Tíminn - 10.04.1947, Blaðsíða 4

FRAMSÓKNARMENN!
Mun’Lb að koma í flokksskrifstofuna
4 I REYKJAVlK
Skrifstofa Framsóknarflokksins er
Edduhúsinu. vib Lindargötu
10. APRÍL 1947
l
Sími 6066
67. blað
Fjársöfnun hafin til styrktar
fólkinu á öskufallssvæðinu
Ávarp Rangæingafélagsins, scm gengzt fyrir
f jársöfmmmni.
Rangæingafélagið í Reykjavík hefir ákveðið að gangast fyrir
fjársöfnun til hjálpar þeim, sem orðið hafa og verða kunna fyrir
þungum búsifjum af völdum Heklugossins. Enginn, sem ekki
hefir sjálfur séð, getur gert sér í hugarlund, hvernig sumar
sveitir Rangárþings eru nú leiknar. En það mun sameiginlegt
áhugamál allra íslendinga að sporna við því af fremsta megni,
að þessar fögru byggðir fari í auðn, þrátt fyrir þessi hervirki
Heklu. Fyrir því má vænta, að fólk bregðist sem allra bezt við
þeirri áskorun Rangæingafélagsins, sem hér fer á eftir. Þess má
geta, að fyrsta framlagið, 500 krónur, var þegar afhent Tíman-
u m í gærkvöldi.
Svo sem kunnugt er, gerðist
sá válegi atburður að morgni
laugardagsins 29. f. m., að
Heklugos braust út. Veður-stóð
af norðri og lagði gosmökkinn
til suðurs á takmörkuðu svæði,
um Fljótshlíð innanverða og
Eyjafjallahreppa báða, en á
þessu svæili urðki skjót um-
skipti. Á tæpum tveim klukku-
stundum dyngdi þarna njður
stórgerðum vikri og sandi svo
að hvergi sá hnjóta af jörð,
hvorki á túnum, engjum né hög-
um, þar sem mest kvað að, en
annars staðar hafa þarna oröið
stórkostleg spjöll á landi. Al-
varlegan hnekki af þessum or-
sökum hafa þannig hlotið um
hundraö býli undir Eyjafjöll-
um og um 15 bæir í Fljótshlíð
og Rangárvöllum.
r Ekki þarf að fara mörgum
orðum um það, hvert þjóðar-
tjón það er, ef þetta mikla áfall
skyldi verða þess valdandi, að
byggð á þessu svæði leggðist að
einhverju eða verulegu leyti
niður, auk þess persónulega
tjónfc og erfiðíeika sem það hefir
þegar valdið ábúendunum á
þessum slóðum. Augljóst er nú
þegar, að þó allt verði gert, sem
auðið er, til þess að halda líf-
inu í fénaði og hreinsa til, svo
að gróður megi fást af þeim
blettum, sem tiltækilegastir eru
í sumar, þá verða bændur eigi
að síður að stórfækka fénaði
sínum. Lífskjörin þrengjast og
hætt er við, að mörgum finnist
hann standa svo hallur í þessari
baráttu, að hann gefist upp og
hverfi frá jörð sinni. En í þess-
ari baráttu getur drengileg að-
stoð og samhugur þeirra, sem
ekke.rt tjón hafa beðið, alger-
lega riðið baggamuninn.
Fyrir því hefir stjórn Rang-
æingafélagsins í Reykjavík, á-
kveðið að gangast fyrir fjár-
söfnun til styrktar ábúendunum
á því svæði, þar sem tjón þetta
hefir orðið og mun á sínum
tíma afhenda sýslunefnd Rang-
æinga fé það, sem safnast, til
þeirrar ráðstöfunar, sem hún
telur koma að beztum notum.
Vér megum ekki sætta oss við
það, að áfall slíkt sem þetta
eyði byggilegustu héruðum
landsins fyrir augum vorum, án
þess að reyna af fremsta megni
að sporna við. Hér er ekki um
það að ræða að bæta mönnum
Sænsk blöð . . .
