Tíminn - 26.02.1947, Page 1

0
RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
ÚTGEPANDI: |
FRAMSÓKNARFLOKKURINN }
Símar 2353 og 4373
PRENTSMIÐJAN EDDA h.f.
RITSTJÓRASKRIFSTOFUR:
EDDUHÚ3I. Llndargötu 9 A
Simar 2353 og 4373
AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:
EDDUHÚSI, Llndargötu 9 A
Síml 2323
31. árg.
Reykjavík, miðvikudaginii 26. febr. 1947
ERLENT YFIRLIT:
Friðarsamningarnir við Þýzkaland
Bnizt við miklum ágreiningi á Meskvu-
fundinum
Þann 10. marz næstkomandi hefst í Moskvu fundur utanríkis-
málaráðherra stórveldanna fjögurra, Bretlands, Frakklands,
Bandaríkjanna og Sovétríkjanna. Verkefni fundarins er að undir-
búa og ákveða í aðalatriðum friðarsamningana við Austurríki og
Þýzkaland. Er hér um að ræða vandasamasta og örlagaríkasta
viðfangsefnið, sem fulltrúar stórveldanna hafa fengið tjl úr-
lausnar síðan styrjöldinni lauk.
Margar mikilvægar framkvæmdir á Siglufirði
A þessu stigi verður lítið um
það sagt, hvernig samningagerð
þessi muni ganga, en horfur eru
á því, að ágreiningur verði um
mörg mikilvæg atriði.
Það hefir t. d. þegar komið
íram, að stórveldin éru ósam-
mála um ýms atriði friðarsamn-
ingsins við Austurríki. Vestur-
MARSHALL,
sem mætir í fyrsta slnn á utanríkis- .
ráöherrafundi í Moskvu.
veldin vilja láta Austurríki fá
söjnu landamæri og 1938, en
Rússar vilja, að Jugoslavar fái
Karntenhéraðið. Þá munu Rúss-
ar vilja hafa Austurríki her-
numið um nokkurt skeið enn,
en vesturveldin munu vilja
flytja herinn burtu, þegar geng-
ið hefir verið frá friðarsamning-
unum. Rússar gera einnig stór-
um meiri skaðabótakröfur en
vesturveldin.
Aðalágreiningurinn á Moskvu-
funöinum mun þó verða um
Þýzkaland og óttast margir, að
hann kunni að rekja rætur til
þess, að stórveldin vilji koma
sér í mjúkinn við Þjóðverja og
vinna hylli þeirra í framtiðinni.
Það virðist þegar komið fram,
að austurlandamæri Þýzkalands
muni valda ágreiningi. Pólverjar
halda fast fram þeirri kröfu,
að þýzku héruðin austan fljót-
anna Oder og Neisse verði sam-
ERLENDAR FRÉTTIR
Harðar deilur hafa verið i
öryggisráðinu um kæru Breta á
hendur Albönum. Rússar hafa
dregið taum Albana, en Ástral-
íumenn og _ Bandaríkjaýmenn
taum Breta. Ástralíumenn hafa
lagt til, að skipuð verð sérstök
rannsóknarnefnd, en Pólverjar
leggja til, að málinu sé vísað til
alþ j óðadómstólsins.
í síðastliðinni viku varð kola-
framleiðslan meiri í Bretlandi
en nokkru sinni eru dæmi til á
svo skömmum tíma.
Yfirmaður ameríska hersins í
Kóreu hefir haldið því fram, að
Rússar láti innfædda menn á
hernámshluta sínum stunda
heræfingar.
Rússnesku fjárlögin hafa ver-
ið lögð fvrir þingið. Framlög til
hermála eru stórlækkuð, en
framlög til atvinnuveganna
aukin.
einuð Póllandi. Rússar munu
telja sig skuldbundna til að
standa með Pólverjum í þessu
máli. Hins vegar hafa bæði
Bretar og Bandaríkjamenn lýst
yfir því, að þeir telji ranglátt
að taka svo mikið land af Þjóð-
verj um.
Næsta ágreiningsefnið ve.rð-
ur um þaö, hvernig framtíðar-
stjórn Þýzkalands eigi að vera
háttað. Frakkar hafa gert kröfu
til þess, að Þýzkalandi verði
skipt í. mörg smáríki. Bretar
hafa lýst sig fylgjandi því, að
Þýzkalandi verði skipt í sam-
bandsríki, sem hafi víðtæka
sjálfstjórn, en höíuðmálin heyrj
þó undir sameiginlega mið-
stjórn. Rússar hafa hins vegar
lýst sig algerlega mótfallna sér-
hverri skiptingu Þýzkalands í
smáríki, Þjóðverjar munu yfir-
leitt mótfailnir smáríkjafyrir-
komulaginu og er ekki ólíklegt.
að Rússar ætli með þessu að
vinna sér hylli þeirra og bæta
fyrir þær óvinsældir, sem stuðn-
ingur þeirra við landakröfur
Pólverja mun baka þeim í
Þýzkalandi.
