Tíminn - 25.02.1947, Blaðsíða 3

38. MafS
Ttmm, þgjgladaglim 85. febr. 1947
3
Athugasemd
Fyrir skömu barst mér I hend-
ur bók Finns Jónssonar á Kjörs-
eyri: „Þjóðhættir og ævisögur
frá 19. öld“.,
Á bls. 431 rakst ég á frásögn
um fósturforéídjra mína, þau
Guðrúnu Tómasdóttur og Guð-
brand Torfason. Þó að fáir, sem
til þekkja leggi trúnað á frá-
sögn Finns um fátækt fósturfor-
eldra minna, vil ég fara nokkr-
um orðum um það efni. Það er
með öllu ósatt, áð þau hafi
þégið af sveit.
Fátæk voru þau að vísu fyrstu
búskaparárin, en þurftu þó
aldrei að leita á náðir sveitar-
félagsins.
Þau Guðrún og Guðbrandur
áttu 9 mannvæn börn. Voru tvö
þeirra tekin í fóstur að nokk-
urru, eins og sagan hermir.
Annað þeirra var Guðbjörn,
sem ólst upp hjá Tórfa i Ólafs-
dal, fór þangáð 8 ára. Sonur
Guðbjarnar er Jens bókbindari,
formaður glímufélagsins Ár-
manns, þjóðkunnur maður. —
Margir afkomendur þeirra hjóna
háfa reynzt nýtir borgarar.
Fósturforeldrar mínir tóku til
fósturs og ólu upp að mestu 4
börn, er ég undirritaður eitt
þeirra. Kom ég til þeirra árs-
gamall árið 1887. Ekkert meðlag
tóku þau með fósturbörnum sín-
um.
Fósturforeldrar mínir höfðu
almenningsorð fyrir dugnað og
greiðvikni þeirra var viðbrugðið.
Fóstri minn var kappsfullur við
vinnu og eftirsóttur til starfa.
Hann var frábær veggsláttu-
maöur.
Það veit ég með sannindum,
að hörðu árin 1881—1882 hjálp-
aði fóstri minn mönnum um hey
og það svo, að hann komst sjálf
ur i heyþrot. Var ekki krafizt
gjalds fyrir þá hjálp. Ég minn-
ist þess, eftir að ég komst til
vits og ára, að oft var sótt hey
að Miklagarði, enda sóttu fóstur-
íoreldrar mínir heyskapinn fast.
Oft var látin af hendi mat-
björg án endurgjalds, þótt: sjálf-
sagt að miðla fátækum, þó oft
af litlu að taka. Þetta, se m
ég hefi drepið á, bendir, ekki til
þess, að fósturforeldrar mínir
hafi verið sveitarþurfar.
Frásögn Finns úm það, að
Guðrún fóstra mín haf: verið
trúlofuð Árna þeim, sem sagan
getur um, veit ég ekki hvcrt er
sönn, en hitt er alrangt, að
Guðbrandur hafi verið á reiö-
hestum sínum eða annarra norð
ur á Steinadalsheiði.þegar fóstra
mín fluttist i Saurbsé. Hún fór
þá í vinnuhiennsku að Hvamms-
dai, en Guðbrandur fluttist síð-
ar utan úr Skáleyjum að
Hvammsdal og réðist þangað
sem vinnumaður. Þar sá Guðrún
hann fyrst, svo ljóst er, að sú
sögn er líka skáldskapur.
Heinabergi í jan. 194';
Seingrlmur Samúelsson
frá Miklagarði.
Brjóstnmkennanlegt
lilutsklpti.
(Framhald af 2. síðuj
En maðurinn, sem vann verk
sín svona, var ófeiminn að láta
S. í. S. borga allt bensín fyrir
bil sinm
Það er sjálfsagt rétt að leiða
J. J. sem mest hjá sér. En af
því að hann er sögumaður mik-
ill og óskar nú eftir fjárstyrk
til aukinnar útgáfustarfsemi,
þykir rétt að vegja athygli á
þessum eiginleikum hans. Menn
mega gjarnan vita þetta, þegar
þeir lesa Ófeig og ákveða hvort
þeir fela J. J. fé sitt.
Það má líka benda á/annað
sálarlífseinkenni J. J. Það er
ástríða hans til að sverta og
skaða fyrri samherja. Hann
stofnaði Vökumannahreyfing-
una til höfuðs ungmennafélög
unum, líkti henni við hina and-
legu vakningu Fjölnismanna, og
svo var hún frá.
Nú er það Framsóknarflokk-
urinn, sem hann ræðst á.