(Framháld af 1. siðu)
sænskt blað, sem hefði átt við-
tal við hann, hefði titlað hann
formann Nýbyggingarráðs.
Forsætisráðherrann lét ekkert
uppi um það, hvort hann myndi
mótmæla frásögn blaðamanna,
en telja verður það líklegt.
Annars má vel af þessu læra,
að valdamenn hér þurfa að
temja sér aðra umgengni við
erlenda blaðamenn en títt hefir
verið til þessa. Það mun hvergi
þekkjast nema hér, að erlendir
blaðamenn geti átt beinan að-
gang að forsætisráðherra lands-
ins og haft eftir honum það,
sem þeim sýnist. Það mun líka
fátítt, að þjóðhöfðinginn veiti
slíkum mönnum viðtöku, eins og
virðist hafa átt sér stað í þessu
tilfelli. Það er rétt að sýna slík-
um mönnum fulla gestrisni, en
það er ekki íslendingum til
sæmdarauka að láta hana ganga
úr hófi fram.
það tjón, sem þeir hafa þegar
beðið, heldur hitt að létta
þessu fólki baráttuna í land-
vörn, sem nú leggst þyngra á
það, en nokkra aðra þegna
þjóðarinnar. Þetta er bæði
metnaðarmál og drengskapar-
skylda. Og vér erum þess full-
vísir að skjót og drengileg hjálp
getur alveg ráfcið úrslitum í
þessari baráttu.
Fyrir því heitir stjórn, Rang-
æingafélagsins á alla Rangæ-
inga búsetta hér í höfuöstaön-
um og hvar sem er annars
staðar, aö leggja fram sinn
skerf til þessarar fjársöfnunar,
og sýna þannig í vei-ki rækt
sína til ættarstöðvanna og hug
sinn til þeirra, sem þar berjast
nú sinni erfiöu landvarnarbar-
áttu. Og á sama hátt heitir hún
á alla góða íslendinga að styðja
þetta mál, því það er sorg- og
skaði vor allra, þegar óviðráð-
anleg náttúruöfl kippa í svip-
inn grundvellinum undan starfi
og lifsafkomu einhvers hluta
þjóðar vorrar. Það er sæmd ís-
lendinga, að jafnan er svo hefir
staðið á, hefir nú hin síðari ár
mátt treysta þegnskap þeirra
og drenglund, að bregðast vel
við.
Dagblöðin í Reykjavík, munu
góðfúslega veita fjárframlögum
í þessu skyni viðtöku, og má
enginn hyggja að skerfur hans
sé svo lítill, að hann geti ekki
einnig orðið að liði.
Virðingarfyllst,
Sveinn Sæmundsson,
Felix Guðmundsson,
Guðmundur Guðjónsson,
Sigurður Ingvarsson,
Gestur Gislasofi.
Óvíða eins ömiirlegt . .
(Framhald af 1. síðu)
kona, kom hún aftur heim til
Álandseyja og hafði þá lítið
breytzt. Þá var hún orðin rík
og byggði stórt og fallegt hús
á fögrum stað uppi í sveit. Nú
er hún flutt til Danmerkur og
gift Dana. En systir hennar býr
í húsinu á Álandseyjum.“
Fór austur aff Heklu.