Þriðja stóra ágreiningsefnið
verður skipun atvinnulífsins í
Þýzkaiandi. Fyrst eftir stríðs
lokin hölluðust margir Banda-
ríkjamenn og Rússar að þvi, að
þýzki iðnaðurinn ætti að leggj-
ast niður að miklu leyti og
Þjóðverjar ættu fyrst og fremst
að verða landbúnaðarþjóð.
Frakkar voru þessu og yfirleitt
fylgjandi, Bretar mölduðu hins
vegar í móinn og bentu á, að
Þjóðverjar gætu ekki skapað sér
sambærileg lífskjör við aðrar
þjóðir, ef þeir væru sviptir iðn
aði sínum, og myndi það ekki
hollt fyrir friðinn í álfunni að
gera þá að slíkum olnbogabörn-
um. Einnig yrði það bagalegt
mörgum öðrum þjóðum, ef kaup
geta Þjóðverja yrði óeðlilega
mikið skert og ekki væri hægt
að fá iðnaðarvörur frá Þýzka-
landi. Á Potsdamfundinum urðu
þessi sjónarmið Breta aö láta í
minnipokann og eru nú flestir
sammála um, að iðnaði Þjóð-
verja hafi verið sniðinn of þröng
ur stakkur i Potsdamsamþykkt-
unum. Ýmsir gizka á, áð Rúss-
ar muni nú sýna meiri tilhliðr-
un við Þjóðverja 1 þessum
efnum en vesturveldin, til þess
að koma sér i mjúkinn hjá þeim
Ágreiningur getur hlotist um
mörg önnur atriði, t. d. hve
lengi hernámið skuli vara og
hve miklu skaðabótagreiðslurn-
ar skuli nema, en það er ein-
mitt líklegt til að valda veru-
legum ágreiningi.
Óútkljáð er hvaða aðili eigi
að undirrita samningana fyrir
hönd Þjóðverja, þar sem engin
þýzk ríkisstjórn er nú til. Einn
af hleztu stjórnmálaleiðtogum
Þjóðverja hefir lagt til, að
þjóðaratkvæðagreiðsla veyði lát
in fara fram um samníngana
en ólíklegt er, að sigurvegar-
arnir fallist á það.
Pétur Hoffmann
fiskikaupmaður varö fimmtugur
gær. Pétur er kunnur maður hér
bænum, enda atgerftsmaður á margan
hátt, rammur að afli, minnugur og
sögufróður, svo sem hann á ætt til.
Hann býr nú í Selsvör.
39. blllð
ÞETTA ER I ADEN
Borgin Aden og landssvæðið umhverfis hana, syðst á Arabíu, þar sem
Rauðahafið og Adenflói mætast, er einn þeirra mörgu staða, er Bretar
hafa slegið eign sinni á. Þar er flotastöð og verzlunarmiðstöð mikil. En
annar svipur er þar yfir flestu en á Vesturlöndum. Hér á myndinn sést
Arabi koma akandi eftir götu í Adenborg á leið til markaðsins. Dráttar-
dýrið er úlfaldi.
Fáheyrt óþokkaverk
Jónas Jónsson breiðir út rógsögu. ura
„svartan lista”, sem hann eða sara-
verkamenn hans hafa sjálfir húið til
Jónas Jónsson hefir nú, í hinni hatursfullu baráttu sinni gegn
Framsóknarflokknum, gripið til ráðs, sem einstakt má telja. Hann
hefir dreift út sögum þess efnis, að Framsóknarflokkurinn hafi
iátið búa til eins konar „svartan lista“ um ýmsa flokksmenn, þar
sem þeim séu ýmist valin svívirðileg uppnefni eða bornar ósæmi-
legar getsakir á brýn. Tilgangurinn með þessu svívirðilega tiltæki
J. J. er vitanlega sá að reyna að skapa sundurlyndi og tortryggni
meðal Framsóknarmanna, þar sem önnur viðleitni hans í þá átt
hefir misheppnast.
Öryggisleysið í fisksölumálunum
olli stórkostlegu tjóni í vetur
Viðtal við Jón Kjartansson skrii'stofustjóra
Jón Kjartansson skrifstofusjóri i Siglufirði hefir verið hér í
Reykjavík undanfarinn hálfan mánuð. Tíðindamaður Tímans
hitti hann að máli í fyrradag og spurðist frétt að norðan. Vakti
Jón athygli tíðhidamannsins á ýmsum framfaramálum Siglfirð-
inga og raunar alþjóðar, og fer samtalið liér á eftir.
— Hvernig heí'ir verðráttan við það skapazt mikil átvinna
verið nyrðra? síðustu tvo mánuði.
