Tíminn - 23.04.1947, Blaðsíða 4

FRAMSOKNARMENN!
Munib að koma í flokksskrifstofuna
4
REYKJAVÍK
Skrifstofa Framsóknarflokksins er
Edduhúsinu við Lindargötu
23. APRÍL 194 4
í
Sími 6066
76. Mað
Esja komst ekki inn
— Súðin ekki út
Mikið norðaustanrok hefir
verið hér í Reykjavík undan-
farna daga, svo sem víða annars
staðar, og hefir verið óvenjulegt
brim við Reykjavíkurhöfn. í
fyradag voru hafnargarðarnir
oftast í kafi í hvítlöðrandi sæ-
roki, og stundum hafnarvit-
arnir ekki einu sinni upp úr.
Gekk sjórinn langt upp á göt-
ur, og meðfram sjónum, eftir
Skúlagötunni, var ófært fyrir
sjóroki.
Esja kom til Reykjavíkur í
rokinu í fyrradag, og reyndist
ókleift að koma skipinu inn í
höfnina í fyrradag óg fyrrinótt.
Afréð skipstjórinn þá að varpa
akkerum á ytri höfninni, og þar
lá Esjan þar til í gærmorgun,
að tiltök voru að komast inn.
Súðin hafði átt að fara frá
Reykjavík í fyríakvöld. En það
var sama sagan með hana —
hún komst ekki út fyrr en í gær-
morgun, að veffrið og brimið tók
að lægja.
Ungur listamaður opn
ar málverkasýningu
ídag
Ungur listmálari, Magnús
Þórarinsson frá Hjaltabakka,
opnar málverkasýningu í Lista-
mannaskálanum klukkan þrjú
í dag.
Hann mun sýna um hálft
annað hundrað mynda. Þar af
eru um sextíu vatnslitamyndir,
en hitt olíumálverk.
Þetta er í fyrsta skipti, sem
Magnús efnir til málverkasýn-
ingar. En hann er hinn efnileg-
asti listamaður, og ættu menn
ekki að setja sig úr færi um að
kynnast verkum hans.
Erlent yfirllt
(Framhald af 1. síðu)
ræðinu. Aðalmálgagn katólska
flokksins, L’Aube, hefir einnig
tekið afstöðu gegn honum, en
hingað til hefir verið náið sam-
band milli de Gaulle og flokks-
ins. Blaðið segir, að það sé vel
gert af de Gaulle að tala um
aukna þjóðareiningu* en hann
ætti þá ekki sjálfur að verða
til þess að auka óeininguna.
Erlendir fréttaritarar í Frakk-
landi telja enn of snemmt að
spá um það, hvernig hreyfingu
de Gaulle reiði af. Hann eigi
enn.sterk ítök í þjóðinni vegna
framkomu sinnar á stríðsárun-
um og fjármálaöngþveitið, er
sé mikið og vaxandi í Frakk-
landi, kunni að auðvelda jarð-
veginn fyrir kröfu hans um
sterka stjórn. Árangurinn af
störf um Ramadiers-stj órnar-
innar muni sennilega ráða
mestu um það, hvort hlutur de
Gaulle kemur upp aftur eða
ekki. Komi erfiðleikar við
stjórnarmyndanir til viðbótar
fjármálaöngþveitinu, muni veg-
ur De Gaulle geta vaxið skyndi-
lega.
Annars telja margir fréttarit-
aranna, að stjórnmálaástandið
í Frakklandi sé mjög viðsjárvert.
Því til sönnunar benda þeir á,
að innanríkisráðherrann, sem
er jafnaðarmaður, skýrði nýlega
frá því í þinginu, að stöðugt
væru að finnast ólöglegar vopna
birgðir 0£ væri engu líkara en að
menn væru að búa sig undir
borgarastyrjöld.
í enskum blöðum hefir mikið
verið rætt um frönsk stjórnmál
sðan de Gaulle flutti ræðu sína
og kennir þar ólíkra dóma. Ann-
að kunnasta blað íhaldsmanna,
Daily Telegraph, lætur vel af,
en Times gagnrýnir de Gaulle og
telur ýmsa fylgismenn hans lík-
lega til að grípa til óþingræð-
islegra meðala. Það telur Frökk-
um heppilegast, að samvinna
vinstri flokkanna haldi áfram.
