Tíminn - 13.02.1947, Side 1

RITSTJÓRX:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
ÚTGEPANDI: \
FRAMSÓKNARFLOKKURINN \
Slmar 2353 og 4373
PRENTSMIÐJAN EDDA h.f.
i
31. árg.
RITSTJÓRASKRIFSTOFUR:
EDDUHÚoI. Llndargötu 9 A
> Símar 2353 og 4373 )
\ AFGREIÐSLA, INNHEIMTA )
' OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA: ;
EDDUHÚSI, Llndargötu 9 A j
Slml 2323
Reykjavik, fimmtudaginn 13. febr. 1947
30. blaO
ERLENT YFIRLIT:
Minnisvarði á gröf „uýsköpuuariiiiuir4<>:
Finnarogfriöarsamningarnir nraðfrystihúsm fyllast af óseldum
fiskif — og saltleysi er yfírvofandi
i Saiiiiiiugariiir létta ekki byrðar þjóðar-
inuar. en gefa von um betri tíuia.
Síðastliðinn mánudagur var haldinn hátíðlegur í Finnlandi i
tilefni af undirritun friðarsamninganna í París. Samkvæmt
fyrirskipun stjórnarinnar voru fánar á stöng um allt landið og
víða var efnt til mikilla hátiðahalda. Fréttariturum kemur þó
saman um, að hátíðahöld þessi hafi farið fram, án þess að
þjóðin væri í hátíðaskapi. í fyrstu var ekki heldur fyrirhugað
að slik hátiðahöld færu fram i tilefni af undirritun friðarsamn-
inganna, en fulltrúar kommúnista i ríkisstjórninni kröfðust þess,
og var að lokum orðið við kröfum þeirra.
LEIKFLOKKLR ME1\1\TASKÓLAIVS
Því verður ekki heldur neitað,
að friðarsamningarnir eru
nokkur ávinningur fyrir Finna.
Þeir binda þeim ekki neinar
auknar byrðar umfram þær, sem
voru í vopnahléssáttmála þeirra
og Rússa, heldur eru í aðalatrið-
PEKKALA.
um staðfesting á honum. Eftir
undirritun friðarsamninganna
verða Finnar hins vegar óháðari
að ýmsu leyti og þeir fá inn-
göngu í bandalag sameinuðu
þjóðanna og geta visað málum
sinum þangað, ef þeir verða
beittir ofbeldi. Munu margir
Finnar telja það mikils virði.
Þvl fer hins vegar fjarrl, að
undirritun friðarsamninganna
tryggi Finnum raunverulegt
sjálfstæði. í 18 mánuði eftir
undirritun þeirra verða þeir
háðir sérstöku eftirliti stórveld-
anna. í friðarsamningana
vantar ýms mikilsverð ákvæði
um samskipti þeirra og Rússa,
t. d. um notkun Rússa á finnsk-
um járnbrautuin, er þeir þurfa
að nota vegna stöðva sinna á
Pokkala. Enn eiga Finnar eftir
sex ára skaðabótagreiðslur til
Rússa og verður þeim ekki að
fuílu lokið fyrr en 1952. Fram að
viðbótar hafa Rússar borið fram
nýjar kröfur, m. a. tilkall til
þýzkra eigna í Finnlandi, og er
enn ekki séð, hvernig þeim
málum reiðir af.
Friðarsamningarnir munu litlu
breyta um kjör þjóðarinnar, a.
m. k. fyi'st i stað. Þjóðin verður
að erfiða hvíldarlaust og neita
sér um flest þægindi, bæði
vegna endurreisnarstarfsins og
skaðabótagreiðslnanna. Þær
vonir hafa ekki ræzt, að af-
numdar yrðu ýmsar hömlur á
frelsi - manna, sem settar voru
vegna vopnahléssáttmálans. Ör-
yggislögin, eða verndarlögin
svoköiluðu, hafa verið fram-
lengd að mestu óbreytt, þó verð-
ur dregið úr ritskoðuninni. Lög
þessi hafa verið mikill þyrnir
í augum Finna, því að m. a.