s„Það er nú meira fjallið, hún
Hekla ykkar,“ segir Lindholm
allt í einu og brosir. „Ég hefi
nefnilega brugðið mér austur að
Heklu og komst þó ekki lengra
en austur að Rangá hjá Galta-
læk, en mér fannst það samt
tilkomumikil sjón, sem ég sá,
og gleymi henni ekki á meðan
ég lifi. Þú getur líklega ekki gert
þér í hugarlund, hvað Hekla er
frægt fjall. Þið haldið að Þing-
vellir og Geysir séu eins fræg,
en það liggur ekki við. Ég veit
um fjölda Finna, sem ekkert
vita um ísland, nema að Hekla
er þar.“
„Ég segi það satt,“ segir Lind-
holm um leið og hann tekur í
hendina á tíðindamanni blaðs-
ins í kveðjuskyni, „að mig lang-
ar til að koma hingað til ís-
lands aftur og fá tækifæri til
að ferðast um landið. Mest
langar mig til að sjá Geysir,
Gullfoss og Þingvelli. Annars
var Dani að fræða mig á því,
að Gullfoss drægi nafn af því;
að Ameríkumenn hefðu kastað
svo miklu af peningum í foss-
inn. En nú veit ég, að það er
'lygi. — Vertu svo blessaður.“
„Farmair'
Höfiim fyrirlijíííjandi á „FARMALL“
dráttarvélar
1
::
Ljósaútbúnað með tilheyrandi
startara og geymum
KEÐJUR — REIMSKÍFUR
Samband ísl. samvinnufélaga
::
I þjónustu gróandans.
(Framhald af 2. siðu)
skólans var ekki að hækka
menn í verði samkvæmt launa-
lögum og taxta. En hann glæddi
löngun nemendanna til að
verða samtíð sinni að liöi, gaf
þeim hlutverk og leiddi þá aö
köllun sinni. Og það gerði gæfu-
muninn.
Félagarnir frá Askov komu
þaðan ekki sigri hrósandi yfir
háum próftölum, sem veittu
þeim rétt til hárra launa, þægi-
legra embætta og öruggrar af-
komu. En þeir komu þaðan and-
lega vakandi og brennandi í
andanum, glaðir og reifir í
þeirri löngun að verða liðsmenn
nýrrar menningar með þjóð
sinni. Það var ný atvinnumenn-
ing, verzlunarmenning, íþrótta-
menning, félagsmenning, — í
einu orði þjóðmenning, sem var
köllun þeirra.
Lárus Rist er gott dæmi um
slika menn. Hann er fimleika-
kennari og sundkennari á Ak-
ureyri í aldarfjórðung. Þegar
hann fer að finna til þreytu við
fimleikakennslu í menntaskól-
anum, lætur hann af störfum
þar, heldur en að hætta á að
bíða þess, að kennslan verði
honum og öðrum til leiðinda.
Þá fær hann sér aðra atvinnu.
Hann fer ekki á mis við erfið-
leika og raunir, en mætir þvi
jafnan með karlmennsku og
drengskap.
Svo þegar börn hans eru öll
orðin stálpuð og sjálfbjarga,
tekur þessi sérkennilegi braut-
ryðjandi sig upp, margreyndur
maður hátt á sextugsaldri, flyt-
ur austur í Hveragerði og gerist
þar forgöngumaður í menning-
armálum austanfjalls. Þar lyftir
hann enn hátt á loft merki and-
legrar menningar og líkams-
ræktar og gengur gunnredfur
fram gegn spilltu skemmtana-
lífi.
Lárust Rist vann í byrjun ald-
arinnar hjá Sigurði Sigurðssyni,
sem þá veitti Ræktunarfélagi
Norðurlands forstöðu. í því til-
efni segir hann m. a. svo:
„Fyrir ofan Grund í Eyjafirði
er það orðið að háum greni- og
furutrjám, er ég, óbreyttur
vetkamaður, setti þar niður í
holur, sem smáplöntur eða fræ.
