Tíminn - 31.01.1947, Blaðsíða 1

í RITSTJÓRI:
| ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
| ÚTGEPANDK
j PRAMSÓKNARFLOKKURINN
^ Símar 2353 og 4373
S PRENTSMIÐJAN EDDA h.f.

RITST JÓRASKRIFSTOFUR:
EDDUHÚál. Lindargötu 9 A
Símar 2353 og 4373
' AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
' OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:
í EDDUHÚSI, Lindargötu 9A
í Sími 2323
31. árg.
Keykjavík, föstudagiim 31. janúar 1947
ERLENT YFIRLIT:
NÝIFORSÆTISRÁÐHERRANN
í FRAKKLANDI
\'
Vonir Frakka um fjórða lýðveldið
’ bregðast.
Það var trú margra Frakka, þegar hernámi lands þeirra lauk,
að hefjast myndi nýtt tímabil í stjórnmálasögu þeirra. Nýtt og
fullkomnara stjórnskipulag, sem menn nefndu fjórða lýðveldið,
myndi leysa hið gamla og meingallaða stjórnarform þriðja lýð-
Veldisins af hólmi. Jafnframt var það skoðun manna, að nýir
menn myndu hefjast til forustu á sviði stjórnmálanna og hinir
gömlu stjórnmálaleiðtogar myndu ekki eiga þangað afturkvæmt.
EinkUm var því spáð, að hinir nýju leiðtogar myndu koma’úr
röðum mótspyrnuhreyfingarinnar frá stríðsárunum.
Bretar óttast skemmd
arverk Gyðinga
Það er víðar en í Palestínu, er
Bretar óttast skemmdarverk af
hálfu óaldarflokka Gyðinga. Við
allar helztu opinberar bygging-
ar í London og við sendiherra-
bústaði Breta erlendis eru hú
verðir, sem hafa gát á grun-
samlegum mannaferöum. Hér á
myndinni sést vörður fyrir ut-
an byggingu brezka hermála-
ráöuneytisins í London:
ERLENDAR FRÉTTIR
Ný deila er hafin milli stór-
veldanna um Albaníu. Rússar og
Frakkar vilja, að hún verði að-
ili að friðarsamningunum við
Þýzkaland, en Bretar og Banda-
ríkjamenn ekki.
I
Á undirbúningsfriðarfundin-1
um í London er orðið samkomu-
lag um að viðurkenna sjálfstæði
Austurríkis.
Bandaríkjastjórn hefir sent
pólsku stjórninni nýja orðsend-
irígu, þar sem hún fordæmir
mjög þingkosningarnar í Pól-
landi 19. þ. m.
Brezku konungshjónin leggja
af stað næstk. laugardag í
ferðalag sitt til Suður-Afríku.
Kastrupflugslysið er talið
hafa orsakazt af því, að hseðaf-
stýrislásinn hafi verið lokaður.
Reynslan hefir hins vegar
orðið á aðra leið. Hin nýja
stjórnarskrá er ekki að verulegu
leyti frábrugöin gömlu stjórnar-
skránni. Hinir ungu stjórnmála-
leiötogar hafa ekki komið fram
á sjónarsviðið. Allar æðstu tyún-
aðarstöður fi’anska ríkisins eru
í dag skipaðar stjórnmálaleið-
togum ,er komnir voru til sög-
unnar fyrir styrjöldina. Má þar
t. d. nefna forseta ríkisins, for-
seta þingdeildanna og forsætis-
ráðherrann. Úr röðum %mót-
spyrnuhreyfingarinnar hafa fá-
ir leiðtogar komið, t. d. verða
kommúnistar, sem höfðu sig þar
mjög í frammi, að notast áfram
við forustu manns, sem hvergi
kom þar nærri, en lifði góðu lífl
í Moskvu meðan styrjöldin stóð
yfir. Eini stjórnmálamaðurinn
úr mótstöðuhreyfingunni, sem
nokkuð kveður að, er Bidault.
Þegar á allt þetta er litið, verð-
úr auðskilið það orðtak, sem nú
heyrist oft í Frakklandi, að
fjórða lýðveldið sé dautt, en
þriðja lýðveldið lifi áfram.