heimila þau lögreglustjórninni
að hneppa menn i gæzluvarð-
hald um lengri tíma, án dóms-
úrskurðar. Það hefir líka aukið
tortryggni manna í þessu sam-
bandi, að innanríkisráöuneyt-
inu, sem lögretlumálin heyra
undir, er stjórnað af kommún-
ista. Innanríkisráðherra hefir
vefið Seino, sem er giftur Hert-
hu Kuusinen, aðalleiðtoga
finnskra kommúnista, en hún er
dóttir Kuusinen, er varð al-
ræmdur, þegar Rússar gerðu
hann að forsætisráðherra
finnsku leppstjórnarinnar i
Terijoki. Veruleg brögð eru þó
ekki talin að því, að Seino hafi
misnotað aðstöðu sína, enda
hafa meðráðherrar hans gert
honum óhægt um vik. Ýmsar
sérkennilegar „hreinsanir" hafa
þó átt sér stað. T. d. hafa allar
bækur, sem eru taldar ílytja
„skaðlegan áróður,“ verið teknar
úr opinberum bókasöfnum. Með
al slíkra bóka eru t. d. Sögur
herlæknisins eftir Topelius og
ævisögur Mannerheims mar-
skálks.
Sambúð Rússa og Finna hefir
ERLENDAR FRETTIR
þeim tíma verða Finnar alltaflverið árekstralítil síöan
háðir Rúsum á ýmsan hátt. Til voPn&í fið var
hafa litil bem afskipti haft af
stjórnarfari landsins. Hins veg-
ar má vera, að þéir hafi notað
finnska kommúnistaflokkinn til
að koma áhrifum sínum á fram-
Miklar deilur hafa verið í Ör- færi. Rússnesk blöð hafa og
yggisráðinu milli Bandaríkja- oft gagnrýnt finnsku borgara
manna og Rússa um afvopnun- flokkana harkalega. í þingkosn
armálin. Bandaríkjamenn vilja' ingunum, sem fóru fram 1945,
ekki láta tillögurnar um af- fengu jafnaðarmenn um 50
vopnunarmálin ná til atomork- þingsæti, sameiningarflokkur-
unnar, þvi að hún heyri undir | inn (þ. e. kommúnLstar og ýms-
sérstaka nefnd, sem hafi verið. ir rótttækir smáflokkar) um 50
kjörin til að fjalla um það mál. þingsæti, bændaflokkurinn tæp
Rússar vilja hins vegar, að af-
vopnunartillögurnar nái einnig
til atomorkunnar.
Frosthörkurnar halda áfram í
Norður- og Vestur-Evrópu. í
Þýzkalandi og Póllandi hafa
ekki verið meiri kuldar sein-
ustu 50 árin. Margar stórborgir
eru þar einangraðar vegna snjó-
þyngslanna. í Englandi eru her-
menn byrjaðir að hjálpa til við
flutningana ok eru notaðar eld-
vörpur til að rjúfa skarð í mestu
skaflana.
Brezka hernámsstjórnin hefir
bannað þýzkum iðnfyrirtækjum
að stofna með sér hringa.
50 þingsæti og íhaldsmenn mun
færri. Nokkur þingsæti skipt
ust milli smáflokka, m. a.
sænska ílokksins og frjálslynda
flokksins. Alls eru þingsætin 200.
Síðan þessar kosningar fóru
fram, er talið, að jafnaðarmenn
hafi heldur unnið fylgi frá kom-
múnistum, t. d. virðast kosning-
ar í verkalýðsfélögunum og
kaupfélögunum leiða það í ljós
Forsætisráðherra er nú Mouno
Pekkala, er var áður einn af
leiðtogum jafnaðarmanna, og
var fjármálaráðherra 1939—42
en fór úr stjórninni i mótmæla-
skyni, þegar Finnar gengu í lið
(Framhald á 4. síðu)
Á þessari myntl sjást þeir nemendur Menntaskólans í Reykjavík, er tóku þátt í leiksýningu skól-
ans á dögunum. Talið frá vinstri til hægri: Svava Jakobsdóttir (Delía), Kjartan Magnússon
(Denni, ættarlaukurinn), Guðrún Þorsteinsdóttir (Kata), Elín Guðmundsdóttir (Baby), Magnús
Pálsson (Pétur), Theódóra Sveinsdóttir Thoroddsen (Sjana), Hreggviöur Stefánsson (Daníel),
Bergljót Gunnarsdóttir (Hanna), Sigmundur Magnússon (Georg), Snjólaug Sveinsdóttir '(Ellaý,
Katrín Hauksdóttir Thors (Goja) og Einar Jóhannesson (Jón Daffi). — Leiksins er nánar getið
á þriðju síðu blaðsins i dag..
