Tíminn - 28.01.1947, Blaðsíða 4

FRAMSÓKNARMENN!
31. árg.
Munib að koma í flokksskrifstofuna
REYKJAVÍK
Skrifstofa Framsóknarflokksins er í
Edduhúsinu við Lindargötu 'Sími 6066
28. JAJ\. 1947
18. blað
/
NEFNDARÁLIT
HAGFRÆÐINGANNA
(jatnla Síc
TÖFRATÓNAR.
(Music for Millions).
Skemmtileg og hrifandi mú-
sikmynd, tekin af Metro Gold-
wyn Mayer.
June Allyson,
Margaret O’Brien.
og píanósnillingurinn
Jose Iturbi.
Sýnd kl. 6 og 9.
— Hækkað verð —
Ihjja Síc
fvið SkúUnfötu)
★★★★★★★★★★★★★★★■*
Njátið sólariiinar
í skammdeginu og borðið hinar
fjörefnaríku Alfa-AJfa töflur,
Söluumboð til kaupmanna og
kaupfélaga utan Reykiavíkur
HJORTUR HJARTARSON
Bræðraborgarstíg 1
Sími 4256.
★★★★★★★★★★★★★★★*
Ást og tár.
(This Love of Ours)
Áhrifamikil og vel leikin mynd.
Aöalhlutverk:
Merle Oberon,
Claude Rains,
Charles Korvin.
Sýnd kl. 9.
Siidan.
Hin fagra ævintýramynd frá
dögum Forn-Egipta, með
Maria Montez,
Jón Hall.
Sýnd kl. 5 og 7.
Jjafnatkíc
Glötuð lielgi.
(The Lost Weeknd)
Sýning kl. 9.
Síðasta sinn.
Máfurinn
(Frenchman’s Creek)
Stórmynd í eðlilegum litum
eftir hinni frægu skáldsögu
Daphne du Maurier.
Joan Fontaine
Arturo de Cordova
Sýning kl. 3, 5 og 7. _ _
Sala hefst kl. il f. h.
LEIKFÉLAG REYKJAVÍKUR:
Ég man fpá tíð —
gamanleikur eftir EUGENE O’NEILL.
Sýning á iniðvikudag kl. 20.
Aðgöngumiðasala í Iðnó frá kl. 2 í dag. Tekið á móti pönt-
unum í síma 3191 kl. 1 til 2. Pantanir sækist fyrir kl. 4.
o
o
o
o
O
O
o
o
o
o
O
o
O
o
O
O
O
O
o

Páll Sigurðsson, læknir
gegnir héraðslæknisstörfum fyrir mig um
-hálfsmánaðartíma. Venjulega til viðtals á
skrifstofu minni kl. 2—3 e. h., nema á laugar-
dögum. Skrifstofan opin eins og venjulega.
25. janáar 1947.
Iféraðslækniriun i Reykjavík.
Aðalfundur
Borgfirðingafélagsins
verður í Breiðfirðingabúð miðvikudaginn 29. þ. m. og hefst
kl. 9 síðdegis.
Dagskrá:
I. Venjuleg aðalfundarstörf/
II. Lagabreytingar.
Áður en fundarstörf hefjast, verður sýnd kvikmynd frá
friðardeginum i London. — Að fundinum loknum verður
dansað.
Aðgangur er að sjálfsögðu ókeypis.
Stjórnin.
(Framhald af 1. síðu)
stafanir verða gerðar, þá er það
fyrst os fremst fyrirsjáanlegt,
að margar eða flestar hinna
eiginlegu nýsköpunarfram-
kvæmda og sömuleiðis flestar
hinna opinberu eða hálfopin-
beru framkvæmda, sem þarfn-
ast lánsfjár, munu stöðvast eða
ekki verða hafnar. Sama máli
gegnir um byggingu verka-
mannabústaða og samvinnufé-
lagabústaða. Að því leyti, sem
einhverjar af þessum fram-
kvæmdum komast af stað með
lánsfé frá bönkunum, mun það
verða að meira eða minna leyti
handahófskennt, hverjar þar
verða fyrir valinu, eins og
reynslan hefir verið fram að
þessu. Á_ þessu sviði er því fyrir-
sjáanlegur mikill samdráttur.“
Hagfræðingarnir telja þó, að
samdráttur þessi muni ekki
fyrst um sinn ná til bygginga-
framkvæmda í Reykjavík, og
muni leita þangað mikið af
lausu fjármagni. Hagfræðing-
arnir telja því líklegt, að þar
verði næg atvinna fyrst um
sinn, en „hins vegar má telja
það fullvíst“, segja þeir, „að
stöðvun nýsköpunarfram-
kvæmda, opinberra fram-
kvæmda og byggingar verka-
mannabústaða myndi skapa at-
vinnuleysi víða úti á landi og
viðhnrlda því meir eða minna
stöðuga atvinnuleysi, sem er
einkennandi fyrir íslenzk sjáv-
arþorp“. Svo gæti líka farið, að
röðin kæmi að Reykjavík fyrr
en varði og atvinnuleysið héldi
þar einnig innreið sína.
