Tíminn - 12.02.1947, Blaðsíða 1

Tíminn - 12.02.1947, Blaðsíða 1
RITSTJÓRI: ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON ÚTGEFANDI: \ FRAMSÓKNARFLOKKURINN } Símar 2353 og 4373 PRENTSMIÐJAN EDDA h.f. RITSTJÓRASKRIFSTOFUR: EDDUHÚSI. Lindargötu 9 A Símar 2353 og 4373 ' A FGREIÐSLA, INNHEIMTA ) OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA: 5 EDDUHÚSI, Lindargötu 9A Síml 2323 31. árg. Reykjavík, miSSvikudaglnii 12. febr. 1947 29. blað ERLENT YFIRLIT: Hrökklast Franco frá völdum? Líklegt aö konungsstjórnin verði endurreist Fyrir skömmu var skýrt frá því í útvarpsfréttum, að liin spánska útlagastjórn, sem jafnaðarmaðurinn Giral veitti for- stöðu, hefði beðizt lausnar, og nokkru síðar var sagt frá því, að ný stjórn hefði verið mynduð undir forustu annars af leiðtog- um jafnaðarmanna. Líklegt er, að sú stjórn hafi verið" mynduð á breiðara grundvelli. í stjórn Girals voru engir fulltrúar frá kom- múnistum né róttækari armi jafnaðarmanna, sem nýtur for- ustu Negrins fyrrv. forsætisráðherra. Að öðru leyti var hún skip- i<ð fulítrúum allra lýðveldisflokkanna. Þótt hin nýja útlagastjórn kunni aö vera mynduö á breið- ara grundvelli en hin fyrri, eru ekki mikil líkindi til þess, að hún ráði miklu um framtíð Spánar. Bæði er það, að lýð- veldissinnar, sem standá aö stjórninni, eru næsta. sundur- FRANCO. þykkir, og mótstöðuhreyfing þeirra á Spáni er lítils megn- ug. Lögreglan á Spáni er mjög íjölmenn og Franco-stjórnin hefir hana alveg á valdi sínu. Sama máli gegnir um herinn. Hermennirnir og lögreglumenn- irnir eru tiltölulega bezt laun- uðu stéttirnar á Spáni og njóta ýmsra forréttinda. Meðan Franco hefir þessa aðila að bak- hjalli, þarf hann ekki að óttast uppreist alþýðunnar, þótt heitt kunni að vera þar undir niðri. Það er af þessum ástæðúm, sem andstæðingar Franco- stjórnarinnar hafa lagt traust sitt á sameinuðu þjóðirnar. Á fundi sameinuðu þjóðanm i vetur kom sú tillaga fram, að þær slitu bæöi stjórnmála- og viðskipta;sambandi við Spán meðan Franco-stjórnin færi meö völd. Sú tillaga var yfirleitt studd af þeim þjóðum, sem Þjóð- verjar höfðu kú^að á stríðsár- unum, því að þær líta á Fran- co-stjórnina sem einn anga naz- ismans. T. d. voru Norðmenn mjög skeleggir talsmenn þess- ara tillagna. Hvorug þeirra var þó samþykkt, en hins vegar á- kveðið, að sameinuðu þjóðirnar skyldu kveðja heim sendiherra sína frá Spáni. Slíkt var Franco mikill ógreiði, og er ólíklegt, að hann geti gert nokkra samninga við sameinuðu þjóðirnar meðah ERLENDAR FRÉTTIR Frosthörkur og fannkomur halda áfram í Vestur-Evrópu. í fyrrinótt varð meira frost i Bretlandi en nokkurti sinni áð- ur, og er þetta talinn kaldasti vetur þar í 50 ár. Verksmiðjur, sem nota raforku, hafa lokað, og eldsneyti til heimilisnota sparað eins og frekast er hægt. í Þýzkalaridi eri! kuldarnir mjög miklir og eins á Norðurlöndum. Siglingar mega heita stöðvaðar um Eyrarsund og Helsingjabotn er byrjað að leggja. Nær 80 manns fórust í Berlín á laugardaginn, er eldur kom upp á skemmtistað. svo háttar. Hann hefir þó mikla þörf fyrir' ýmsa