Nýr Patreksfjarðartogari:
j<" '
Stærsta skip togaraflotans, kom
til Reykjavikur í fyrradag
Fór til Patreksfjarft.ir eftir skaiiiina viðdvöl
í fyrradag kom hingað til landsins nýr togari frá Englandi.
Er þetta stórt og myndarlegt skip, stærsti togari íslcnzka i'Iot-
ans, og ber um 300 smál. af hausuöum fiski. Togarinn heitir Gylfi
og er eign samnefnds hlutafélags á Patreksfirði, sem Vatneyr-
arbræður standa að.
Skipið kom til Reýkjavíkur
snemma dags í fyrradag og
hafði þar skamma viðdvöl. Fór
það síðan vestur til Patreks-
fjarðar. Hafði það verið fljótt
Afli Akranesbátanna
heldur að glæðast
Róið hvern tlag í febr.
á ferðinni frá Englandi og siglt
að jafnaði með um 11 mílna
hraða. Gekk ferð þess í alla
staði að óskum.
Eigendur skipsins eru mjög á-
nægðír með það. Það er af
þýzkri gerð. Þjóðverjar smiðuðu
marga togara áf þessari gerð á
árunum fyrir stríðið.
íbúðir skipverja eru bæði að
aftan og framan í skipinu.
Stjórnpallurinn er þrilyftur, og
eru þar íbúðir skipstjóra og
loftskeytamanns. En íbúðir há-
seta eru nieðan þilja. í stjórn-
pallsbyggingu eru auk íbúða
Hja Akranesbátum hefir alli i0ftskeytaklefi, kortaklefi og
heldur veriðað glæðast undan- stýrLshús. íbúðlr skipVerja eru
fama tvo daga. Róa bátamir helclur jitiar 0g taka ekki nema
óvenjulega langt vestur, en vest- 30 manns Verið er nú að at.
an lands er góður afli. huga m0guleika fyrir því að
í gær voru allir bátar a sjó bæta við g rúmum handa há_
og ofluðu sæmilega, talsvert bet- setum sem bæta þarf við ef
ur en daginn áður. Afhnn var ski ið fer að veiða j salt.
þó nokkuð misjafn, eða 3-10 Togarinn Gylfi er smíðaður
sm es ír a . 4 nokkru fyrir styrjöldina, en var
þó ekki búinn að stunda fisk-
Mikil frostharka
í Mývatnssveit
Miklar frosthörkur hafa verið
í Mývatnssveit seinustu daga,
sagði séra Magnús Már Lárusson
í símtali við tíðindamann Tím-
ans á mánudag, oftast 15—17
stig. Samkvæmt landslögum er
veiði í Mývatni bönnuð frá 26.
september til 1. febrúar ár hvert,
nema dorgveiðar, sem litlu máli
skipta, því að silungurinn tekur
injög illa um þetta leyti árs.
Netaveiðar hófust að venju í
febrúarbyrjun, en eru erfið-
leikum bundnar vegna frost-
hörkunnar. Veiði er hins vegar
góð. Minnsta möskvastærð, sem
leyfð er, samkvæmt reglum
þeim, sem Mývetningar hafa
sett sér, eru 4 y2 sentimetri milli
hnúta.
Að þessu sinni eru klak-
stöðvarnar við Mývatn ekki
starfræktar, vegna mikils kostn-
aðar, en í fyrra var klakið út
80 þúsund seyðum i klakstöðv-
unum að Garði og Geiteyjar-
strönd.
“aLig'gur við stöðvun íjt-
g'crðariimar á Horna-
firði, Rrciðafii'ði oi>
Vestf jörðimi.
Fyrirsjáanlegt saltleysi er nú
í mörgum verstöðvum landsins.
Á Ilornafirði er nú þegar nær
saltla.ust og saltlaust með öllu á
Austfjöröum. í vcrstöðvum við
Breiðafjörð horfir mjög illa, og
á Vestfjörðúm eru einnig litlar
saltbirgðir. Er þetta því ískyggi-
legra, að vestan lands er góður
ai'li og landburður í Iiornafirði.
