Tíminn - 04.06.1947, Blaðsíða 1

ritstjóri: i
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
ÚTGEFANDI:
FRAMSÓKNARFLOKKTJRINN
Sítnar 2353 og 4373
PRENTSMIÐJAN EDDA hi.
I .ITSTJÓRASKRIPSTOFDR:
EDDUHÚSI. Llndargötu 9 A
Símar 2353 og 4373
AFGREH>SLA, INNHEIMTA
OO AUGLÝSINGASKRIFSTOPA:
EDDUHÚSI, Lindargöw 9A
Siml 2323
31. árg.
Rcykjavfik, miðvikudaginn 4. jiíní 1947
100. blað
ERLENT YFIRLIT:
Brautryðjandi nýs ríkis
Rarátta AIi Jinnah fyrir ríki Múhameðs-
trúarmanna á Indlandi ber tilætlaðan
árangur.
Samkvæmt tillögum brezku stjórnarinnar um valdaafsal Breta
í Indiandi, er það á valdi Múhameðstrúarmanna sjálfra að á-
kveða hvort landinu verður skipt í tvö sambandsríki, Hindustan
og Pakistan, sem munu þó hafa ýms mál sameiginleg. Þar sem
Uklegt þykir, að tillögur þessar verði samþykktar, hefir loks ræzt
draumur þess af forráðamönnum Indverja, er ákafast hefir bar-
izt fyrir þessari skiptingu, en það er Jinnah, foringi Múham-
eðstrúarmanna. Ýmsir miður góðgjarnir andstæðingar hans hafa
stundum haldið því f ram, að þessi barátta hans hafi öðrum þræði
verið sprottin af því, að hann vilji skipa æðstu virðingarstöðu í
ríkinu, en ekki þótt líklegt, að sá draumur gæti rætzt með öðru
móti.
Getsakir þær um Mohammed
Ali Jinnah, sem nefndar eru hér
á undan, kunna að einhverju
jeyti að stafa af því, að hann
er ekki Múhameðstrúarmaður
að uppruna, heldur kominn af
hindúneskum foreldrum, alinn
upp i trft þeirra og var um nokk-
urt skeið einn af leiðtogum
Kíongressflokksins og samverka-
maður Gandhis. Vegna ágrein-
Þýöingarmikil umbót í hafnarmálum dreifbýlisins
ALI JINNAH
irigs, sem reis milli hans og ann-
arra foringja flokksins, gekk
hann úr flokknum, gerðist Mú-
hameðstrúarmaður og varð
brátt aðalleiðtoginn í flokki
þeirra. Síðan hefir hann verið
einn harðskeyttasti andstæðing-
ur Kongressflokksins og öflug-
asti talsmaður þess, að myndað
yrði sérstakt ríki Múhameðstrú-
armanna í Indlandi.
Jinnah. er'fæddur 1876 af
vel efnuðum foreldrum. Hann
lauk laganámi í Englandi og er
sagður tala ensku betur en móð-
urmál sitt, sem kallast guerati
Á námsárunum var það heitasta
ósk hans að verða enskur þing-
maður. Eftir heimkomuna til
Indlands "varð hann málaflutn-
ERLENDAR FRÉTTIR
Tillögur breiku stjórnarinnar
1 Indlandsmálunum voru birtar
af Atlee og Mountbatten i gær.
Samkvæmt þeim á að fara fram
atkvæðagreiðsla um það, i þeim
fylkjum, þar sem Múhameðs-
trúarmenn eru fjölmennari,
hvort þeir skuli áfram vera inn-
an alríklsins eða mynda sérstakt
rlki. Fulltrúar helztu stjórn-
málaflokkanna 1 Indlandi hafa
lýst sig fylgjandi tillögum þess-
um. Atkvæðagreiðslan á að
fara fram eins fljótt og hægt er.
Sérstök nefnd, sem átti að
gera tillögur um hervarnir
Bandaríkjanna, hefir lagt til að
komið verði á almennri sex
mánaða herskyldu.
Bandaríkjastjórn hefir frest
að lánveitingum til Ungverja
lands þangað til öruggari fregn-
ir hafa borizt um stjórnarskipt-
lh þari -
ingsmaður um nokkurt skeið,
unz hann hóf afskipti af stjórn-
máium. Síðan 1934 hefir hann
verið formaður flokks Múham-
eðstrúarmanna. Flokkurinn var
áhrifalítill, þegar Jinnah tók við
forustu hans, en hann hefir gert
hann að slíku áhrifavaldi í ind-
verskum stjórnmálum, og nú er
komið á daginn. Hann hefir
reynzt frábærlega snjall áróð-
ursmaður og kunnað vel að not-
færa sér það, að Múhameðs-
trúarmenn eru yfirleitt lakar
settir efnahagslega en Hindúar.