aðstoð þeh-ra, t. d. lánveitingar, þar sem Spán- verja skortir mjög erlendan gjaldeyri. Bretar og Bandaríkjamenn áttu mestan þátt í því, að ekki var lagt viðskiptabann á Spán. Rök þeirra voru m. a. þau, að slíkt myndi verða mjög þung- bært fyrir spönsku þjóðina, því að Franco myndi heldur reyna að svelta hana en að láta undan Jafn víðtæk erlend íhlutun gæti líka fremur styrkt hann í sessi en það gagnstæða. Andstæðing ar Breta og Bandaríkjamanna héldu því hins vegar fram, að þessi afstaða þeirra byggðist á því, að þeir óttuðust að kom- múnistar kæmust til valda á Spáni, ef algert öngþveiti og hungursneyð yrði í landinu. Það vakti athygii á þingi sam- einuðu þjóðanna, að arabisku þjóðirnar og nokkur Suður Amerikuriki virtust vinsamleg í garð Franco. Afstaða Suður Amerikumanna var skýrö með því, að þeir teldu Spánverja frændur sína og vildu því sýna þeim vissa tilhliðrunarsemi. Hins vegar var afstaða Araba þjóðanna skýrð þannig, að Franco ætti í samningum við þær um framtíð Maipkkó og hefði jafnvel heitið þeim að gera Marokkó að sjálfstæðu ríki. Nýtt ríki myndi þá bajtast i hóp Arabaríkjanna og myndi það styrkja aðstöðu þeirra út á við. Þótt Franco þurfi ekki fyrst um sinn að óttast uppreist lýö- veldissinna né róttæk ai'skipti sameinuðu þjóðanna, er hann þó langt frá því traustur í sessi. Hann á aðra andstæðinga, sem eru voldugri á Spáni og eiga ítök bæð’i í hernum og lögregl- unni, sem eru sterkustu stoðir hans. Það eru konungssinnar Síðustu misserin hafa kirkjan, aðallinn og ýmsir auðmenn snú ist til fylgis við þá, því að þessir aðilar þykjast sjá fyrir endanri á stjórn Franco og vilja því undirbúa þá stjórn, sem geti orðið þeim næst skapi. Franco er þetta vel kunnugt og hann hefir því ýmist gert að reyna að semja við hinai útlæga ríkis- arfa, Don Juan, eða að víkja fylgismönnum hans í útlegð, t. d Aronda hersh/jfðingja. Talið er að Franco hafi boðið Don Juan kórónuna, ef hann fengi að halda einræðisvöldum sinum á fram. Don Juan er hins vegar talinn hafa set't það skilyrði, að Franco hætti ölluni afskiptum af stjórnmálum. ’• y ‘ 1 *.. Seinustu fregnir frá Spáni herma, að ástandið í fjármálum versr.i þar óðfluga. Því er ekki að neita, að Franco hefir látið gera ýmsar merkilegar verkleg ar framkvæmdir og hann hefir komið á meiri ró og reglu en lengi hefir verið á Spáni. En dýrtíðin hefir farið ört vaxandi síðan stríðinu lauk og gjaldeyr- isskorturinn er mikill. Kjör al mennings versna óðum og munu halda áfram að gera það, nema þjóðinni berist erlend hjálp Hana fær hún tæysist meðan (Framhald á 4. síffu) „Hvassafell” er óskaskip dreifbýlisins 99 SKIP MITT ER KOMIÐ AÐ LANDI“ Á þessari myntl sést Hvassafell liggja við bryggju á Iteyðarfirði, komið að landi,“ liefði margur nýkomið úr fyrstu för sinni. mátt segja. „Skip mitt er Skagastrandarbréf: ins einn línubátur « sækir sjó frá Skagaströnd Tún grænka og hriiiiiltnappar g’œgjast upp í iiiiðjuitt janiiariiiáiiuði. Janúarmánuöur síðastliðinn var mildasti janúarmánuður, sem koniiö hefir í Reykjavík síöan farið var aö gera veöurathuganir. En