Jafnframt helgar hann rit
sitt því starfi að gera sem bezt-
an hlut þeirra manna, sem hann
kallaði „pakkið“ og taldi Ásgeiri
Ásgeirssyni mest til syndar, að
hánn liti ekki nægilega niður á.
Þannig er nú komið högum
J. J. Svo brjóstumkennanlegt
er nú hlutskiþti hans.
J. J. gerir spott að því, að
menn biðji æðri máttarvöld um
hugsjónir og styrk til að vinna
að mannfélagsbótum og duga
þeim, sem lakast eru settir.
En það er sannarlega ekki
ástæðulaust að þeir, sem hafa
feril hans fyrir augum, lúti
höfði og biðji sér þeirrar náðar
að þeim endist hugsjónir æsku
áranna fram eftir ævinni.
Sannir umbótamenn þurfa að
bera auðmýkt þjónustunnar í
hjarta. Ef menn fara að telja
sjálfa sig miðdepil tilverunnar
og finna til eins og allt snúist
um þá, er ekki ailt með felldu
Það er kannske þetta, sem er
skýringin á harmsögunni um
J. J.
inn ormalyfslaust. Það stóð hinu
ekki að baki með hold, var þó
samstofna og hafði gengið sam-
an við hitt. Nú er hann hættur
að hafa ormalyf eða fóður fyrir
fé sitt og virðist þó allt ganga
vel.
Skottulækningar,
Fram um aldamót var, á búi
foreldra minna, um og yfir 100
lömb á vetur (graslömb). Venja
var að látá gemlinga i úteyjar
þegar fram á kom ef snjólétt
var, og íshættulítið. Vorið 1899
gerði mikinn snjó á góu, mittis-
snjó á sléttu á einni nóttu hér
úti í eyjum. Þessi snjór hélzt
fram yfir sumarmál. Fjöldi
bænda komst i heyþröng. Faðir
minn átti heybirgðir miklar,
leituðu því margir til hans til
bjargar fénaði sínum. Sumir
komu og voru nokkra daga að
binda hey, sem flutt var í skips-
förmum, sem kallað var. Það
voru bátar, sem tóku 60—80
bagga. Aðrir komu á smærri
bátum.
Búið var að flytja gemlinga í
eyjar þegar snjórinn féll. Nokk-
úð af þeim var tekið heim aftur,
það sem lakast þótti. Af svelt
unni, sem þeir komust í hljóp á
nokkuð af þeim þegar þeir voru
teknir á gjöf aftur. Einn að-
komumanna kunni ráð við þessu
það var að sjóða rullu i nýmjólk
í 3 tíma og gefa sjúklingunum
inn.Nú var farið með meðalið og
fórum við börnin með. Ekki held
ég að þetta hafi komið að veru
legum notum. Spölur er til hús
anna en það ódrýgði meðalið
nokkuð, þvi jæknirinn var að
smásmakka á því á leiðinni. Þó
vissi ég ekki til að hann gengi
með niðurfallssýki. Sumir gáfu
kaffikorg og margt var reynt
Eins og ég drap á að framan
hljóp stundum á eitt og eitt
lamb þegar þau voru að læra
átið, einkum ef þau voru tekin
inn í frosti. Einhver kenndi mér
að gefa lömbuiium salt við
þessu. Ég fór að reyna þetta, gaf
lambinu fulla matskeið, og
stundum meira, af fínmuldu
salti. Undantekningarlaust virt
ust þau albata á þriðja degi.
Við mæðiveiki hefir margt
verið reynt og háværar raddir
verið uppi um góðan árangur
(Framhald á 4, siðu)
ALICÍ T. HOBART:
Yang og yin
En samt stefndi allt að einum ósi. Loks urðu átökin ekki lengur
umflúin. Dag einn var ailt starfsliðið saman komið í skrifstofunni,
er hann kom í sjúkrahúsið. ♦
Peter litaðist um.Fólkið hafði skipað sér í röð eftir stöðu sinni.
Wing var kominn í síða, svarta skikkju.
„Hvafi er á seyði?“ spurði Peter. Hann hafði einsett sér að láta
hart mæta hörðu.
„Við getum ekki unnið í þessu sjúkrahúsi, ef ekki verður viður-
kenndur réttur okkar til þess að ákveða, hverjum verði vísað brott
sökum ódugnaðar,“ sagði flatnefjuð, varaþykk hjúkrunarkona.
„Meðan ég stjórna þessu sjúkrahúsi, ákveð ég einn, hvaða fólk
ég get notað,“ svaraði Peter með hægð.