Ilraðfrystihúsin eru hins vegar
að fyllast, þar sem þau eru til.
Landburður á Hornafirði —
ekkert salt.
Til Hornafjarðar eru nú
komnir tólf bátar af fjórtán,
sem þar ætla aö stunda sjó i
vetur. Er þar nú landburöur af
fiski, 22—23 skippund á bát. En
staðurinn er nær saltlaus og
ekkert hraðfrystihús til á
Hornafirði.
á Austfjörðum er ekki heldur
til neitt salt.
Mikill afli og batnandi.
Bátar við ísafjarðardjúp hafa
yfirleitt aflað vel i vetur og
gæftir verið góðar upp á siö-
kastið. Hefir aflinn fremur far-
ið batnandi siðustu daga en
hitt. í fyrradag fengu ísafjarð-
arbátar mest fjórtán smálestir
í róðri. Þykir það mjög góður
aíli.
Fimmtán bátar stunda nú sjó
frá ísafirði. Hafa þrír, sem tókst
að skrapa saman menn á, þegar
sýnt var, hve aflabrögð voru
góð, bætzt við veiðiflotann, sem
upphaflega tókst að manna.
Margir bátar liggja þó aðgerða-
lausir i höfn, þar á meðal hinir
nýju Sviþjóðarbátar, sem sjó-
menn fýsir ekki að ráöa sig á,
(Framhald á 4. síúuj
Fallegir fætur krefj-
ast fatlegra sokka
Byrjað að salta í fyrradag.
veiðar nema eitt ár, er styrjöld-
í fyrradag var í fyrsta sinn in skall á. Þá var skipið' tekið í
saltað nokkuð af afla Akranes- þjónustu hersins og notað sem
bátanna, samtals um 12 smálest- varðskip til fylgdar brezkum
ir. Hraðfrystihúsin eru þó ekki skipalestum.
nærri full og geta enn tekið á
móti miklu fiskmagni. En af-
köst þeirra á hverjum degi eru
takmörkuð.
Kaupverð skipsins mun hafa
verið um tvær miljónir króna.
fiskinum, sem veiðist, og kenna
sjómenn síldinni um það, að
fiskurinn tekur ekki beitu.
Róið hvern dag í febrúar.
Það, sem af er þessum mán-
uði, hefir verið róið frá Akra- Heldur meira komið á land
nesi alla daga nema tvo, en afl- en í fyrra.‘
inn hefir verið litill, það sem af í janúar hefir þrátt fyrir afla-
er vertiðarinnar. Mikil sild er í (Framhald á 4. siðu)
Minnkandi síldveiði
Vcriíí að fcrina tvö
flutniiigaskip.
í gær og fyrradag var síldar-
aflinn heldur tregari en dag-
ana áður. Er kuldanum í sjón-
um kennt um, því aö sjómenn
þykjast vissir um, að sildin sé
ennþá til staðar, en haldi sig
dýpra vegna kuldans. Nokkrir
bátar voru aö veiðum á ytri
höfninni í gær. ,. .. .. ... ..-
Ihefir að vonum sætt sig ílla við
I Hvalfirði voru engir bátar1 silkisokkaleysið, en karlmenn-
að veiðum í gær. Margir togbát- ' irnir> sem fara með völdin j
amir eru nú að hætta síldveið- heiminum, hafa sýnt það og
um eða þegar hættir. Þannig sannað> að hinn riddaraJegi andi
eru nú allir Vestmannaeyjabát- Iifir enn Þeir vilja allt fyrir
arnir sem komu hingað til að kvenfólkið gera. Reynt hefir
stunda sildyeiðar, meðan verk- verið af fremsta megni að bæta
fallið þar stóð, hættir og farmr úr þessari vöntun> þótt það hafi
heim. Munu þelr taka að stunda gengið erfiðlega. stundum hafa
(Framhald á 4. siðu) , (Framhald á 4. siðu)
I mörgum löndum, þar sem þó
er gnægð flestra hluta, eins og
til dæmis i Svíþjóð, hefir verið
oft mikill skortur á silkisokkum,
að ekki sé nú talað um Dan-
mörku og Noreg. Kvenfólkió