Tíminn - 28.03.1947, Blaðsíða 4

FRAM SÓKNA RMENN!
Mimib að koma í ftokksskrifstofuna
4 I RE YKJAVÍK
Skrifstofa Framsóknarflokksins er i
Edduhúsinu við Lindargötu Sími 6066
28. MARZ 1947
61. blað
Fjársöfnun til
Hallveigarstaöa
Nýlega hefir verið gert heild-
aryfirlit yfir fjársöfnun til
kvennaheimilisins Hallveigar-
staða árið 1946. Nam sú söfnun
samtals kr. 358878,00. Er þar
með talið framlag úr ríkissjóði,
kr. 50000,00 og framlag úr bæj-
arsjóði Reykjavíkur, kr. 75000,00.
Eignir stofnunarinnar um síð-
ustu áramót voru:
a. í peningum og
verðbréfum .. kr. 584860,60
b. Lóðaverð (virð-
ingarverð) .. — 28042,28
Samtals kr. 612902,88
Á síðastliðnu ári var leitað til
allra sýslunefnda og bæjar-
stjórna á landinu um framlag
til eins herbergis, er var ákveð-
ið kr. 10000,00 og skyldu þá
námsstúlkur úr því héraði jafn-
an hafa forgangsrétt að því her-
bergi. Hafnarfjarðarbær varð
fyrstur til að leggja fram fé
þetta, en auk þess hafa Gull-
bringusýsla og Kjósarsýsla hvor
um sig lagt fram fjárhæð þessa,
Vestur-Skaptafellssýsla ákveðið
sama framlag og þegar greitt
fimm þúsund krónur, Þingeyj-
arsýslur báðar til samans greitt
kr. 4000,00 og heitið sex þúsund
króna greiðslu á þessu ári og
Austur-Skaptafellssýsla lagt
fram tvö þúsund og fimm
hundruö krónur og heitið öðru
eins á þessu ári 0/2 herbergi).
Þá hafa og eftirtaldir ein-
staklingar og stofnanir lagt
fram tíu þúsundir til herbergis:
Börn frú Ragnheiðar Hafstein
til minningar um móður sína.
Dætur frú Ragnhildar Ólafs-
dóttur í Engey til minningar um
hana.
Thor Jensen til minningar um
konu sína, frú Margr. Þorbjörgu
Jénsen.
Kvenfélag Alþýðuflokksins í
Reykjavík og verkakvennafél.
Framsókn til minningar um frú
Jónínu Jónatansdóttur.
Systkinin, Guðrún, Sigriður,
Áslaug og Geir G. Zoega til
minningar um systur sínar
Ingileif og Jófríði Ragnh. Zoega.
Sláturfélag Suðurlands (án
sérstakrar tileinkunar að svo
komnu).
Samband austur-húnvetnskra
kvenna (einnig án tileinkunar
að sinni).
Þá hefir verið heitið fullri
greiðslu á ofannefndri upphæð
til herbergis frá þessum aðilum:
Kvenfélagi Eyrarbakka (þeg-
ar búið að greiða kr. 3725,00).
Ættingjum og vinum frú Guð-
laugar Ólafsdóttur í Ólafsdal til
minningar um hana, (innb. nú
kr. 4200,00).
Frú Margréti Jónsdóttur til
minningar um móður hennar,
frú Þorbjörgu Ásbjörnsdóttur í
Innri-Njarðvík, (nú innb. kr.
2000,00).
Félag íslenzkra
frístundamálara.
(Framhald af 1. síðuj
er, mun marga fýsa, að sjá það.
sem þarna verður sýnt.
í félagi íslenzkra frístunda-
málara eru nú liðlega 30 menn
og eiga þeir heima viðsvegar um
land. Stjórn félagsins skipa
þessir menn: Helgi S. Jónsson,
Keflavík, Axel Helgason, lög-
regluþjónn, Axel Magnússon,
forstöðumaður sjómannastof-
unnar, Eggert Laxdal, prent-
myndagerðarmaður og Jón B.
Jónsson, húsamálari.
Afkoma riklssjóðs.