„Við gerum verkfall," svöruðu allir einum rómi.
„Bíðið samt við,“ sagði Peter. „Hugleiðið, hvað ég hefi sagt.
Svo getið þið sagt mér á morgun, að hvaða niðurstöðu þið hafið
komizt.“
Að svo mæltu gekk hann út. Hann varð að einbeita allri orku
sinni til þess að láta ekki á því bera, hve mjög honum brá við
Dessi tíðindi. Hann fór beina leið heim, inn 1 vinnuherbergi sitt
og lokaði að sér. Þar hneig hann niður á stól.
Hann hafði þegar látið undan óskum starfsfólksins á margan
hátt. En þessari kröfu .gat hann ekki orðið við.
Morguninn eftir var allt starfsfólk sjúkrahússins horfið. En
verkfallið var þó aðeins hótun — um hádegisbilið kom allur hóp-
urinn aftur.
XIV.
VORIÐ var kalt. Um það leyti, sem bambuslundirnir voru
venjulega orðnir algrænir, sást nú hvergi votta fyrir brum-
knöppum. Jörðin lá enn í dái.
Byltingarherinn sótti upp á báða bakka'Gulafljóts. Auðkýfingar
og iðj uhöldar voru skotnir án dóms og laga, og hatrið í garð krist-
indómsins magnáðist. Kirkjurnar voru gerðar að gripahúsum, og
sjúkrahúsum og skólum var breytt í hermannaskýli. Æ fleiri verzl-
unarmenn og trúboðar leituðu athvarfs i Shanghai. Sumir féllu þó
óvinahendur, áður en þeir komust þangað, og aðrir sluppu með
naumindum, stundum helsárir.
Þeir trúboðanna, sem enn buðu hættunni byrginn, fundu andúð
fólksins aukast jafnt og þétt, og brátt urðu trúboðsstöðvarnar
raunverulega að umsetnu vígi.
Séra Baker kvaddi trúboðana í stöð sinni saman á ráðstefnu í
húsi sínu. Þar átti að taka ákvörðun um það, hvort enn skyldi
sraukað eða reynt að flýja til Shanghai.
„Ég hefi ekkert hér að gera,“ sagði Berger. „Hér um bil allir
drengirnir hafa yfirgefið skólann.“
Séra Baker hvessti á hann augun: „í boxarauppreisninni ...
„Við verðum að hugsa um börnin,“ sagði frú Berger. „Ekkert
ykkar á börn ....“
„Við sýndum Kinverjunúm vantraust, ef við flýðum," sagði
Peter.
Ungfrú Dyer reis á fætur, tróð sér í frakkann og stakk báðum
höndunum í vasana. „Ég sé eftir timanum, sem fer i þetta mas.
Hér eru hundruð kristinna meðbræðra, sem ég þarf að hughreysta
og styrkja í tx*únni.“ Að svo mæltu strunsaði hún brott.
„Ef til vill er rétt, að hver og einn fái að ráða, hvað hann gerir,“
sagði Peter. „Ég á ekki nema einn kost. Sjúkrahúsið er fullt af
sjúklingum, og enn er hj úkrunarfóikið ekki farið.“
Þau Díana gengu þegjandi brott. Myrkur, myrkur, hugsaði
Díana. Petér hafði ekki vakið máls á því að flýja, og hún hafði
ekki heldur hvatt hann til þess. Hún gat það ekki. Þeim hafði oft
borið ýmislegt á milli, en nú hafði hún einsett sér að standa við
blið hans. Ef hjúkrunarkonurnar gengu brott, ui'ðu þær Wang Ma
að taka við starfi þeirra. Peter mátti ekki bregðast trausti sjúkl-
inga sinna.
Bændur!
Gangið frá pöntunum yðSar til kaupfé-
laganna nú.
Vorannir nálpst.
Samband ísl. samvinnuf élaga
Hjartans þakkir til allra þeirra er sýndu okkur vinsemd
með skeytum, gjöfum og heimsóknum á gullbrúðkaupsdegi
okkar 12. febr. s. 1.
f
SIGRÚN TOBÍASDÓTTIR SIGURJÓN HELGASON
Geldingaholti.

Einn dagjnn kom Peter inn í fordyrið og hrópaði: „Ég kem
sennilega ekki heim i kvöld. Það er mikil ólga í borginni I dag.“
Díana tók til matinn handa honurn.
