Tíminn - 15.03.1947, Page 1

RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
í ÚTGEPANDI:
\ FR AMSÓKN ARFLOKKURINN
{
Símar 2353 og 4373
PRENÍSMIÐJAN EDDA h.f.
RITSTJÓRASKRIFSTOFUR:
EDDUHÚSI. Llndargötu 9 A
Símar 2353 og 4373
AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
\ OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:

EDDUHÚSI, Llndargötu 9A
Síml 2323
31. árg.
Reykjavík, laugardaginn 15. marz 1947
53. blað
Eysteiim Jónsson um fjárhagsráðsfrumv.: '
« j
Þaö þarf að segja þjóðinni hrein-
skilnislega, hvernig komið er
Það er ekki hægt að samræma nýskö|»un at-
vinnuveganna og óhófseyðsln.
■ ' I
Fyrstu umræðu um fjárhagsráðsfrumvarpið, sem hófst í neðri
deild í fyrradag, hélt áfram á fundi deildarinnar í gær. Ey-
steinn Jónsson flutti þá ræð'u, þar sem hann gerði grein fyrir
afstöðu Framsóknarmanna til frumvarpsins.
Forganga Framsóknarmanna.
í upphafi ræðu sinnar lýsti
E. J. því, að Framsóknarmenn
hefðu orðið fyrstir til að benda
á þær ráðstafanir, sem hér væru
fyrirhugaðar. Þeir hefðu strax
haustið 1942 flutt þingsálykt-
unartillögu, þar sem lagt var til,
að komið yrði fastri skipan á
framkvæmdastarfsemina í land-
inu, svo að tryggður væri for-
gangsréttur framleiðslunnar og
nauðsynlegra framkvæmda. Það
væri því ánægjuefni fyrir Fram-
sóknarmenn að styðja þetta
frv., enda væri nú komiö fram,
að þeir hefðu barizt fyrir réttu
máli. Hefði slík skipan verið
tekin upp fyrr, myndi margt
fara nú á annan og betri veg,
en raun væri á. Það er vegna
hinnar siæmu reynslu af
glundroða og |kipulagsieysis
undanfarinna ára; að þetta frv.
nýtur nú almenns fylgis.
Vald fjárhagsráðs.
Það er eitt meginefni þessa
frv., að fjárhagsráð fær miklu
víðtækara vald en nokkur stofn-
un hefir áður haft. Það veröur
ekki hægt að gera neinar meiri-
háttar verklegar framkvæmdir
né ráðast' í ný fyrirtæki, án
leyfis þess. Ýmsir finna að því,
að vald ráðsins sé þannig aðal-
lega neikvætt. Þetta má að vísu
túlka á þann hátt, en þetta er
þó ekki raunverulega þannig.
Það er ekki hægt að gera það
samtímis að halda uppi stór-
felldri nýsköpun og nauðsynleg-
um framkvæmdum og leyfa sér
jafnframt stórfellda eyðslu k
öðrum sviðum. Annað hvort
verður að þoka fyrir hinu. Fjár-
hagsráðið á að tryggja for-
gangsrétt hinna nauðsynlegu
framkvæmda.
Nauðsynlegar ráðstafanir
vegna fjárhagsástandsins.
Það almenna fylgi, sem þetta
frv. nýtur, stafar1 fyrst og fremst
af því fjárhagsástandi, sem nú
ríkir í landinu. Menp sjá alltaf
betur og betur að framleiðslan
og nauðsynlegar framkvæmdir
munu stöðvast, ef ekki er gripið
til slíkra rá'öa. Skulu hér færð
nokkuð, nánari rök að því.
Framkvæmdastarfsemin hvíl-
ir á þremur megin sto'ðum: Er-
lenda gjaldeyrinum, vinnuafl-
inu og fjármagninu innanlands.
Án þess, að þetta þrennt sé fyrir
hendi, verður lítið eða ekkert
úr framkvæmdum.
Gjaldeyriseyðslan.