Stjórnmálalíf Frakka er óheil-
Ritstjórum slialilsir.sk-
unnar svarað.
(Frdmhald af 2. síðu)
Magnúsar ritstjóra væri það af
undirlægjuhætti Sjálfstæðis-
flokksins við sósíalista, er þeir
gengu til „nýsköpunarstjórnar"-
samstarfsins.
Á síðu Heimdellinga í Mbl. er
allmiklu rúmi varið í að segja, að
Sjálfstæðisflokkurinn sé hlynnt-
ur samvinnufélögunum. Til að
sanna þessa kenningu segir þessi
kyndugi náungi, að flokkurinn
hefi stofnað kaupfélög. Næsta
setning hljóðar svo: „En hann
er á móti því, að stjórnmála-
flokkar geri samvinnufélögin að
féþúfu sinni og hindri jafnrétti
innan þeirra.“ Annars vegar á
Sjálfstæðisflokkurinn að vera
hlynntur samvinnufélögunum
séu þau ópólitísk. Hins vegar er
það rökstutt með því, að Sjálf-
stæðisflokkurinn hafi stofnað
flokkskaupfélög. Öllu skýrari
mótsögn er vart hægt að fram-
leiða. — Annars er raunin- sú,
að Hellukaupfélag Ingólfs
íhaldsþingmanns er klofnings-
kaupfélag, sem kaupmanna-
valdið hefir blásið að, að yrði
stofnað til að veikja samvinnu-
félögin. Enda sér hver, sem vill
sjá, að það er ekki bæði hægt
að vera hlynntur samvinnufé-
lögunum og bera hagsmuni ein-
stakra kaupmanna þó meir fyrir
brjósti. Þeir menn, sem styðja
Sjálfstæðisflokkinn, en eru
samvinnumenn, gera sér það
ef til vill ekki Ijóst, að með
því að styðja Sjálfstæðisflokk-
inn leggja þeir jafnframt drjúg-
an skerf gegn hugsjón sinni,
hygla með því að heildsölum,
kaupmönnum og öðrum brösk-
urum.
Annars stendur grein sú, er
valdið hefir óstyrk þeirra æsku-
lýðsritstjóra íhaldsins óhögguð
fyrir þessu fjarræna hjali þeiri\.
Það hefir ekki verið hrakið,
að heildsalar og kaupmenn hafi
ætíð haft andúð á samvinnu-
verzlun. Það hefir ekki verið
hrakið, að þeir hafi jafnan haft
djúptæk áhrif á stefnu Sjálf-
stæðisflokksins, sem jafnvel
hefir reynzt örlagaríkt sam-
vinnufélögunum, þrátt fyrir öt-
ulan stuðning Framsóknar-
flokksins við hugsjónir þeirra.
Það hefir ekki verið hrakið, að
„nýsköpunarstjórnin" veitti
kaupfélögunum svo takmörkuð
innflutningsleyfi, að kaupfélög
urðu að skipta við heildsala.
Það hefir ekki verið hrakið, að
Sjálfstæðisflokkurinn væri
byggður upp af stórgróðamönn-
um, sem hafa með auðnum náð
forréttindaaðstöðu í þjóðfélag-
inu og vilja nú vernda sérhags-
muni sína.
Það hefir ekki verið hrakið,
að Sjálfstæðisflokkurinn heldur
fram frjálsri samkeppni, sem
er ósamrýmanleg hugsjón sam-
vinnumanna.
Æska landsins þarf að skipa
sér gegn þessum flokki. Hún
gerir það, ef hún gerir sér grein
fyrir, hvert hann stefnir.
J. Hj.
Þrir ættliðir
á skantnm
Það þykir í frásögur færandi í norsk-
um blöðum, að María nokkur Plom,
sem er áttatíu ára, hefir stundum í
vetur leikið sér á skautum með Tóm-
ási syni sínum og drengnum hans.
brigt um þessar mundir, segir
Times, en heilsufari þess er
þannig háttað, að það verður
ekki læknað með skurðarhnífn-
um, heldur með þrautgóðri og
nærgætinni hjúkrun.
„LUMA“
rafmagnsperur
eru góðar og ótlýrar.
