Tíminn - 14.05.1947, Qupperneq 1

RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
ÚTGEFANDI:
FR AMSÓKN ARFLOKKURINN
Símar 2353 og 4373
PRENTSMIÐJAN EDDA h.f.
) I.ITSTJÓRASKRIFSTOFUR:
| EDDUHÚSI. Llndargötu 9 A
j Símar 2353 og 4373
. AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
' OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:
j EDDUHÚSI, Llndargöt.u 9 A
) Slml 2323
31. árg.
Reykjavík, miðvikudagiim 14. maí 1947
87. blalS
ERLENT YFIRLIT:
Br.auð eða líkkistur
Ægilegur matarskortur í Vestur-
Þýzkalandi
Síðastl. föstudag lögðu verkamenn í Hamborg og Hannover niffur
vinnu og fóru í kröfugöngur um götur borganna undir merkjum,
sem einkum var á letrað: Látið okkur fá brauð eða líkkistur.
Hernámsstjórn Bretá lét þetta framferði verkamannanna af-
skiptalaust með öllu, enda var yfirlýst af hálfu þeirra, að þeir
myndu ekki gera nema eins dags verkfall að þessu sinni til að
krefjast aukins matarskammts. Af hálfu hernámsstjórnarinnar er
líka fullkomlega viðurkennt, að þessar kröfur hafi við fyllstu
rök að styðjast.
Þótt matvælaástandið sé
slæmt í Hamborg og Hannover,
er það þó talið verra á ýmsum
öðrum stöðum brezka hernáms-
svæðisins, einkum þó í Ruhr-
héraðinu. Þar hefir kolafram-
leiðslan hrapað úr 237 þús. í 221
þús. smál. á dag og er matvæla-
skortinum einkum kennt um. í
Dússeldorf hafa 400 verkalýðs-
leiðtogar hótað að leggja niður
trúnaðarstörf sín innan 10 daga
og leggja alla ábyrgð á herðar
hernámsstjórnarinnar, ef ekki
verða gerðar ráðstafanir til úr-
bóta innan þess tíma. í ýmsum
borgum er óttast að loka verði
fyrir gas og rafmagn vegna veik-
inda starfsmannanna af völdum
matarskortsins.
Af hálfu hernámsyfirvald-
anna er síður en svo reynt að
dylja matvælaskortinn. Paken-
ham lávarður, sem er ráðherra
Þýzkalandsmála, hefir nýlega
verið á ferð í Þýzkalandi og lét
svo ummælt eftir heimkomuna,
að matvælaskorturinn væri
hræðilegur. Þá hafa yfirhers-
höfðingjar Breta og Banda-
ríkjamanna í Þýzkalandi, Ro-
bertson og Clay, sent stjórn-
inni í Washington ófagra lýs-
ingu á skortinum og skorað á
hana að gera tafarlausar ráfÞ-
stafanir til úrbóta.
Matvælaskorturinn hefir lengi
verið svo mikill á brezka her-
námssvæðinu, að borgarbúar
liafa yfirleitt ekki fengið hinn
lögboðna matarskammt. Til
þessa <?ru taldar liggja aðallega
tvær ást,§eður. Önnur er sú, að
bændur selji allmikið af afurð-
um sínum á svörtum markaði.
Hin er sú, að dregið hefir úr
innflutníngnum. Brezka her-
námssvæðið hefir tiltölulega
minnsta landbúnaðarfram-
leið.slu af hernámssvæðunum í
Þýzkalandi. Áður fékk það land-
búnaðarvörur frá Austur-Þýzka-
landi, en þar ráða Rússar nú og
flytja afurðirnar aðallega aust-
ur til sín. Bretar hafa reynt að
hjálpa eftir megni og því við-
haldið hinum stranga matar-
skammti hjá sér. En þeir geta
ekki veitt eins mikla hjálp og
skyldi, þótt þeir væru allir af j
vilja gerðir.
Það eru aðalkröfur Þjóðverja,
að komið sé i veg fyrir svarta
ERLENDAR FRÉTTIR
Brezku konungshjónin og
pi'insessurnar komu heim úr
Afríkuferð sinni í fyrradag.
Óhemju manhfjöldi fagnaði
þeim, þegar þau komu til Lond-
on.