Ástandið 1 gjaldeyrismálunum
er nú þannig, að um seinustu
mánaðamót námu inneignir
bankanna erlendis, að frádregn-
um nýbyggingareikningi, 44
milj. kr* en yfirfærslúábyrgðir
námu 58 milj. Auk þess lágu
fyrir leyfi frá viðskiptaráði, sem
ekki var búið að taka yfir-
færsluábyrgð á. Á nýbygginga-
reikningi voru 120 milj. kr., en
veitt leyfi Nýbyggingaráðs, sem
ekki var búið að yfirfæra, námu
150 milj. Öllum hinum miklu
gjaldeyrisinneignum hefir þann-
ig veriö eytt og meira til og þó
er enn ekki búið að greiða ný-
byggingareikningi 15% af and-
virði útflutningsins 1946, sem
hann á tilkall til. Það má því
vera hverjum manni ljóst, að
eigi að halda uppi verulegum
framkvæmdum í framtíðinni,
verður ekki hægt að leyfa sér
aðra eins gjaldeyriseyðslu á
öðrum sviðum og gert hefir
verið undanfafin ár. Það verð-
ur að draga úr eyðslunni og það
á að vera hlutverk fjárhagsráðs
aö tryggja forgangsrétt ný-
sköpunarinnar.
Verkafólksskorturinn.
Um vinnuaflið er það að segja,
að menn vantar nú á skip og
bát-a i talsvert stórum stíl og
ýmsar nauðsynlegar byggingar-
framkvæmdir hafa stöðvazt af
vinnuaflsskorti. Ástandið í sveit-
unum er alkunna. En er í ráði
að auka skipastóiinn verulega
og ýmsan iðnaö í þágu fram-
leiðslunnar. Þessar framkvæmd-
ir hljóta að stöðvast, nema sér-
stakar ráðstafanir séu gerðar til
að draga úr hinum ónauðsyn-
legu framkvæmdum.
Lánsfjárskorturlnn.
Af fjármagninu innanlands
er það skemmst að ségja, aö
ríkisskuldabréf hafa mátt heita
óseljanleg um lengra skeið. —
Fjáröflun til hinna svokölluðu
nýsköpunarframkvæmda og
nauösynlegra íbúðabygginga
hefir verið og er gersamlega
stöðvuð. Ofþenslan hefir valdið
því, -að fjármagnið hefir sogazt í
ýmsa braskstarfsemi og luxus-
byggingar.. Fjármagnið til ný-
sköpunarinnar verð.ur ekki
tryggt, nema dregið sé úr ó-
þörfum framkvæmdum og ann-
arri ónauðsynlegri eyðslu.
Ákvæðið um 15%.
Til viðbótar þessu, sagði E. J.,
finnst mér rétt að geta tveggja
atriða, er komið hafa fram í
umræðunum.
Einar Olgeirsson hélt því
fram, að það skipti höfuðmáli,
að ákveðið væri í frv., að verja
25% af andvirði útflutningsins
til verklegra íramkvæmda í stað
15%, sem nú er ákveðið í frv.
og ákveðið er í lögunum um ný-
byggingaráð. Ég tel þetta ekki
skipta neinu máli, því að það
veltur mest á framkvæmdinni
hjá gjaldeyrisyfirvöldunum hver
niðurstaðan verður í þessum
efnum. Haídi þau vel á, getur
verið hægt að verja 25% og
jafnvel meiru til nýsköpunar-
innar. Sé hins vegar ekki hugs-
að um að spara á öðrum svið
um, getur svo farið, að þessi
ákvæði verði ekki höfð að
neinu, eins og gert hefir verið
á seinasta ári. Aðalatriðið er því
að vanda vel framkvæmdina og
draga úr gjaldeyriseyðslunni,
þar sem því verður bezt komið
við.
Lánveitingar bankanna.