(Framhald af 1. síðu)
að ríkisstjórn og meiri hluti
þings gangi að verki af barna-
legri léttúð, og hækki útgjöld
ríkisins um marga miljónatugi
alveg að nauðsynjalausu. Það
er ekki að gamni sinu gert, enda
verður það fullerfitt að finna
tekjustofna, til að standa undir
þeim byrðum, sem þróun verð-
lagsmálanna og löggjöf undan-
farinna ára bindur ríkissjóðn-
um.
Ljóð er kvæðf.
(Framhald af 3. síðu)
„óumflýjanlega kveðið, þ. e.
rímað og stuðlað", og verður
ekki annað kallað kvæði eða ljóð
heldur en það, sem er réttilega
bundið þessum böndum, öllum
eða flestum.
Algerar hátta- og hljóðstafa-
leysur eiga því ekki nafnið
„ljóð“ fremur en þær eiga
nafnið „kvæði.“ „Þulur“ geta
þær ekki heldur heitið, því að
þulurnar eru ætíð meira og
minna stuðlaðar og rímaðar og
lúta ljóð-hrynjandi að meira
eða minna leyti, þótt oftast séu
þær háttleysur.
Þessum al-lausa skáldskap
verður því að finna sérstakt við-
eigandi nafn, sem líklega þarf
þá — eins og frækorn hans —
að sækja út fyrir íslenzkt mál
og íslenzka landsteina, því að
hér heima á' hann ekki rætur
og hér er ekkert hugtak til yfir
hann.
Höfundur greinarinnar í Tím-
anum gat þess, hvort það, að
menn tækju upp á því að skrifa
og senda frá sér slíkar ljóðleys-
ur, sem þessi hátta, ljóðstafa
og rímlausi skáldskapur væri,
mundi ekki stafa af "einskærri
leti“, því að höfundarnir
nenntu ekki að leggja á sig það
andlega erfiði, sem það væri
mörgum, að binda hugsanir
sínar í ljóðbönd. Þessa spyrjandi
tilgátu höfundar hyggst Bjarni
að afsanna með því, að einhver
kunningi sinn hefði marg um-
skrifað eða breytt einhverri ljóð-
leysu, sem sá hefði sett á papp-
ír. En þetta sannar ekkert. Hver
einasti maður, sem vandlátur
er og vandyirkur, mun marg-
fara yfir það, sem hann skrifár
og ætlar að láta fyrir almenn-
ings sjónir, sama hvort það er í
lausu máli eða bundnu, — jafn-
vel blátt áfram blaðagrein —,
og er slíkt hvorki tiltökumál né
sérstaklega lofsvert, því að „æ
skal vanda verkin bæði munns
og handa“. í ljóðabók Jónasar
Hallgrímssonar er talið, að hann
hafi verið að minnsta kosti í 5
ár með kvæði sitt „Hulduljóð“,
og líklega ekki verið þá enn á-
nægður með það, eins og það er
(— lifði ekki lengur —). Svona
mætti líklega lengi telja, ef vit-
að væri um vinnubrögð vand-
virkra skálda.
Af eigin reynslu get ég sagt
það, að þau eru orðin æði mörg
hugðarefnin og setningarnar,
er mér hafa í huga flogið (og
sum bókfærð), sem, við saman-
burð, sízt gefa eftir ýmsu af
því, er ég hefi séð frá rímleys-
leysingjunum, — enda stundum
ekki við stórt að jafna. — Það
hefir verið létt að raka saman
þeirri ljá, oft orðið sem ósjálf-
rátt, og jafnvel tekizt sæmilega
að vinsa úr. henni sinu og mosa,
sem með hefir fylgt á hrífunni,
en til að binda það, svo að ljóð
eða kvæði gæti heitið, hefir mig
brostið allt: „böndin, þor og
getu“; þar var erfiðleikinn við
að eiga. Því hefir ekkert af þessu
verið reitt út, það varð ekki á
klakka hengt, af bandaleysi.