Og þar, sem áður voru einungis
melar og óræktarholt, stendur
nú Gróðrarstöðin á Akureyri
með stórum trjálundum og trjá-
göngum, sem vekja unað allra,
er þar koma. Allt hefir þetta
vaxið á minni stuttu ævi. Nýj-
ungar eftir aldamótin mættu
jafnvel andúð. Menn voru ekki
trúaðir á „leikaraskap" eins og
þann að rækta hér á íslandi út-
lend tré og jurtir. Það voru ein-
ungis „draumórarn&nn“ og
„vindbelgir", sem lítið mark var
takandi á, er létu sér detta í
hug að slíkt yrði til nokkurra
nytja. Nú stendur ÖU þjóðin í
óbætanlegri þakkarskuld við
þessa „draumóramenn“ og
„vindbelgi", hina djörfu og
framtakssömu brautryðjendur,
sem unnu að ræktunar- og
menningarmálum þ j óðarinnar
um og eftir aldamótin. Öllum
norður þar þykir nú vænt um,
að hafizt var handa, og segja, að
það hefði gjarnan mátt vera
fyrr.“
Það var þakkarverð hugulsemi
af Lárusi Rist að skrifa endur-
minningar sínar. Þar með hefir
hann varðveitt ýmsan söguleg-
an fróðleik og heimildir, sem
ekki máttu glatast. Eflaust
munu líka endurminningajr hans
gera mörgum glatt í geði vegna
þess, hvernig þær eru kryddað-
ar. En mest er þó vert, að þetta
er falleg saga, sem glæðir skiln-
ing lesandans á lífsöflunum, sem
me^u fá orkað. til að gera
menn að nýtum, og góðum
mönnum, sem bera gæfu til að
verða samferðamönnunum hjálp
og styrkur. Aldrei er þarfara
stórvirki gert en geta sitt mann-
félag mannað, segir skáldið.
Þessi bók sýnir með hvaða
hugarfari slík stórvirki eru
unnin. H. Kr.
Rábstafanir til útveg-
unar vetrarfóðri . . .
(Framhald af 1. siðu)
og sumar allmargt fé, þar til
hæfilegt þykir að slátra því.
4. Nokkurn hluta fjárins munu
bændur hafa heima við, þar til
hægt er að reka til afréttar,
því talið er að afréttarland
Fljótshliðar hafi að miklu leyti
sloppið við öskufaJlið. Einnig
mun skógræktarsvæðið á Þórs-
mörk að mestu laust við ösku
og er ráðgert að fá lánað land
innan skógræktargirðingarinn-
ar þar, til hagagöngu fyrir eitt-
hvað af fé úr Fljótshliðinni.
Þá hefir og komiö til orða að
koma íyrir til sumarbeitar í
Vestmannaeyjum fé úr Fljóts-
hlíð, ef sýnt þykir að of land-
lítið verði á öðrum stöðum, sem
nefndir hafa verið.
Útlit er því fyrir, að ekki verði
nein vandræði með að fram-
fleyta búfénu á þessu svæði í
vor og sumar. Hitt er svo erfitt
að segja um að svo stöddu,
hversu langan tíma tekur að
jarðirnar í inn Fljótshlíð nái
sér að nokkru eða öllu leyti,
eða hversu mikinn bústofn hægt
verður að hafa þar á næstu ár-
um.
(jatnla Síó
ÆVIATÝRI
Á FJÖLLUM
(Thrill of a Romance)
Bráðskemmtileg og hrífandi
fögur Metro Goldwyn Mayer
söngvamynd í eðlilegum litum.
Aðalhlutverkin leika:
Sundmærin
Esther Williams,
Van Johnson
og óperusöngvarinn frægi
Lauritz Melchior.
Sýnd kl. 5, 7 og*9.
Htjja Síé
(við Shúlmiötu)
Þér iuiiii ég mest
(„Because of Him“)
Skemmtileg og vel leikin söngva-
mynd.
Aðalhlutverk:
Deanna Durbin
Franchot Tone
Charles Laughton
í myndinni syngur Deanna m. a.
hin undurfögru lög „Goodbay"
(eftir Tosti) og „Danny Boy.“
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Sala hefst kl. 11.
Innheimtu-
menn Tímans
Muniff aff senda greiffslu
sem allra fyrst.
