Tíminn - 20.02.1947, Page 1

RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
ÚTGEPANDI:
FRAMSÓKNARPLOKKURINN
Símar 2353 og 4373
| PRENTSMIÐJAN EDDA h.f.
RITST JÓRASKRIFSTOFUR:
EDDUHÚSI. Llndargötu 9 A
Símar 2353 og 4373
> AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
\ OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:
) EDDUHÚSI, Llndargötu 9A
) Siml 2323
31. árg.
Reykjavík, fimmtudagiiui 20. febr. 1947
ERLENT YFIRLIT-.
>
Utanríkisstefna Sovétríkjanna
Vtll Stalin fylgja hófsamlegri utaiiríkismála-
stefnu meðan unnið er að endurreisninni?
Fátt hefir verið meira rætt í heimsblöðunum seinustu mánuðina
cn sú breyting, er mönnum fannst verða á utahríkismálastefnu
Rússa á utanríkismálafundinum í New York og þingi sameinuðu
þjóðanna, sem haldið var um líkt leyti. Breyting þessi hefir verið
skýrð með ýmsu móti og margir telja, að hún eigi sér ekki fastar
rætur, heldur sé fyrst og fremst um diplomatisk klókindi að ræða.
Hér á eftir verður sagt frá skoðun eins af þeim mönnum, sem
ritað hefir um þessi mál, Nikolous Basseches, en hann er talinn
gerkunnugur rússneskum málum. Greinar eftir hann hafa oft
birzt í fxöteborgs Sjöfarts och Handelstidning.
35. blað
. Skoðun Basseches er sú, aö
hér sé um verulega stefnubreyt-
ingu að ræða. Skoðun sína rök-
styður hann m. a. með því, að
seinustu mánuðina hafi orðið
róttæk breyting á skáldsagna-
gerð í Sovétríkjunum,'en skáld-
in þar verða að skrifa eftir fyr-
ir mælum st j ór narvaldanna.
STALIN.
Fram til skamms tíma voru
styrjaldarmálin uppistaðan í
skáldsagnagerðinni, og ajrul-
söguhetjurnar voru menn, sem
sýndu sérstakan het/uskap sem
hermenn eða skæruliðar. Nú er
endurreisnin eftir styrjöldina
orðin rauði þráðurinn í skáld-
sagnagerðinni og aðalsöguhetj-
urnar eru ekki lengur hermenn
eða skæruliðar, heldur verk-
fræðingar og verkamenn, sem
vinna sérstök afrek í þágu end-
urreisnarinnar. Ekki aðeins
skáldsagnagerðinni, heldur öll-
um áróðurstækjum ríkisvalds-
ins, er beitt til að auka áhuga
almennings fyrir endurreisn at-
ERLENDAR FRETTIR
Kæra Breta á hendur Albön-
um fyrir ólöglegar tundurdufla-
lagnir á Korfusundi hefir nú
verið rædd á fundum Öryggis-
ráðsins seinustu daga. Bretar
krefjast skaðabóta fyrir mann-
og skipatjón, sem tundurdufla-
lagnir þessar hafa valdið þeim.
Albanir telja hins vegar, að
þeim haffi verið tundurdufla-
lagnirnar heimilar.
Rússar hafa lagt til í Öryggis-
ráðinu að allar atomsprengjur
verði eyðilagðar og bönnuð
verði framleiðsla á þeim.
Bandaríkin ætla að leggja til,
að Þýzkaland verði hernumið í
40 ár.
Rússar hafa lýst yfir því, að
þeir telji sér ekki fært að eyði-
leggja þýzk herskip, sem þeir
ráða yfir, þar sem þeir þurfi á
þeim að halda. Samkvæmt
samningipn við vesturveldin ber
þeim að eyðileggja slfipin.
Frakkar hafa endurnýjað
kröfurnar um innlimun Saar-
héraðs, að Ruhr verði sett undir
alþjóðlega stjórn, og Þýzkalandi
verði skipt í smáríki.
vinnulífsins og öðrum ráðstöf-
unurs til bættra lífskjara.