„Ég er hræddur um, að eitthvað sé í aðsigi," sagði hann. „Berger
iagði af stað til Shanghai í dag og kvaddi ekki einu sinni okkur
hin. En hann mundi eftir að taka konuna og krakkana með sér
— og listmunina sína.“
Allt í einu var sem Peter myndi eftir einhverju. Hann brá sér
út í tilraunastofuna sína, safnaði saman öllum dagbókum, skrám
&g myndum og fékk Díönu.
„Ég hefi ekki lokið hlutverki mínu,“ sagði hann, „en ég hefi
þó komizt dálítið áleiðis. Geymdu þetta.“
Það var eins og þetta hefði létt af honum þungu fargi. Innileg
sælutilfinning fyllti huga hans. Díana var farin að sýsla við mat-
inn, og hann beið rólegur
Allt i einu leit hanxx upp og lagði við hlustii-nar. Hvað gekk á?
Hratt íótatak heyrðist i fordyrinu, hurðinni var hrundið upp og
Mei Ing smeygði sér inn.
„Hvað hefir gerzt?“ spurði Peter.
„Vinur — gamall vinur — hann bað míg að koma orðum til
þiix. Nýi ílokkurinn .... kinversku læknarnir — hafa breytt út
þann orðróm, að útlexxdu djöflanxir sjóði lyf úr smábörnum. Þeir
ætla að gerá húsraixxxsókxx hjá þér til þess að saixixa þetta. Það á að
koma hingað hópur stúdenta í íxótt, og jafixvel þeir eru reiðu-
búnir til þess að trúa þessari firru — það átti ég að segja þér
Vinur þinn sagði, að þú skyldir eyðileggja allt í raixixsókixarstof
unni, er líktist kjöti. Brenndu það á arninu. u Og ef þú hefir skráð
uthugaixir um uppskurði, senx þú hefir gert, þá brenndu það líka.“
Peter og Díana hófust uixdir eiixs handa. Öll tilraunastofan var
nákvæmlega köhnuð. Uppi á hillununx voru spíritusglös, sem hann
geynxdi í ýms liffæri. Þau voru kannske hættulegust af öllu.
Mánaðarritið
„SYRPA”
kom út i fyrsta sinni í gær. — Það er óháð
stjórnmálflokkum og vill vei’ða vettvaxxgur fyrir
skynsamlegar unxræður um þau vandamál, er varða
aðbúð og uppeldi þjóðarixxnar. Jafnframt flytur það
margt til skemnxtunar og fróðleiks.
Efni 1. tölublaðs er:
Um byggingaxnálefni. (Gunnlaugur Halldórsson og
Hannes Davíðsson).
íslenzkt mál. Spurningar og svör. (Bjarni Vil-
hjálmson).
Stökur. (Hjálmar Gíslasoix). »
Minniixg Jónasar Hallgrímssonar. (Myxxd).
Kveðskapur Kexxnsla í bragfræði. (Björn Sigfússon).
Drykkjuskapur. (Alfreð Gislason).
Endurminningar Gythu Thorlacius. (Þýðing).
Samtök kvenna gegn áfengisneyzlu.
Neyð. Ferð um Mið-Evrópu. (Sigríður Hallgrímsd.)
Símtai. Þýdd saga. (Dorothy Parker).
Jóxxas Gíslason segir sögur. (V. Þ. G.).
Vinnulækningar á Kleppi. (Kristín Ólafsdóttir).
„í þúsund ár höfum við setið við sögur og ljóð.“
(Jóhaxxxxa Knudsen).
Karl og kona Þýdd saga. (Dorothy Parker).
Karladálkur.
Bókasýning Helgafells.
Bækur: Raxiixvéig Schmidt: Kurteisi. Guðmundur
Einarsson: Fjallamenn.
í sjúkrastofu. (Dægrastytting).
Segðu okkur sögu. (Ævintýri).
Afgreiðsla: Auglýsingaskrifstofa E, K. Austur-
stræti 12. Sími 4878. Pósthólf 912.
Áskrlftarkort hjá öllum bóksölum.

Kaupum
tómar flöskur þessa og næs(u vikur. Notið tækifærið
að rýma til í geymslum yðar. Móttaka i Nýborg alla
virka daga, nema laugardagá.
Fáum nægilegt af nýjunx flöskum í næsta mánuði
og viljum þær heldur.
Afengisverzluu ríkisins.
Kaupum tuskur
Baldursgötu 30
Vinnið ötuUega ft/rir
Timann.
Rykgrímur
Heyrykið er hættulegt heilsunni.
Bezta vörnin er rykgrímur
okkar.
Venjuleg gerð
Úr algúmmí
Kr. 22.50 Stk.
— 36.90 —
Sendum um land allt
Seyðifjarðar Apótek.
\