Þær eru nú fyrirli^jandi hjá flestum
kaupfélögum landsins
Einkaumboð:
Samband ísl. samvinnufélaga
Vestm.eyingar . . .
(Framhald af 1. síðu)
— Jú, ég hygg að það sé ekki
ofmælt að við höfum öllum öðr-
um útvegsmönnum betur kunn-
að að nota okkur úrræði sam-
vinnunnar. Útgerð flestra báta
hér í Eyjum er byggð á sam-
vinnugrundvelli, samstarfi og
sameign mismunandi margra
manna. Auk þess eru svo hin
stærri samvinnufélög útgerðar-
manna í Eyjum, sem allir hafa
heyrt nefnd,ft svo sem báta-
ábyrgðarfélagið, lifrarsamlagið,
fisksölusamlagið sem var stofn-
að 1926, nærri því tíu árum áð-
ur en slík samtök komust á
nokkurs staðar annars staðar,
og loks má nefna ísfisksamlag-
ið og netagerðina.
Netagerð Vestmannaeyja er
stofnuð 1936 og hefir á síðari
árum búið til öll þau þorskanet
sem notuð hafa verið hérlendis,
bæði í Eyjum og utan þeirra.
Hefðu veiðar með þorskanetum
lagzt niður á styrjaldarárunum,
hefði starfrækslu þess fyrir-
tækis ekki notið við.
Auk þorskanetanna framleið-
ir fyrirtækið öngultauma, drag-
nótastykki og snurpunótastykki.
Netagerðin á nú í smíðum nær
fullgert stórhýsi og hyggst að
færa út starfsemi sína til mik-
illa muna.
— Þið byrjuðu snemma að
hagnýta fiskinn til hins ýtrasta
hér í Eyjum og gera úr honum
sem hæfasta vöru.
— Jú, hér er meðal annars
elzta véldrifna frystihús lands-
ins, upphaflega byggt fyrir for-
göngu Gísla Johnsen, og hefir
það lengst af séð fyrir beituþörf
útgerðarinnar í Eyjum, auk
þess að reka kjötverzlun og
fiskfrystingu nú síðari árin.
Fyrirtæki þetta sem heitir ís-
félag Vestmannaeyja hefir nú í
byggingu stórfellda húsaaukn-
ingu.
Auk ísfélagsins, starfrækir
Einar Sigurðsson Hraðfrystistöð
Vestmannaeyja, líklega stærstu
hraðfrystistöð landsins, og
Magnús Guðbjartsson hefir
sams konar rekstur undir nafn-
inu Fiskur og ís.
Loks á í. S. í. frystihús í Eyj-
um ,sem notað er til kjöt- og
matvælageymslu.
Útgerðarmenn í Eyjum eiga
ennfremur og starfrækja fisk-
þurrkunarhús, sem hefir á und-
anförnum árum harðþurrkað
saltfisk fyrir ameríkumarkað.
Hér er stærsta fiskimjöls-
verksmiðja landsins, upphaflega
byggð 1908 af Gísla J. Johnsen,
en nú í eigu tengdasonar hans,
Ástþórs Matthíassonar, sem hef-
ir stækkað verksmiðjuna og
gert á henni tæknilegar endur-
bætur og mun þetta nú full-
komnasta verksmiðjan í sinni
grein.
Eyjamenn hafa á undan-
förnum árum notað .mikið af
fiskimjöli bæði til fóðurbætis og
áburðar og hvort tveggja með
góðum árangri.
— Það má segja að þið séuð
sjálfum ykkur nógir Vestmann-
eyingar. Þið smíðið ykkar eigin
skip, hnýtið netin, gerið við vél-
arnar o. s. frv.
— í Vestmannaeyj um eru
þrjár skipasmíðastöðvar, Drátt-
arbraut Vestmannaeyja, byggð
1925, Skipásmíðastöð Vest-
mannaeyja, eigandi Ársæll
Sveinsson, og Skipasmíðastöð
Helga Benediktssonar.
Hér í Vestmannaeyjum eru
tvær vélsmiðjur, Vélsmiðjan
Magni og Vélsmiðja Þorsteins
Steinssonar, sem fást við að-
gerðir á mótorum. Er vinna
þeirra lands þekkt, og er það
eftirtektarvert, að tiltölulega
mun minnst um vélbilanir í vél-
skipaflota Vestmannaeyinga,
sem er glæsilegur árangur
vandaðra vélaviðgerða.
