Tíminn - 21.02.1947, Blaðsíða 3

36. blað
TÍMIM, föstMdagiim 21. febr. 1947
3
Hafa skal það
er sannara reynist
Ásgeir Jónsson minnist Glóa
míns sál. í „Horfnir Góðhestar.“
Við það gerir Sigurjón Benja-
mínsson athugasemd í Tíman-
um. Þeir voru vanir því, þegar
við allir þrír vorum saman í
Hólaskóla, að slá við og við í
eina bröndótta, og stundum var
sagt, að ég kæmi þeim af stað.
Það var nú í þá daga, þá vorum
við ungir. Nú erum við eldri,
og finnst meira um hvað eina.
Það sem Ásgeir segir um Glóa,
hefir hann haft eftir mér, því
Glói var allra hesta beztur.
Beztur var hann til að sitja á
honum þegar mikið lá við, sækja
þurfti t.d. yfirsetukonu eða
lækni. En hann var líka bezt-
ur til að reiða á honum hvít-
voðunginn, og teyma á honum
heybandslestina. Þá gat hann
farið nógu hægt, og þá gat ég
hlaupið af baki, látið tauminn
liggja á makkanum meðan ég
„tók í“ og aldrei hreyfði hann
sig úr sporum fyrr en ég var
kominn í hnakkinn aftur. Beztur
var hann þegar ég nennti ekki
að krækja í hliðið, þá hóf hann
sig bara yfir girðinguna. Beztur
var hann þegar ég var að reka
inn lambfé, því þá gat ég snúið
honum kringum það eins og
skopparakringlu og þess vegna
Verið margra manna maki.
Beztur var hann til Nað bera,
enginn hestur bar mig með
fjórum úttroðnum tunnupokum
af ull eins léttilega og fljótt
heim frá rúningi og hann, enda
var hann engum líkur.
Beztur var hann þegar hann
tók í heysleðann og dró þá eng-
inn hestur á við hann. Þegar ég
því heyrði það, hjá fleirum, að
hann hefði dregið allra hesta
bezt símastaura, þá trúði ég því,
og hafði það eftir. Nú upplýsir
Sigurjón að til þessa hafi hann
aldrei verið notaður, og trúi ég
þvi. En jafn viss er ég um hitt,
að hann hefði dregið þá betur
en aðrir hestar, því hann var
œtíð beztur.
Ég veit, að hér hefir átt sér
stað missögn sem líklegast staf-
ar af þvi, að misgrip hafa verið
tekin á hestum.
Sigurjón telur að Glói hafi
ekki haft sinaskeiðabólgu, þeg-
ar ég eignaðist hann. En svo
var nú samt. Og ég hefi nú
sannar sagnir um það, að hana
var hann búinn að fá, áður en
Sigurjón eignaðist hann. Og þó
Glóa batnaði hún mikið, með
því að ég lét hann standa ár-
langt, og tók fæturna á honum
undir „kúr,“ þá hafði hann allt-
af vangæfa fætur er bólgnuðu
ef nokkuð bar út af með járn-
ingu. En enginn sem á honum
sat gat greint slíkt, lipurðin,
fjörofsinn, fótaburðurinn var
allt hið sama, og aldrei hnaut
hann eða hrasaði á allri sinni
ævi, nema einu sinni er hann
lenti með báða framfætur
niðrum is, og hrasaði svo að
snoppan lenti á skörinni, og
bar hann þar kennimerki síð-
an. En það var áður en við
Sigurjón þekktum hann. Ann-
ars mætti segja margar sögur
af honum Glóa, en allt er það
sagt með því að hann var allra
hesta beztur til hvers sem var,
hann var viljugastur, þolnastur,
fljótastur, liðugastur, sterkast-
ur, ófælnastur, vitrastur og
aldrei mæddist hann á hverju
sem gekk. Og þeim sem kynnt-
ust honum bezt, þótti mest í
hann varið.
Páll Zóphóníasson.
ATHUGASEMD.
Niðurlag þáttarins um Glóa
Páls Zóphóníassonar, á bls.