Þá gera hagfræðingarnir
nokkurt yfirlit um fjárfesting-
una á undanförnum árum og
fyrirætlanir í þessum efnum.
Síðan segja þeir:
„Þær aðalniðurstöður, sem
fást úr þessum upplýsingum,
eril annars vegar þær, hve geysi-
lega mikil og vaxandi fjárfest-
ingin hefir verið á árunum
1945 og 1946, þótt fjárfesting-
aráformin fyrir árið 1947 séu
þó enn meiri, en hins vegar,
hve mjög hinar eiginlegu ný-
sköpunarframkvæmdir innan-
lands hafa orðið að rýma sess
fyrir ýmsum opinberum fram-
kvæmdum og byggingarfram-
kvæmdum einstaklinga, en
mestur hluti fjárfestingariún-
ar er fólginn í þeim.“
Álit og niðurstöður hagfræð-
inganna um fjárfestingarmáljn
staðfestir þannig í öllum aðal-
atriðum gagnrýni þá á stjórn-
arstefnu undanfarinna ára, sem
Framsóknarmenn hafa haldið
uppi. í stað þess, að hér hafi
verið unnið markvisst og skipu-
lega að nýsköpun atvinnulífs-
ins, hefir braskið og skipulags-
leysið setið í öndvegi, og niður-
staðan orðið sú, að nýsköpunar-
framkvæmdirnar hafa orðið að
rýma sess fyrir öðrum ónauð-
synlegri og mega nú heita svo
til stöðvaðar og munu alveg
stöðvast, ef slíku heldur áfram.
Ekkert er því fjarri lagi en að
slík stjórnarstefna kenni sig
við nýsköpun.
Hallarekstur útgerð*
arlnnar.
Hagfræðingarnir ræða þessu
næst í áliti sínu um afkomu
útgerðarinnar. Leggja þeir þar
til grundvallar útreikninga frá
L. í. tJ. og áætla rekstrarkostn-
aðinn að ýmsu leyti lægri en
þar er gert. Engu að síður kom-
ast þeir að þeirri niðurstöðu,
að „útgerðin verði væntanlega
rekin með tapi með því verð-
Iagi, sem var síðustu vertíðir.
Sömuleiðis er einsaptt, að tekjur
hlutasjómanna eru ekki í skyn-
samlegu samræmi við tekjur
landverkamanna.“
Þeir segja ennfremur:
„Þetta yfirlit ætti að nægja
til að sýna, hversu geysialvar-
legt ástandið er nú í þessum
efnum. Sjómenn og landmenn
vélbátaflotans vinna erfiðara
og áhættusamara starf en
nokkrir aðrir þegnar þjóðfélags-
ins. Aðbúnaður þeirra í ver-
stöðvunum er viða ekki mönn-
um samboðinn. Þeir verða mik-
inn hluta ársins að lifa . fjarri
fjölskyldum sínum. Það starf,
sem þeir inna af hendi, hefir
úrslitaþýðingu fyrir velferð
þjóðarinnar. Samt fer því fjarri,
að þessir menn hafi sambæri-
legar tekjur við Iandverkamenn,
hvað þá meiri. Um ástæðurnar
fyrir þessari þróun þarf ekki að
fjölyrða. Vélbátaútgerðin hefir
ekki getað tekið þátt í kapp-
hlaupinu um vinnuaflið á síð-
ari árum vegna þess, að verð
hennar er ákveðið á erlendum
markaði. Um hitt þarf heldur
ekki að fjölyrða, að vá er fyrir
dyrum, séu ekki skjótar ráðstaf-
anir gerðar til úrbóta, og engin
tök verða á að manna skipin,
meðan þetta tekjuhlutfall helzt,
og næg atvinna er í landi.“
Enn hafa ekki verið ráðnar
neinar bætur á því ástandi, sem
hér er lýst. Bátaflotanum var
komið af stað með þeim hætti,
að ríkið tók ábyrgð á hækkun
fiskverðsins, en það er vitanlega
engin úrbót til frambúðar, sízt
af öllu, ef dýrtíðin heldur áfram
að aukast, eins og nú eru allar
horfur á.