Fjöldi iðnarmanna er hér, og
mun hvergi, utan Reykjavíkur,
annað eins úrval iðnaðarmanna
á einum stað. Á hverju ári út-
skrifast fjöldi iðnsveina i ýms-
um iðngreinum, og eru iðnaðar-
menn sem lært hafa iðn sína í
Eyjum nú dreifðir víða um land
og geta sér góðan orðstír.
— Ég sé að það er mikið um
nýbyggingar hér í Vestmanna-
eyjum. Hvernig er það með
byggingarkostnaðinn, er hann
nokkru minni hér en t. d. í
Reykjavík?
* — Jú, það er mikið um húsa-
smíðar í Vestmannaeyjum. Mest
íbúðarhús einstaklinga. Þrátt
fyrir það að vel er til húsanna
vandað er byggingarkostnaður í
Vestmannaeyjum lægri en víð-
ast annars staðar. Þannig mun
byggingarkostnaður íbúðarhúsa
þar með öllum þægindum ekki
vera nema ca. 250 krónur á
kubikmetra, og er það fast að
hálfu lægra en íbúðarhús ný
eru seld í Reykjavík.
Þessi lági byggingarkostnaður
kemur af betri vinnuafköstum
og vinnunýtingu. Steypuefni,
sandur og möl, er nærtækt, og
kostar ekkert á staðnum. Fag-
lærðir iðnaðarmenn í Vest-
mannaeyjum selja yfirleitt ekki
aðra vinnu en þá, sem þeir inna
af höndum, og teikningar og
tæknileg aðstöð verður flestum
léttbær vegna fordæmis Ólafs
Kristjánssonar bæjarstjóra, sem
nú er, um að láta mönnum í té
húsateikningar fyrir sáralítið
gjald.
Þó má ekki ganga fram hjá
því, að fjölda þeirra manna,
sem . íbúðarhús byggja, verða
þau mun ódýrari i framkvæmd,
bæði vegna þeirrar lenzku sem
er í Eyjum, um að vipna sjálfir
mikið að byggingunum, og svo
í skjóli þess félagslega þroska,
að hver vinnur í félagi við ann-
an í vinnuskiptum, og margt
ungra manna gefur kunningj-
um sínum vinnuhjálp í tóm-
stundum.
Niðurl. í næsta blaði.
Enginn flytnr . . .
(Framhald af 1. síðu)
þeim, var fallið frá niðurskurði.
Nú hefir verið talað um tvo
staði til sumargöngu handa
sauðfénaði Fljótshlíðinga —
Þórsmörk og sandgræðsíflgirð-
ingu fyrir sunnan Þverá. Á þess-
um svæðum tveimur ættu að
verða nægir sumarhagar handa
öllu fé af öskufallssvæðinu í
Fljótshlíðinni. En hér er einnig
hængur á. Eyfellingar vilja
mjög ógjarna, að fé Fljótshlíð-
inga verði sleppt á Þórsmörk,
því að þeir óttast, að garnaveik-
in kynni þá að berast austur yf-
(jattita Síc
ÆVEVTÝRI
Á FJÖELEM
(Thrill of a Romance)
BráSskemmtileg og hrlfandi
fögur Metro Goldwyn Mayer
söngvamynd í eðlilegum litum.
Aðalhlutverkin leika:
Sundmærin
Esther Williams,
Van Johnson
og óperusöngvarinn frægl
Lauritz Melchior.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
'< >-
tbjja Síé
(við Skúlafjötu)
KATRÍN
Hin mikið umtalaða sænska
stórmynd.
Sýnd kl. 7 og 9.
HAPPAKVÖLDIÐ
(Masqueradi in Mexiko)
Pjörug gamanmynd með:
Martha O’Driscoll
Noah Beery jr. og
Andrews systrum
AUKAMYND:
ÆVINTÝRI FLAKKARANS
Tónmynd með CharUe Chaplin
Sýnd kl. 5.
< .e —<,»o — ° — ° — 0»0 — ».< I
NÝIR
DÝRHEIMAR
hin heimsfrægu ævintýri Kipl-
ings í afbragðsþýðingu Gísla
Guðmundssonar fyrrverandi
ritstjóra
er tilvalin fermingargjöf
Bókin er prýdd fjölda mynda
og skrautteikninga og kostar þó
aðeins kr. 30.00 í fallegu bandi.