349—351, „Horfnir góðhestar,“
er svohljóðandi:
„En þáð, sem hér hefir verið
sagt um hestinn, er að mestu
eftir skriflegri heimild frá Páli
sjálfum.“
Nú hefir hr. P. Z., sem heim-
ildarmaður minn að þeim at-
riðum, sem hr. Sigurjón Benja-
mínsson hefir gert sérstaklega
athugasemdir við, gert málinu
full skil með ofanritaðri grein,
— og hefi ég því engu þar við
að bæta.
Ásgeir Jónsson
frá Gottrop.
um sínum verðbréf til að losna
við refsiskattinn í sambandi við
eignakönnunina. Þá varð kunn-
ur prófessor nýlega uppvís að
því,- að hafa notað benzín ríkis-
ins á bílinn sinn i einkaþarfir,
og í einu nágranna ríkjanna
liggur sjálfur fj ármálaráðherr-
ann undir ákæru fyrir vafasamt
framtal. Þá var ég rétt áðan að
lesa greinarpistil um að nokkrir
verkamenn gengi úr vinnu, ef
vinnuveitandi þeirra héldi skött-
um þeirra eftir af kaupi, eins
og hann er þó skyldaður til með
lögum. Nei, samvizkan er ekki
upp á marga fiska, þegar það
opinbera á í hlut. Það er eins
og kunnur stjórnmálamaður
einn, nýlátinn, sagði: Sannleik-
urinn gerir okkur öllum erfitt
fyrir.
Og hvernig myndi svo vera
ástatt um hugarfarið hjá verzl-
unarstéttinni? Er hægt, á okkar
dögum, að tala um nokkra verzl-
unarsamvizku? Áður fyrr var
það vissulega hægt. Kaupmaður
af „gamla skólanum“ hefir sagt
mér að í upphafi fyrri styrjald-
arinnar hafi útflutningur á
miklum vöruslatta frá Englandi
verið stöðvaður þar fyrir sér,
um rúmlega fíálfs árs skeið. Þeg-
ar hann svo loks fékk vörurnar
hafði verðlag á þeim vöruteg-
undum heima fyrir tvöfaldast.
Gamli kaupmaðurinn skýrði mér
hins vegar frá, eins og öðrum
sjálfsögðum hlut, að sér hefði
ekki komið til hugar að hag-
nýta sér slíkan ágóða fyrir sig.
Hann hefði ekki hreyft hendi
til að skapa þessa verðaukningu:
Ég tók minn venjulega kaup-
mannságóða, vexti, og fyrir
auknum kostnaði í farmgjöld-
um og vátryggingu. Að öðru
leyti varði ég ágóðanum til al-
menningsheilla, sagði hann. —
Merkisberar verzlunarstéttar nú-
tímans, þessir símalandi og
töluvert hávaðasömu menn,
myndu sennilega ekki skilja, og
vafalaust ekki fallast á fram-
komu gamla kaupmanssins. Og
enn síður myndu flestir þeirra
kunna að skilja eða meta þá
framkomu hans, að láta 2000
króna þóknun fyrir að mæta
einu sinni eða tvisvar á ári í
stjórnarnefnd viss félagsskapar,
jafnan renna óskipta til jóla-
söfnunar blaðanna.
Nú kunna menn að ætla, að
það hefði verið hin sjálfum-
glaða réttvísi Filisteans, sem
hefði knúið þennan umrædda
kaupmann til að breyta þannig.
Ellegar þá hitt, að hann hefði
verið meinsætamaður, höfð-
ingjasinni eða broddborgari. O,
nei, nei. Hann stóð engu af þessu
nærri. Hann var mjög vel stæð-
ur maður er hann dó, hafði alla
ævi verið sannur lýðræðissinni
ALICE T. HOBART:
Yang og yin
Hann settist á steinbekk og horfði upp í gráan himininn. Ef
hann settist hér að, yröu þjáningar og vonbrigði hlutskipti hans.