Framsóknarmenn hafa jafnan
bent á, að hallarekstur útgerð-
arinnar væri óhjákvæmileg af-
leiðing sívaxandi dýrtíðar. Það
hefir verið sagður hrakspádóm-
ur. Álit hagfræðinganna sýnir
bezt, hvort svo hafi verið, og
hvort ekki hefði farið betur að
fylgja þar ráðum Framsóknar-
manna.
Tæknln okki cinlilýt.
Stjórnarsinnar hafa oft notað
það til að sanna „afturhalds-
semi“ Framsóknarmanna, að
þeir hafa haldið því fram, að
aukin tækni væri ekki einhlýt
ráðstöfun gegn dýrtíðinni. Rök
stjórnarsinna hafa hins vegar
verið þau, að aukin tækni
myndi nægja til að lækka fram-
leiðslukostnaðinn svo mikið, að
við gætum orðið samkeppnis-
hæfir. Um þetta segir svo í hag-
fræðingaálitinu:
„Spurningin er aðeins sú,
hvort líkur séu á því, að ný-
sköpunin ein nægi' til þess að
lagfæra misræmi það, sem að
undanförnu hefir skapazt milli
innlends og erlends verðlags,
miðað við gengisskráninguna.
Það er álit okkar, að það væri
mjög óvarleg fjármálastefna að
treysta slíku, svo að ekki sé
tekið dýpra í árinni. Fram-
leiðslukostnaður okkar á sviði
sjávarútvegsins er sem kuAnugt
er til muna hærri en þeirra
þjóða, sem eru skæðastir keppi-
nautar okkar á erlendum mark-
aði. Til þess að tækniframfarir
geti gert okkur samkeppnisfæra,
þyrftum við að hafa það miklu
fullkomnari tækni, eða betri
aðstöðu á annan hátt, að nægði
til þess að brúa þetta bil. En
auðvitað væri það firra að halda
, því fram, að við séum eina þjóð-
in, sem hefir skilyrði til að
hagnýta sér nýja tækni á sviði
sjávarútvegsins. Það, sem forð-
að hefir frá fúllkomnu öng-
þveiti á sviði útflutningsfram-
leiðslunnar hjá okkur að und-
anförnu, er hið óvenjulega háa
verð, sem til þessa hefir haldizt
á. hinum erlenda markaði á
sjávarafurðum. En mjög óvar-
legt værl að treysta því, að slíkt
verð haldist lengi úr þessu.“
Á öðrum stað í álitinu segir
ennfremur:
„Rétt er og að vara við þeirri
skoðun, að afkastaaukning út-
flutningsatvinnuveganna vegna
nýsköpunar þeirra muni nægja
til þess að vega á móti þVí verð-
falli, sem hætt er við að verði,
er frá líður.“
Þessi úrskurður sérfróðra
manná, sem flestir eru andstæð-
ingar Framsóknarflokksins, ætti
að nægja til þess að afhjúpa
þær blekkingar, sem haldið
hefir verið uppi af andstæðing-
um hans í þessu máli.
Dýrtíðiii Iiefir ekki
dreift stríðsgróðan'
um.
Því hefir íengi verið hampað
mjög af stjórnarsinnum, að dýr-
tíðin dreyfði stríðsgróðanum
meðal landsmanna. Hefir þetta
verið ein helzta röksemdin til
að mæla henni bót. Framsókn-
armenn hafa haldið því gagn-
stæða fram. Um þetta segir svo
í áliti hagfræðinga:
„Launastéttirnar og smáfram-
leiðendur til sjávar og sveita
hafa ekki bætt hag sinn mikið
á undanförnum velgengnisár-
um í samanburði við þann
gróða, sem löglega og ólöglega,
og vegna ytri aðstæðna, hefir
fallið í hlut kaupmanna, iðn-
rekenda, stórútgerðarmanna og
yfirleitt þeirra, sem hafa rekið
viðskipti fyrir eigin reikning.
Svipað má segja um mikinn
hluta iðnaðarmannastéttarinn-
ar. — Því fer fjarri, g,ð viðhorf-
ið sé nú orðið nokkuð breytt,
hvað þetta snertir. Enn er ríkj-
andi stórfellt og óréttlætanlegt
misrænÁ í afkomu launþega og
smáframleiðenda annars vegar
og hátekjumanna hins vegar.