Þessi þróun, sem orð’.ð hefir
í Frakklandi, er einkennandi
fyrir flest hernumdu löndin,
nema helzt Noreg. Pólland og
Balkanlöndin hafa liér sérstöðu,
þar sem stjórnirnar þar byggja
tilveru sína " á erlendu valdi.
En undantekningarlítið má
segja, að mótstöðuhreyfmgarn-
ar í hernumdu löndunum hafi
haft furðu lítil varanleg áhrif.
Líklegasta skýringin er sú, að
þær höfðu ekkert framtíðar-
mark'eða sameiginlega þjóðfé-
lagsstefnu. Menn sameinuðust
um andstööuna gegn Þjóðverj-
um, en annað ekki.
Hinn nýi forsætisráðherra
Frakka, Paul Ramadier, er í
hópi þeirra, sem tæpast heföu
komizt til mikilla mannafor-
ráða, ef upphaflegir draumar
Frakka um fjórða lýðveldið
hefðu ræzt. Hann kom lítið eða
ekkert við sögu á stríðsárunum
að öðru leyti en því, að hann
var einn þeirra þingmanna, sem
greiddi atkvæöi gegn því, að
Petain fengi einræðisvald. Síð-
an varð hljótt um hann, unz
hann tók sæti á bráðabirgða-
þinginu í Algier 1944. Sama ár
varð hann matvælaráðherra í
fyrstu stjórninni, sem de
Gaulle jnyndaði eftir heimkom-
una. Hann var dómsmálaráð-
herra í bráðabirgðastjórn Blums
í vetur.
Paul Mamadier er 59-ára gam-
all. Hann er lögfræð'ingur að
menntun og var um alllangt
skeið málafærzlumaður við yf-
irréttinn í París. Um tíma
gegndi hann jafnframt borgar-
stjórastörfum í smábæ einum
Árið 1928 var hann kosinn á
þing sem jafnaðarmaður.
Nokkru seinna gekk hann i
sósíalistiska lýðveldisbandalagið
undir forustu Paul Boncours,
en það stóð til hægri við jafn-
aðarman,naflok,kinn. Árin 1936
—1938 var hann aðstoðarráð-
(Framliald á 4. síöu)
21. blað
Víðförull íslendingur
Við störf í þágu Bandaríkjastjórnar
í Ástralíu, Nýju-Geníu og Filippseyjum
DViðtal við Stefán Jonsson, fulltrúa í seudi-
ráði Baiidaríkjamanna hér.
í sendiráði Bandaríkjanna í Reykjavík starfar um þessar
mundir víð'förull vestur-íslenzkur lögfræðingur, Stefán Jónsson
að nafni. Hefir hann víða farið í erindum Bandaríkjastjórnar, *
er fróður og íhugull og kann því frá mörgu að segja. Stefán hefir
ferðazt um slóðir, sem íslendingum eru fjarlægar og tiltölu-
lega lítið hefir verið sagt frá hér á landi, svo sem Filippseyjar,
Ástralíu, Nýju Géníu og Kóreu. Tíðindamaður blðasins hitti
Stefán nýlega og datt þá í hug, að lesendur Tímans kynnu að
hafa ánægju af að heyra um sumt það, sem hann hefir séð. Fer
viðtal við hann hér á eftir.
Almur og plast er nú se að verða þýðingarmeira byggingarefni, og ekki
hváð sízt eru þessi efni mjög notuð innanhúss. Hafa Br@|f!ir og fleiri
þjóðir gert margvíslegar tilraunir á þessu sviði og byggt sýnishús af þess-
ari nýju gerð. — Þessi mynd er af nýtízku eldhúsi. Sjálfir vaskarnir eru
úr ryðfríu stáli, en umgerðin, diskahillan og fleira úr plasti. í sambandi
við vaskana eru stálgeymar, sem hitaðir eru> með gasi, og.getur húsmóðir-
in þannig fengið sjóðheitt vatn á skammri stundu, hvort heldur er til
þvotta eða' annars. Geymirinn er hins vegar svo úr garði gerður, að hann
hitnar ekki að utan, svo að óhætt er við hann að koma, og sérstök loftrás
sogar jafnóðum til sín alla gufu. Einnig er þarna tæki, sem heldur loft-
inu í eldhúsinu ávallt þægilega svölu. —
Bátar lenda í hrakn-
ingum
í óveðrinu í. fyrrinótt lentu
nokkrir bátar í hrakningum, en
bátar frá flestum verstöðvum ■
sunnanlands og vestan voru þá
á sjó. Þegar blaðið átti tal við
skrifstofustjóra Slysavarnafé-
lagsins i gær, v.ar þó ekki ann-
að vitað en allir bátar væru
komnir aö heilu og höldnu.