Jinnah er sagður evrópiskast-
ur allra indverskra stjórnmála-
manna í útliti og framgöngu.
Hann klæðist aldrei indversk-
um búingi, heldur gengur jafn-
an á jakkafötum. Hann getur
átt það til að vera manna mest
fráhrindandi, en yfirleitt er
hann mjög alúðlegur og elsku-
legur í viðmóti. Hann er hár
vexti, grannur og holdskarpur í
andliti. Gáfur hans eru viður-
kenndar af öllum, en andstæð-
ingarnir gruna hann um græzku.
Jinnah er vel efnaður og
berst allmikið á. M. a. hefir
hann eigin lífverði. Hann býr
með systur sinni siðan kona
hans dó. Dóttur sina-rak hann
frá sér, þegar hún giftist kristn-
um manni og hefir ekki viljað
heyra hana eða sjá síðan. Ýms-
ir telja þetta stafa meira af
pólitiskum astæðum en trúar-
legri sannfæringu, enda henti
Jinnah sjálfan svipuð hrösun á
yngri árum, þegar hann giftist
konu af Pariættum.
Jinnah er dýrkaður og dáður
af flokksmönnum meira en
flestir stjórhmálaleiðtogar aðr-
ir, og er sagt, að hann kunni því
vel. Hann hefir alltaf átt heldur
Vingott við Breta og sagt það ó-
hikað í seinni tíð, að hann
vildi heldur áfram yfirráð Breta
í Indlandi eh yfirráð Hindúa, ef
þeir ættu að ráða öllu landinu.
Það er Jinnah, Nehru og Gand-
hi, er ráða mestu um örlög Ind-
lands á þessum þýðingarmiklu
timamótum i sögu }iess.
Síldarleit hafin
í lok síðastliðinnar viku fór
m.s. Rifsnes til slldveiða með
herpinót. Mun skipið leita síld-
ar fyrir Norður- og Austurlandi
fram að síldarvertið. Skipstjóri
á Rifsnesinu er Ingvar Pálma-
son.
Með skipinu er dr. Hermann
Einarsson fiskifræðingur, og
mun hann gera ýmsar athugan-
ir og rannsóknir 1 sambandi við
tilraunirnar.
Veiðitilraunir þessar, sem
framkvæmdar eru að tilhlutun
atvinnumálaráðuneytisins, eru
styrktar af Síldarverksmiðjum
ríkisins, SÍldarútvegsnefnd og
væntanlega einnig af öðrum að-
ilum, sem standa að sildarleit-
inni á slldarvertíðinni.
R A Ð H E R R A R KVEBJAST
Dýpkunarskipið, sem Framsóknarmenn
beittu sér fyrir að yrði keypt,
komið til landsins
Nýlega er komið til landsins fyrsta dýpkunarskipið, sem ríkið
eignast. Skipið var smiðað í Englandi og er talið mjög vandað.
Þörfin fyrir slíkt skip er mikil á mörgum hafnarstöðum og mun
óhætt að segja, að fáar framkvæmdir í hafnarmálunum bæti úr
almennari þörfum en þessi skipakaup.
Mynd þessi var tekin af þeim Marchall utanríkisráðherra Bandarikjanna,
(til hægri), og Vishinski aðstoðarutanríkisráðherra Sóvétríkjanna (til
vinstri), þegar þeir kvöddust eftír Moskvufundinn í vetur.
Flugslysið í Héðinsfiroi:
Þokubakki lagöist skyndilega yfir
um það leyti, sem slysið varð
Ríkisstjórninni hafa borizt samúoarkveðjur
víða að.
Undanfarna daga hefir verið unnið að rannsókn flugslyssins í
Héðinsfirði, en engar nýjar upplýsingar hafa komið fram, er máli
skipta. Flest virðist benda til, að dimmviðrið, sem var á þess-
um slóðum, þegar slysið gcrft'ist, hafi verið aðalorsök þess.
Ranrisókn slyssins.
Samkvæmt vitnisburði manna
á Reyðará, sem er nær slys-
staðnum en Siglunes að vestan-
verðu, flaug flugvélin mjög lágt,
er hún fór þar framhjá. Sást
hún hverfa í austurátt í stefnu
milli skerjanna Korna og
Minningarathöfn á
Akureyri á morgun
Á morgun fer fram á Akur-
eyri minningarathöfn um þá,
sem fórust með flugvélinni á
Héðinsfirði síðastl. fimmtudag,
en líkin voru öll flutt þangað.
daginn eftir slysið, eins og áður
hefir verið sagt frá. Hafa læknar
og hjúkrunarkonur nú búið um
þau.
