Tíminn - 31.05.1947, Blaðsíða 3

98. blað
TtMIMlV, laagardagiim 31. maí 1947
3
FIMMTUGUR:
Björn Haraldsson
bóndl, Anstnrgörðum, Kelduhverfi.
Björn Haraldsson, bóndi - í
Austurgörðum er fimmtugur i
dag. Hann er fæddur að Aust-
urgörðum 31. maí 1897, sonur
Haraldar Ásmundssonar bónda
þar og Sigríðar Sigfúsdóttur
konu hans. Björn ólst upp í
Austurgörðum, en fór síðar í1
Gagnfræðaskólann á Akureyrt
og lauk prófi þaðan árið 1921.
Björn kvæntist árið 1939 Þor-
björgu Þórarinsdóttur frá Kolla-
vík í Þistilfirði. Þau eiga tvö
börn.
Björn tók við búi í Austur-
görðum og hefir búið þar síð-
an. Hann hefir lagt mikið
kapp á að bæta jörð sína og
reynzt frábær atorkumaður við
það sem annað, er hann hefir
tekið sér fyrir hendur. Hann
hefir byggt vandað íbúðarhús á
jörð sinni svo og öll peningshús
frá grunni og vandað til þess á
alla lund. Hann hefir einnig
aukið mjög ræktunarland jarð-
arinnar og girðingar. Björn hef-
ir þannig búið á jörð sinni eins
og duglegur og hagsýnn ís-
lenzkur bóndi getur bezt gert.
En þótt starf Björns í bú-
skapnum sé þegar mikið við
miðmunda ævinnar, þá hefir
hann komið víðar við og lagt
drjúgan skerf til annarra þjóð-
þrifamála. Eins og eðlilegt er
nm athugulan, vel menntaðan
og ósérplæginn mann, hafa
hlaðizt á Björn margvísleg
trúnaðarstörf fyrir sveitarfélag
hans og sýslu. Hann hefir átt
sæti í hreppsnefnd um margra
ára skeið og verið oddviti all-
lengi. Hann hefir einnig lengi
verið formaður skólanefndar.
verið í skattanefnd, átt sæti i
stjórn Kaupfélags N.-Þingey-
inga og innt af höndum marg-
vísleg félagsstörf önnur.
Björn hefir verið heill og
traustur áhugamaður um hvers
Gu.nn.ar Widegren.
konar framfarir og félagsmál og
hefir ritað allmargt greina til
framdráttar áhugamálum sín-
um, og verið þar fastur fyrir í
sókn og vörn eins og öllu starfi
sínu. Hann er einnig mjög bók-
hneigður maður og víðlesinn.
Björn hefir ætíð verið ötull
Framsóknarmaður og reynzt
þar hinn nýtasti liðsamður, og
hefir hann marg oft lagt flokkn
um og framfaramálum hans
skeleggt liðsinni bæði í ræðu
og riti og með margvíslegu öðru
starfi. Á hann sérstakar þakkir
skyldar fyrir það.
Björn er vinmargur og vel
kvnntur og munu allir, er
þekkja hann, vilja flytja honum
þakkir fyrir kynninguna og
j störfin á liðnum árum og færa
honum hugheilar óskir um kom-
andi ár og óunnin störf, þvf
að enn á hann langan starfsdae
,’hunda
Samvinnubú
CFramhald af 2. síðuj
vantar einatt nógu almenna og
skýra hugsun í þessu efni. Við
verðum að gera okkur þess fulla
grein, að þegar eitt býli fellur i
auðn, þá er hætt við, að annað
komi á eftir og svo koll af kolli.
Fyrir hvert sveitarfélag, sem
tapar af tölu býla sinna og ef
fólkinu fækkar að sama skapi,
þá er það sannarlega blóðtaka
frá efnahags- og menningarlegu
sjónarmiði séð og stefnir til
meiri eða minni landauðnar.
Þegar við stofnum til sam-
vinnubús, þá eigum við strax í
byrjun að ákveða framleiðslu-
magn búsins, það magn á að
miðast við tölu þeirra, sem að
búinu standa, og það verður
að vera það mikið, að það skili
ekki minni arði en aðrar stéttir
hafa upp úr sinni vinnu, hér
má ekkert handahóf eiga sér
stað, heldur skýr og ákveðin
áætlun, sem verður að öllum
viðráðanlegum ástæðum að
haldast.
