Tíminn - 23.05.1947, Blaðsíða 3
93. blat*
TÍMEVIV, iöstmlagiim 23. maí 1947
3
Kristján Benediktsson:
Rangindi löggjafarinnar um
almannatryggingar
Ég hefi fyrir nokkru skrifað
grein i Tímann um almanna-
tryggingarnar. Ég benti þar á,
að frá mínum bæjardyrum séð,
hefði persónutryggingargjaldið
átt að vera lægra en það nú er
ákveðið. Ég benti þar á, að al-
mannatryggingalöggjöfin ætti
umfram allt að vera samhjálpar-
starfsemi þegnanna og því eðli-
legt, að hinn sameiginlegi sjóður
þegnanna, ríkissjóður, bæri að
meira parti byrðirnar af trygg-
ingunum en nú er gert ráð fyrir
og á þann hátt, í gegnum fjár-
öflun til ríkissjóðs, láta breiðu
bökin bera byrðina að talsvert
miklu leyti meira en þau veiku.
Ég benti á, hve fráleitt mér
sýndist, að láta unglinga frá 16
—18 ára, sem ekkert eiga og litl-
ar tekjur hafa, greiða svona
hátt tryggingargjald, sem nú er
gert ráð fyrir, og einnig fólk á
aldrinum frá 60—67 ára, sem er
í flestum tilfellum orðið þá lítt
vinnufært og í mörgum tilfell-
um hefir þá lítið fé milli handa
þótt það hafi unnið mikið og
hamingjudrjúgt starf fyrir
þjóðfélagið.
Síðan ég skrifaði þessa um-
ræddu grein, hafa margar radd-
ir komið fram, er benda á hversu
mikil hrákasmíði almanna-
tryggingalöggjöfin er, á svo
mörgum sviðum, og hafa strax
komið fram margar tillögur til
breytinga og bóta á löggjöfinni,
þótt lítið hafi verið komið inn á
þau atriði er ég benti á í grein
minn.
Nú við byrjunarframkvæmd
almannatryggingala^anna hafa
komið fram ýms atriði til gjalda,
er mann óraði ekki fyrir í byrj-
un og skal þá fyrst nefna trygg-
ingarskírteinið selt á kr. 30,00.
Það er dýrt pappírsblað.
Kem ég þá að skyldu þeirri,
sem lögð er á herðar bændum
sem og annarra framleiðenda,
að slysatryggja það fólk, er hjá
þeim vinnur að framleiðslunni.
Þetta atriði sýnir bezt, að slysa-
tryggingin er aðeins fyrir laun-
þega, ekki fyrir framleiðendur,
enda þótt svo sé komið, að erfitt
sé að fá fólkið til að reka fram-
leiðslustarfsemi vegna þess að
önnur störf borga sig betur og
eru áhættuminni, og ríkið verð-
ur að ábyrgjast og kaupa ýmsar
framleiðsluafurðir. Þrájtt fyrir
þetta allt eru framleiðendur
látnir greiða slysatryggingar-
gjald fyrir launþegana, sem
hafa þó í mörgum eða kannske
i flestum tilfellum hærri laun
en framleiðandinn. Það lítur út
fyrir, að með þessu sé löggjafinn
hannsskólann í Gautaborg, Elov
Lindelv, skrifar um þessi mál í
Pædagogisk Psykologisk Tid-
skrift, og telur þetta ánægju-
lega o^ heillandi viðbót við
sjálft skólastarfið og uppbót á
því. Mestallt þetta starf er unn-
ið og leitt af kennurum skólans,
annað hvort sem sjálfboðastarf,
eða fyrir einhverja þóknun.
Skólastjórinn lýsir þessari
starfsemi í skóla sínum þannig:
Unnið er alla virka daga frá kl.
17,30—19,30, en tvö kvöld í viku
frá 19—21. Viðfangsefnin eru
þessi eftir eigin vali þátttak-
enda:
Kennsla í söng og alls konar
hljóðfæraleik. í þessum flokki
voru t. d. myndaðir 3 kórar. Þá
er teikning tveir flokkar, tré-
smíði, tveir flokkar, málmsmíði,
saumaskapur, leikfimi og íþrótt-
að hvetja framleiðendur til að
hverfa frá framleiðslunni til
launastarfsins. Þetta er svo frá-
leitt sem nokkuð getur verið.