Einum bát varð að hjálpa að
ná landi, en það var vélbátur-
inn GuÖmundur Kr. frá Kefla-
vík. Bilaði vél hans út af Garð-
skaga, og báðu skipverjar Slysa-
varnafélagið um aðstoð. Bað fé-
lagið vélskipið Fanneyju að
aðstoöa bátinn, hvað hún gerði,
og kom honum heilu og höldnu
í höfn.
Sjómannaverkfallið í Eyjum:
Eyjabátar fara á sííd-
veiðar í Kollafirðí
Útgerðarmenn höfnuðu sátta-
tillögunni.
Verkfallið, sem hófst i Vest-
mannaeyjum 27. janúar, stend-
ur enn. Útgerðarmenn höfnuðu
tillögu sáttasemjara um mála-
miðlun um 620 króna kaup-
tryggingu, en sjómenn töldu sig
hins vegar geta gengið að því,
sem þar var boðið.
Sjómenn höfðu farið fram á,
að kauptrygging þeirra verði
hækkuð upp í kr. 665 í grunn-
kaup á mánuði, en útgerðar-
menn hafa boðið þeim 580 króna
tryggingu. Samningaumleitanir
fara fram daglega milli deiluað-
ila, en í gær höfðu þær engan
árangur borið. - .,
\
Bátarnir búast að heiman.
Nokkrit bátar frá Vestmanna-
(Framhald á 4. síðu)
Skjaldarglíman
á laugardaginn
Skjaldarglíma Ármanns fer
fram í Trípólíleikhúsinu í
Reykjavik annað kvöld og hefst
kl. 8,30. Er þetta 35. Skjaldar-
glíman, og eru þátttakendur að
þessu sinni 12 að tölu.
Margir góðkunnir glimumenn
taka þátt i glímunni. Meðal
þeirra má nefna núverandi
skjaldarhafa og glímukóng,
Guðmund Ágústsson, Einar
Ingimundarson og Sigurð Hall-
björnsson. Flestir keppendurnir
eru frá glímufé.’aginu Ármanni,
en þó takg menn frá þremur
öörum félögum þátt í glimunni.
Ungmennafélagið Hvöt sendir
(Framhald á 4. siðu)
Norömýlingur að ætt.
—- Ertu fæddur vestra?
— Já, ég er fæddur í Minne-
sotaríki í Bandaríkjunum 22.
febrúar 1899, skammt frá smá- 1
bænum Minneota, sem einu j
sinni var að miklu leyti byggð-
ur íslendingum. Á síðustu ár-
um hefir þeim fækkað mjög í
bænum og flutzt til annarra
staða. Er það yfirleitt þróunin
vestra, að fólkinu fækkar smá-
bæjunum og flytzt til stórborg-
anna.
Foreldrar mínir voru bæði ís-
lenzk. Faðir minn, Jón Eyjólfs-
son frá Vallanesi, fluttist vest-
ur um haf 1882. Móðir mín
var Sigurbjörg Árnadóttir, úr
Vopnafirði. Ég ólst upp hjá for-
eldrum mínum. Þau fluttust til
bæjarins Minneota þegar ég var
7 ára gamall. Þar ólst ég upp
til 17 ára aldurs. Þá fór, ég í
herinn. Það var 1917.
í Bandaríkjaher og þjónustu
j ár nbrautaf élags.
— Fórstu þá á vígvellina?
— Nei, ég koinst nú eiginlega
aldrei á sjálfa vígvellina. Fyrst
eftir að ég hafði verið innritað-
ur í herinn, var ég við æfingar
í Bandaríkjunum. Svo var ég
sendur til Frakklands og var
þar nokkurn tíma, en komst þó
aldrei á sjálfar vígstöðvarnar,
enda var þá stutt eftir af styrj-
öldinni. Þegar stríðið'var bú-
ið, fór ég fljótlega til Banda-
ríkjanna.