Dean Acheson hefir látið af
störfum sem aðstoðarutanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna, en við
hefir tekið Robert A. Lawett
bankastjóri.
Þýzkur dómstóll hefir nýlega
dæmt Hjalmar Shacht, sem
sýknaður var í Núrnberg, í 8 ára
hegningarvinnu. Schacht hefir
ákveðið að áfrýja dómnum.
Finnar hafa nýlega fengið 10
milj. dollara lán í Bandaríkjun-
um. Hafa þeir þá alls fengið þar
25 milj. dollara lán.
markaðinn og innflutnirigurinn
sé aukinn. Það síðarnefnda
veltur einkum a Bandaríkja-
mönnum, sem eru færastir um
að veita hjálp. Verður að telja
sjálfsagt, að þeir bregði vel við,
bví að hér er sízt minna í húfi
on í Grikklandi. Ef Þjóðverjar
verða látnir hungra og þjást, er
það líklegra til að skapa vísir að
nýjum ófriði en flest annað.
Fátt er og líklegra til að auka
gengi kommúnista, enda jókst
þeim talsvert fylgi í þingkosn-
ingum, er nýlega fóru fram á
hernámssvæði Breta. Roosevelt
forseti skildi það manna bezt,
að ekki yrði komið á friðvæn-
legu ústandi í heiminum, ejf
heilar þjóðir væru látnar
hungra. Því beitti hann sér fyrir
stofnun UNNRA, sem Banda-
ríkjamenn hafa nú illu heilli
látið leggja niður, því að þeim
fannst hún of útgjaldasöm fyrir
sig.
í ýmsum löndum Austur-
Evrópu, einkum Rúmeníu og
Ungverjalandi, er matvæla-
skortur talinn litlu eða engu
minni en í Þýzkalandi. Rússar
hafa flutt þaðan landbúnaðar-
afurðir í stórum stíl, en mikill
hluti þess, sem þeir hafa skilið
eftir er seldur á svörtum mark-
aði. Fregnir eru hins vegar
nokkuð óljósar frá þessum lönd-
um, því að þau eru austan við
„járntjaldið“ og hernáms-
stjórnirnar þar vilja ekki láta
það . fregnast, sem miður fer,
eins og Bretar leyfa óhikað í
Þýzkalandi. Það er einn munur-
inn á vestrænu og austrænu
lýðræði.
Sala bifreiða
innanlands
Frv. frá firem þing-
mönnum
Þrír þingmenn, Hannibal
Valdimarsson, Hermann Jón-
asson og Brynjólfur Bjarna-
son, hafa nýlega lagt fram
frv. um sölumeðferð bifreiða
innanlands. Tilgangurinn
með frv. er að reyna að koma
í veg fyrir áframhaldandi
svartan bílamarkað.
Aðalefni frv. er þetta:
Hvert gjaldeyris- og innflutn-
ingsleyfi, sem' hér eftir verður
veitt fyrir bifreið, skal bundið
því skilyrði, að ríkið eitt eigi
kauprétt að bifreiðinni, ef eig-
andi hyggst skrá hana á annars
nafn eða selja hana.
Verð slíkrar bifreiðar skal
miðast við kaupverðið að frá-
dreginni hæfilegri upphæð fyrir
skemmdum og sliti og ákveðst
með mati af bifreiðaskoðun rík-
isins á hverjum stað.
Þær bifreiðar, sem ríkið þann-
ig eignast, skulu seldar á fyrr-
nefndu matsverði að viðbætt-
(Framhald á 4. síðu)
Fjárráð Fiskimálasjóðs verða stórlega aukin
Starfsadferbir ofbeldismanna í Palestinu
Nei — þetta á ekkert skylt við Heklugos. Þessi mynd er nefnilega austan úr
Gyðinga hafa kveikt í olíugeymum Shellfélagsins í Haifa, og nú logar glatt.
kolsvarta reykjarmekkina, sem stíga upp af
Palestínu. Ofbcldismenn úr flokki
Tveir brezkir varðmenn horfa á
bálinu.