Basseches bendir á, að fyrir
styrjöldina hafi tvær megin-
stefnur tekizt á um völdin í
Rússlándi. Önnur taldi heims-
byltinguna vera skilyrði þess, að
sósíalisminn gæti heppnast, og
þess vegna bæri Rússum að beita
allri sinni orku til að knýja fram
byítingav- í öðrum löndum. Hin
stefnan taldi, að hægt væri að
framkvæma sósíalismann í
Rússlandi, þótt aðrir stjórnar-
hættir ríktu annars staðar, og
það myndi einmitt verða honum
mest til framgangs, ef hægt væri
að sýna glæsilegan árangur í
Rússlandi. Stalin var forsvars-
maður síðarnefndu stefnunnar
og hún bar hærri hlut. Henni
var fylgt, allt þangað til að
styrjöldin hófst.
^asseches heldur þvi fram, að
eftir styrjöldina hafi orðið
veruleg átök milli þessara
stefna. Sumir af foringjum
kommúnista hafi viljað nota
losið og upplausnina til að
koma sem flestum löndum undir
yfirráð kommúnista. Hinir hafi
hins vegar viljað legýiía áherzlu
á að treysta það, sem hefði unn-
ist á stríðsárunum, og beita öll-
um kröftum að endurreí/nújni
heima fyrir, því að hað myndi
mest til framgangs fyrir sósíal-
ismann í framtíðinni, ef hægt
væri að benda á glæsilega fyrir-
mynd, þar sem rússneska stjórn-
arkerfið væri. Meðan verið væri
að koma þessu í kring, væri rétt
að ástunda góða sambúð við
aðrar þjóðir, einkum stórveldin,
og ganga a. m. k. aldrei svo
langt, að það leiddi til friðslita.
Þannig myndu Rússar geta
tryggt sér mesta erlenda aðstoð
við endurreisnarstarfið heima
i Basseches telur, ati Stalin
hafi nú sem fyrr verið forvígis-
maður þeirra, sem vildu fara
síðari leiðina, og því hafi hún
þorið hærra hlut. Það sé hún,
sem móti stjórnmálastefnu
Sovétþjóðanna í dag og þangað
megi rekja þá stefnubreytingu,
sem mest sé talað um. Allar lík-
ur séu til þess, að þeirri stefnu
verði fylgt meðan Stalins njóti
við.Hins vegar verði erfiðara að
spá um það, hvort henni verði
fylgt eftir fráfall hans, en lík-
legt sé þó, að Stalín reyni að
tryggja sér eftirmann, er fylgi í
fótspor hans. Basseches telur,
að Stalín muni helzt kjósa
Sjdanov sem eftirmann sinn.
Framsóknarvist
Skemmtisamkoma Framsókn-
armanna í samkomu^al Mjólk-
urstöðvarinnar annað kvöld,
byrjav með Framsóknarvist kl.
8,30 stundvíslega. Þeir, sem ætla
að spila þurfa að vera komnir
að s;?ilaborðunum þá, annars
er ekki víst að þeir geti tekið
þátt í spilunum. Aðgöngumið-
arnir pantist helzt 1 dag í slma
2ý23 og sækist fyrir klukkan
fjögur á morgun í innheimtu
stofu TJmans 1 Edduþúsinu vlð
Lindargötu.
Brezki matvælaráðherrann gestur í Reykjavík
Efri myndin er tekin á Reykjavíkurflugvelli í gær, laust fyrir klukkan 2,
rétt eftir að Strachey matvæiaráðherra og föruneyti hans steig út úr
flugvélinni. Yzt til vinstri eru förunautar og aðstoðarmenn ráðherrans,
fyrir miðju standa brezki sendiherrann og Strachey ráðhcrra, en yzt til
hægri eru Agnar Kl. Jónsíjpn, skrifstofustjóri í utanríkismálaráðuncyt-
inu og brezkur flugforingi.
Neðri myndin var tekin í gær inn við
Höfða, sendiherrabústaðinn brezka.
John Strachey er í þann veginn að
ganga á milli tveggja bifreiða inn i
sendiherrabústaðinn.
Kom hér viö á leið sinni
til Kanada
í gærdag gisti einn af hinum kunnustu yngri stjórnmála-
mönnum Bretaveldis tsland. Var það John Strachéy, matvæla-
ráðherra jafnaðarmannastjórnarinnar brezku. Kom hann frá
Englandi um hádegi í gær í fjögra hreyfla flugvél, sem lenti á
Reykjavíkurflugvelli, og dvaldi hann hér til miðnættis, að ferð-
inni var haldið áfram vestur um haf til Kanada. En þéfngað
var heitið för þessa fræga manns, sem gegnir því ábyrgðarmikla
og vandasama starfi að sjá brezku þjóðinni fyrir nægjanlegum
matvælum á þessum erfiðu tímum.