Um leið og framleiðslumagn
búsins er ákveðið verður jafn
framt að ákveða það magn af
heyi og garðmat t. d., sem hver
fjölskylda og einstaklingar ættu
að fá úr heildarafrakstri bús-
ins. Grundvöll til sem réttlát-
astra skipta í þessu efni finna
þeir er til búsins stofna, og frá
mínu sjónarmiði séð er það lít-
ill vandi.
Um leið og ég læt máli mínu
lokið vil ég benda á að ég hef
talið helztu kosti, sem ég hefi
komið auga á í sambandi við
samvinnubú, en svo koma gall-
ar þess segir e. t. v. eitthvert
ykkar, og ég efast ekki um, að
þá megi finna.
Eg skal ekki dylja þess að í
viðtali við einstaka menn um
samvinnubú hefir mér verið
bent á, að hver höndin mundi
verða þar upp á móti annarri,
af því allir vildu ráða. Ég hefi
fyllilega reynt að gera mér grein
fyrir þessu og ekki getað fund-
ið þau ásteytingarefni, sem
sumir hafa viljað vera láta. í
samvinnubúi, eins og ég hefi
drepið á hér að framan, að ég
hugsaði það grundvallað, hefi
ég ekki fundið þau sundurlynd-
isefni, sem ættu að þurfa að
rjúfa samstarfið, af því sam
vinnan á fyrst og fremst að
vera um þá höfuðþætti búrekst-
ursins, sem sízt væri ástæða að
deila um. Þó menn láti sér detta
í hug, að misklíð kynni að rísa
út af skiptum á framleiðslu bús-
ins, svo sem heyi og garðmat
þá ætti það ekki að þurfa að
koma fyrir, heyinu yrði skipt
böggum eða vagnhlössum, en
kartöflurnar yrðu lagðar í einn
reikning og verði þeirra skipt
eftir því sem í hvers hlut ætti
að koma.
Nábúakrytur var algengur á
okkar landi. Nú held ég að
fólkið sé víðast búið að hefja
sig yfir smámuni hans. f fleir-
býli, þar sem ég þekki til, er
samstarf milli manna hið bezta
fólkið reynir að laga sig hvað
eftir öðru svo ekki verði á
rekstrar. Flestum skilst nú orð-
ið, að sundurlyndisfjandinn
stýrir hvergi happi í samstarfi
manna, og sá skilningur mundi
vonandi ríkja hjá þeim, sem
hefðu víðsýni til þess að stofna
til samvinnu í búskap.
Steinþór Þórðarson.
Ráðskonan á Grund
Maddaman kom fram í eldhúsið og tilkynnti, að
„biskupinn hefði látið í ljós þá ósk, að það af starfs-
fólkinu, sem gæti því við komið, hlýddi á aftansöng-
inn“. Þetta kom sér bölvanlega fyrir mig, því að ég
hafði hugsað mér að sæta lagi og smygla bréfi inn í
herbergi Svans, meðan guðsþjónustan færi fram, og
segja honum, hvernig í öllu lægi. Hann ætlaði sem sé
að gista um nóttina. Ég var viss um, að hann myndi
gæta tungu sinnar, ef ég segði honum sannleikann.
Eftir aftansönginn var reitt fram te, og þeim sókn-
arbarnanna, sem við guðsþjónustuna höfðu verið, var
boðið til tedrykkjunnar. Trjágarðurinn var því mor-
andi af fólldi. Við frammistöðustúlkurnar höfðum
ærnu að sinna fyrst um sinn. Svanur gaut til mín aug-
unum, þegar hann sá mér bregða fyrir, en þó aðeins
í laumi, og ég beið færis að gefa honum eitthvert
merki — drepa tittlinga framan í hann eða leggja
fingurinn á varirnar. Ég vissi, að hann myndi þá
strax skilja, að hér voru maðkar í mysunni, og bíða
rólegur eftir nánari skýringu á framferði mínu. En
ekkert tækifæri gafst. í hvert skipti, sem ég leit til
hans, sá ég aðeins ringlaðan mann, sem ekki var hægt
að gefa neitt merki. Gáski og örvænting toguðust á í
huga mínum.