Deildir og starfsgreinir
K. E. A. eru orðnar þrjátíu
Frá aðalfundi félagsins
Kaupfélag Eyfirðinga hefir enn á seinasta ári aukið allmikið
framkvæmdir sínar og einnig hefir vörusala félagsins aukizt.
Aðalfundur KEA var haldinn á Akureyri dagana 7. og 8. þ. m.
Hefir Tímanum borizt frásögn af fundinum frá fréttaritara sfnum
a. Akureyri.
Aðalfundinn sátu 196 fulltrú-
ar frá 21 félagsdeild, auk félags-
stjórnar, framkvæmdastjóra og
endurskoðenda, sem eru sjálf-
kjörnir á fundinn. Auk hinna
kjörnu fulltrúa sátu fundinn all
margir aðrir félagsmenn.
Fundurinn hófst með því, að
formaður félagsins, Einar Árna-
son Eyrarlandi, skýrði frá
störfum félagsins og fram-
kvæmdum. En deildir og starfs-
greinar KEA eru nú um 30 að
tölu. Heildarvörusala síðastl. árs
hjá þessum deildum ásamt sölu
innlendra afurða, sem teknar
hafa verið í umboðssölu, nam
um 55 miljónum króna. Hefir
verzlunin því aukizt allmikið á
árinu frá því árið áður.
Sameignarsjóðir félagsins
höfðu aukizt allmikið á árinu,
og nam sú aukning 530 þús. kr.
Stofnsjóðsaukning nam 305 þús.
Nemur stofnsjóður þá samtals
um þremur miljónum króna.
Fundurinn samþykkti tillögur
félagsstjórnar um 8% arðsút-
hlutun til félagsmanna af á-
góðaskyldri vöruúttekt, og 6%
af brauðúttekt og 6% af úttekt
í lyfjabúð félagsins.
Framkvæmdir á árinu.
Fyrir aðalfundinum lá ýtarleg
skýrsla um störf félagsins. Sam-
kvæmt yfirliti framkvæmda-
stjóra, Jakohs Frímannssonar,
eru þessar, meðal annars, fram-
kvæmdir félagsins á seinasta
ári:
Keyptur meirihluti hlutafjár í
vélaverkstæðinu Odda h. f. Haf-
in bygging nýrrar smjörlíkis-
verksmiðju og keyptar vélar til
hennar. Er fyrirhugað að nota
gamla verksmiðjuhúsið fyrir
efna- og sælgætisgerð framveg-
is. Samþykkt að láta gera frysti-
hólf í frystihúsinu á Dalvík til
afnota fyrir félagsmenn þar.
Ákveðið að stækka hraðfrysti-
húsið í Hrísey. Samþykkt að fé-
lagið greiði 40% af ^ielm hluta,
er bændum er skylt að greiða í
Eyjafjarðarsýslu vegna snjó-
moksturs með vélýtum, en 20%
af Svalbarðsstrandarvegi að
Fnjóská. Sæðingarstöð SNE að
Grísabóli styrkt með 24 þús. kr.
framlagi af ágóða af sölu setu-
liðseigna.
Auk þess, sem hér er talið,
hefir félagið byggt geymsluhús
og haldið áfram stórbygging-
unni við Hafnarstræti 91
(Jerúsalem).
Nýi Akureyrartogar-
inn kom í gær
Hinn nýi togari þeirra Ak,-
ureyringa, Kaldbakur, kom til
Reykjavíkur frá Englandi í
gær. Tíffindamaður blaðsins
hafffi tal af skipstjóran-
um, Sæmundi Auffunssyni,
skömmu eftir aff skipiff hafði
lagzt að bryggju.
Kaldbakur EA 1 er þriðji
togarinn af þeim 30 sem samið
var um smíði á í Englandi. Skip
þetta er alveg eins og Ingólfur
Arnarsoá, en honum var lýst
jýtarlega hér í blaðinu á sínum
! tíma. Skipið er 642 br. lestir að
'stærð og er með 1200 hestafla
aðalaflvél
Skipið reyndist vel á leiðinni
(Framhald á 4. síöu)
4 börn Eskelands-
bræðra farast í
snjóflóði
Um páskaleytið urðu allmiklir
mannskaðar af völdum snjó-
flóða í Noregi. Eitt átakanleg-
asta slysið var þó er þrír ungir
menn og tvær stúlkur fórust í
páskaleyfi sinu.