Þá skulum við athuga um síð-
ustu málsgrein 46. gr. almanna-
tryggingalaganna, þar sem að
sagt er: Börn atvinnurekanda
yngri en 16 ára, kona hans og
foreldrar eða fósturforeldrar
eiga ekki rétt til slysabóta þótt
þau vinni í þjónustu hans. Hvað
er hér verið að segja okkur? Það
er verið að segja okkur, að
venslafólk okkar, sem vinnur
með okkur að framleiðslunni, er
gert réttlaust til slysabóta þótt
eitthvað' kunni upp á það að
falla. Ef kona mín vinnur með
mér að framleiðslustörfum og
slasast við þá vinnu fær hún
engar slysabætur. Nú verð ég að
fá mér annan kvenmann til að
geta haldið starfseminni áfram,
hún fær slysabætur, ef hún
slasast við vinnuna. Af hverju
er þessi munur ger. í öðru til-
fellinu er um að ræða konu
framleiðanda, í hinu tilfellinu
er það launþegi, sem á hlut að
máli. Þarf ég að segja meira um
þetta, eða misskil ég þessi at-
riði tryggingalaganna, eða er
slysatryggingin aðeins fyrir eina
stétt þjóðfélagsins, launastétt-
ina.
Nei, við eigum öll, sem vinnum
þjóðnýt störf fyrir land vort og
þjóð að vera slysatryggð. Við
vinnum öll í þarfir þjóðfélagsins
og þjóðfélagið sem heild á að
bera aðalbagga þeirra slysabóta,
en vilji löggjafinn hafa einhvert
persónugjald vegna slysatrygg-
inganna eiga allir að greiða það,
sem þátt taka í starfi og má það
persónugjald vera lágt, en stig-
hækkandi, eftir því, sem starfið
er erfiðara og hættumeira,' enda
eiga slík störf að vera betur
borguð en áhættuminni störf og
erfiðisminni.
Svo eigum við líklega bráðum
von á atvinnuleysistrygginga-
löggjöf. Fyrir hverja verður hún
gerð, og hverjir verða látnir
bera hana uppi? Ekki verður
hún gerð fyrir þá, sem setið haffi
eftir í sveitinni og hafa tekið að
sér að bæta kotið, svo að þar
verði lífvænlegra í framtíð, og
ekki heldur fyrir þá, sem byrj-
að hafa með lítinn bát til út-
gerðar og hefir auðnazt að færa
út kvíarnar og stækka útgerðar-
fyrirtæki,. svo að það geti veitt
framtíðaratvinnuöryggi. En
þessir aðilar verða kannske
látnir bera byrðarnar af at-
vinnuleysisllöggjöfinni? Verður
(Framhald á 4. síðu)
ir, margir flokkar, og er þá skipt
eftir aldri. Þá eru þarna nám-
skeið í heilsufræði og heilsu-
vernd. Leshringur í ensku, eðlis
fræði og efnafræði. Þá starfar
þarna bókbandsflokkur, flokkur,
sem æfir smásjónleika, flokkur,
sem gerir svifflugur, og auk þess
alls konar klúbbar, sem venju-
lega eru nemendur úr einhverj-
um ákveðnum bekk, er samein-
ast um eitthvert áhugamál sitt.
Eru t. d. frímerkjasafnarar,
hafa áhuga fyrir hljómlist, eða
eitthvað annað. í kringum þetta
myndast síðan ýms smáfélög, er
halda sína fundi. Þessi félög
efna svo í sameinipgu til leik-
kvölda, ferðalaga, hljómleika,
kvöldskemmtana og foreldra-
funda. Allt er þetta miðað við
veturinn 1945—46.
Framhald.
I Gunnar Widegren:
Ráðskonan á Grund.
FIMMTÁNDI KAFLI.
Hjartans engillinn minn!
