þó þessari stórpólitísku
ræðu hans ekki verið valinn
réttur staður eða stund. Því
svaraði Överland að þeir, sem
hafi óskað eftir hátíðarræðu
hafi þá ekki snúið sér til rétts
aðila.
Það mun hvorki hafa verið
ætlun Överlands að særa til-
finningar Finna, né heldur mun
hann vegna andúðar á rúss-
neskum stjórnmálum vanmeta
hetjulega vörn Rússa í nýaf-
stöðnum ófriði. Heldur mun
sanni næst, að hann í stundar-
hita hafi sleppt vanhugsuðum
orðum.
f norska blaðinu „Arbeidet“
er birt opið bréf til Överlands
frá vini hans, Peter Stavnes, en
þeir voru saman í þýzkum fanga
búðum. Peter Stavnes vitnar í
samtal þeirra skömmu eftir or
ustuna um Stalingrad. M. a
féllu orð Överlands svo: „Eini
vegurinn héðan liggur yfir lík
Göbbels, og hin bezta, ef ekki
eina trygging fyrir eyðileggingu
hans er rauði herínn. Sovétrík-
in eru trygging fyrir sigri lýð-
ræðisins."
Svo mælti Arnulf Överland þá
Þórunn Magnúsdóttir,
Þökkum hjartanlega auðsýndan kærleika við andlát og
jarðarför mannsins míns og föður okkar.
Eyjólfs Kolheins
Guð launi ykkur öUum.
%
Ásta Kolbeins og börn.

Tónlistarsýningin
ER OPIN DAGLEGA FRÁ KL. 12.30—
23.00.
Tilkynning
frá Nýbyggingarráði
Jörð til sölu
Jörðin Ytri-Garðar í Staðarsveit í Snæfellsnessýslu, er
til sölu og laus til ábúðar á vori komandi.
Á jörðinni er: Nýlegt steinsteypt íbúðarhús, fjós fyrir 6
gripi, hús fyrir 7 hross og 140 kindur, hlöður fyrir 500 hest-
burði og 2 góð geymsluhús.
Tún að mestu véltækt, töðufall um 300 hestburðir, Rækt-
unarskilyrði góð.
Hlunnindi eru: Lax- og silungsveiði, einnig mikill reki.
Nánari upplýsingar gefur undirritaður ábúandi jarðar-
innar og tekur á móti verðtilboðum í jörðina til 20. marz
n. k. Eignaskipti geta komið til greina.
Áskilinn réttur að hafna tilboðum eða taka.
Ytri-Görðum, 22. jan. 1947.
Þorsteínn Jónsson.

Nýbyggingarráð hefir lokið úthlutun þeirra
jeppabíla, sem ákveðið er að flytja til lands-
ins í ár á vegum ráðsins. Þeir, sem ekki hafa
þegar fengið tilkynningu ráðsins um úthlut-
un, geta ekki búizt við, að umsóknir þeirra
hafi verið teknar til greina.
Þýðingarlaust er því að senda frekari um-
sóknir á þessu ári um jeppabíla, áem og leita
til Nýbyggingarráðs, hvorki til einstakra
nefndarmanna né skrifstofustjóra með fyrir-
spurnir varðandi jeppabifreiðar.
Jörðin Fremri-Reykjarfjöröur
í Arnarfirði, fæst til kaups og ábúðar næsta vor. Taða um
190 h. Ræktunarskilyrði mikil og góð. Matjurtagarðar
ágætir á jarðhitasvæði. Heit laug og uppsprettur víða í
landareigninni. Hrognkelsa- og silungsveiði. Örskammt
til fiskveiöa. Semja ber við eiganda
Magnús Magnússoii, Reykjarfirði.
o
o
«>
o
o
o
o
< *
< <
o
o
O
O
o
o
Fasteignaeigendafélag
Reykjavíkur
heldur fund í Breiðfirðingabúð, Skólavörðustíg 4, næst-
komandí þriðjudagskvöld, 28. þ. m. kl. 8.30.
DAGSKRA:
Húsaleigulögin og afnám þeirra.
Félagsmenn eru beðnir að sýna félagsskírteini við inn-
ganginn. Húseigendum, sem ekki eru félagsmenn, ér veittur
kostur á að ganga í félagið á fundinum.
Félagsstjórnin.
ímm«mtmn:mnnmH»»wnnnmnumnim»nmtmnmmmwn»u:nún:nm«