Sumt af þessu fólki, sem
þarna fórst, mun kunnugt ýms-
um íslendingum, er dvalið hafa
í Noregi. Voru það tveir synir
Eskelands skólastjóra í Voss,
Lars og Halle, og tvö börn
Öystens Eskelands, bróður
skólastjórans, Kari og Arve.
Frændsystkin þessi voru um
tvítugt.
Sarakoraulag um frv.
Eysteins Jónssonar
Á seinasta þingi flutti Ey-
^teinn Jónsson frumvarp um
stórfelda eflingu Fiskimála-
sjóffs. Frv. var mjög fálega
tekiff af þáv. stjórnarflokk-
um, sem svæfðu þaff í nefnd.
Þegar þingið kom saman á
síffastl. hausti, flutti Eysteinn
frv. aftur og hefir það verið
lengstum síffan í sjávarút-
vegsnefnd n. d. Á gær var lagt
fram álit frá nefndinni, sem
hefir orffiff sammála um meg-
inatriðin í frv. Eysteins og
leggur til, aff þaff verffi sam-
þykkt með nokkrum breyt-
ingum.
Tekjur sjóðsins.
Það> var eitt meginatriðið í
frumvarpi Eysteins, að auk út-
flutningsgjalds þess af sjávar-
afurðum, sem nú rennur í Fiski-
málasjóð, skuli rikið leggja hon-
um til næstu 10 árin a. m. k.
1.5 milj. iy:. á ári. Þá er sjóðs-
stjórninni veitt 10 milj. kr. lán-
tökuheimild.
Nefndin leggur til, að fram-
lag ríkisins til sjóðsins skuli vera
5Ú0 þús. kr. á ári næstu tíu árin,
en auk þess skuli hann fá x/2%
útflutningsgjald af síldarafurð-
um. Hingað til hefir sjóðurinn
aðeins fengið útflutningsgjald
af öðrum fiskafurðum en síld-
arafurðum. Má gera ráð fyrir, að
þessir tveir nýju tekjustofnar
tvö- til þrefaldi tekjur sjóðsins
frá því, sem þær hafa verið
undanfarin ár.
Styrkir úr sjóðnum.
Nefndin leggur til, að ákvæðin
um styrkveitingár úr sjóðnum
verði orðuð sem hér segir:
„Fiskimálasjóður veiti styrki
til:
a. Hafrannsókna.
b. Rannsókna á fiskigöngum
og fiskistofnum.
c. Tilraunir til að veiða með
nýjum aðferðum eða nýjum
veiðarfærum.
d. Tilrauna við verkun og
(Fravihald á 4. siðu)
Byggingarsamvinnufélag Reykja-
víkur hefir 61 íbúö í smíðum
Fclagatala er mi nokkuð á áttunda hundrað
Affalfundur Byggingarsamvinnufélags Reykjavíkur var hald-
inn síffastl. föstudagskvöld. Félagiff er nú aff láta ljúka viff smíði
38 íbúða viff Barmahlíff, en hefir auk þess í smíffum 23 sænsk
hús I Kleppsholti. Bauff Guðlaugur Rósinkranz, formaffur félags-
ins, blaffamönnum aff skoffa framkvæmdir félagsins um helgina
og skýrði fyrir þeim starfsemi þess.
Byggingarsamvinnufélag
Reykjavíkur var stofnað sam-
kvæmt lögum, er sett voru að
frumkvæði Framsóknarmanna.
Tók félagið þegar til starfa á
hsama ári og það var stofnað,
1933, og hefir nú alls lokið við,
eða er að ljúka við, smíði 122
íbúða handa félögum sínum.
Félagsmenn eru nú 764, en gera
má ráð fyrir, að nokkrir af þeim
séu annað hvort búnir að eign-
ast hús, eða kæri sig ekki um að
byggja að svo stöddu. Þó eru
mjög margir félagsmenn, sem
bíða eftir íbúðum og skipta þeir
hundruöum. Hins vegar er það
mjög takmarkað, hvað félagið
getur ráðist i að byggja.
Það hefir mjög háð starfsemi
(Framliald á 4. síðu)
Guðlaugur Rósinkranz.