—Það sem af er vetrar og allt Því segja, að upp á síð-
fram undir miðjan þennan ^astið hafi atvinnulíf Siglfirð-
mánuð hefir verið á Siglufirði j
gott tíðarfar — svo jafnvel ein-
stakt má telja.
Frosthörkur hafa litlar verið,
marga daga hlýja höfum við
fengið — hiti einstöku sinnum
allt að 11 stig. i
Nokkru áður en ég fór að
heiman fyrir hálfum mánuði,
varð ég var við, að blóm sprungu
út í görðum þar, en í símtali,
sem ég átti við Siglufjörð í
fyrradag var mér sagt, að nú
væri þar hríðarveður og allmik-
ill snjór. i
Fyrir nokkru siðan fóru þær
sögur að kvisast um bæinn, að
Jónas Jónsson þættist hafa i
fórum sínum einskonar „svart-
an lista,“ sem Framsóknar-
flokkurinn hefði látið gera yfir
ýmsa flokksmenn sína. Af J. J.
sjálfum og nánustu samverka-
mönnum hans hefir verið lagt
sérstakt kapp á að koma þess-
um rógi til þeirra manna, sem
eru sagðir vera á listanum.
Þeir, sem einhvern trúnað
kunna að hafa lagt á þennan
söguburð, munu hafa vænst
þess, að J. J. birti nánari grein-
argerð í seinasta Ófeigshefti, en
þvi er síður en svo að heilsa. J.
J. forðast að minnazt þar á
þennan slefburð sinn öðru vísi
en með mjög óljósu og lo'ðnu
orðalagi. Hann segir þar, að
slíkur listi „hafi nýlega verið á
kreiki í höfuðstaðnum," en gæt-
ir vandlega að eigna hann
hvorki flokknum né einstökum
mönnum i honum og er það ber-
sýnilega gert til að reyna að
komast hjá málsókn. Orðalag-
inu reynir hann hins vegar að
haga svo, aö grunurinn falli á
flokksstj órnina. Frásögnin er
þannig öll með Leytisgróu sniði.
Það hefir svo gerst næst í
þessu máli, að Mbl. birtir for-
ustugrein í gær xim þennan slef.
burð J. J. í Ófeigi, þar sem
reynt er að taka þessa Gróu-
sögu hans sem góða og gilda
vöru.
Það er raunar óþarfi að taka
fram, að allur söguburður um,
að stj órn Framsóknarflokksins
eða einstakir forrráðamenn hans
hafi búið til „svartan lista,“ er
uppspuni frá rótum. Jónas
Atvinnumál og byggingar.
I
Jónsson eða aðrir, sem halda
slíku fram, eru hér með Iýstir
vísvitandi ósannindamenn að
öllum slíkum söguburði, og
munu verða stimplaðir það af
almenningi, ef þeir birta ekki
tafarlaust þennan lista, sem
þeir eru að glósa um. Það tnun
ásannast, a$ slíkt munu þeir
ekki gera, því að sé þessi listi tii
og væri sýndur, myndi koma í
ljós, að hann er annað hvort
verk J. J. sjálfs eða einhverra
andstæðinga Framsóknarflokks-
ins, sem þekkja hið blinda hatur
J. J. til flokksins óg hafa hann
að ginningarfífli. Talsverðar
líkur benda til, að hér sé að
ræða um samstarf milíi J. J. og
spilltustu aflanna í Sjálfstæðis-
flokknum. T: d. er samspilið
milli Ófeigs og Mbl. greinilegt.
Það er líka táknrænt, að þessar
sögur virðast hafa komizt nokk-
um veginn jafii snemma á kreik
í Reykjavík og Austur-Húna-
vatnssýslu.
Það sýpir m. a. veL hug Mbl.
til þess stjórnarsamstarfs, sem
nýlega er hafið, að það skuli
reyna að nota annan eins róg-
burð til að ófrægja stjórn Fram-
sóknarflokksins, er báðir ráð-
herrar flokksins eiga sætý i, og
þessa síðustu „sagnritun“ Jón-
asar Jónssonar.
KlukkuimS flýlt
Klukkunni verður ffýtt um
næstu helgi, eða aðfaranótt
sunnud. 2. marz n. k. Það hefir
verið venja frá því að sumar-
tími var tekinn upp hér á landi,
að flýta klukkunni fyrstu helgi
í marzmánuði.