Þá taldi Einar Olgeirsson það
mikinn ókost á frv., að fjár-
hagsráð á ekki að ráða yfir lán
veitingum bankanna. Virtist
mega' skilja á honum, að þannig
væri leyst úr lánsfjárþörfinni
til nýsköpunarinnar. Þetta tel
ég mikinn misskilning, því að
engin trygging er fyrir því, að
(Framhald, á 4. síðu)
Fuglarnir leita sér griöastaöar

• A ,y í.-...•.■&:•;•.•.•&.■. v « ......... '
Dönsku sundin cru Iögð ísi og fuglar, sem þar eru á vetrum, hrekjast um ísinn, hungraðir og sljóvir — þeir,
sem ekki hafa leitað brott í tæka tíð. — Á stöku stað eru þó auðar vakir, og á þær leita fuglarnir þúsundum
saman. — Þessi mynd er tekin af einni slikri vök á Hróarskeldufirði, þar sem fuglarnir hafa hópazt saman.
Sendiherra Frakka af-
hendir skilríki sín
Voillery sendiherra.
Sendiherra Frakklands, herra
Henry Vöillery, afhenti forseta
íslands embættisskilriki sín við
hátíðlega athöfn aö Bessastöð-
um, þriðjudaginn 11. þ. m.
Sátu sendiherrahjónin síðan
hádegisverð í boði forseta og
frúar hans, ásamt utanrikisráð-
herrahjónunum og nokkrúm
öðrum gestum.
Sendiherrann hefir starfað
sem fulltrúi Frakklands hér á
landi frá því árið 1938, fyrst
sem ræðismaður; en síðan sem
stjórnarfulltrúi.
Grummanflugbáturinn komst ekki
á loft fyrr en í þriðju atrennu
Flugmaðurinn telur, að annar hreyfillinn
hafi bilað
Kafari á leið vestwr, eh slysstaðurinn er nú
fiakinn ísi.
Fólki því, sem af komst úr flugslysinu- á Hvammsfirði í fyrra-
dag, líður vel eftir atvikum. Var þó sumt meira meitt en ætl-
að var í fyrstu. Líkin af þeim, sem ekki náðust, þegar flugslys-
ið varð, hafa ekki fundizt, enda rak í fyrrinótt ís inn fjörðinn,
r.uk þess sem lagnaðarís myndaðist, svo að ekki er unnt að kom-
ast að slysstaðnum sem stendur. En talið er, að þau muni vera
í flugvélinni. Loftleiðir sendu flugvél til Stykkishólms með véla
menn og kafara, en þeir munu ekki hafa komizt til Búðardals i
:rær. — Fjórði maðurinn, sem fórst, var Einar Oddur Kristjáns-
son, gullsmiður frá ísafirði. En nafns hans var ekki getið hér í
blaðinu í gær, þar eð ekki hafði þá tekizt að ná í alla vanda-
menn hans í Reykjavík til þess að tilkynna þeim slysið.
Kafari og vélamenn á leið
til Búðardals.
í gærmorgun var ekki lengur
lendandi á Hvammsfirði sökum
íss. Flugvélj sem Loftleiðir sendi
vestur með menn til þess að at-
huga aðstæður á slysstaðnum,
gat þvl.ekki farið nema í Stykk-
ishólm/ þótt upphaflega hefði
Hornafjarðarbátarnir bundnir við
bryggju, en mokafli á miðunum
Ekki liægl aö nýta aflann vegna saltleysis.
Allir bátar, sem gerðir eru út frá Höfn í Hornafirði á þessari
vertfð, hafa legið bundniijj? við bryggjur undanfarna daga, þrátt
fyrir góðan afla skammt undan landi og gæftir upp á hvern
dag. Veldur því saltleysi. f Höfn er nú alls ekkert salt til.
í gær var mikil veðurblíða í
Höfn í Hornafirði, eins og verið
hefir þar undanfarna daga. —
Sjórinn var spegilsléttur og hiti
í lofti.