JjatHafliíc
ÆVINTÝRI
I MEXIKO
(Masquerade in Mexiko)
íburðarmikil og skrautleg
söngvamynd.
Dorothy Lamour
Arturo de Cordova
Patrick Knowles
Ann Dvorak
Sýning kl. 5, 7 og 9.
Einar Kristjánsson
ópernsöngvari
Ljóöa- og aríukvöld
í Gamla Ríó föstudag 25. aprU kl. 7,15.
Við hljóðfærið: Dr. V. Urbantschitsch.
Aðgöngumiðar í Ritfangaverzlun ísafoldar, Banka-
stræti, sími 3048 og Bókaverzlun ísafoldar, Austurstræti,
sími 4527.
ir. En sandgræðslugirðing sunn-
an Þverár er allt of lítil handa
fénu öllu.
Karlmannlega tekiff miklu
áfalli.
Ég hefi heyrt tekið til þess,
sagði Sigurþór ennfremur, að
Fljótshlíðingar hafi verið
lostnir skelfingu eftir öskufallið.
Ég held þó, að það hafi verið
einstakt, hve allir voru rólegir.
En hitt ættu allir að geta gert
sér í hugarlund, að það er ekki
sársaukalaust að sjá allt, sem
menn hafa átt og fórnað ævi
sinni og starfi fyrir, verða að
engu á einni klukkustund. Þeir,
sem fyrir brunum hafa orðið,
geta að minnsta kosti sett sig í
spor þeirra, og er þó þess að
gæta, að þeir fá þó einhverja
vátryggingu greidda. En fólk,
sem missir eignir sínar að meira
eða minna leyti vegna öskufalls,
fær engar slíkar bætur.
Enginn flytur brott óneyddur.
Það er mikil hætta á, að þrír
bæir i Fljótshlíðinni leggist í
eyði í yor, en hitt þori ég að
fullyrða, að allir, sem þaðan
flytja, fara nauðugir. Og þeir
hefðu orðið fleiri, sem hefðu séð
sitt óvænna, ef ekki hefði verið
lokið við að hlaða fyrir Þverá í
sumar sem leið, og úgangur
hennar þannig heftur.
Ráffagerffir um jarffabætur.
Ýmsar ráðagerðir eru uppi um
það, hvernig bezt muni að bæta
jarðirnar að nýju og gera þær
búvænlegar. Klemens Kristjáns-
son á Sámsstöðum telur, að ráð-
legt muni að plægja túnin upp
og sá í þau, og muni þannig
mega fá þau jafn góð á skömm-
um tíma. Eina hættan virðist
vera sú, að sandbyl geri, þegar
verst gegnir, svo að nýi gróður-
inn spillist af þeim sökum.
Afmælissöngvar
Karlakórsins
Fóstbræður
Karlakórinn Fóstbræður hefir
nú nýlega haldið samsöngva
í tilefni af 30 ára afmæli
sínu. Öll þessi 30 ár hefir Jón
Halldórsson stjórnað honum
með snilld og prýði, svo að lærð-
ir og leikir dá hann og virða
bæði hér á landi og þar sem
hann hefir ferðast erlendis..
Samsöngurinn að þessu sinni
var sérlega fallegur, þróttmik-
ill og fágaður, öruggur og ljúfur.
Söngskráin var vönduð, enda
var hrifning hlustenda mikil.
Það er dásamlegt að eiga fé-
lagsskap eins og Fóstbræður. í
þrjátíu ár hafa þeir sungið og
æft sig. Ennþá syngja nokkrir
af stofnendum kórsins. Þeir
standa við hlið æskumanna og
annarra á bezta aldri. Hvíthærð-
ir og virðulegir öldungar. Þannig
er lífið sjálft, æskan ellin og
allt þar á milli. Er það ef til vill
þess vegna, sem söngur Fóst-
bræðra er svo sannur?
Fóstbræður! Þökk fyrir allt
og hpgheilar framtíðaróskir
okkar allra, sem unnum fögr-
um söng og kunnum að meta.
félagslund. .
Vinnið ötullega fgriv
Timann.