(Ljósm.: G. Þórðarson).
SELFOSS FROSINN
INNI í HÖFN |
Selfoss er nú tepptur i Kaup- ;
mannahöfn sökum isa. Fór
hann til Stokkhólms með síld
í janúar og kom þaðan til Hafn-j
ar þann 23. Átti þar að fara!
fram lítils háttar viðgerð á1
honum, en síðan átti hann að '
fara til Antwerpen og hefja!
þaðan áætlunarferðir 13. þessa'
mánaðar.
Anne, leiguskip Eimskip, er
ekki enn komið til Kaupmanna-
hafnar frá Kristianssandi í Nor-
egi, Qg er þó búið að vera sjö
daga á leiðinni.
Olíuburgeisar Só-
síalistaflokksins
ráðast gegn nýju
olíusamtökunum
Þeir vilja koma í veg fyrir, að þau dragi
verzlimina úr liöndum erlcndu hringaima
Olíuburgeisarnir í sósíalistaflokknum fara á stúfana í Þjóð-
viljanum í gær með nýja skröksögu um olíugeymana í Hvalfirði.
Uppistaða hennar er sú, að Standard Oil sé að reyna að klófesta
olíugeymana þar og sé Vilhjálmur Þór, forstjóri S. í. S., umboðs-
maður félagsins hér á landi. Markmiðið sé þó ekki að reka þar
olíustöð, heldur dulbúna herstöð fyrir Bandaríkin.
Það þarf ekki að- taka fram,
að þetta allt er helber uppspuni.
Standard Oil hefir ekkert reynt
til að fá Hvalfjjarðargeymana
keypta og Vilhjálmur Þór er ekki
umboðsmaður þess félags. Hins
vegar hafa hin alinnlendu olíu-
samtök kaupfélaganna og út-
vegsmanna farið fram á að fá
geymana keypta til að reka þar
olíustöð til bráðabirgða eða
meðan verið er að koma upp ný-
tízku fullkominni olíustöð á
öðrum stað. Það getur alltaf
tekið nokkur ár að koma slíkri
stöð upp og fái hin nýju olíu-
samtök ekki geymana í Hval-
firði gætu þau ekki starfað
nærri eins mikið fyrst um sinn
og ekki haft teljandi áhrif á
olíuverðið til hagsbóta fyrir út
vegsmenn og aðra olíukaupend
ur í landinu.
Eins og gefur að skilja eru
leppfélög olíuhringanna hér
(Framhald á 4. slðu)
Uppi fótur og fit á flugvellinum.
Það fór að kvisast um bæinn
í gærmorgun, að Strachey mat-
vælaráðherra Breta myndi vera
á leið til Kanada og hafa ein-
hverja viðdvöl í Reykjavík á
leið sinni vestur um haf. Litlu
síðar tilkynnti brezka sendi-
ráðið blöðum og fréttastofnun-
um hér, að flugvél ráðherrans
myndi lenda á Reykjavíkur-
flugvelli upp úr hádeginu. Var
nú uppi fótur og fit meðal þeirra
manna, sem hafa það að at-
vinnu, að svala forvitni almenn
ings, og flykktust blaðamenn og
Ijósmyndarar suður á völlinn.
Varð nokkur bið á því, að ráð-
herrann kæmi, því að flugvél-
inni hafði seinkað, en veður var
gott og sólin skein í heiði, svo
að ekkert var að því að spóka
sig stundarkorn þarna við flug-
turninum.
Innan skamms sást" líka
til ferða flugvélarinnar, fjögra
hreyfla ferlíkis, sem glóði og
ljómaði í sólskininu. Er flugvél
þessi einkaflugvél Attlees for-
sætisráðherra. — Eftir nokkurt
hringsól yfir vellinum, renndi
hún sér niður á brautina og
mjakaðist upp að flugturnin-
um með drunum miklum og
dynkjum. Var þá sendiherra
Breta hér á landi, Mr. Sheppard,
kominn tii þess að fagna ráð-
herranum, ásamt mönnum úr
utanríkismálaráðuneytinu is-
lenzka.
Einn af áhöfn flugvélarinnar
steig fyrstur út, en næstur kom
John Strachey og síðan tveir
förunautar hans og aðstoðar-
menn úr matvælaráðuneytinu.