- Hvernig er háttað um at-
vinnu á Siglufirði nú? *
- Atvinnumáium Siglfirð-
inga hefir um íangan aldur ver-
ið þannig háttað, að sumar-
annríki hefir verið mikið, en
minna um vetraratvinnu. Má til
hins siðarnefnda rekja það, að;
Siglufjörður er ekki fólksfleiri
en hann er, eða um 3000 íbúar. j
Fyrri part vetrar var frekar ;
lítið um atvinnu. Þó var nokkur
atvinna við útskipun síldar og
sildarmjöls og ýms önnur skipa- !
vinna. Einnig var hægt, vegna ’
hins góða tíðarfars, að vinna við ;
byggingar, sem eru með meira
rnóti nú. í smíðum eru verka-
mannabústaðir — 3 byggingar
með 32 ibúðum. — Munu þeir
verða íbúðarhæfir í vor. Þá er í
smíðurn hjá Útvegsbanka ís-
lands glæsileg byggíng — skrif-
stofuhús við Aðalgötu, sem mun
sennilega verða fullgert í vor. —
Mörg íbúðarhús eru i' smíðum
og byggist bærinn mjög ört i
suðurátt. Þrátt fyrir þessar
byggingar er húsnæðisekla á
Siglufirði nú, þó eitthvað muni
úr rætast næsta vor.
Eiíis og þér er kunnugt stend-
ur nú yfir vinnsla á sunnlenzku
síldinni. Er hún unnin i S. R. P.-
verksmiðjunni. En í ráði er að
byrja einnig vinnslu í nýjustu
verksmiðjunni, sem byggð var á
Siglufirði s. 1. sumaj- og sjá
hvernig verksmiöjan reynfst. —
Til Siglufjar.ðar munu nú vera
kornin eða á leið til Siglufjarðar
samtals um 48 þús. mál af síld,
og þar af búið að vinna úr um
30 þús. málum. Okkur þótti all-
skrítið að finna „bræðslulyktina“
í þorrabyrjun því slíku erum við
ekki vanir, en við köllum þessa
lykt peningalykt, enda reyndist
svo. Hún færði fjölda heimila
vinnu og peninga.
— Hvernig verður útkoman
af vinnslunni hjá áíldarverk-
smiðjunum?
— Hvernig endanleg niður-
staða verður hjá S. R. ef þessari
vinnslu vil ég ekki sp/L, en koma
síldarinnar til okkar íslendinga
á þessum tíma árs held ég, að
geti verið öllum fagnaðarefni.
— Þiö hafið miðlað miklu af
kolum?
— Víða á landinu hefir verið
kolapkortur, það sem af er vetr-
ar. Á Siglufirði voru til meiri kol
en víða annars staðar í haust,
og hefir óspart verið miölað af
þeim til annarra staða. Hefir
yón Kiartansíson.
inga mótazt aí pví tvennu, að
meðtaka hráefni og gera úr því
útflutningsvöru og miðla tii
annarra kolum, þegar kuldinn
sótti á. Bæði eru hlutskiptin góð.
Tunnuverksmiðja ríkisins .
— Hvernig miðar tunnuverk-
smiðjunni áfram?
— Bygging tunnuverksmiðju
ríkisins er í undirbúningi. Að
visu bólar ennþá lítið á fram-
kvæmdum, en stjórn hefir verið
skipuð og framkvæmdastjóri
ráðinn. Ætlunin er, að bygg-
ingar verksmiðjunnar verði við
Þormóðsgötu sunnanverða og
ofan Lækjargötu. Það er von
allra, að vel takist með fram-
kvæmdir þessar, og við fáum
jafn góðar tunnur með ekki
verra verði, en keyptar eru er-
lendis frá og í þriðja lagi að við
með þessum framkvæmdum
verðum ekki eins háðir öðrum
þjóðum með sildarsöltunina i
framtíðinni, þvi að oft hafa út-
lendingar sett þau skilyrði um
tunnusöluna, að þeir sætu fyrir
um kaup á sildinni.
Lýsisherzlustöðin.
— En hvað er að segja um
(Framhald d 4. síðu)
Maður verður fyrir bíl
í gær laust fyrir kl. 5 varð
maður fyrir biíreið á Lauganes-
vegi skammt íyrir innan vega-
mót Laugarnesvegar og Miðtúns.
Hlaut hann mikil rneiðsli á höf-
uðkúpu og i andliti. Maðurinn
heitir Runólfur Bjarnason, tll
heimilis að Drápuhlíð 5. Slysíð
vildi til með þeim hætti, að
Runólfur var á gangi vestur
Laugarnesveg og gékk á vinstra
vegarkanti er bifreiðin R 1182
sem er fólksbifreið, ekur á
hann. Var hún einnig á leið
vestur Laugarnesveg. Við árekst-
urinn féll Runólfur á götuna og
hlaut all mikil meiðsl eins og
áður er sagt. Ekki er vitað ná-
kvæmar um orsök slyssins og er
málið í rannsókn.
Lögreglunni var tilkynnt um
slysið og fór hún á vettvang
með sjúkrabil. Var maðurinn
fluttur á Landsspitalann og leið
honum vel eftir atvikum í gær.