JjarHarttíó
Sesar og' Kleopatra
Stórfengleg mynd í eðlilegum
litum eftir hinu fræga leikriti
BERNHARD SHAWS
Vivien Leigh
Claude Railis
Stewart Grangcr
Leikstjóri: Gabriel Pascal
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
------- —r~~ — 'i — r —i ii m --f*— - •
Innilegt þakklæti fyrir auffsýnda samúð og vináttu viff
fráfall og jarffarför eiginkonu minnar og móffur okkar,
Ólíun Eysteinsilóttiir.
Fyrir mína hönd og barna minna.
Sigurffur Jónsson, Njálsgötu 3, Reykjavík.
Framleiðsluráð.
(Framhald af 1. síðu)
vinnandi mönnum. Á þeim
grundvelli eru líka ákvæffin um
verðlagsmálin í þessu frv. byggð.
Fyrirkomulag verffákvörff-
unarinnar.
í fyrstu afurðasölulögunum
var verðlagsvaldið í höndum
nefnda með stjórnskipuðum
oddamönnum. Þar næst kom
Sexmannanefndin. Þá var jafn-
framt ákveðið að leitazt skyldi
við með verðákvörðuninni að
tryggja bændum sömu kjör og
hliðstæðum stéttum. Siðan kom
búnaðarráð. Bændur munu hafa
sætt sig bezt við sexmanna-
nefndarfyrirkomulagið. í þessu
frv. er því fylgt að mestu leyti
og það haft fyrir grundvallar-
atriði, að verðið sé ákveðið
þannig, að bændum séu tryggð
jafn góð kjör og öðrum hlið-
stæðum stétum.
Hitt er annað atriði, hvernig
það tekst að tryggja þetta í
framkvæmdinni. Reynslan af
sexmannanefndinni virðist ‘lofa
góðu. Verði sýnd nægileg sann-
girni og skilningur af báðum
aðilum, hefi ég fulla trú á, að
fljótlega verði fundinn sá
grundvöllur, er bæði tryggir
þennan rétt bænda og neytend-
ur geta viðurkennt, að er eðli-
legur og réttlátur.
Reynsla Svía.
Því má bæta við, að ýmsar
aðrar þjóðir, t. d. Svíar, eru að
komast að svipaðri niðurstöðu
og við í þessum málum. Nefnd
hagfræðinga og sérfræðinga,
sem þeir skipuðu nýlega til að
athuga landbúnaðarmálin,
komst að þeirri niðurstöðu, að
sænski landbúnaðurinn gæti
ekki keppt á erlendum mörkuð-
um, en Svíar þyrftu eigi að síð-
ur að hafa blómlegan landbún-
að til að fullnægja eigin þörfum.
Til þess að tryggja það, yrði að
skapa bændum aðstöðu til jafn-
góðra lífskjara og öðrum stétt-
um.
Þá ræddi ráðherrann önnur
ákvæði frv., en þau eru flest
samhljóða gildandi lögum. Þeg-
ar fundi var frestað, voru marg-
ir á mælendaskrá, /n Gunnar
Thoroddsen hafði flutt ræðu, er
fjallaði um mjólkurmálin í
Reykjavík.
Es. „Selfoss”
fer frá Reykjavík laugardaginn
12. apríl til vestur- og norður-
landsins.
Viðkomustaðir:
ísafjörffur,
Sigluf jörður,
Akureyri,
Húsavík.
E.s. ,Reykjafoss’
fer frá Reykjavík laugardaginn
12. apríl austur og norður
kringum land.
Viðkomustaðir: ■
Djúpivogur,
Fáskrúff sf j örff ur,
Reyffarfjörffur,
Eskifjörffur,
Norfffjörffur,
Seyffisfjörffur,
Vopnafjörffur,
Þórshöfn,
Kópasker,
Húsavík,
Akureyri,
Siglufjörffur.
E.s. Guðrún
fer frá Reykjavík laugardaginn
12. apríl til Gautaborgar og
Kaupmannahafnar.
Hi. Eimskipafélag
*
Islands