Af þessum sökum, og vegna
þess að skipting stríðsgróðans
hefir orðið eins ójöfn og raun
ber yitni, verður að gera þá
kröfu, að þungar byrðar verði
lagðar á þá, sem breiðust hafa
bökin fjárhagslega, í sambandi
við þær haildaraðgerðir, sem
væntanlega verður ráðizt í inn-
an skamms.“
Þessi dómur hinna sérfróðu
manna er í fullu samræmi við
það, sem Framsóknarmenn hafa
haldið fram um þessi mál.
Doriiriiin uin stjórn-
arstcfuuna.
Þegar hagfræðingarnir hafa
lokið greinargerð sinni um á-
stand og horfur í fjárhags- og
atvinnumálum, farast þeim orð
á þessa leið:
„í fyrsta kafla þessa álits var
gerð grein fyrir ástandi og
horfum í helztu fjárhagsmál-
efnum þjóðarinnar nú. Niður-
staðan varð sú, að gjaldeyrisá-
standið væri mjög alvarlegt,
ofþensla mikií og algert skipu-
lagsleysi í fjárfestingu, en um
leið fjárskortur innanlands til
nauðsynlegra framkvæmda,
og afkoma sumra greina út-
flutrvingsframleiðslunnar lakari
en við megi una. Að visu er
verðlag útflutningsajfurðanna
yfirleitt enn svo hátt, að ekki
virðist þörf gagngerðra ráðstaf-
ana til Jjess að trygfja arðbæri
útflutningsframleiðslunnar,
eins og nú háttar. Hins vegar
væri mjög óvarlegt að gera ráð
fyrir því, að núverandi verðlag
haldist til lengdar. Ef ekkert
væri nú að gert og verzlunarár-
ferði breyttist síðan landinu í
óhag, væri mjög hætt við, að
ekki yrði kolhizt hjá öðru af
tvennu: Mikilli lækkun á tekj-
um og tilkostnaði framleiðsl-
unnar eða mjög verulegri lækk-
un á krónunni.“
Slíkt er viðhorfið eftir hið
me^ta góðæri, sem þjóðin hefir
átt við að búa. Ástæðan er
hörmulegt ábyrgðarleysi og ráð-
leysi þeirra, sem völdin hafa
haft.
Þótt hagfræðingarnir reyni
að sneiða hjá beinum. dómum
um stjórnarstefnuna og stjórn-
arframkvæmdirnar, geta þeir
stundum ekki komist hjá* því.
Þannig segir á einum stað í
álitinu:
„Ef athugaðar eru orsakir
þeirra mistaka um framkvæmd
nýsköpunarinnar og í gjaldeyr-
ismálum, sem átt hafa sér stað
síðastliðin ár, eiga þau einmitt
að verulegu leyti rót sína að
rekja til misræmis, sem verið
hefir í aðgerðum ýmissa opin-
berra stofnana, og til þess skorts
á heildaryfirsýn og ákveðinni
stefnu, sem verið hefir ríkjandi.
Ríkis/:tjórnin, sem á að sam-
ræma aðgerðir hlutaðeigandi
stofnana, hefir ekki beitt sér í
því skyni.“
Þessi dómur sérfræðinga, sem
flestir eru fylgjandi stjórnar-
S jómannaverkfall
(Framhald a/ 1. síðu)
mánuði fyrir háseta og sam-
svarandi fyrir aðra skipsmenn?
Útvegsmenn buðu hins vegar 580
króna tryggingu. Sjómenn töldu
sig þá til málamiðlunar geta
fallizt á 665 króna grunntrygg-
ingu handa hásetum, en sam-
komuiag náðist ekki.
flokkunum, er hin fullkomnasta
staðfésting á þeirri gagnrýni,
sem haldið hefir verið uppi af
stj órnarandstæðingum.
Yfirbiirðir kaupfé-
lag'aima.
í áliti hagfræðinganna er
deilt mjög hart á núverandi
skipun innflutningsverzlunar-
innar. Eftir að þeir hafa rakið
helztu ókosti hennat segir svo:
„Niðurstaðan er sú, að núver-
andi skipan innflutningsverzl-
unarinnar valdi því, að mjög
erfitt sé áð koma með öllu í
veg fyrir fjárflótta, skattsvik
og verðlagsbrot, auk þess sem
dreifing innfluttrar vöru sé ó-
eðlilega kostnaðarsöm og bindi
of mikinn fólksfjölda og of mik-
ið fjármagn fyrir öðrum at-
vinnugreinum.