því að það er svei mér ekki slorlegt fyrir nítján ára
stúlku að sitja í bíl við hliðina á laglegum og skraf-
hreifum presti. Svanur talaði í sífellu, og hún greip
andann á lofti, dæsti af hamingju og sagði ekik annað
en já og nei. Við fjórmenningarnir í aftursætinu lék-
um á als oddi og veltumst um af hlátri. Sérstaklega
var mikill gáski í mér, því að nú gerði ég mér vonir
um að geta brugðið öruggu hafti á tungu Svans. Mér
fannst mér borgið, og ég hrópaði í huganum ferfalt
húrra fyrir sveitalífinu.
Svanur hagaði sér eins og slungnasti herforingi.'
Hann skilaði stúlkunum heim í hlað, einni og einni,
unz ég var ein eftir í bílnum hjá honum. Þá var ekið
til Grundar. Fyrstu mínúturnar þagði ég eins og steinn.
Ég beið þess, að Svanur ryfi þögnina, en hann þagði
líka, því að hann vildi sýnilega, að ég yrði til þess.
En þegar þögnin var orðin óþægilega löng, hóstaði
Svanur.
— Elsku Svanur, sagði ég, og um leið tók bíllinn
harðan kipp, þvi að Svani varð það á að stiga helzt
til fast á benzíngjafann, svo að dálítið virtist honum
verða hverft við. Ég get ekki að þvi gert, sagði ég —
þetta er ég sjálf og engin önnur.
Þá snarstöðvaði hann bílinn, svo að hvein í heml-
unum.
— Eitt uppátækið enn, sagði hann. Ég hefði svo sem
átt að vita það strax. Komdu nú og setztu hérna hjá
mér og þyldu alla syndajátninguna undandráttarlaust.
Hvað á þetta eiginlega að þýða? Ertu byrjuð aftur á
sömu strákapörunum og þú tamdir þér í menntaskól-
anum eða hefirðu kannske gert þig seka um eitthvað
glæpsamlegt?
Ég hlammaði mér niður við hliðina á Svani, og við
tókumst innilega í hendur. Og nú sagði ég honum
alla sólarsöguna og klykkti út með þessum orðum:
— Og svo skilurðu, elsku Svanur, að þetta hefi ég
sagt þér i trúnaði, og þú verður að þegja yfir því eins
og skriftum deyjandi manns, að minnsta kosti meðan
ég er á Grund.
— Þú hefir alltaf verið glanni, og ég hefði undir eins
getað unnið að því sáluhjálpareið, að þetta varst þú,
sagði Svanur hlæjandi. En ég vissi ekki, hverju ég átti
að trúa, þegar allir kölluðu þig Önnu, og sjálf þúað-
irðu allan stelpuskarann, sem gekk um beina. Það er
kominn tími til þess, að einhver viti borinn maður
taki þig í karphúsið.
— Guð forði mér frá því!
— Annars ætlaði ég að koma við heima hjá þér í
þessari ferð, sagði Svanur.
— Það var fallega hugsað af þér að ætla að hitta
pabba og mömmu ....
— Enga vitleysu! Þú veizt ofurvel, hvern ég ætlaði að
hitta, Alfa, sagði Svanur. Það voru ekki fyrst og fremst
foreldrar þínir, heldur þú sjálf, sem ég átti erindi við.
Mér hefir oft orðið hugsað til þín upp á siðkastið, Alfa
— já, núna eftir að allt réðist um lífsstarf mitt. Og
nú, þegar ég ætlaði loks að fara að heimsækja þig,
skýtur þér allt í einu upp á leið minni. Er það ekki
vísbending frá sjálfri forsjóninni?
— Vertu sjálfur ekki með neina vitleysu, Svanur,
sagði ég. Við skulum tala um eitthvað annað. Mér þykir
það leiðinlegt þín vegna, en ég bið þig að halda ekki
þessu samtali áfram á þann hátt, sem þú byrjaðir það.