Með arinarri verklegri lýsingu
má skýra þetta enn betur. Það
er álíka munur á því að skrifa og
gefa út rím- og ljóð-leysu og
hinu, að binda sama efni í Ijóð-
bönd, eins og á því, að draga
saman efni til að reisa úr hús,
og því, að skila húsinu full-
smíðuðu og búnu til að flytja í
það. Það er ekki nóg að hafa
dregið saman gott, vandað, úr-
valsefni í húsj-, það geta flestir
vandvirkir menn gert. En til
„LUMA“
rafmagnsperur
eru ííóðar og ódýrar.
Þær eru nú fyrirlfggjandi lijá flestum
kaupfélögum landsins
Einkaumboð:
Samband Isl. samvinnuf élaga
þess að smíða húsið og ganga frá
því til fulls, þarf meiri og aðra
kunnáttu, meiri og aðra getu,
meira erfiði.
Grunnt ristir Bjarni, er hann
segir „aö skáld velur sér ekki
sjálft sitt form nema í einstök-
um tilfellum“. Völdu ekki forn-
skáldin sér braghætti sína? Það
segja þó sögurnar iðulega bein-
um orðum. Hvað er um miðalda-
skáldin okkar, sem y?kia bæði
andleg ljóð og sálma, svo og
veraldleg ljóð' — (töluvert af
því þýtt og stælt eftir útlendum
kvæðum, og eftir þessum fyrir-
myndum sínum meira og minna
laust í böndunum og kveðandi-
laust, — sbr. dansana og viki-
vakana —, yrkja mikið af þessu
við ákveðin lög, ákveðin form?
Vóru þessir menn kannske ekki
skáld, svo að fáir einir séu
nefnjdir: Loftur Guttormsson,
bóndi á Möðruvöllum, Eysteinn
munkur, „Lilju“ höfundur, séra
Ólafur Guðmundsson á Sauða-
nesi, séra Ólafur Jónsson á
Söndum, séra Einar Sigurðsson
í Eydölum, séra Hallgrímur Pét-
ursson í Saurbæ, séra Stefán
Ólafsson í Vallanesi og ótal
fleiri? Eða vóru þessir menn frá
síðari árum ekki skáld: Bene-
dikt (Sveinbjarnarson) Grön-
dal, Steingrímur Thorsteinsson,
Matthías Jochumsson, Grímur
Thomsen, Þorsteinn Erlingsson,
Bjarni Jónsson frá Vogi, Guð-
mundur Guðmundsson, skóla-
skáld, og margir fleiri, sem víst
er um, að þýddu, stældu og
frum-ortu ljóð undir ákveðnum
lögum, föstum, gefnum háttum?
Samkvæmt fullyrðingu Bjarna
hafa þeir þó ekki verið skáld.
En þar held ég bara, Bjarni
minn, að býsna lítið verði úr þér
sem skáldi eða dómara um skáld
(að svo komnu) í samanburði
við fyrrnefnd skáld, hvert þeirra
sem er. Og eins gæti ég tr.úað
að væri í fleiru — þó kannske
ekki öllu, því að „engum er alls
varnað“ og „fáir eru greppar
gallalausir“.
Ég læt nú hér við lenda að
mestu, þar sem að seinni hluti
greinar Bjarna ber það með
sér, að undír niðri finnur hann
hvaðan þessi hátt og rím-leysu-
faraldur er ættaöur, því að hann
segir að „frelsi“ sé fólgið í því,
að sérhver megi „ráða til lykta
vandamálum sínum sem mest
eftir sínum eigin lögmálum“.
Grundvölluri'nn mun vera reglu-
leysið og losið, algerða rót-
leysið, sem í ótal myndum hefir
komið fram í þjóðum þeim og
einstaklingum, er orðið hafa
fyrir djúp-eftiröldunum frá ó-
friðarbyltinguni 1914—’18, með
öllum þeim fylgjandi eitrunum,
bæði andlegum og líkamlegum,
ógna-hrönnum, sem enn vaxa og
magnast með ófriði þeim, er nú
hefir geysað um áratug og ekki
er nærri séð fyrir endann á,
þrátt fyrir svo kallaðan frið,
sem ekki er nema nafnjð eitt.