Skjöldur þrífst ágætlega hjá okkur og hagar viðmóti
sínu eftir því, sem honum virðist um mannvirðingar
okkar. Hann er vingjarnlegur og umburðarlyndpr við
húsbóndann, glettinn og gamansamur við Hildigerði,
en alvarlegur, þegar ég á hlut að máli. Þetta er áreið-
anlega mjög skynsamur hundur. Vei þeim, sem ætlaði
að rænast inn á okkar lóð. Hólm liðsforingi á það til að
vera talsvert brellinn við blíða kynið. Hann var að
reyna að spreka mér til hérna um kvöldið, þegar þeir
karlmennirnir sátu að drykkju úti á svölunum, og varð
þá á að klípa mig í — ja við skulum segja handlegginn.
Ég var ekki fyrr búin að reka upp viðeigandi skræk
en eiltthvert ferlíki steypti sér yfir liðsforingjann af
slíkum ofsa, að bæð stóll og maður endaveltust á gólf-
inu. Þetta var Skjöldur — hann er sannarlega okkar
sverð og skjöldur hér á heimilinu. Liðsforingjanum varð
fyrir að þrífa í borðdúkinn um leið og hann missti
jafnvægið, og þar eð maðurinn er sæmilega handfastur,
sem ég get sjálf borið um, varð dúkurinn honum nátt-
úrlega samferða á gólfið, ásamt nokkrum diskum og
talsverðu af heitum mat og smurðu brauði, stórri
könnu fullri af öli, tveimur glösum og flösku af sænsku
brennivíni, sem hafnaði ofan éf^llri hrúgunni og brotn-
aði ekki, húsbóndanum tii mikils léttis. Tappinn var
líka í flöskunni, svo að það fór ekki dropi til spillis..
— E-há og einmitt. Svona hund hefðirðu alltaf þurft
að hafa nálægt þér, Hólm. Þá væri margt ógert af því,
sem þú hefir glæpzt til að gera um dagana, sagði hús-
bóndinn, þegar mannhróið brölti á fætur og greiddi
sósuna, sem átti að vera út á hanasteikina, úr þunnu
hárinu.
— Þú ert hreint sá bezti félagi, sem ég á ....
skemmtilegt var það nú eins og það var. Og þó að
stúlkurnar séu viðsjálar og snúi við okkur bakinu fyrr
en varir, þá eigum við alltaf vísa huggun á elliárunum,
því að flaskan sveik okkur ekki — það geturðu sjálfur
séð.
— E-há, ja-há, sagði húsbóndinn. Mikið gerir ellin
að. Við skulum þá neyta náðarmeðalanna, þegar stúlk-
i urnar eru búnar að þrífa þig dálítið.
Síðan þetta gerðist réttir Hólm liðsforingi aldrei svo
mikið sem litla fingur að okkur, kvenþjóðinni á Grund
—að minnsta kosti ekki, ef Skjöldur er sjáanlegur. Og
hann er einlægt á hælunum á okkur Hildigerði.
Arthúr kom hingað í dag. Krabbatíminn nálgast, og
hann ætlar að kaupa krabbaaflann hér um slóðir fyrir
hæsta verði og selja hann síðan til Stokkhólms. Þettyf
hefir engum dottið í hug fyrr. Hann hefir gert samn-
ing við álla veiðieigendur, nema Grundarbóndann. En
húsbóndinn var úti á vatni, þegar Arthúr kom til þess
að leita hófanna um samning, og hann varð að bíða
lengi eftir honum.
Ég var að hreinsa baunir, sitjandi á eldhúsborðinu,
Hildigerður stóð við uppþvott, en Skjöldur lá á gólfinu
og hafði vakandi auga á Arthúr, sem skálmaði fram
og aftur um eldhúsgólfið i*skósiðri gúmmikápunni, sem
hann tygjast, þegar hann notar mótorhjólið, og út-
rósaði fyrir okkur með miklum fettum og brettum,
hversu stórkostlegan gróða hann myndi hafa af
krabbaverzluninni.
Allt í einu nam hann staðar fyrir framan mig og
hrópaði:
— Það er alveg satt, Anna — þú átt hjá.ajér fimmtán
krónur. Lund fékk 150 krónur fyrir Skjöld, og ég fékk
20% fyrir milligönguna. Þú færð helminginn af þvi
fyrir það, sem þú lagðir til málanna, eins og okkur
kom saman um.