Það yrði aðeins okkur báðum til leiðinda.
— En elsku Alfa, sagði Svanur. Það var nú svo góð
vinátta með okkur á skólaárunum, og ég hefi eigin-
lega alltaf litið þannig á, að við værum hér um bil
trúlofuð — það vantaði bara herzlumuninn, þó að
stundum hafi liðið heil ár milli þess, sem fundum
okkar hefir borið saman. Ég gleymi aldrei fyrsta og
eina kossinum okkar ....
Mér var órótt í skapi, þótt ég reyndi að vera glað-
leg á svipinn, þegar ég tók á móti launum mínum fyr-
íííííííííííííííííííííííííííííííííííííííííííííííííííííííííííííííííííiííííííííííi
Kaupfélög!
FJÖLYRKJAR
Planet Junior nr. 11
Samband ísl. samvinnuf élaga
5444ÍÍ4ÍÍÍÍÍ4Í5ÍÍ5ÍÍÍ4ÍÍÍÍ4ÍÍÍ4ÍÍÍ4ÍÍÍÍÍÍÍÍÍ4ÍÍÍÍÍÍÍÍ4ÍÍ4Í5Í4ÍÍÍÍÍÍÍÍÍÍ4Í4ÍÍÍW
! Sjómannahátíðahöldin
1947
10. sjómannadagur
Laugardaginn 3/. maí:
Kl. 15,00 Kappróður á Rauðarárvíkinni og sundkeppni
við Reykjavíkurhöfn.
Veðbanki starfræktur
Tónleikar.

Sunnudaginn 1. júni:
Kl. 8,00 Fánar dregnir að hún á skipum.
— 9,00 Unglingar og aðrir, sem ætla að selja blað og
merki dagsins, komi í verkamannaskýlið.
Há sölulaun.
— 10,30 Reipdráttur á uppfyllingunni framan við há-
skólann.
— 12,45 Safnazt saman til hópgöngu sjómanna við
Tjörnina hjá Miðbæjarbarnaskólanum.
— 13,15 Hópgangan leggur af stað með Lúðrasveit
Reykjavíkur í fararbroddi.
Albert Klahn stjórnar.
Gengið verður um Fríkirkjuveg, Skothúsveg,
Tjarnargötu, Vonarstræti og Templarasund.
Staðnæmst við Austurvöll.
— 14,00 Minningarathöfn og útisamkoma af svölum
Alþingishússins:
Lúðrasveit Reykjavíkur leikur á Austurvelli.
Guðmundur Jónsson syngur einsöng.
Biskupinn yfir íslandi, hr. Sigurgeir Sigurðs-
son, minnist látinna sjómanna.
Ávörp flytja:
Forsætisráðherra, Stefán Jóhann Stefánsson.
Fulltrúi útgerðarmanna, Tryggvi Ófeigsson.
Fulltrúi sjómanna, Böðvar Steinþórsson matsv.
Um kvöldið verður sjómannahóf að Hótel Borg, og dans-
leikir í Sjálfstæðishúsinu, Tjarnarcafé, Breiðfirðingabúð
og Iðnó, og ennfremur gömlu dansarnir í Alþýðuhúsinu við
Hverfisgötu og Þórscafé.
Aðgöngumiðar að dansleikjunum verða seldir á viðkom-
andi stað kl. 5 e. h. á sjómannadaginn.
Fulltrúaráð sjómannadagsins
Gagnfræðaskólinn
í Reykjavík
Innritun nýrra nemenda fer fram i skólanum við Lind-
argötu laugardaginn 31. maí kl. 9—12 og mánudaginn 2.
júní kl. 9—12 og 4—7.
Nýir nemendur hafi með sér skírteini um fullnaðarpróf
úr barnaskóla.
Eldri nemendur segi til á sama tíma, hvort á að ætla
þeim skólavist í 2. eða 3. bekk næsta vetur. Áður sendar
umsóknir þarf að endurnýja, ef ekki hafa fylgt allar nauð-
synlegar upplýsingar.
Sími í skólanum 3745.
Engin afgreiðsla heima hjá skólastjóra.
Ingimar Jónsson.