Þjóðirnar og einstaklingarnir,
— of margir, þótt — sem betur
fer — sé það víðast hvar minni
hlutinn, en hann er líka a8 sama
skapi frekur og áberanjdi —,
hafa misst fótfestu, misst róta
í fortið sinni, í_ sögu, í máli, í
trú, í siðum og reglum og venj-
um, misst virðingu fyrir sjálf-
um sér og öðrum, fyrir siðgæði
og mörgu því, er áður var talið
heilagt, göfugt og gott, fyrir
réttu og röngu, og hrekjast nú
eins og spænir fyrir ársteaumi,
eins og veifur fyrir vindi. Sér-
gæði og sjálfselska setja svip
sinn á. allt of marga slíka, sem
svo mikið láta á sér bera. Svo
virðist, sem þeir vilji „setja sinn
persónulega svip á“ umhverfi
sitt, „lesa sína eigin drætti“ (svo
ófagrir sem þeir yfirleitt eru)
allt í kring um sig, og „heyra
sína eigin rödd í harki tímanna“
(réttnefni, auðkennt hér).
Ávextir þessa ástands eru hin-
ir fjölmörgu og í flestu fram-
komnu „ismar, sem helríða
mannkyninu og vinna að því að
gera þennan bústað okkar“
(— jarðar tilveruna —) „aö kol-
svörtu helvíti“ (H. á h.).
Öðru hverju virðist glitta í
það í gegn hjá Bjarna — og
svo hefir mér oft virzt vera hjá
fleirum nú um ára skeið — að
hann vilji þakka svona hugar-
og handa-ástand, svona ^tefnur
og línur, einhverjum „pólitísk-
um atburðum“ og straumum,
það sé „fátt sem sker eins
glögglega úr- um örlög“ ein-
staklingsins „sem skálds og
manneskju“. — Ég læt Bjarna
og samtilfinningamenn hans
um þá „pólitík“ og öfunda þá
ekki af henni. Segi aðeins: Þar
á við, eins og æði ®ft' og víða,
hið forna spakmséli: „af ávöxt-
unum skuluð þér þekkja þá“.
f marz 1947.
Framsóknarvist
Framsóknarmenn! Framsókn-
arvistin í samkomusal Mjólkur-
samsölunnar hefst stundvíslega
kl. 8.30 í kvöld.
Þess er því fastlega vænzt, að
fólk verði komið að spilaborð-
unum á réttum tíma. Eins og
áöur hefir verið frá greint, verð-
ur þarna tvísöngur, ræða og
dans.
Það eru vinsamleg tilmæli til
ykkar, að þið sækið pantaða
aðgöngumiða í innheimtu Tím-
ans fyrir kl. 6 í kvöld,
Verði einhverjir miðar þá eft-
ir, verða þeir seldir við inn-
ganginn.
(jatnla Síé
Vtjja Síé
Dalur ör-
laganna
(The Valley of Decision)
Stórfengleg Metro-Goldwyn-
Mayer kvikmynd.
Greer Garson,
Gregory Peck.
Sýning kl. 5 og 9.
(við Shúlaqötu)
Frumskóga-
drottningin.
(Jungie Queen).
Ævintýrarík og spennandi mynd
í tveimur köflum.
Aðalhlutverk:
Edward Norris, -
Ruth Roman,
Eddie Quillan.
Fyrri kaflinn sýndur í dag
kl. 5, 7 og 9.
Bönnuð yngri en 16 ára.

Fermingarföt
úr dökkum efnum afgreiðum við
nú gegn eftirkröfu.
Sendið nákvœmt mál.
Vesturgötu 12. — Laugaveg 18.
Sími 3570.
yjatnatbíó
Klukkan kallar
(For Whom the Bell Tolls)
Gary Cooper
Ingrid Bergman
Sýnd kl. 9.
Á sjó og landi.
(Tars and Spars).
Arjierísk músik- og gamanmynd.
Janet Blair,
Alfred Drake,
Marc Platt.
Sýning kl. 5 og 7.
Erlent yfirlit
(Framhald af 1. síðu)
af stjórn, er var skipuð íhalds-
mönnum einum. Núverandi
stjórn hefur ekki gripið til
neinna þvingunarráðstafana og
nálgast sennilega eins mikið
raunhæfa lýðræðisstjórn og
nokkur grísk stjórn gæti gert
undir núverandi kringumstæð-
um.