— Ræddu þeir um stund við
brezka sendiherrann, en ljós-
myndararnir tóku til óspilltra
málanna við myndatökur. Síð-
an var gengið inn í einn skála
flugvallarstjórnarinnar, og þar
áttu blaðamennirnir «stutt við-
tal við ráðherrann.
Viðtal við matvœlaráðherrann.
— Það er hlýtt að koma til ís-
lands úr kuldunum í Englandi,
sagði ráðherrann fyrst alls, þeg-
ar hann hafði setzt á bekkinn
í skálanum.
— Hafið þér hér langa við-
dvöl? spurðu tíðindamennirnir.
— Ég legg af stað héðan um
miðnætti í nótt, svaraði ráð-
herrann. Ég á að vera kominn
til Ottawa fyrri hluta dags á
morgun, en þar mun ég ræða
um matvælamál við Kanada-
stjórn. Við kaupum í Kanada
hveiti, mjólkurafurðir, svína-
kjöt og fleira. Þegar ég hefi
lokið erindum mínum í Kanada,
fer ég til Bandaríkjanna i sömu
erindagerðum.
— Hyggizt þið ekki að kaupa
íslenzkar afurðir?
Ráðherrann brosti.
— íslenzka samninganefndin
er um þessar mundir í Lundúna-
borg, að semja um viðskipti
Breta og íslendinga. Við lítum
hýru auga til íslenzka lýsisins
og frosna fisksins, en hversu
mikið magn við kaupum, fer
auðvitað eftir verðlaginu.
—Hvernig er matvælaástand-
ið í Bretlandi um þessar mund-
ir?
— Matvælaframleiðslan fpr
vaxandi. Að vísu hafa kuldarnir
og kolaleysið gert okkur slæman
grikk í bili. En við erum komnir
yfir hið versta núna.
Að lokum barst talið að síld
og sildveiðum. Þótti ráðherran-
um gaman að heyra, að þessa
dagana væri verið að veiða síld
í sjálfri höfn höfuðstaðarins að
kalla. Sagði hann, að við Bret-
land væri síld veidd á tveim-
ur stöðum — við Skotlands-
strendur og Austur-Anglíu,
sunnarlega á Englandi.
Hálfifr sólarhringur á íslandi.
Þegar þessum samræðum var
iokið, stigu gestirnir upp í bif-
reiðar, sem biðu þeirra, og óku
með brezka sendiherranum
heim til bústaðar hans, Höfða
við Rauðarárvík. Fylgdust sumir
blaðaljósmyndaranna með og
tóku enn myndir af ráðherran-
um, er hann gekk inn í sendi-
herrabústaðinn.
Ráðherrann snæddi síðan há-
degisverð hjá sendiherranum,
en að því búnu heimsótti hann
utanríkismálaráðherrann og for
sætisráðherrann í stjórnarráðið,
en fór með þeim fyrrnefnda til
Bessastaða á fund forseta ís-
lands.
Klukkan hálf-sex efndi rík-
isstjórnin til móttökuathafnar í
gamla ráðherrabústaðnum við
Tjarnargötu, og voru þar ráð-
herrarnir allir og ýmsir embætt-
ismenn.
í gærkvöldi hafði brezki sendi-
herrann boð inni, og voru þar
meðal annarra forsætisráðherra
(Framhald á 4. síðu)
Nú þyrfti að vera
a
Mokafll á Sandíe en
hraðfrystihúsið hefir
ekki undan
Sigmundur Símonarson kaup-
félagsstjóri á Sandi átti símtal
við tíðindamann Tímans. Sagði
hann, að ágætur afli væri nú
þar vestra. Hefir verið gnægð
fisks að undanförnu á öllu svæð-
inu. frá Rifi að Öndverðarnesi.
Harma sjómenn vestra, að ekki
skuli vera komin höfn að Rifi,
svo að hægt sé að nýta til fulls
hin miklu auðæfi sjávarins.
í fyrradag reru sjö hreyfil-
bátar f-rá Sandi, 4—6 smálestir
að stærð, og fengu mokafla, alls
34 smálestir. Sá báturinn, er
mest aflaði, fékk ellefu þúsund
pund, í gær voru allir bátar í
landi, því að hraðíþrystihúsið
hefir ekki undan að rýýta aflann,
nema tveir bátar kaupfélagsins,
sem veiða í salt.
Aníiars er skortur á salti á
Sandi, svo sem svo viða annars
staðar, en von er til, að salt
komi þangað innan skamms.