— Hvaða starf beið þín þá
þar?
— Ég réðist í þjónustu járn-
brautafélags eins, sem á járn-
bi'autir ví'ða um Bandaríkiíi,
samtals 8—9 þúsund mílur aö
lengd. Byrjaði ég þar sem sím-
ritari, en fórsvo að vinna í
aðalskrifstofum félagsins. Árið
1932 tók ég embættispróf í lög-

Mjólkurbúum Húnvetninga og
Þingeyinga miöar vel áfram
Tíðindamaður Tímans hafði í gær tal við Svein Tryggvason
iáðunaut og spurðist fyrir um það, hversu miðaði áfram bygg-
ingu hinna tveggja nýju mjólkurbúa, sem nú eru að rísa upp á
Norðurlandi.
Húsin fullgerð.
Sveinn skýrði svo frá, að hús
hinna nýju mjólkurbúa á
Blönduósi og Húsavík væru þeg-
ar fullgerð og innivinnu svo til
lokið. Er nú beðið eftir vélum
til mjólkurbúanna. Von^st
menn eftir þeim í aprilmánuði,
og ættu mjólkurbúin þá að geta
tekið til starfa seint í maímán-
uði eða júní, eins og gert hafði
verið ráð fyrir. Er ekkert, sem
bendir til annars en það megi
takast.
Forstöðumenn ráðnir.
Forstöðumenn beggja mjólk-
i urbúanna hafa verið ráðnir.
Forstöðumaður Blönduóssbús-
ins verður Oddur Magnússon
mjólkurfræðingur frá Akranesi.
Hann hefir numið mjólkur-
mjólkurfræði i'Danmörku, þar
sem hann dvaldi um nálægt sjö
ára skeið. Kom hann hingað til
lands aftur í fyrra og hefir unn-
ið síðan í mjólkurstöðinni í
Reykjavík.
Forstöðumaður Húsavíkurbús-
ins verður Haraldúr Gíslason
ættaður úr Flóa í Árnessýslu.
Hann hefir einnig numið mjólk-
urfræði í Danmörku og unnið
lengi við'mjólkurbú Flóamanna
við Ölfusárbrú.
Stefán Jónsson.
fræði, en hélt samt áfram störf-
um i þjónustu járnbrautarfé-
lagsins, og hjá því starfaöi ég,
þangað til Bandaríkin fóru i
styrjöldina.
Sendur til Kyrrahafsstöðv-
anna.
• — Fórstu þá í stríöið?
— Nei, ég fór ekki á vig-
stöðvarnar, frekar en fyrri dag-
inn, heldur var ég látinn fara
að kenna sjóhernum loftskeyta-
tækni. Var það stór skóli, sem
einungis kenndi mönnum þá
grein, og útskrifaði hann 4000
menn á tveimur árum. Enda var
skólinn stór og aldrei færri en
1000 nemendur í honum í elnu.
Svo var ég sendur í erindum
fyrir stjórnina til Kyrrahafs-
stöðvanna á svæði Mac Arthurs.
Starfaði ég í upplýsingadeild
hersins.
Vor um haust.
Fyrst lá leið min til Ástraliu,
og dvaldi ég þar nokkrar vikur
um haustið 1944. Þar líkaði mér
vel að vera. Vorið var þá að
setja svip sinn á landið og sum-
arveðráttan að byrja. í Ástralíu
eru jólin um hásumarið, þegar
heitasti tími ársins er þar. Þar
er því aldrei jólasnjór, eins og
á norðurhveli. og myndi sumum
Norðurálfubúum þykja undar-
legt að halda jól um hásumarið.
Veðráttan í Ástralíu er ann-
ars nokkuð góð, og lifnaðar-
hættir fólksins eru svipaðir og
í Englandi. Húsin eru mörg
byggð úr múrsteini, eins og þar.
— Er sauðfjárræktin, einn að-
alatvinnuvegurinn þar ennþá?
— Jú, þar er mikil sauðfjár-
rækt, enda góð skilyrði til henn-
ar, þar sem féð gengur sjálfala
allan ársins hring. Afkoma al-
mennings er yfirleitt góð í
Ástralíu. í grennd við, þar sern
,ég dvaldi, er mikið um sykur-
rækt og ræktun alls konar á-
(Framhald á 4. siðu)