Það mun hafa verið gert til
að mæta áðurnefndum áróðri,
að foringi íhaldsmanna, Tsald-
aris utanríkismálaráðherra, bar
nýlega fram mjög róttækar til-
lögur til lausnar á þessum mál-
um. Tillögur hans voru í aðal-
atriðum þær, að- skæruliðunum
yrði veitt alger sakaruppgjöf, ef
þeir gæfust upp innan tiltekins
tíma, síðan væru 1 látnar fara
fram þingkosningar og að þeim
loknum mynduð samsteypu-
stjórn allra flokka. Kommúnist-
ar eiga alveg eins að geta tekið
þátt í stjórn í Grikklandi og í
Frakklandi eða á Ítalíu, sagði
Tsaldaris.
Þá lét Tsaldaris svo ummælt,
að Stalin gæti hvenær, sem
væri, skapað friðsamlegt ástand
í heiminum. Hann þyrfti ekki
annaö en að gefa kommúnist-
um þau fyrirmæli, að þeir
reyndu að ná völdum eftir leið-
um þingræðis og lýðræðis, en
afneituðu byltingarleiðinni. Ef
Stalin gæfi slíka yfirlýsingu og
henni yrði fylgt, myndi heims-
friðnum borgið.
Kommúnistar hafa engu svar-
að boði Tsaldaris. Hins vegar
efla þeir stöðugt skæruhernað-
inn og kann því svo að fára,
að til stórtíðinda komi í Grikk-
landi áður en langur tími líður.
Til kaupenda Tímans
í Reykjavík
Oft veldur miklum lelðindum,
hve erfitt er víða í bænum að
koma blaðinu með skilum til
kaupendanna. Það eru vinsam-
leg tilmæli til þeirra, sem verða
fyrir vanskilum, að þreytast
ekki á að láta afgreiðsluna vita
um þau, þar til þau hafa verið
löguð og jafnfratm að leíðbeina
börnunum, sem bera út blaðið,
hvar bezt sé að láta það. Þeir
kaupendur,sem búa utan við að-
albæinn og fá blaðið í pósti,
gerðu Tímanum mikinn greiða,
ef þeir borguðu andvirði blaðs-
ins á afgreiðslunni. — Þó að
kaupendafjöldi Tímans í Rvík
hafi tvöfaldazt nú á rúmlega
einu ári, þá væru kærkomnir
fleiri áskrifendur í bænum.
JAROLA
Karlm. Mancli.-skyrtur
með föstum flibba.
H. TOFT
Sími afgreiðslunnar er 2323.
Eftir kröfu Ríkisútvarps ís-
lands og að undangengnum úr-
skurði uppkveðnum 27. þ. m.,
verða lögtök látin fara fram á
kostnað gjaldenda fyrir ó-
greiddum afnotagjöldum, sem
féllu í gjalddaga 1. apríl 1946,
að átta dögum liðnum frá birt-
ingu þessarar auglýsingar.
BORGARFÓGETINN
í REYKJAVÍK.
VIL KAUPA
Hnappamót
* til yfirdekkingar, allar
stærðir. •
H. TOFT
Skólavörðustíg 5. — Sími 1035.
Málsvarar fyrrv.
stjórnar.
(Framhald af 2. síðu)
tengdur Ólafi Thors og naut
góðs af völdum hans. Mbl. hefir
líka verið kallað fjölskyldublað
Ólafs Thors og það virðist ætla
að sanna það nú, að það er rétt-
nefni.
Tíminn hefir ekki undan
neinu að kvarta í þeim efnum.
Mbl. ræður því auðvitað hvaða
afstöðu það tekur til málanna.
Það er ekki flokksblað, heldur
hlutafélagseign.
En hitt finnst Tímanum, að
það sé skylda almennra kjós-
enda og annarra manna að
hugleiða kröfur Mbl. alvarlega,
Hvar erum við stödd, ef ekki
má segja þjóðinni sannleikann?
Hver er þá framtíð íslenzka lýð-
veldisins og sjálfstæðis þess?