Á fimmtudagskvöld mun varð-
skipið Ægir fara frá Akureyri
með 13 lík, sem flutt vérða suð-
ur, en 12 verða Jarðsett fyrir
norðan. Af þeim 13, sem hingað
koma, mun eitt verða jarðsett á
Eyrarbakka.
Minningarathöfn hefir þegar
farið fr^m á Akureyri um einn
farþeganna, Bryndísi Sigurðar-
dóttur frá Reykjahlíð í Mý-
vatnssveit, en lík hennar verður
jarðsett þar.
Bretar unnu
með 9:0
Fyrsti kappleikur „Queens
Park Rangers" fór fram i gær-
kvöldi. Kepptu þeir þá yið úr-
valslið úr knattspyrnufélögun-
um í Reykjavík. Úrslit urðu þau,
að Bretar unnu með 9 mörkum
gegn engu.
Nánar verður sagt frá leiknum
síðar hér f blaðinu.
Stokkskers. Næstum rétt á eftir
dimmdi þar skyndilega. Mun
flugvélin hafa lent í þessum
þokubakka og flugmaðurinn þá
ákveðið að snúa við. Benda flest
merki til þess, að hann hafi ver-
ið snúinn við, þegar slysið gerð-
ist, en sennilega hefir vindurinn
borið hann lengra inn á Heð-
insfjörðinn, en hann hefir
reiknað með. Var talsverður
vindur á þessum slóðum, er
slysið varð. En flugmaðurinn
mun hafa flogið lágt í því skyni
að hafa lándsýn áf Siglunesi,
svo að hann gæíi áttað sig
betur. £-
Þá þykir líklegt, að slysið hafi
orðið um kl. 12.48, því að úr,
sem fannst, hafði , stöðvast á
þeim tíma.
Þeir, sem hafa komið á slys-
staðinn, segja að sprengingin,
sem varð, þegar flugvélin rakst
á, hafi verið svo mikil, að stór
björg hafi Iosnað úr fjalíinu.
Allstórt svæði umhverfis flug-
vélarflakið, ber greinileg bruna-
merki. Það, sem eftir er af flug-
vélinni, er einna líkast járna-
rusli, sem liggur á við og dreif,
því að hún hefur sundrast við
sprenginguna. Er alveg sýnilegt,
að allir, sem í flugvélinni voru,
hafa látist jafnskjótt og spreng-
ingin varð.
Samúðarkveðjur.
í tilefni af flugslysinu mikla
hafa rikisstjórninni borizt sam-
úðarkveðjur frá forseta'íslands,
sem nú dvelur í Stokkhólmi,
sendiráðum Bandaríkjanna,
Bretlands, Danmerkur, Frakk-
lands, Noregs, Sovétríkjanna og
Svíþjóðar í Reykjavík.
Þá hafa einnig herra Gustav
Rasnlussen, utanríkisráðherra
Dana, og herra Otto Johansson,
fyrrv. ;sendiherra Sviþjóðar í
Reykjavik, sent utanrikisráð-
herra samúðarávörp.
Þá hefir og borizt samúðar-
kveðjá irá íslendingum i New
York ög aðalræðismanni íslands
þar.
Skipakaupin ákveðin.
Það hefir lengi verið ljóst, að
mikil þörf væri fyrir ríkið að
eiga fullkomið dýpkunarskip, en
framkvæmdir voru ekki ákveðn-
ar fyrr en á vetrarþinginu 1942
til '43. Þá fluttu tveir þingmenn
Framsóknarflokksins, Gísli Guð-
mundsson og Skúli Guðmunds-
son, tillögu til þingsályktunar
þess efnis, að ríkið keypti full-
komið dýpkunarskip eða tilsvar-
andi dýpkunartæki, sem hægt
væri að flytja á milli hafna. í
greinargerðinni var sýnt fram
á, hve slík skipakaup væri mikil
nauðsyn fyrir marga hafnar-
staði landsins.
Árangurinn af flutningi þess-
arar tillögu varð sá, að tekin var
upp I fjárlög ársins 1943 500
þús. kr. fjárveiting til dýpkun-
arskips. í fjárlögum ársins 1944
var ákveðin- jafnhá fjárveiting
i sama augnamiði. Með þessu
var lagður tryggur fjárhags-
grundvöllur að kaupum á skip-
inu, þótt ekki væri hægt að fá
það meðan styrjöldin stóð yfir.
Gerð skipsins.