Nefndin telur ýmsar ráðstaf-
anir koma til greina til úrbóta.
Sökum eðlis samvinnufélag-
anna og lagaákvæða þeirra, sem
um þau gilda, mun ekki þurfa
að óttast tilhneigingu til fjár-
flótta, skattsvika eða verðlags-
brota af þeirra hálfu, og þar eð
þau endurgreiða félögum ágóða
í hlutfaJLJi við vörukaup, ætti
raunverulegur dreifingarkostn-
aður þeirra að geta verið lægri
en annarra, ef gera má ráð fyrir
sömu hagkvæmni í rekstri. Ein
þeirra ráðstafapa, er til greina
kæmí, væri því sú, að auka
hlutdeild , neytendahreyfingar-
innar í verzluninni.“
Það, sem hér er sagt um yfir-
burði samvinnuýerzlunarinnar,
er vissulega ekki ofsagt, en eigi
að síður er gott að fá viður-
kenningu sérfróða manna fyrir
því. Má vel marka á þessu, hví-
líkt ólán það hefir veriö, ’ að
hlutur samvinnufélaga hefir
ekki verið gerður betri í þessum
efnum en raún ber vitni.
Tillögur hagfræð-
ing'aima.
Það yrði oflangt mál aö rekja
tillögur hagfræöinganna til úr-
lausnar á hinum miklu fjárhags-
legu vandkvæðum, sem hér hpfir
verið lýst. Hins vegar má segja,
að' þær gangi mjög i sömu átt og
stefna sú, sem Famsóknarmenn
hafa beitt sér fyrir, þótt þeir
vilji stundum fara að'rar leiöir
að markinu. Þeir telja t. d. óhjá-
kvæmilegt að stöðva dýrtíðina
og aukist framleiöslukostnað-
urinn enn, eðá verð útflutnings-
varanna lækki, verði að grípa
til róttækari ráðstafana. Þeir
telja ennfremur, að byrðarnar,
sem leggjá verði á efnaminni
stéttir þjóðfélagsins í þessu sam-
bandi, „eigi ekki rétt á sér, nema
eftirtaldar ráðstafanir verði
framkvæmdar: Allsherjar
eignakönnun, eignaskattur í
eitt skipti fyirr öll, skyldulán,
stóraukið eftirlit með skatta-
framtölum, endurbætt skatta-
löggjöf, endurbætt tilhögun á
innflutningsverzluninni og sér-
stakar ráðstafanir gegn fjár-
flótta.“ Þá telja þeir nauðsyn-
legt, að fastri og öruggri skipan
verði komið á fjárfestinguna.
Allt er þetta í samræmi við
stefnu 0£ baráttu Framsóknar-
flokksins.
Mikill fengur.
Það er áreiðanlega ekki of-
sagt, að þjóðinni sé mikill feng-
ur í áliti hagfræðinganna. Þeir
hafa auðsjáanlega unnið verk
sitt af mikilli elju og samvizku-
semi og forðast að láta flokks-
leg sjónarmið ráða gerðum sín-
um. Vel má því vera, að hag-
fræðingar þeir, sem voru út-
nefndir af stjórnarflokkunum,
hljóti því ekki -lof allra flokks-
bræðra sinna, en þeim mun meiri
þakkir verðskulda þeir frá hin-
um, sem vilja þaö sanna og
rétta, en slíkar upplýsingar fá
menn við lestur hagfræðinga-
álitsins. ■ Þær upplýsingar munu
opna augu manna fyrir því, að
ástandið í fjárhags- og atvinnu.
málunum er miklu alvarlegra
en almenningur gerir sér ljóst:
Gjaldeyririnn er búinn, nýsköp-
unarframkvæmdirnar stöðvað-
ar vegna fjárskorts og skipu-
lagsleysis, höfuðatvinnuveg-
irnir eru reknir með halla og
hverskonar fjárplógsstarfsemi
þrifst óhindruð og eykur verð-
bólguna hröðum skrefum.. —
Framundan er ekkert nema
hrun, ef eTíki verða gerðar öflug-
ar viðreisnarráðstafanir. Þetta
viðhorf hefir meira en annað’
valdið því, hve erfiðlega stjórn-
armyndunin hefir gengið, því
að þar hefir verið tekist á um
það, hvort gerðar skuli ráðstaf-
anir til viðreisnar eða haldið sé
áfram feigðargöngunni og að-
eins sameinast um að skipta
„seinustu krásunum,“ eins og
formaður Sjálfstæðisflokksins
bauð upp á í áramótagrein sinni.