svipaöa sögu er að segja viöar af landinu. Noröur á Skaga- strönd grænkuöu tún og brumhpappar gægðust fram í görðum, segir í bréfi frá fréttaritara blaðsins þar. Furðuleg vetrartíð. Tíðarfar í janúarmánuði var einstaklega gott, svo að gersam- lega brýtur í bága viö hugmynd- ir manna um vetrartíð á íslandi nor’öanveröu. Oftast frostlaust, frekar úrkomulítiö, en dálítið stormasamt af suðri. Tún hafa jafnvel grænkað og brumknapp- ar gægzt fram i görðum Sjór ekki stundaður. Sjósókn er hér sáralítil, aðeins einn línubátur, sem enn hefir gengið héðin, og róðrar tiltölu- lega fáir. Aí'li mun þó að líkind- um í meðallagi, væri sjór stund- aöur að ráði. Er hér mikilla breytinga þörf, ef bygg'ð’ á að þróast hér og af- koma íólksins að bygjast á líf- vænlegri undirstöðu. Verður ó- Fruravarp um olíu- einkasölu lagt fram í gær var lagt fram í efri deild frumvarp um einkasölu ríkisins á olíu. Flutningsmerin eru þeir Hannibal Valdimai’sson og Páll Zóphóníasson. ítarleg greinargerð fylgir frv. Nánar verður sagt frá þessu' máli siðar. Guðraundur Stefáns- son á Vopnafirði iátinn Guðmundur Stefánsson, sim- stjóri og póstafgreiðslumaður á Vopnafirði, andaðist 7. febrúar s.l. Mun hann hafa oröi’ð bráð- kvaddur. Guðmundur var kominn fast að íimmtugu, fæddur 19. mai 1897. Verður þessa mæta manns minnzt sí’ðar hér í blaðinu. hjákvæmilega að hefja aögerðir um útgerð, ef nýbygging stað- arins á ekki að mótast á sandi. Verið að ljúka sniiði síldar- ' verksmiðjunnar. Unnið hefir verið að byggingu íbúðarhúsa í mánuðinum, og steypuvinna framkvæmd sem að voriagi. Sex íbúðarliús eru nú liér í smiðum, þar af eitt sænskt, er reist er á vegum ný- /Framhald. á 4. sióu) Ólafur Jóhannesson settur lagaprófessor Ólafur Jóhannesson lögfræð- ingur hefir verið settur prófess- or við lagadeild háskólans í stað Gunnars Thoroddsen, sem leyst- ur var frá starfinu, um sinn, Samninganefndir sendar til Bretlands og Rússlands í dag leggja sendinefndir af stað til Bretlands og Rússlands á vegum ríkisstjórnarinnar til þess að hefja umleitanir um við'skiptasamninga. í nefndinni, sem semja á við Breta, eru Magnús Sigurðsson bankastjóri, sem er formaður hennar, Sigursteinn Magnússon íramkvæmdastjóri, Lúðvík Jós- efsson alþingismaöur og Richard Thors forstjóri. Ráðunautur nefndarinnar um hraöfrystan fisk er Finnbogi Guðmundsson útgeröarmaður. Ritari nefndar- innar er Helgi Þórari«sson fram- kvæmdastjóri. í Rússlandsnefndinni eru Pétur Benedjktsson sendiherra, sem er formaður hennar, Helgi Pétursson framkværndastjóri, Erlendur Þorsteinsson fram- kvæmdastjóri, Ársæll Sigurðs- son framkvæmdastjóri og Björn Ólafsson, fyrrverandi ráöher-ra. — Ráðunatitur nefndarinnar um hráðfrystan fisk er Sveinn Jóns- son útgeröarmað’ur. Komii þess bvarvetna faguað. Viðtal við Sverri Þór stýrimann. Hvassafell, skip Sambands ís- lenzkra samvinnufélaga, er statt hér í Reykjavík um þessar mundir. Kom skipið liingað síð- astliðinn sunnudag úr för sinni til Hull og Rotterdam. Síðan það kom hefir fjöldi fólks gengið niður á bryggju til að skoða þetta stærsta