Eftir styrjöldina var samið
um smíði slíks skips í Bretlandi.
Smiði þess var lokið fyrir nokkru
og kom það hingað til lands
rétt fyrir mánaðamótin. Ferðin
hingað gekk vel.
Skipið, sem hefir hlotið nafn-
ið Grettir, er nú hér í bænum,
en mun bráðlega fara norður.
Er verið að bíða eftir tveimur
stórum prömmum, sem eiga að
fylgja því og tak'a við upp-
mokstrinúm frá því og flytja
hann burtu. Prammanna er von
hingað næstu daga, en þeir eru
smíðaðir I Bretlandi.
' Lengd dýpkunarskipsins er 38
m., breidd 8V2 m. og dýpt 3.75
m. Það mun geta grafið upp á
annað þús. teningsmetra á dag,
þar sem aðstaða er góð. íbúðir
eru fyrir 12 manns á skipinu.
Verð þess mun hafa verið um
tvær milj. kr.
Dýpkunarskipið mun verða
látið hefja starf sitt á Siglu-
firði, en síðar mun ætlazt til,
að það fari til Sauðárkróks og
Ólafsfjarðar. Er mikil þörf fyrir
uppmokstur . á öllum þessum
stöðum. Svipað er að segja um
Skagaströnd, Bolungarvík og
marga aðra staði.
Þá hefir samgöngumálaráð-
herra lofað því, að skipið skuli
látið gera tilraun með upp-
mokstur úr Rifshöfn í sumar,
svo að betri vitneskja fáist um
möguleika til hafnargerðar þar.
Á mörgum stöðum mun verða
hægt að láta skip þetta aðstoða
við hafnargerð.
i Eins og hér hefir verið lýst,
eru verkefnin, sem bíða þessa
i skips mörg og mikil, og það
jbætir úr brýnni þörf. Ef vel
S ætti að vera, þyrfti hafnarmála-
jstjórn rikisins einnig að eign-
iast dýpkunardælu til viðbótar,
því að víða má nota uppmokst-
urinn til uppfyllingar, en erfitt
að koma því við, nema með
dæluútbúnaði.
Virðulegir gestir á
Snorrahátíðinni
Norski sendiherrann hefir
tilkynnt utanríkisráðherra, að
fulltrúar norska Stórþingsins á
Snorrahátíðinni I sumar verði
Jakob Lothe, forseti lagþingsins,
og Olav Oksvik, forseti óðals-
þingsins. Þingforsetarnir eru
yæntanlegir með herskipi. því,
sem mun flytja ríkisarfa Noregs,
forsætisráðherrann og land-
varnarráðherrann hingað.
Boðhlaupið umhverf is
Reykjavík
Boðhlaupið umhverfis Reykja
yík á sunnudagihn fór þannig,
að A-sveit í. R. bar sigur úr
býtum á 17:15.4 min.
Næst varð sveit K.R. á 17:29.8
mín. eftir mjög harða keppni
við sveit Ármanns, sem var
17:30.6 mín. Hlupu þeir Hörður
Hafliðason og Þórður Þorgeirs-
son síðasta sprettlnn og fylgd-
ust að alla leið i mark.
Keppt var um bikar sem Al-
þýðublaðið gaf og vann f.R.
hann nú I fyísta sinn.
Herðubreiö hljóp af stokk-
unum í gær
Pálmi Loftsson, íorstjóri Skipaútgcrðar rikisins, skýrði blað-
inu frá því 1 gær, að öðrum hinna tveggja strandferðabáta, sem
Skipaútgerðin er að láta byggja í Grenock í Skotlandi, hefði ný-
iega verið hleypt af stokkunum og verið gefiff nafnið „Herðu-
breið".
Báturinn er ca. 400 smál. að
stærð, 140 fet að lengd, 24,10
fet á breidd og 11 fet á dýpt;
'Er hann einkum miðaður við
' strandferðir miili hinna smærri
hafna hér við land. Hefir hann
! nokkurt farþegarými, en er þó
! fyrst og. fremst ætlaður. til
vöruflutnniga.
r . Eins og kunnugt er, voru það
'tillögur' nefndar þeirrár, er
; skiþuð var á sínum tlma til að
gera tillögur um tllhögun
strandferðanna, að þær yrðu
framkvædar með tveim vönd-
uðum skipum á stærð við Esju,
en síðan fengnir minni bátar
eftir þörfum. Þessir tveir bátar,
sem verið er að smíða í Skot-
landi eru þeir fyrstu, sem gerðir
eru í þessu augnamiði.
í Danmörku er nú einnig
hafin smíði strandferðaskips,
sem er nokkru stærra en Esja.