Enginn bátur var þó á sjó i
góðviðrinu, og hefir ekki verið
farið þar á sjó seinustu dagana,
þótt veður hafi verið ágætt og
vitað sé um nógan fislc. Veldur
þessu saltleysi. Eins og stendur
er alls ekkert salt til í Höfn og
ekki vist, hvenær úr rætist með
það.
Lengi undanfariö hafa verið
mikil vandræði með salt í Höfn
og orðið að sækja það til ýmissa
hafna norðan lands og austan,
þar sem lítið eitt hefir verið til
af því. En nú má heita, að allt
landið sé saltlaust og aðeins
von á einu saltskipi til Reykja-
víkur, sem fullnægja verður
saltþörf allra verstöðvanna fyrst
um sifin/
Góðar gæftir og góður afli
í allan vetur.
Segja má, að gæftir hafi allt-
af verið góðar í Höfn, frá því að
vertíð hófst þar í byrjun febrú-
ar. Afli hefir leiigst af verið
góður og alltaf sæmilegur. Er
nú mun meiri afli kominn þar á
land en á sama í fyrra, og var
þó líka góður afli þá og gæftir.
Nú eru öll geymsluhús kaupfé-
lagsins orðin að heita má full
af saltfiski, og fiski hefir verið
staflað víða annars staðar, þar
sem tiltækileg geymsla hefir
verið fyrir hendi.
Þrettán vertíðarbátar í Höfn.
Á þessari vertíð eru gerðir út
(Framhald á 4. slðu)
verið ætlunin að fara beint
vestur í Búðardal. í flugvél þess
ari voru Halldór Sigurjónsson
vé'stjóri og Óskar Pétursson vé'-
virki, auk kafara. Ætla þeir að
revna að komast á bát frá
Stykkifhólmi til Búðardals. Mun
það vera um 6—7 klukkustunda
ferð.
En hætta er á, að einnig verði
tafir á því, að þeir komizt sjó-
leiðis vegna iss.
Rannsókn fer fram vestra.
Tíðindamaður Tímans átti tal
við Hallgrím Jónssón stöðvar
stjóra í Búðardal I gær og spurði
hann um nánari fréttir af flug-
slysinu og líðan þeirra, sem af
komust.
Settur sýslumaður í Dalasýslu,
Sigtryggur Jónsson á Hrapps-
stöðum, rannsakaði í gær öll
atvik í sambandi við slysið, eft-
ir því sem föng voru á, og tók
skýrslu af þeim, sem björguðust
úr flugvélinni. Allar líkur eru
til, að annar hreyfill flugvélar
innar hafi bilað, og telur flug
maðurinn, að svo hafi verið. Víst
má telja, að flugvélin hafi eitt-
hvað verið biluð, er hún settist
á Hvammsfjörð, því að hún gerði
tvær árangurslausar atrennur
til að komast á loft af firðinum
áður en hún komst loks upp
með þeim geigvænlegu afleið-
ingum, sem öllum eru nú
kunnar.
Þá he.fir það og komið í Ijós
að ekki sást út um ghigga flug-
vélarinnar sökum ísiixgar, svo að
opna varð glugga, tjl þess að
flugmaðurinn sæi út úr henni,
hvort sem það getur átt nokkra
sök á slysinu, að hann sá ekki
með eðlilegum hætti út úr henni
úr sæti sínu.
Flugmaðurinn gizkar á, að
(Framhald á 4. síðu)
Þeir, sem fórust
í Búðardal
Elísabet Guömundsdóttir.
María Guðmundsdóttir.
Einar Oddur Kristjánsson.
Magnús Sigurjónsson. i
Nafn eins mannsins, sem fórst
með flugvélinni, var ekki getið
í blaðinu í gær. Var það Einar
Oddur Kristj ánsson gullsmiður
á ísafirði. Svo stóð á, að ekki
hafði náðzt til sonar hans, er
stundar sjómennsku hér syðra,
til þess að tilkynna honum
þetta hörmulega slys.
Einar Oddur Kristjánsson var
kvæntur maður, á sextugsaldri,
og lætur eftir sig þrjú uppkom-
in börn.
i