Hann yrði einn að vinna að tilraunum sínum, en ef hann gerði
það ekki, gerði enginn það. Ló Shí var eini maðurinn í Austur-
álfu, sem eitthvað þekkti til þessara tilrauna, auk hans sjálfs,
og frá honum hafði ekkert heyrzt langa-lengi. En þrátt fyrir alla
þá erfiðleika, sem ægðu honum, var honum nauðugur einn kost-
ur — hann varð að herða upp hugann.
Peter svipaðist um. Á svölunum á húsi Bergers sat barn-
fóstra með kornbarn í örmum sér, en annað barn stærra lék sér
við fætur hennar. Frú Baker var að sýsla í garði sínum, og ung-
frú Dyer kom siglandi út úr kvennaskálanum, hörkuleg á svip-
inn.
„Ég sé varla nokkra breytingu hér,“ sagði Peter. „Hvað er
gert við skálai.n þarna, sem ég notaði handa ópíumsjúkling-
unum?“
„Kínversku hjúkrunarkonurnar búa þar. Við notum nú orðið
aðeins stúlkur til hjúkrunarstarfa.“
„Stúlkur?" sagði Peter. „í gamla daga hefði okkur ekki einu
sinni dreymt um, að kínverskar stúlkur fengjust til þess að
hjúkra karlmönnum.“ ■
„Þær gera það samt nú,“ svaraði Smith læknir. „Og þær eru
mjög fúsar til þess að gera allt, sem gera þarf.“
Þeir gengu inn í sjúkrahúsið.
„Hér komum við fyrir röhtgen-tækinu, sem þér senduð okk-
ur,“ sagði Smith. „Og líomið svo inn í skrifstofu mína, svo að ég
geti kynpt yður fyrir kínverska aðstoðarlækninum mínum,
Wing.“ *
Peter fékk nokkurra daga frest, áður en hann tæki við yfir-
læknisstarfinu. Þennan tíma notaði hann til þess að búa um sig
í rannsóknarstofu sinni. Hann sendi verkamenn út í síkin eftir
vatni, sniglum og plöntum, raðaði myndum sínum og skýrslum
og sagði kínverska lækninum frá tilraunum sínum og markmiði
sínu með þeim.
Daginn eftir heimsótti hann ýmsa kinverska vini sína. Meðal
þeirra var Wú kennari.
„Mér er sagt, að kennarí minn sjáist ekki framar á almanna-
færi,“ sagði Peter.
„Ég hugleiði tilveruna,“ svaraði Wú. „Ég er orðinn gamall
maður.“
Hann var mjög virðulegur i framgöngu og garður hans bar
vott um þá alúð, sem við hann var lögð. Hér.fann Peter andblæ
þess Kína, sem var að hverfa. Breytingin, sem Wú hafði óttazt,
hafði gerzt, en hún hafði ekki haggað hugarró hans.
„Ég ótta^t þau strav.mhvörf, sem orðið hafa í Kína,“ sagði
Peter.
„Flóð kemur eftir fjöru,“ svaraði Wú. „Sagan endurtekur sig —
slíkir atburðir hafa áður gerzt i Kína. Skapandi og eyðandi öfl
skiptast á um völdin í heiminum. Eftir hundrað ár sjáum við,
hvert stefnt var með þessari byltingu."
Á heipileiðinni varð honum gengið fram hjá barnahæli borgar-
mnar. Þá varð honum hugsað til Stellu. í gamla daga hafði hún
barizt harðri baráttu fyrir því að fá að hjúkra börnunum. Hann
minnist enn þess hryllings, sem farið hafði um þau bæði, þegar
þau fengu, seint og síðar meir, leyfi til þess að skyggnast um á
þessum óttalega stað. Húsið var dimmt og rakt, rotturnar léku
sér á gólfunum og veik og aðframkomin börn og fáfróðar og til-
íinningasnauðar fóstrur virtu þau fyrir sér með samblandi af
andúð og forvitni. „Mei yú fatzú,“ sögðu fóstrurnar. Barnahælið
hafði verið stofnað af góðum og frómum Búddhatrúarmönnum,
sem vildu afla sér fjársjóða á himnum. Hitt kippti sér enginn upp
við, þótt langflest barnanna dæju eftir skamma vist í þessum
hræðilega stað.