og fullkomnasta skip íslenzka flotans. þótt þetta sé í annað sinn, sem það kemur tii Reykjavíkur. Tíðindamaður blaðsins hitti Sverri Þór stýri- mann í gær um borð í Hvassa- felli og átti við hann tal. Skip, sem boðar betri tíma. Hvassafell vekur hvarvetna athygli, þar sem það kemur, ,og á minni höfnunum úti á landi er koma þess sérstæður og gleði- legur viðburður. Þar boðar þetta skip stórfellda breytingu og framför. Meö þvi er rofin ein- angrun kauptúna og kaupstaða landsins og þeim gert unnt að skipta beint við útlönd. Nú gefst þeim með aðstoð sam- vinnufélaganna i fyrsta sinn kostur á að fá eitthvað af nauð- synjum sínum, án þess þeim þurfi að umskipa í Reykjavík. Vel að skipverjum búið. Þegar tíðindamaður blaðsins kom um borð í Hvassafell í gær, sátu skipverjar við kaffiborðiö þegar hann var kosinn borgar- stjótó í Reykjavík. Ólafur Jóhannesson er 33 áva, gamall, ættaður úr Fljótum. — Hann lauk stúdentsprófi í menntaskólanum á Akureyri ár- (Framhald á 4. síðu) Samvinmmni breytt Hanktir Suorrason tek> iir við ritst jórn beiittar Samvinnan, tímarit Sambands íslenzkra samvinnufélaga, er farin að koma út í nýjum bún- ingi. Jónas Jónsson hefir látið af ritstjórn hennar, en viö henni tekið Haukur Snorrason rit stjóri Dags á Akureyri. Stjórn S.Í.S. hafði hugsað sér að stækka Samvinnuna til muna nú með nýja árinu. En af því gat þó ekki orðið vegna þess, að ekki hafði tekizt að útvega næg an pappír i tæka tið og fleiri annmarka, sem þó er von til að ráðizt fram úr bráðlega. Efni Samvinnunnar er nú miklu fjölbreyttara en áður og ritiö prýtt mörgum stórum og glæsilegum myndum, íslenzkum og erlendum. Þá hefir umbroti og efnisskipan blaðsins verið breytt í það horf sem gerist um nýtízku tímarit. Samvinnumenn í landinu munu fagna þessari nýbreytni að verðleikum. í bjartri og rúmgóðri borðstofu. En allur búnaður Hvassafells er samkvæmt ströngustu kröfum um þægindi áhöfninni til handa. enda er þaö mikils virði, að skipverjar eigi kost á vistlegum ibúðum á sjónum, svo að þeir geti unað lífinu þar sem á sínu öðru heimili. íslenzkir sjómenn eru nógu lengi búnir að búa viö ófullkomin og heilsuspillandl vistarverur á sjónum, og er ekki vanþörf á aö þar fari að breyt- ast tíl batnaðar. Fer vel á þvi, að samvinnuhreyfingin skulí búa svo vel að liðsmönnum sín- um á sjónum, það er hennar stefna að bæta lífskjör fólksins, hvort sem það vinnur störf sín á sjó eða landi. Borðstofan, sem komið er inn í, gæti alveg eins verið á heimili einhvers skipverjans. Skipshöfn- in er að’allega ungir menn, að minnzta kosti þeir þeirra, sem voru við kaffiborðið í gær. Þaö er glatt á hjalla meðan kaffi’ð er drukkið. Fyrir borðsendanum situr Sverrir Þór stýrimað’ur og talar ítölsku, ensku og íslenzku á vixl. En svo er mál með vexti, aö einn af áhöfninni er ítali, hann er eftirlitsmaður með skip - inu frá skipasmíðastöðinni, og verður á því fyrstu sex mánuð- ina. Nú er hann á förum. Hann kann ekki íslenzku, en talar enksu.með ítölskum hreim. ítal- (Framhald á 4. síðu)

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.