Þá missti Hildigerður bolla á gólfið, og þar eð það er
örruggasta merkið um, að stormur sé i aðsigi, flýtti ég
mér að segja:
— Já, ágóðahluturinn — ég átti víst ekki að fá hann
ein. Hildigerður mælti ekki síður með því, að kaupin
tækjust, heldur en ég, og ef þú ætlar einhverju að víkja
að okkur fyrir liðveizluna, þá skiptist það jafnt á milli
okkar Hildigerðar. Það yrðu þá sjö krónur og fimmtíu
-feurar handa hvorri.
— Eins og þú vilt, sagði Arthúr, jafn riddaralegur
og venjulega.
Hildigerður tók þegjandi við sínum hluta af her-
fanjjinu, og það boðaði ekki neitt gott. Ég fann strax
að loftið var lævi blandið, svo að ég reyndi að fitja upp
á einhverju, er gæti komið öllum í gott skap að nýju.
En Arthúr átti sér einskis ills von og bætti nú gráu
ofan á svart. Hann þreif í öxlina á mér, og skók mig
til og sagði:
— Það var lóðið, elsku bróðir, stundi Hólm. En
— Arrr, urraði Skjöldur — lítil áminntog við fyrsta
brot.
— Þegiðu, Skjöldur, sagði ég. Þessi náungi má taka
eins mikið á mér og hann vill.
— Nei — hann má það ekki, emjaði Hildigerður með
grátstafinn i kverkunum.
Gctum afgrcitt nú þegar
handsáðvélar „Nordland”
fyrir grasfræ.
Samband ísl. samvinnufélaga
AUGLÝSING
um umferö i Reykjavík
Bæjarstjórn Reykjavíkur hefir, með tilvísun til
7. gr. umferðarlaga nr. 24 frá 1941, samþykkt að
Hringbraut skuli teljast aðalbraut, þó með þeirri
undantekningu, að Laugavegur og Hverfisgata njóti
forréttar fram yfir Hringbraut.
Aðalbrautir njóta þess forréttar, að umferð bif-
reiða og annarra ökutækja frá vegum, er að þeim
liggja, skal skilyrðislaust víkja fyrir umferð aðal-
brautar eða staðnæmast áður en beygt er inn á
aðalbraut, ef þess er þörf.
Lögreglustjórinn í Reykjavík, 21. mal 1947.
Sigurjón Sigurðsson
settur.
Tilkynning
frá rannsóknarlögreglunni
Sunnudaginn 11. ágúst 1946 um kl. 13,30 varð fær-
eyskur maður fyrir einni af áætlunarbifreiðum
Hafnarfjarðar í Fossvogi milli sléttuvegar og Foss-
vogsvegar, og beið hann samstundis bana.
Bifreið nokkra bar þarna að skömmu eftir að slys
þetta skeði/ og flutti stjórnandi hennar lík Færey-
ingsins á Landsspítalann. Þar eð líkur eru til, að
bifreiðarstjóri þessi muni geta gefið einhverjar upp-
lýsingar um slys þetta, en ókunnugt er, hver hann
er, biður rannsóknarlögreglan hann um að koma til
viðtals við sig hið fyrsta.
Mál út af nefndu slysi er nú fyrir hæstarétti.
Rannsóknarlögreglan
TILKYNNING
til innflytjenda
Viðskiptaráðið hefir í hyggju að veita innflutnings-
leyfi fyrir vörum frá Ítalíu, sem greiddar verða með
lírum, ef verð og afgreiðslumöguleikar eru þannig
að Viðskiptaráðið geti fallizt á.
Umsóknir skulu sendar Viðskiptaráði fyrir 1. n. m.
og skulu fylgja þem upplýsingar um verð, gæði og
afgreiðslumöguleika varanna.
Reykjavík 21. maí 1947.
V iðskiptaráð
<»
o
o
o
o
o
O
o
o
O
O
< >
<»
<>
o
<>
<>
<>
<»
<»
<'
<>
<>
<»
< >
<»
<>
<»
<»
<>
o
<»
Bændur og útgerðarmenn!
Tengill h.f., Heiði við Kleppsveg, sími 5994 tekur að
sér hvers konar raflagnir og mótorviðgerðir, ásamt
uppsetningum á stærri og smærri rafstöðvum.
Útvegum allt fáanlegt efni. Sendum gegn póstkröfu.
Skrifið. Símið.