Stella hafði verið óvenju þögul í marga daga eftir þessa rann-
sóknarferð. Hún átti leugi í stímabraki við forráðamenn hælisins,
því að hún vildi fá að baða börnin og losa þau við óþrifin og
bægja rottunum burt úr vistarverum þeirra. En það fékk hún ekki
— hún fékk ekki að koma þarna inn framar.
Peter datt í hug, að ef til vill fengi hann nú að líkn* vesaling-
unum, sem þarna áttu heima. Hið nýja Kína lét sér annara um
sjúklinga og munaðarleysingja en hið horfna þjóðfélag. Þeirri
hugsun skaut líka upp í huga hans, að það væri örlítil afborgun
af þeirri skuld, sem hann fann, að hann var i við Stellu. -
Hann sneri við og drap á dyr.
„Kom inn,“ var sagt.
Hann dró andann djúpt, er hann steig inn. Hann átti von á
þvi, að hryllilega sjón bæri fyrir áugu hans. En honum til mikillar
undrunar hafði hælið gerbreytzt. Börnin voru fjörleg og hraust-
leg, stofurnar hreinar. Yfir vöggurnar höfðu verið settir þéttriðnir
vírhjálmar, sem rotturnar komust ekki í gegnum.
„Hver hefir gert þetta?“ spurði hann.
„Konan með Búddahjartað,“ var svarað.
Búddhanunnurnar voru þá farnar að helga sjúkum og þjáðum
krafta sína, hugsaði Peter. Þetta gladdi hann. Skyldi barnahælið,
sem kaþólska trúboðið hafði komið upp í.borginni hafa orðið þeim
til fyrirmyndar?
Kaupfélög'-
Höfum iyrirliggjaiiili skilvindur
„SYLVIA“. Vmsar stærðir frá Alfa-
Laval.
Strokkar — 5, 10 «g' 15 lítra vœnt-
anlegir síðar á árinu.
Samband ísl.samvinnufélaga
og með lifandi áhuga fyrir
stjórnmálum og þjóðfélagsmál-
um yfirleitt. Eitt sinn, er ung
og vellrik frú, en nokkuö yfir-
borðsleg og áburðarmikil, var
gestur hans, sagði hún ásak-
andi og þó smeðjulega: Já,
hugsið þér yður, hr. stórkaup-
maður, nú krefjast verkamenn-
irnir þess líka að fá baðher-
bergi í íbúðir sínar! Svar hans
Málverkasýning
Kjarvals
í Listamannaskálanum er opin daglegn
frá kl. 11—22.
LISTSÝNING
Yfirlitssýning á verkuni
Þórarins heitins Þorlákssonar
er opin daglega I Oddfellowköllinni uppi
frá kl. 11-8.
Jörð til sölu
Jörðin Bjarg í Hrunamannahreppi, Árnessýslu,
fæst til kaups og ábúðar í næstu fardögum. Á jörð-
inni er nýtilegt vandað íbúðarhús úr steini. Önnur
hús í góðu lagi. Semja ber við undirritaðan eig-
anda jarðarinnar, sem gefur allar nánari upplýs-
ingar.
Hjörleifur Sveinsson
Unnarsholtskoti, Hrunamannahreppi, Árnes/sýslu.
'i
kom hiklaust, og tók jafnframt
fyrir framhald þeirrar umræðu:
í fyrsta lagi er ég enginn stór-
kaupmaður, sagði hann, ég er
einungis kaupmaður. Og í öðru
lagi: Hver hefir meiri þörf fyrir
baðherbergi og nægilega mikið
af heitu vatni, en verkamaður?
En þér hafið ef til vill aldrei séð
kolavinnumann halda heim til
sín að kvöldi dags? Framh.

MJALTAVÉLAR
• . f
Ný sending' af „Cascoig'ne44 mjaltavélum
með föstum lögnum kemur I þessum mán-
uði.
Getum ennþá tekið á móti nokkrum
pöntunum.
VÉLA- OG RAFTÆKJAVERZL.
H EKL A H. F.
Tryggvagötu 23.
Simi 1278.